Καθώς τα χρονικά περιθώρια για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων εξόδου από τα μνημόνια στενεύουν και τα εθνικά θέματα μπαίνουν ολοένα και περισσότερο στην «ατζέντα», τα σενάρια για τον «κατάλληλο χρόνο των εκλογών» δίνουν και παίρνουν.
Προφανώς η κυβέρνηση παραμένει πιστή στη δήλωσή της ότι θα εξαντλήσει την τετραετία. Δεν θα μπορούσε όμως να κάνει διαφορετικά, διότι οι συνθήκες δεν επιτρέπουν να προστεθεί και ο παράγοντας «πολιτική αβεβαιότητα» στο όλο σκηνικό. Είναι προφανές όμως ότι στο παρασκήνιο όλα τα σενάρια έχουν πέσει στο τραπέζι. Από το ακραίο να στηθούν κάλπες ακόμη και μέσα στο καλοκαίρι μέχρι το να φτάσουμε προς το τέλος της τετραετίας, μετά τον Μάιο του 2019.
Όλα δείχνουν ότι «ρυθμιστής» των εξελίξεων θα είναι η οικονομία, χωρίς βεβαίως να υποτιμά κανείς την έκταση που μπορούν να λάβουν τα εθνικά θέματα. Όλα έχουν ήδη μπει στη «ζυγαριά», ενώ οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές για τη λήψη των τελικών αποφάσεων
Σενάριο 1 Καλοκαίρι του 2018
Θα πρόκειται για τον απόλυτο αιφνιδιασμό της διεθνούς κοινότητας, καθώς, για να οδηγηθούμε στο στήσιμο κάλπης μέσα στο καλοκαίρι (π.χ. Ιούνιο), θα πρέπει κάτι να έχει… στραβώσει σε κάποιο από τα μεγάλα μέτωπα και κυρίως στα εθνικά ή στο μέτωπο των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές για την έξοδο από το μνημόνιο.
Ένα πιθανό ενδεχόμενο θα ήταν, για παράδειγμα, να επιμείνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο να μειωθεί το αφορολόγητο από την 1.1.2019. Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος έχει την άποψη ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να αντέξει την ταυτόχρονη μείωση των συντάξεων και του αφορολογήτου.
Άλλωστε, για να συμβεί αυτό, θα πρέπει η κυβερνητική πλειοψηφία να ψηφίσει την επίσπευση της ήδη ψηφισμένης μείωσης του αφορολογήτου μέσα στον Ιούνιο δίνοντας στην αντιπολίτευση το δικαίωμα να παρουσιάσει στοιχεία σύμφωνα με τα οποία οι συνταξιούχοι θα χάσουν 2,5 συντάξεις με την… ψήφο του ΣΥ-ΡΙΖΑ και οι μισθωτοί ακόμη και έναν ολόκληρο μισθό.
Ουσιαστικά η κυβέρνηση θα διαλύσει τη Βουλή πριν επέλθει οποιαδήποτε συμφωνία με τους δανειστές αφήνοντας όλα τα θέματα ανοικτά για την επομένη:
-Τη ρύθμιση του χρέους.
– Το πλαίσιο εποπτείας της ελληνικής οικονομίας μετά την έξοδο από τα μνημόνια.
– Το χρονοδιάγραμμα των μέτρων που θα πρέπει να συμφωνηθούν προκειμένου να επιτύχει η Ελλάδα τους δημοσιονομικούς στόχους.
Πρακτικά ένα τέτοιο σενάριο θα φέρει την Ελλάδα σε κατάσταση αντίστοιχη με αυτήν στην οποία ήταν το 2014, με τη μόνη διαφορά ότι η κυβέρνηση θα έχει λάβει η ίδια την απόφαση να διαλύσει τη Βουλή και δεν θα έχει υποχρεωθεί να το κάνει για λόγους υπεράνω των δυνάμεών της (σ.σ.: όπως έγινε το 2014 με την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας).
Υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα: Η κυβέρνηση θα πρέπει να επικαλεστεί έναν πολύ σοβαρό λόγο για να διαλύσει τη Βουλή και να φροντίσει να ζητήσει παράταση του τρίτου μνημονίου για μερικές εβδομάδες ή μήνες μετά τον Αύγουστο, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στην επόμενη κυβέρνηση να ορκιστεί και να κλείσει τη συμφωνία με τους θεσμούς. Και αυτό διότι, αν προκηρυχθούν εκλογές για μέσα στο καλοκαίρι, είναι προφανές ότι η επόμενη κυβέρνηση δεν θα έχει χρόνο να ολοκληρώσει τις διαβουλεύσεις πριν κλείσει το μνημόνιο.
