Με αφορμή την υποψηφιότητα Κασσελάκη για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ*

Ο νε­α­ρός «πε­τυ­χη­μέ­νος εφο­πλι­στής και επι­χει­ρη­μα­τί­ας» από τις ΗΠΑ, υπο­ψή­φιος σε μη εκλό­γι­μη θέση στο ψη­φο­δέλ­τιο Επι­κρά­τειας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στις προη­γού­με­νες εκλο­γές, εμ­φα­νί­ζε­ται ως φο­ρέ­ας μιας –υπο­τί­θε­ται– δια­φο­ρε­τι­κής και πιο τολ­μη­ρής πρό­τα­σης από τους/ις άλ­λους/ες υπο­ψη­φί­ους και, πά­ντως, πιο ξε­κά­θα­ρης του­λά­χι­στον σε τούτο: Το «Α» της Αρι­στε­ράς του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν είναι υπο­χρέ­ω­ση, αλλά βα­ρί­δι, και στη θέση του μπαί­νει το «Α» της Ανα­συ­γκρό­τη­σης. Τίνος πράγ­μα­τος; Μα του «υπάρ­χο­ντος», του σύγ­χρο­νου, στρα­τη­γι­κά νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου ελ­λη­νι­κού κρά­τους.

Γιώργος Σαπουνάς

Βέ­βαια, καμία «και­νο­το­μία» δεν υπάρ­χει εδώ. Η πε­ρί­φη­μη «ανα­συ­γκρό­τη­ση» εμ­φα­νί­ζε­ται εδώ και χρό­νια ως η απά­ντη­ση στα «προ­βλή­μα­τα της χώρας», ως το «φάρ­μα­κο για πάσα νόσο», με όλα τα πι­θα­νά πο­λι­τι­κά πρό­ση­μα. Ο Κασ­σε­λά­κης προ­τεί­νει τη συ­γκρό­τη­ση μα­ζι­κού πο­λι­τι­κού πόλου εξου­σί­ας, αντί­πα­λου της ΝΔ, χωρίς στρα­τη­γι­κές δια­φο­ρές, αλλά και χωρίς να προ­σπα­θεί να κρυ­φτεί πίσω από «τα σύμ­βο­λα και τις ση­μαί­ες του πα­ρελ­θό­ντος», «ανα­πλαι­σιώ­νο­ντας» το δί­λημ­μα: Ου­σια­στι­κά, δεν υπάρ­χει Αρι­στε­ρά και Δεξιά (τάπαν και τα λένε και άλλες/οι, ρητά ή ως υπαι­νιγ­μούς) αλλά μόνον η «ανα­συ­γκρό­τη­ση» της πα­τρί­δας με κοι­νω­νι­κές ευαι­σθη­σί­ες ένα­ντι της ακρο­δε­ξιάς, η οποία χα­ρα­κτη­ρί­ζει και πτυ­χές της κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής.

Οι από­ψεις αυτές και ακόμη η δυ­να­τό­τη­τα να διεκ­δι­κούν τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά και την φυ­σιο­γνω­μία του πο­λι­τι­κού χώρου που αντι­πο­λι­τεύ­ε­ται και διεκ­δι­κεί την εξου­σία από την πα­ρα­δο­σια­κή Δεξιά, όχι μόνο δεν είναι, ωστό­σο, και­νούρ­γιες, αλλά απο­τυ­πώ­νουν τις αλ­λα­γές που υφί­στα­ται το πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα στην Ευ­ρώ­πη και ευ­ρύ­τε­ρα, στο πλαί­σιο της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης κυ­ριαρ­χί­ας εδώ και δε­κα­ε­τί­ες.

