Επικίνδυνη αντιπολίτευση είναι η «από τα κάτω»

Εμπει­ρο­γνώ­μο­νες της Ντόι­τσε Μπανκ εκτι­μούν το 2023 ως ένα από τα τρία πιο επι­κίν­δυ­να χρό­νια από τις αρχές του 21ού αιώνα για το διε­θνές κα­πι­τα­λι­στι­κό σύ­στη­μα. Άλλοι, που ξε­κι­νούν από τη γε­ω­πο­λι­τι­κή ανά­λυ­ση, χα­ρα­κτη­ρί­ζουν το 2023 ως την αρχή του τέ­λους της «επο­χής των αγο­ρών», που άρ­χι­σε το 1989.

Αντώνης Νταβανέλος

Μέσα σε αυτό το με­τα­βαλ­λό­με­νο και αστα­θές πε­ρι­βάλ­λον, το γε­μά­το προ­φα­νείς κιν­δύ­νους, η κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη πα­ρα­παί­ει. Το παι­χνί­δι με το χρόνο των εκλο­γών είναι ένα σύμ­πτω­μα πο­λι­τι­κού ιλίγ­γου: Πρό­κει­ται για «πα­λαν­τζά­ρι­σμα» ανά­με­σα στην ανά­γκη πο­λι­τι­κής ανα­πα­ρα­γω­γής της κυ­βερ­νη­τι­κής αυ­το­δυ­να­μί­ας για το κόμμα της Δε­ξιάς και την υπο­χρέ­ω­ση να ολο­κλη­ρω­θούν οι «δου­λειές» για λο­γα­ρια­σμό των κα­πι­τα­λι­στών. Το πρό­βλη­μα είναι ευ­ρύ­τε­ρο, είναι «κα­θε­στω­τι­κό». Λί­γους μήνες πριν τις εκλο­γές, η κυ­ρί­αρ­χη τάξη δεν γνω­ρί­ζει ποια ακρι­βώς θα είναι η σύν­θε­ση της επό­με­νης κυ­βέρ­νη­σης ή, ακόμα, δεν έχει απο­φα­σί­σει ποια επι­θυ­μεί να είναι η σύν­θε­ση της επό­με­νης κυ­βέρ­νη­σης. Οι κα­πι­τα­λι­στές είναι ικα­νο­ποι­η­μέ­νοι από τα πε­πραγ­μέ­να Μη­τσο­τά­κη, τον υπο­στη­ρί­ζουν και θα εύ­χο­νταν μια νέα αυ­το­δυ­να­μία του, όμως δεν γνω­ρί­ζουν αν αυτή θα είναι εφι­κτή και, χει­ρό­τε­ρα, δεν γνω­ρί­ζουν αν μια νέα αυ­το­δύ­να­μη κυ­βέρ­νη­ση της μη­τσο­τα­κι­κής ΝΔ θα είναι ικανή να «κρα­τή­σει το τι­μό­νι» του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού μέσα στις ανα­τα­ρά­ξεις που προ­βλέ­πο­νται. Αυτή η απροσ­διο­ρι­στία, σε από­στα­ση ανα­πνο­ής από τις κάλ­πες, κρα­τά­ει ζω­ντα­νή τη δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση με­τα­ξύ των κα­θε­στω­τι­κών δυ­νά­με­ων περί κυ­βερ­νή­σε­ων «ευ­ρύ­τε­ρης συ­ναί­νε­σης».

Στις σε­λί­δες του αστι­κού Τύπου αρ­χί­ζει να συ­γκε­κρι­με­νο­ποιεί­ται η σχέση της εκλο­γι­κής αριθ­μη­τι­κής με τις πο­λι­τι­κές-κυ­βερ­νη­τι­κές προ­ο­πτι­κές. Για τον Μη­τσο­τά­κη, στις πρώ­τες εκλο­γές της απλής ανα­λο­γι­κής, ένα πο­σο­στό 35% της ΝΔ θα είναι κα­θα­ρή πο­λι­τι­κή νίκη, ως δια­βα­τή­ριο για αυ­το­δυ­να­μία στις δεύ­τε­ρες εκλο­γές της ενι­σχυ­μέ­νης ανα­λο­γι­κής. Ένα πο­σο­στό 33% θα αφή­νει την υπό­θε­ση ανοι­χτή, αλλά με δυ­σμε­νείς προ­βλέ­ψεις σχε­τι­κά με την αυ­το­δυ­να­μία, ενώ πο­σο­στό 31% (ή κάτω από αυτό…) θα ση­μαί­νει ήττα που ακυ­ρώ­νει την προ­ο­πτι­κή αυ­το­δυ­να­μί­ας της Δε­ξιάς (και πρα­κτι­κά τέλος του παι­χνι­διού για τον Μη­τσο­τά­κη). Αντί­στοι­χα για τον Τσί­πρα, η υπό­θε­ση συ­γκρό­τη­σης «συμ­μα­χι­κής κυ­βέρ­νη­σης» θα πα­ρα­μέ­νει λει­τουρ­γι­κή υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση ότι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ παίρ­νει κάτι από 30% και πάνω στις πρώ­τες εκλο­γές.