Για να υπάρξει παράταση του μνημονίου, θα πρέπει να υπάρξει σχετική έγκριση από τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια, κάτι που σημαίνει ότι η Ελλάδα θα επανέλθει στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας με αρνητικό τρόπο. Εκεί που η διεθνής κοινότητα θα μιλούσε για την έξοδο και της τελευταίας χώρας – μέλους της Ευρωζώνης από τα μνημόνια (σ.σ.: μετά τις Ιρλανδία, Κύπρο και Πορτογαλία), θα έφτανε στο σημείο να μιλάει για νέα περίοδο αβεβαιότητας στην Ελλάδα.
Δεν θα πρέπει να είναι μάγος κανείς για να συμπεράνει ότι η αβεβαιότητα θα έχει οικονομικό κόστος. Ούτε τα επιτόκια των ομολόγων θα παραμείνουν σε επίπεδα που να επιτρέπουν τα σχέδια για την έξοδο στις αγορές ούτε το κλίμα θα είναι κατάλληλο για την προσέλκυση επενδύσεων.
Είναι προφανές ότι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες θα κοστίσει και σε επίπεδο ΑΕΠ. Με δεδομένο ότι η εγχώρια κατανάλωση δεν μπορεί να συνεισφέρει πλέον όπως παλαιότερα στην ανάπτυξη, η ελληνική οικονομία έχει γίνει εξαιρετικά ευαίσθητη σε θέματα οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας.
Το ενδεχόμενο να επηρεαστεί η ανάπτυξη θα ήταν κάτι παραπάνω από ορατό και αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να επηρεάσει και το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Πρακτικά η κάλπη το καλοκαίρι θα επιβεβαίωνε το ΔΝΤ, το οποίο επανειλημμένως έχει θέσει θέμα πολιτικής σταθερότητας στον κατάλογο με τους κινδύνους για την Ελλάδα.
Η κυβέρνηση θα προσέφευγε στις κάλπες θέτοντας ένα δίλημμα στους πολίτες: Θα τους παρουσίαζε τα δεδομένα όπως διαμορφώνονται στο μέτωπο των εθνικών θεμάτων ή στο μέτωπο της οικονομίας και θα καλούσε τους ψηφοφόρους να επιλέξουν ποιος θα δι ημέρα.
Τα πολλά προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν σε περίπτωση που προχωρήσει ένα τέτοιο σενάριο το καθιστούν το λιγότερο πιθανό, καθώς ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο η χώρα να μπλέξει σε περιπέτειες αντίστοιχες του 2015.
Σενάριο 2: Το φθινόπωρο
Το φθινόπωρο, αν τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα όπως έχουν διαμορφωθεί αυτή τη στιγμή (σ.σ.: κλείσιμο της συμφωνίας με τους δανειστές στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου ή έστω στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης τον Ιούλιο και έξοδος από το μνημόνιο τον Αύγουστο χωρίς να χρειαστεί παράτασή του), το τοπίο στην οικονομία και τη χώρα θα είναι εντελώς διαφορετικό.
Η χώρα θα έχει μεν αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις, τις οποίες θα πρέπει να εκπληρώνει για να υλοποιηθεί η ρύθμιση του χρέους, ωστόσο θα κινείται πλέον σε έναν συγκεκριμένο δρόμο. Βασικά «χαρακτηριστικά» του φθινοπώρου θα είναι τα εξής:
-Η Ελλάδα θα γίνει η τελευταία χώρα της Ευρωζώνης που εγκαταλείπει τα μνημόνια μετά την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Κύπρο.
-Θα υπάρχει ένα συγκεκριμένο αναπτυξιακό πλάνο, το οποίο θα προβλέπει και «ευχάριστα νέα» για τους φορολογουμένους, όπως είναι η προοπτική αύξησης του βασικού μισθού, η προσέλκυση επενδύσεων, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αλλά και η προοπτική μείωσης των φορολογικών συντελεστών – έστω και με το «προαπαιτούμενο» της εκπλήρωσης των δημοσιονομικών στόχων.
-Δεν θα έχουν ακόμη ενεργοποιηθεί τα «σκληρά» μέτρα, όπως είναι η μείωση των συντάξεων, αλλά και η μείωση του αφορολογήτου. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μέτρων θα είναι μεν γραμμένο και συμφωνημένο, αλλά οι πολίτες δεν θα έχουν βιώσει ακόμη στο πετσί τους τις συνέπειες.
Άλλωστε ακόμη και οι περικοπές στις συντάξεις δεν θα έχουν γίνει γνωστές στους συνταξιούχους, οι οποίοι θα μάθουν την τελευταία στιγμή το ύψος των περικοπών (σ.σ.: έχει αποφασιστεί η περικοπή που θα ισχύσει από 1.1.2019 να γίνει γνωστή με το ειδοποιητήριο του Δεκεμβρίου, δηλαδή λίγες… ώρες πριν καταβληθεί η μειωμένη σύνταξη).