Η στρα­τη­γι­κά ητ­τη­μέ­νη και υπο­ταγ­μέ­νη στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη στρα­τη­γι­κή, μα­ζι­κή με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κή Αρι­στε­ρά, ο σύγ­χρο­νος κυ­βερ­νη­τι­κός σο­σιαλ­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός στην Ευ­ρώ­πη (και όχι μόνον) έχει πάψει να ομνύ­ει, εδώ και δε­κα­ε­τί­ες (στην Ελ­λά­δα από το ΄90), τόσο στη σο­σια­λι­στι­κή προ­ο­πτι­κή όσο και στις φι­λο­λαϊ­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις και το κοι­νω­νι­κό κρά­τος και όχι σπά­νια βρί­σκε­ται σε συ­γκυ­βέρ­νη­ση με την πα­ρα­δο­σια­κή Δεξιά.

Η «κλασ­σι­κή» συ­ζή­τη­ση – αντι­πα­ρά­θε­ση στους κόλ­πους της Αρι­στε­ράς με­τα­ξύ με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κής και επα­να­στα­τι­κής στρα­τη­γι­κής προς τον Σο­σια­λι­σμό μοιά­ζει πα­ρω­χη­μέ­νη, καθώς του­λά­χι­στον ο ένας πόλος αγνο­εί­ται, με­τα­βι­βά­ζο­ντας ταυ­τό­χρο­να εντε­λώς νέες ευ­θύ­νες στον άλλο!

Τα σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κά κόμ­μα­τα στην Ευ­ρώ­πη προ­σπα­θούν, τις τε­λευ­ταί­ες δε­κα­ε­τί­ες, να κρυ­φτούν πίσω από τα με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά και τις αρι­στε­ρές ση­μαί­ες του πα­ρελ­θό­ντος, σ’ έναν αγώνα πο­λι­τι­κής επι­βί­ω­σης. Στη Γαλ­λία, την Ιτα­λία, την Βρε­τα­νία απο­τε­λούν ήδη πα­ρελ­θόν. Ποιο πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα αντι­κα­θι­στά τον ιστο­ρι­κό δι­πο­λι­σμό με­τα­ξύ με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κής, κυ­βερ­νη­τι­κής Αρι­στε­ράς και πα­ρα­δο­σια­κής Δε­ξιάς; Μα το σύ­στη­μα των ΗΠΑ, με το Ρε­που­μπλι­κα­νι­κό και το Δη­μο­κρα­τι­κό κόμμα, αμ­φό­τε­ρα αστι­κά μορ­φώ­μα­τα, σε συν­θή­κες απου­σί­ας, επί μα­κρόν, μα­ζι­κής Αρι­στε­ράς (κάθε εκ­δο­χής). Στη Γαλ­λία, για πα­ρά­δειγ­μα, το δί­πο­λο «δη­μο­κρα­τι­κό» κόμμα ενα­ντί­ον ρε­που­μπλι­κα­νι­κού «τρα­μπι­σμού» εμ­φα­νί­ζε­ται ως το κόμμα του Μα­κρόν ενά­ντια στην ακρο­δε­ξιά απει­λή της Λεπέν. Στην Ιτα­λία η ακρο­δε­ξιά Με­λό­νι είναι πρω­θυ­πουρ­γός!