Κυ­βερ­νη­τι­κό πρό­γραμ­μα

Μέσα σε αυτό το τοπίο ο Μη­τσο­τά­κης κι­νεί­ται υπο­χρε­ω­τι­κά πάνω στις ράγες που ήδη έχει χα­ρά­ξει. Η κυ­βέρ­νη­σή του λει­τούρ­γη­σε ως μια πο­λε­μι­κή μη­χα­νή στην υπη­ρε­σία του κε­φα­λαί­ου. Με αυτόν τον τρόπο θα πάει ως τις εκλο­γές. Η ανα­κοί­νω­ση ότι προ­ϋ­πό­θε­ση για την κάλπη είναι η «ολο­κλή­ρω­ση του κυ­βερ­νη­τι­κού έργου», με την ψή­φι­ση 30 ακόμα «άγριων» νο­μο­σχε­δί­ων από την πα­ρού­σα Βουλή, ση­μαί­νει ότι ο Μη­τσο­τά­κης θα φτά­σει στην εκλο­γι­κή-πο­λι­τι­κή δο­κι­μα­σία έχο­ντας νω­ρί­τε­ρα επε­κτεί­νει τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες αντι­με­ταρ­ρυθ­μί­σεις σε όλους τους το­μείς. Ακόμα και τα λε­γό­με­να «φι­λο­λαϊ­κά» μέτρα (πχ τα δια­βό­η­τα ποι­κί­λα pass…) είναι πε­ρισ­σό­τε­ρο σκαν­δα­λώ­δεις ενι­σχύ­σεις της κερ­δο­φο­ρί­ας επι­χει­ρή­σε­ων σε συ­γκε­κρι­μέ­νους κλά­δους, παρά πα­ρεμ­βά­σεις στή­ρι­ξης των ερ­γα­τι­κών-λαϊ­κών στρω­μά­των απέ­να­ντι στη βάρ­βα­ρη λι­τό­τη­τα, την ακρί­βεια και τον καλ­πά­ζο­ντα πλη­θω­ρι­σμό.

Πα­ράλ­λη­λα με αυτό το πραγ­μα­τι­κό «πρό­γραμ­μα» δεν θα λεί­ψουν οι δη­μα­γω­γι­κές προ­ε­κλο­γι­κές φω­το­βο­λί­δες. Είτε θα πρό­κει­ται για γε­λοιό­τη­τες, όπως η χι­λιο­τρα­γου­δη­μέ­νη διεκ­δί­κη­ση των γλυ­πτών του Παρ­θε­νώ­να (έστω με τη μορφή ενός προ­σω­ρι­νού «δα­νει­σμού» από το Βρε­τα­νι­κό Μου­σείο μέσα στην κο­ρύ­φω­ση της προ­ε­κλο­γι­κής πε­ριό­δου). Είτε, χει­ρό­τε­ρα, με πραγ­μα­τι­κά επι­κίν­δυ­νες πρω­το­βου­λί­ες με στόχο να κρυ­φτεί η κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή όξυν­σης των κοι­νω­νι­κών αντι­θέ­σε­ων πίσω από μια κουρ­τί­να εθνι­κι­στι­κής έξαρ­σης. Οι συ­στη­μα­τι­κές διαρ­ρο­ές ότι είναι πι­θα­νή μια μο­νο­με­ρής επέ­κτα­ση των χω­ρι­κών υδά­των στα 12 ναυ­τι­κά μίλια νότια και δυ­τι­κά της Κρή­της συ­νι­στούν ένα πραγ­μα­τι­κό κίν­δυ­νο για την ει­ρή­νη στην πε­ριο­χή. Θυ­μί­ζου­με ότι επέ­κτα­ση χω­ρι­κών υδά­των ση­μαί­νει αλ­λα­γή συ­νό­ρων, ότι αυτή είναι συμ­βα­τή με το Διε­θνές Δί­καιο μόνο στη βάση συμ­φω­νί­ας των αντι­τι­θέ­με­νων μερών (όπως έγινε με την Ιτα­λία στο Ιόνιο…) και ότι η Τουρ­κία υπο­γράμ­μι­σε ότι μια μο­νο­με­ρής από­πει­ρα θα θε­ω­ρη­θεί casus belli. Ενώ η πραγ­μα­τι­κή πο­λι­τι­κή τάση, με βάση τις διε­θνείς εξε­λί­ξεις αλλά και τη γραμ­μή των με­γά­λων δυ­τι­κών δυ­νά­με­ων, είναι η προ­ο­πτι­κή «συ­νεν­νό­η­σης» με­τα­ξύ Ισ­ρα­ήλ, Αι­γύ­πτου, Κύ­πρου, Λι­βά­νου, Τουρ­κί­ας και Ελ­λά­δας σχε­τι­κά με τους υδρο­γο­νάν­θρα­κες και τους αγω­γούς στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο, δεν μπο­ρεί να απο­κλει­στεί η πι­θα­νό­τη­τα ενός προ­ε­κλο­γι­κού «σαλ­τα­δο­ρι­σμού» με στόχο να ανα­κτή­σει η κυ­βέρ­νη­ση την πο­λι­τι­κή κυ­ριαρ­χία πάνω στις εξε­λί­ξεις. Το χει­ρό­τε­ρο είναι ότι αυτή η πι­θα­νό­τη­τα επε­κτα­τι­κού τυ­χο­διω­κτι­σμού έχει εκ προ­οι­μί­ου νο­μι­μο­ποι­η­θεί από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και τα επα­νει­λημ­μέ­να «κα­λέ­σμα­τα» του Τσί­πρα για επέ­κτα­ση των χω­ρι­κών υδά­των στην Κρήτη, προ­κει­μέ­νου να που­λη­θούν τα σχε­τι­κά «οι­κό­πε­δα» στην αμε­ρι­κα­νι­κή Exxon Mobil…

