To μετέωρο βήμα της κοινωνικής οικονομίας από το 2011 ως το 2017

To μετέωρο βήμα της κοινωνικής οικονομίας από το 2011 ως το 2017

  • |

Το 2011 ψηφίστηκε ο ν.4039 και ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα, με πολύ καθυστέρηση βεβαίως σε σχέση με άλλες χώρες. Παράλληλα καταργήθηκαν τα stage και προγραμματίστηκαν πόροι 1,1 δις ευρώ. Από αυτά, δόθηκαν γύρω στα 600 εκ. για προγράμματα ΤΟΠΣΑ – ΤΟΠΕΚΟ και κοινωφελή εργασία στους φορείς κοινωνικής οικονομίας. Τα ΤΟΠΣΑ – ΤΟΠΕΚΟ όμως σχεδιάστηκαν για να δαπανηθούν κυρίως στην κατάρτιση και την συμβουλευτική. Δεν ενισχύθηκε η πραγματική κοινωνική οικονομία, ούτε η παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε κάποτε, πόσες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν από αυτά τα ποσά, (γύρω στα 250 χιλ. ευρώ για κάθε θέση άραγε;).

του Ευάγγελου Σπινθάκη*

Μετά την κυβερνητική αλλαγή του 2012, ο σχεδιασμός αυτός ανατράπηκε συνολικά. Τα 60 εκ. ευρώ, τα οποία είχαν προγραμματιστεί να προικοδοτήσουν τις κοινωνικές επιχειρήσεις, δεν δόθηκαν ποτέ (πού πήγαν;). Ο προσανατολισμός στράφηκε στην λεγόμενη κοινωφελή εργασία στους ΟΤΑ, (δηλαδή στην επιστροφή των stage με διορισμούς μικρής διαρκείας με μόρια).

Αυτή η πρακτική της κοινωφελούς εργασίας συνεχίζεται ως σήμερα, λειτουργεί επιδοματικά και όχι παραγωγικά και μάλιστα στο όριο των ευρωπαϊκών κανονισμών που δεν προβλέπουν αμοιβές για διορισμούς στο ευρύτερο δημόσιο έστω και προσωρινούς.

Παράλληλα υιοθετήθηκαν και προγράμματα κατάρτισης όπου το βασικό μέλημα είναι «να κάτσεις στα θρανία, να πάρεις το βοήθημα»! Με αυτό τον τρόπο όμως εκπαιδεύονται οι άνεργοι στην παθητικότητα και ο χρόνος ανεργίας γίνεται προνόμιο (!) που οδηγεί στο επιχείρημα «δεν χαλάω εγώ τη ανεργία μου για δουλειά, περιμένω το επόμενο 8μηνο στον Δήμο»! Δημιουργείται λοιπόν ο εφεδρικός στρατός των «ωφελουμένων» που εθίζονται να αμείβονται χωρίς να παράγουν συγκεκριμένο και μετρήσιμο έργο.

Η κυβερνητική αλλαγή του 2015, ανέτρεψε πάλι τον σχεδιασμό. Όλα άλλαξαν εκτός από ένα. Την λεγόμενη κοινωφελή εργασία στους ΟΤΑ. Οι αναμενόμενοι μηχανισμοί στήριξης κοινωνικής οικονομίας ακυρώθηκαν και η προτεραιότητα δόθηκε στην ετοιμασία του νέου νόμου 4430 που κυοφορήθηκε 1 χρόνο για να ψηφιστεί τελικώς τον Οκτώβριο 2016. Ο νέος νόμος υπέστη κριτική ότι βρίσκεται σε αντίθεση με τις 7 συνεταιριστικές αρχές, ότι είναι υπερρυθμιστικός και φοβικός. Τα θετικά του είναι ότι καθορίζει σαφώς ότι η κοινωνική οικονομία είναι υπόθεση της κοινωνίας πολιτών, όχι του κράτους, ούτε της ιδιωτικής αγοράς, συνεπώς αποκλείονται οργανισμοί που θέλουν να μετατραπούν σε «μεγαλοεργολάβους» κοινωνικής οικονομίας.

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως αρνητικά είναι ότι οι διαθέσιμοι πόροι κατέβηκαν πλέον από τα 1,1 δις του 2011 στα 157 εκ. ευρώ το 2017-20. Είναι δυνατόν άραγε με μειωμένους πόρους να αυξηθεί το ποσοστό της κοινωνικής επιχειρηματικότητας από το σημερινό 1,5% του ΑΕΠ, στο 7% που είναι ο μέσος όρος της ΕΕ;

Μια αμυδρή ελπίδα διαφαίνεται στην συμφωνία μεταξύ υπουργείων για μια κοινωφελή εργασία που θα επιδοτήσει το εργατικό κόστος στους φορείς κοινωνικής οικονομίας, όπως πχ για να καλλιεργηθούν οι σχολάζουσες γαίες του δημοσίου και να παραχθεί αγροτικό προϊόν που θα διατεθεί στις δομές φτώχειας, τα γηροκομεία, τα νοσοκομεία κλπ. Αν και θετική πρωτοβουλία πρόκειται ασφαλώς για ασπιρίνες…

Στην πραγματικότητα υπάρχει στασιμότητα ένα χρόνο μετά το νέο νόμο. Οι Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις που έχουν εγγραμμένα κονδύλια για την κοινωνική οικονομία, δεν προχωρούν σε σχεδιασμούς, περιμένουν κατευθύνσεις από το κράτος.

Είναι επείγουσα η ανάγκη του δημοκρατικού σχεδιασμού, η περιφερειακή και η τοπική αυτοδιοίκηση ας αναλάβουν πρωτοβουλίες. Οι τοπικές συλλογικότητες, δηλαδή οι οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, οι κοινωνικές επιχειρήσεις καλούνταν να κινήσουν τα πράγματα. Δεν θα το κάνει κανείς άλλος…

*Μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων

/www.efsyn.gr