Στην Ελ­λά­δα, όπως ήρθαν τα πράγ­μα­τα, το χώρο της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας διεκ­δι­κούν τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, σε μία αντι­πα­ρά­θε­ση χωρίς προ­φα­νή προ­ο­πτι­κή για κα­νέ­να πλην της δύ­σκο­λης ενο­ποί­η­σής τους. Βέ­βαια, ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ διέ­νυ­σε την από­στα­ση από το ση­μείο εκ­κί­νη­σης μιας κυ­βερ­νη­τι­κής, ανα­δια­νε­μη­τι­κής Αρι­στε­ράς (δια­κη­ρυ­κτι­κά) και ηγε­σί­ας του κι­νή­μα­τος και των αγώ­νων (συμ­βο­λι­κά) προς την κα­τεύ­θυν­ση μιας «ρε­α­λι­στι­κής» και ου­σια­στι­κά νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης κυ­βερ­νη­τι­κής Αρι­στε­ράς (ελέω, υπο­τί­θε­ται «ανω­τέ­ρας βίας») των μα­ζι­κών ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων, του κυ­βερ­νη­τι­κού συν­δι­κα­λι­σμού και βέ­βαια του συ­στή­μα­τος του ΝΑ­ΤΟι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού, μέσα σε πολύ σύ­ντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα. Αυτό σή­μα­νε ότι εξέ­φρα­σε τη μα­ζι­κή, ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά μόνο συμ­βο­λι­κά και …. για λίγο! Δεν έκτι­σε σχέ­σεις με την κοι­νω­νία, δεν ηγή­θη­κε του κι­νή­μα­τος, δεν κα­τέ­γρα­ψε νίκες/ μνή­μες και συ­να­κό­λου­θα δεν επι­χεί­ρη­σε ρή­ξεις και ανα­τρο­πές. Στη συ­νέ­χεια, επι­χεί­ρη­σε να υπη­ρε­τή­σει τον «συ­στη­μι­κό ρόλο», χωρίς ωστό­σο σο­βα­ρές προ­ϋ­πο­θέ­σεις, καθώς η αστι­κή τάξη (στην Ελ­λά­δα και πα­ντού), όποτε ανα­γκά­στη­κε να απο­δε­χτεί την σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή δια­χεί­ρι­ση, το έκανε όχι τόσο λόγω των υπο­χω­ρή­σε­ών της από τον αρ­χι­κό ρι­ζο­σπα­στι­σμό αλλά, αντί­θε­τα, επει­δή απει­λεί­το από την εκ­προ­σώ­πη­ση μιας πραγ­μα­τι­κής τα­ξι­κής και λαϊ­κής ισχύ­ος (της οποί­ας οι ψήφοι είναι μία, μόνον, μορφή εμ­φά­νι­σης, που χωρίς το υπό­βα­θρο με­τα­τρέ­πο­νται σε «ανε­μο­μα­ζώ­μα­τα – δια­βο­λο­σκορ­πί­σμα­τα»).

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, με τον τρόπο που αντι­με­τώ­πι­σε τις προ­κλή­σεις μετά το 2012 και, πολύ πιο απο­φα­σι­στι­κά, το 2015 και μετά, και ο οποί­ος «προ­σω­πο­ποι­ή­θη­κε» από τον Α. Τσί­πρα, δεν επι­χεί­ρη­σε να στη­ρι­χτεί στην κοι­νω­νι­κή δύ­να­μη που είχε συ­σπει­ρώ­σει ούτε και συ­γκε­ρά­σει το ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κό μή­νυ­μα με τη λαϊκή ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση και απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα, που εκ­δη­λώ­θη­κε σε όλο της το με­γα­λείο στο δη­μο­ψή­φι­σμα. Αντί­θε­τα, επι­χεί­ρη­σε συ­στη­μα­τι­κά να αποϊ­δε­ο­λο­γι­κο­ποι­ή­σει την πάλη (από την «ενη­λι­κί­ω­ση» του Γ. Δρα­γα­σά­κη έως τα με­τα­μο­ντέρ­να πο­λι­τι­κά «ακρο­βα­τι­κά» του ίδιου του Α. Τσί­πρα). Απο­τέ­λε­σμα: Η πτώση χωρίς «δίχτυ» και ταυ­τό­χρο­να η πο­λι­τι­κή και ιδε­ο­λο­γι­κή σύγ­χυ­ση σε με­γά­λο τμήμα του κοι­νω­νι­κού του ακρο­α­τη­ρί­ου. Έτσι, σή­με­ρα, πολ­λές/οι ανα­ζη­τούν το αντί­πα­λο δέος στη ΝΔ του Μη­τσο­τά­κη, συ­χνό­τα­τα με την μορφή ενός «Μεσ­σία» –μέχρι πρό­τι­νος του ίδιου του Τσί­πρα– χά­νο­ντας εντε­λώς από τα μάτια το πε­ριε­χό­με­νο και τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις αυτής της πάλης, λες και αρκεί οποια­δή­πο­τε/οποιοσ­δή­πο­τε να αντι­κα­τα­στή­σει τον Μη­τσο­τά­κη για να βάλει τα πράγ­μα­τα σε άλλη ρότα!