Στον κα­τά­λο­γο των κυ­βερ­νη­τι­κών «εκ­κρε­μο­τή­των» δεν θα μπο­ρού­σε να απου­σιά­ζει η θε­μα­το­λο­γία της δια­φθο­ράς. Στα κρι­τή­ρια για την επι­λο­γή του χρό­νου των εκλο­γών ο Μη­τσο­τά­κης προ­σμε­τρά τις εκτα­μιεύ­σεις από το Τα­μείο Ανά­καμ­ψης, που από το δεύ­τε­ρο τρί­μη­νο του 2023 θα «απε­λευ­θε­ρώ­σει» πό­ρους 6 δισ. ευρώ. Αυτά κυ­ρί­ως θα κα­τευ­θυν­θούν προς τα Τα­μεία των με­γά­λων κα­πι­τα­λι­στι­κών Ομί­λων, αλλά δι­καιο­λο­γη­μέ­να θα μπο­ρού­σε να στοι­χη­μα­τί­σει κα­νείς ότι οι Πά­τση­δες του κό­σμου τού­του προ­ε­τοι­μά­ζο­νται πυ­ρε­τω­δώς ενό­ψει αυτής της προ­ο­πτι­κής.

Αυτή η κυ­βέρ­νη­ση θα μπο­ρού­σε και θα έπρε­πε να έχει ήδη ανα­τρα­πεί.

Αντι­πο­λί­τευ­ση

Το γε­γο­νός ότι ο Μη­τσο­τά­κης πα­ρα­μέ­νει στην κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία μπο­ρεί να ερ­μη­νευ­τεί μόνο στη βάση της πο­λι­τι­κής του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και του ΠΑΣΟΚ που έχουν ενα­πο­θέ­σει τις ελ­πί­δες κυ­βερ­νη­τι­κής «αλ­λα­γής» απο­κλει­στι­κά στις κάλ­πες. Η πα­θη­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση της ανα­μο­νής να πέσει η κυ­βέρ­νη­ση ως «ώριμο φρού­του» έχει οδη­γη­θεί από τους Τσί­πρα και Αν­δρου­λά­κη σε ρεκόρ της με­τα­πο­λι­τευ­τι­κής πε­ριό­δου.

