Μαζική αντικαπιταλιστική πολιτική

Η περίοδος χαρακτηρίζεται από την κατάρρευση του νεοφιλελεύθερου ιδεολογικού πλαισίου, καθώς η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξαν όλες τις αντιφάσεις και τα αδιέξοδα του σύγχρονου καπιταλισμού.

Το κρά­τος «επέ­στρε­ψε» πα­ρα­με­ρί­ζο­ντας το «αό­ρα­το χέρι της αγο­ράς». Μαζί του επέ­στρε­ψαν τα χρέη, τα ελ­λείμ­μα­τα, ο πλη­θω­ρι­σμός, την ώρα που η δια­δι­κα­σία της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης βρί­σκε­ται του­λά­χι­στον σε ανα­στο­λή και οι θε­ω­ρί­ες για την ενιαία κα­πι­τα­λι­στι­κή προ­ο­πτι­κή, διε­θνώς, σκόρ­πι­σαν στα πεδία των μαχών στην Ου­κρα­νία.

Γιώργος Σαπουνάς*

Η τα­ξι­κή λι­τό­τη­τα, ο ρα­τσι­σμός, ο κρα­τι­κός αυ­ταρ­χι­σμός, ο πό­λε­μος κλι­μα­κώ­νο­νται πλέον χωρίς ιδιαί­τε­ρα ιδε­ο­λο­γι­κά προ­σχή­μα­τα. Συ­νέ­πεια είναι η αύ­ξη­ση της ανα­ξιο­πι­στί­ας του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος στα μάτια των πλα­τιών κοι­νω­νι­κών ακρο­α­τη­ρί­ων. Αυτή η ιστο­ρι­κή τροπή συ­νά­ντη­σε τη με­τάλ­λα­ξη ή ακόμη και την κα­τάρ­ρευ­ση της μα­ζι­κής, ρε­φορ­μι­στι­κής Αρι­στε­ράς, της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας ή κε­ντρο­α­ρι­στε­ράς, που εδώ και καιρό έχει πα­ρα­δώ­σει την ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή της ταυ­τό­τη­τα στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή, με ση­μα­ντι­κές πο­λι­τι­κές και ορ­γα­νω­τι­κές συ­νέ­πειες για το ίδιο το κί­νη­μα.

Το κενό της πο­λι­τι­κής εκ­προ­σώ­πη­σης των «από κάτω» στην εποχή που οι ανι­σό­τη­τες διαρ­κώς διευ­ρύ­νο­νται και τα κυ­ρί­αρ­χα ιδε­ο­λο­γή­μα­τα δια­λύ­ο­νται από την ίδια τη συ­στη­μι­κή πράξη, δη­μιουρ­γεί ένα εκρη­κτι­κό μείγ­μα. Οι συν­θή­κες ευ­νο­ούν την ανά­πτυ­ξη της ακρο­δε­ξιάς ως εναλ­λα­κτι­κό συ­στη­μι­κό ερ­γα­λείο, χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της οποί­ας εν­σω­μα­τώ­νει διαρ­κώς το νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο κρά­τος. Ταυ­τό­χρο­να, όμως, το κενό αυτό απο­τε­λεί πρό­κλη­ση για την αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη, ρι­ζο­σπα­στι­κή έως αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά να το διεκ­δι­κή­σει. Οι πρό­σφα­τες επι­δό­σεις της γαλ­λι­κής ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς δεί­χνουν ότι το πρό­βλη­μα δεν βρί­σκε­ται στην κοι­νω­νι­κή «ζή­τη­ση» για ρι­ζο­σπα­στι­κές, αρι­στε­ρές απα­ντή­σεις.

Ο προη­γού­με­νος κύ­κλος της από­πει­ρας να αντι­με­τω­πι­στεί η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή και να εκ­φρα­στεί  πο­λι­τι­κά η ση­μα­ντι­κό­τε­ρη διε­θνής κι­νη­μα­τι­κή αμ­φι­σβή­τη­σή  της, από το αντι­πα­γκο­σμιο­ποι­η­τι­κό κί­νη­μα, με τις προ­σπά­θειες των «πλα­τιών κομ­μά­των» της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς,  έχει κλεί­σει. Το πιο «ηχηρό» επει­σό­διο που ση­μα­το­δό­τη­σε την ήττα ήταν η με­τα­στρο­φή προς τα δεξιά της ηγε­σί­ας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, την ώρα που ο ελ­λη­νι­κός λαός έδινε την διαυ­γέ­στε­ρη τα­ξι­κή κα­τα­γρα­φή του εδώ και πολ­λές δε­κα­ε­τί­ες, στο δη­μο­ψή­φι­σμα του 2015.

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ υπήρ­ξε «παιδί» των διε­θνών κι­νη­μα­τι­κών και πο­λι­τι­κών εξε­λί­ξε­ων και ως «πλατύ κόμμα» απο­τέ­λε­σε πεδίο συ­νύ­παρ­ξης και σύ­γκρου­σης με­τα­ξύ των συ­στη­μι­κών πιέ­σε­ων και των αρι­στε­ρών, ρι­ζο­σπα­στι­κών απα­ντή­σε­ων. Εκ του απο­τε­λέ­σμα­τος είναι σαφές πώς οι αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες, ρι­ζο­σπα­στι­κές, αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κές δυ­νά­μεις ητ­τή­θη­καν καθώς, εξάλ­λου, δεν κα­τά­φε­ραν να συ­μπή­ξουν τη συ­νο­λι­κή δύ­να­μή τους.