Όμως ούτε αυτό το φαι­νό­με­νο είναι και­νο­φα­νές. Σ’ αυτά τα «θολά νερά» ψα­ρεύ­ει και η ακρο­δε­ξιά σε πολ­λές ευ­ρω­παϊ­κές χώρες, ως δήθεν αντι­πο­λί­τευ­ση στην πα­ρα­δο­σια­κή, νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη Δεξιά.

Σ’ αυτές τις συν­θή­κες, η σχε­τι­κο­ποί­η­ση, ακόμη και η πλή­ρης πα­ρά­λει­ψη της «ση­μαί­ας» της Αρι­στε­ράς απο­τε­λεί το τε­λευ­ταίο βήμα πριν την ολο­κλη­ρω­μέ­νη με­τάλ­λα­ξη. Όμως με­γα­λύ­τε­ρη αυ­τα­πά­τη, με­γα­λύ­τε­ρο ψέμα από την «χρη­στή δια­χεί­ρι­ση», πολύ δε πε­ρισ­σό­τε­ρο τη «φι­λο­λαϊ­κή» δια­χεί­ρι­ση, του νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου κα­πι­τα­λι­σμού, ει­δι­κά σε συν­θή­κες πο­λυ­ε­πί­πε­δης κρί­σης που φτά­νει στην πο­λε­μι­κή έκ­φρα­ση των εν­δοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σμών, όπως σή­με­ρα εξε­λίσ­σε­ται στην κό­λα­ση της Ου­κρα­νί­ας, δεν υπάρ­χει!

Όταν ο Α. Τσί­πρας υπό­γρα­ψε το 3ο μνη­μό­νιο, οι πο­λι­τι­κοί φο­ρείς και ο κό­σμος της Αρι­στε­ράς χω­ρί­στη­καν σε δυο κομ­μά­τια, με ση­μείο δια­φο­ρο­ποί­η­σης την εκτί­μη­ση για τη «συν­θη­κο­λό­γη­ση» με την τρόϊ­κα[i].

Το ένα κομ­μά­τι συ­σπει­ρώ­θη­κε πάνω στην άποψη ότι δεν υπήρ­χε άλλος δρό­μος από την συν­θη­κο­λό­γη­ση. Αφορά, κυ­ρί­ως, τον κόσμο που υπο­χώ­ρη­σε, εκ των πραγ­μά­των «προς τα δεξιά», από απο­γο­ή­τευ­ση. Ιδιαί­τε­ρα, όμως, σε ό,τι αφορά το κομ­μά­τι που όχι μόνον απο­δέ­χτη­κε τη «μοίρα» αλλά και έφτα­σε, στη συ­νέ­χεια, μα­ζι­κά να υπο­στη­ρί­ζει ότι από την αρχή έπρε­πε να ήταν πιο «ρε­α­λι­στι­κός» ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, χωρίς τα βα­ρί­δια της εσω­κομ­μα­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης τότε όπως και τώρα, να θυ­μί­σου­με ότι χωρίς την υπό­σχε­ση του «σκι­σί­μα­τος των μνη­μο­νί­ων» ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν θα γι­νό­ταν κυ­βέρ­νη­ση ποτέ!