Αυτά τα επιχειρήματα είναι που κάνουν ορισμένους να πιστεύουν ότι το φθινόπωρο είναι η κατάλληλη περίοδος να στηθεί η «κάλπη», έναν χρόνο πριν από την προγραμματισμένη ημερομηνία. Υπάρχουν βέβαια και τα αντίθετα επιχειρήματα.
Το φθινόπωρο η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να «πουλήσει» το στόρι εξόδου από το μνημόνιο, καθώς αυτό θα έχει ήδη γίνει και οι ψηφοφόροι θα καταλάβουν ότι η επόμενη ημέρα δεν θα είναι και τόσο διαφορετική (λόγω εποπτείας) από την προηγούμενη. Τότε θα υπάρχει και ο αστάθμητος παράγοντας που λέγεται ΕΝΦΙΑ. Με τα δεδομένα που έχουμε αυτή τη στιγμή, η κυβέρνηση δεν μπορεί να γνωρίζει αν θα καταφέρει να εξουδετερώσει τις συνέπειες από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών, ειδικά στις «λαϊκές γειτονιές».
Σενάριο 3: Στη λήξη της τετραετίας
Την άνοιξη ή το καλοκαίρι του 2019 η Ελλάδα θα ολοκληρώνει τον πρώτο χρόνο εκτός μνημονίων. Θεωρητικά, αν δεν έχει υπάρξει κάποιο απρόοπτο είτε στη διεθνή οικονομία είτε στα εθνικά θέματα, η οικονομία θα αναπτύσσεται με ρυθμό άνω του 2% ενώ οι θέσεις απασχόλησης θα είναι – βάσει προβλέψεων – τουλάχιστον 100.000 περισσότερες σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα.
Από την πρώτη μείωση των συντάξεων θα έχουν παρέλθει τουλάχιστον πέντε μήνες, ενώ, εφόσον οι συνθήκες είναι κατάλληλες, η κυβέρνηση θα μπορεί να σχεδιάζει ορισμένα από τα μέτρα του λεγόμενου «καλού πακέτου» (π.χ. τη διανομή επιδόματος στέγασης σε ενοικιαστές ή ιδιοκτήτες με στεγαστικά δάνεια).
Το καλοκαίρι θα έχουν φανεί και τα πρώτα δείγματα εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2019 και, σε περίπτωση που εκπληρωθούν οι προβλέψεις για παραγωγή «υπερπλεονασμάτων», η κυβέρνηση θα έχει την πολυτέλεια και να εξαγγείλει κάποιες ποσοτικοποιημένες φορολογικές ελαφρύνσεις.
Στα πολιτικά επιχειρήματα υπέρ του να επιλεγεί η συγκεκριμένη περίοδος για το στήσιμο της κάλπης περιλαμβάνεται και το γεγονός ότι θα εξαντλείται η τετραετία. Επίσης υπάρχει το σενάριο της διπλής κάλπης (ευρωεκλογές – εθνικές εκλογές) προκειμένου να εκτονωθεί στην ευρωκάλπη η λαϊκή δυσαρέσκεια που ούτως ή άλλως υπάρχει για κάθε κυβέρνηση στο τέλος της θητείας της.
Το μειονέκτημα είναι ότι το καλοκαίρι η κυβέρνηση δεν θα έχει να πουλήσει κάποιο… στόρι. Η έξοδος από τα μνημόνια θα είναι ήδη «παλαιό νέο», ενώ υπάρχει πάντοτε το σενάριο οι εξελίξεις στην οικονομία να μην είναι αυτές που θέλει η κυβερνητική πλευρά.
Ένα από τα μειονεκτήματα της συγκεκριμένης περιόδου θα είναι και το εξής: Οι τράπεζες, υπό το βάρος των αυστηρών στόχων που θα τους έχουν τεθεί για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειες και στο μέτωπο των πλειστηριασμών, ενώ στο ίδιο αυτό «παιχνίδι» θα έχει ήδη μπει και το Δημόσιο.
Δηλαδή η κυβέρνηση θα πάει στην κάλπη με τους συνταξιούχους να έχουν ήδη λιγότερα χρήματα στην τσέπη, την προοπτική μείωσης του αφορολογήτου να είναι πλέον ορατή και τους πλειστηριασμούς να έχουν επιταχυνθεί σε πρωτόγνωρα επίπεδα, τουλάχιστον για τα δεδομένα των τελευταίων ετών, χωρίς μάλιστα να υπάρχει ούτε καν το πλαίσιο προστασίας της κύριας κατοικίας.
topontiki.gr