Ωστό­σο την ίδια ακρι­βώς πε­ρί­ο­δο, στις ίδιες συν­θή­κες συ­γκρο­τή­θη­κε και η ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ ως αμι­γώς αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή συ­σπεί­ρω­ση. Η στάση της ήταν δίπλα και μέσα στους λαϊ­κούς αγώ­νες και μά­λι­στα χωρίς ελι­τι­σμό απέ­να­ντι στην μα­ζι­κή έκ­φρα­ση του κό­σμου, όπως φά­νη­κε στο δη­μο­ψή­φι­σμα. Θα πε­ρί­με­νε κα­νείς πως μετά την ήττα του ρι­ζο­σπα­στι­κού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ θα διεκ­δι­κού­σε την συ­νέ­χεια. Όμως αυτό δεν συ­νέ­βη. Αντί­θε­τα υπο­χώ­ρη­σε μέχρι του βαθ­μού της εμ­φά­νι­σης ενός ορι­σμέ­νου «δι­πο­λι­σμού» στα μάτια της κοι­νω­νί­ας, συχνά στο κί­νη­μα αλλά και πο­λι­τι­κά, όπως, σε ορι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις, στις δη­μο­τι­κές εκλο­γές.

Τα «πλα­τιά κόμ­μα­τα» δεν απο­τε­λούν μο­ντέ­λο, καθώς το κα­θέ­να από αυτά κα­θο­ρί­ζε­ται από την σύν­θε­σή του, αλλά απο­τε­λούν πεδίο πάλης. Συ­γκρο­τή­θη­καν, εξ αντι­κει­μέ­νου, ως συ­νά­ντη­ση τμη­μά­των της επα­να­στα­τι­κής και της ρε­φορ­μι­στι­κής Αρι­στε­ράς σε μια κα­πι­τα­λι­στι­κή εποχή που δεν ανέ­χε­ται όχι μόνο την επα­να­στα­τι­κή προ­σέγ­γι­ση του αντι­κα­πι­τα­λι­σμού αλλά ούτε την ρε­φορ­μι­στι­κή άρ­νη­ση του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού.

Οι εξε­λί­ξεις στην τα­ξι­κή και πο­λι­τι­κή πάλη στην αυγή του 21ου αιώνα δια­μορ­φώ­νουν προ­κλή­σεις και δυ­να­τό­τη­τες για το κί­νη­μα και για την αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά, που απαι­τούν τις αντί­στοι­χες επε­ξερ­γα­σί­ες και επι­λο­γές και ασφα­λώς την ανά­λη­ψη ρί­σκων προ­κει­μέ­νου να δια­κο­πεί ο «σι­σύ­φειος κύ­κλος» και να διεκ­δι­κη­θούν οι νίκες της επο­χής μας. Δεν ωφε­λεί, ωστό­σο, να αντι­με­τω­πί­ζο­νται ως δυ­να­τό­τη­τα δι­καί­ω­σης, ενί­ο­τε στο όνομα θε­ω­ρη­τι­κών και πο­λι­τι­κών πα­ρα­δό­σε­ων, συ­γκε­κρι­μέ­νων ορ­γα­νω­τι­κών σχη­μά­των και υπο­κει­με­νι­κών δια­δρο­μών.

Σή­με­ρα το άμεσο ζή­τη­μα αφορά στην πτώση της κυ­βέρ­νη­σης Μη­τσο­τά­κη. Οι εξε­λί­ξεις στο κε­ντρι­κό πο­λι­τι­κό πεδίο παί­ζουν καί­ριο ρόλο στις πο­λι­τι­κές διερ­γα­σί­ες και τις συ­νει­δή­σεις των πλα­τιών κοι­νω­νι­κών ακρο­α­τη­ρί­ων και ο στό­χος πρέ­πει να είναι η εκά­στο­τε αστι­κή κυ­βέρ­νη­ση να πέ­φτει «απ’ τα κάτω και από τ’ αρι­στε­ρά». Η αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά οφεί­λει με την τα­κτι­κή της να διεκ­δι­κεί τη συμ­με­το­χή και τις δικές της απα­ντή­σεις στο αρι­στε­ρό και λαϊκό αί­τη­μα να πέσει η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη και ακρο­δε­ξιά κυ­βέρ­νη­ση.  Όσο η τα­ξι­κή και πο­λι­τι­κή πάλη δεν πα­ρά­γει επα­να­στα­τι­κές συν­θή­κες, η ενιαιο­με­τω­πι­κή προ­σέγ­γι­ση απο­τε­λεί μο­νό­δρο­μο. Όχι μόνο στο κί­νη­μα αλλά, υπό όρους, και στο πο­λι­τι­κό πεδίο.

Με την πε­ποί­θη­ση ότι ο Σο­σια­λι­σμός είναι πιο επί­και­ρος από ποτέ, χρειά­ζε­ται να επι­κε­ντρω­θού­με πε­ρισ­σό­τε­ρο στην διεκ­δί­κη­ση της πο­λι­τι­κής, της μα­ζι­κής αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής πο­λι­τι­κής, παρά μόνον ή κυ­ρί­ως της προ­πα­γάν­δας.

Η πε­ρί­ο­δος, μαζί με τη βαρ­βα­ρό­τη­τα προ­σφέ­ρει και την ευ­και­ρία.

 

*Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Πο­λι­τι­κή Ομάδα (ΑΠΟ)