Το απο­τέ­λε­σμα είναι ότι, λίγο πριν την κάλπη, δεν κα­τορ­θώ­νουν να συ­γκρο­τούν πο­λι­τι­κό ρεύμα ελ­πί­δας και προσ­δο­κί­ας που θα συ­σπεί­ρω­νε πλα­τιές ερ­γα­τι­κές και λαϊ­κές μάζες. Η «στρο­φή προς το κέ­ντρο» που επι­βά­λει μια εκλο­γο­κε­ντρι­κή στρα­τη­γι­κή, οδη­γεί τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και το ΠΑΣΟΚ να ιε­ραρ­χούν τις σχέ­σεις τους με τις κα­θε­στω­τι­κές δυ­νά­μεις πάνω ακόμα και από τις εκλο­γι­κές προ­ο­πτι­κές τους. Αυτό εξη­γεί το γιατί και τα δύο αυτά κόμ­μα­τα του «προ­ο­δευ­τι­σμού», παρά τα προ­βλή­μα­τα του Μη­τσο­τά­κη, δεν μπο­ρούν να ξε­κολ­λή­σουν από τη δη­μο­σκο­πι­κή στα­σι­μό­τη­τα και να προ­βά­λουν μια πει­στι­κή εναλ­λα­κτι­κή. Σε αυτό το πλαί­σιο, τόσο ο Τσί­πρας όσο και ο Αν­δρου­λά­κης, απο­φεύ­γουν την υπο­χρέ­ω­ση να συ­γκε­κρι­με­νο­ποι­ή­σουν ακόμα και τις με­τριο­πα­θείς κυ­βερ­νη­τι­κές προ­τά­σεις τους. Στο παρά 5 της κάλ­πης, τόσο η «προ­ο­δευ­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση» του Τσί­πρα, όσο και η «κυ­βέρ­νη­ση σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού τύπου» του Αν­δρου­λά­κη, πα­ρα­μέ­νουν ομι­χλώ­δεις υπο­θέ­σεις. Στην πράξη αυτό ση­μαί­νει ανοι­χτή δια­θε­σι­μό­τη­τα για τις κυ­βερ­νή­σεις «ευ­ρύ­τε­ρων συ­ναι­νέ­σε­ων», εάν και όπως αυτές προ­κρι­θούν από τις κα­θε­στω­τι­κές δυ­νά­μεις. Και (κυ­ρί­ως!) ση­μαί­νει ότι το 2023 τα πε­ρι­θώ­ρια για κω­λο­τού­μπες του «προ­ο­δευ­τι­σμού» είναι κατά πολύ με­γα­λύ­τε­ρα από τα αντί­στοι­χα του 2015. Είναι δι­καιο­λο­γη­μέ­νο το μίσος πλα­τιών ερ­γα­τι­κών και λαϊ­κών μαζών απέ­να­ντι στον Μη­τσο­τά­κη, αλλά πρέ­πει να γίνει συ­νεί­δη­ση ότι απέ­να­ντι στο νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο οδο­στρω­τή­ρα της ΝΔ, η ψήφος στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και στο ΠΑΣΟΚ δεν απο­τε­λεί λύση για την υπε­ρά­σπι­ση των ερ­γα­τι­κών και λαϊ­κών συμ­φε­ρό­ντων.

Η πραγ­μα­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση στον Μη­τσο­τά­κη υπήρ­ξε το κί­νη­μα «από τα κάτω». Οι απερ­γί­ες, οι δια­δη­λώ­σεις, η αντί­στα­ση της νε­ο­λαί­ας, η αντι­φα­σι­στι­κή-αντι­ρα­τσι­στι­κή δράση, οι αγώ­νες των γυ­ναι­κών ενά­ντια στον σε­ξι­σμό, είναι η δύ­να­μη που, κλι­μα­κώ­νο­ντας και συ­ντο­νί­ζο­ντας τις πα­ρεμ­βά­σεις, μπο­ρεί να οδη­γή­σει σε δια­λυ­τι­κή κρίση την Δεξιά. Και να ταυ­τί­σει την πτώση του Μη­τσο­τά­κη με συ­γκε­κρι­μέ­νες και επεί­γου­σες κα­τα­κτή­σεις για τους ερ­γα­ζό­με­νους και τη νε­ο­λαία. Η συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­ση, προ­βο­λή και διεκ­δί­κη­ση των αι­τη­μά­των αυτού του κό­σμου, είναι μια ση­μα­ντι­κή υπο­χρέ­ω­ση μέσα στην πα­ρού­σα πο­λι­τι­κή συ­γκυ­ρία. Και μια ενω­τι­κή και ρι­ζο­σπα­στι­κή τα­κτι­κή, που θα λο­γο­δο­τεί στη με­γι­στο­ποί­η­ση της πα­ρέμ­βα­σης από τα κάτω, αφορά το φάσμα των δυ­νά­με­ων του ΜΕ­ΡΑ­25, του ΚΚΕ, του χώρου της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς. Αυτό είναι φα­νε­ρό σή­με­ρα, αλλά θα είναι ολο­φά­νε­ρο και στην επό­με­νη μέρα των εκλο­γών, ανε­ξάρ­τη­τα από τη μορφή της κυ­βέρ­νη­σης που θα έχου­με να αντι­με­τω­πί­σου­με. Με αυτό το κρι­τή­ριο ο κό­σμος του κι­νή­μα­τος θα πρέ­πει να απα­ντή­σει και στο ζή­τη­μα της ψήφου που θα επι­λέ­ξει για να εκ­φρά­σει την οργή του απέ­να­ντι στην αδί­στα­κτη κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη.

//rproject.gr