Το άλλο κομ­μά­τι συ­νέ­κλι­νε ποι­κι­λο­τρό­πως στη γε­νι­κό­τε­ρη άποψη ότι υπήρ­χε ή θα μπο­ρού­σε να υπάρ­ξει άλλος δρό­μος. Στο ση­μείο αυτό απαι­τεί­ται ασφα­λώς μια ολο­κλη­ρω­μέ­νη συ­ζή­τη­ση, η οποία, ακόμη και σή­με­ρα, δεν έχει γίνει συ­γκρο­τη­μέ­να και, κυ­ρί­ως, πέρα από ιδε­ο­λο­γι­κές εμ­μο­νές και τον υπο­βι­βα­σμό του δια­κυ­βεύ­μα­τος σε αυ­στη­ρά οι­κο­νο­μί­στι­κο πλαί­σιο. Εντού­τοις, και εδώ είναι ανα­γκαία –και μά­λι­στα για τα πιο ρι­ζο­σπα­στι­κά, αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κά τμή­μα­τα– η υπεν­θύ­μι­ση ότι το δί­λημ­μα δεν θα ετί­θε­το ποτέ εάν ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν διεκ­δι­κού­σε την κυ­βέρ­νη­ση!

Στις τρέ­χου­σες συν­θή­κες, «μα­γι­κή» και πολύ άμεση λύση δεν ανα­δύ­ε­ται αβί­α­στα. Ται­ριά­ζει εδώ η τρα­γι­κή ρήση πως η με­γά­λη θλίψη μπο­ρεί να γεν­νή­σει ανοη­σί­ες… Όμως, προ­κύ­πτουν πο­λύ­τι­μα συ­μπε­ρά­σμα­τα από το παρόν και το πρό­σφα­το πα­ρελ­θόν. Κυ­ρί­ως, εξα­κο­λου­θεί να υφί­στα­ται ένα πο­λυ­πλη­θές αν­θρώ­πι­νο, πο­λι­τι­κό και αγω­νι­στι­κό, δυ­να­μι­κό, διά­σπαρ­το, κυ­ρί­ως ως ψη­φο­φό­ροι και λι­γό­τε­ρο ως μέλη, στα κόμ­μα­τα και τις ορ­γα­νώ­σεις της Αρι­στε­ράς (του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νου) αλλά και στην αποχή. Το άνοιγ­μα μιας σο­βα­ρής συ­ζή­τη­σης, για όλα τα πα­ρα­πά­νω, θα μπο­ρού­σε δυ­νη­τι­κά να ξα­να­κε­ντρί­σει το εν­δια­φέ­ρον, να συ­σπει­ρώ­σει αυτό το δυ­να­μι­κό και να ξα­να­φέ­ρει στην επι­και­ρό­τη­τα την η προ­ο­πτι­κή μιας ου­σια­στι­κής επα­νί­δρυ­σης της σύγ­χρο­νης, μα­ζι­κής Αρι­στε­ράς: Ανυ­πο­χώ­ρη­τα και ανα­τρε­πτι­κά αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη και αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κή, ου­σια­στι­κά αντιε­θνι­κι­στι­κή /διε­θνι­στι­κή, με αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή στρα­τη­γι­κή και τη ση­μαία των ιδεών και των αξιών της Αρι­στε­ράς στη θέση της, μέσα στους κοι­νω­νι­κούς αγώ­νες και στη νι­κη­φό­ρα προ­ο­πτι­κή στον πα­ρό­ντα ιστο­ρι­κό χρόνο!

[i] Υπήρ­χε και υπάρ­χει, βε­βαί­ως, και μία άποψη που ήδη από την αρχή της πο­λι­τι­κής κρί­σης και της λαϊ­κής ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­σης θε­ω­ρού­σε ότι δεν υπήρ­χε καμία προ­ο­πτι­κή στις συν­θή­κες που δια­μορ­φώ­θη­καν και σί­γου­ρα όχι εντός πλαι­σί­ου διεκ­δί­κη­σης «κυ­βέρ­νη­σης της Αρι­στε­ράς» – πλην, όμως, αυτή η άποψη απεί­χε και απέ­χει, εξ αντι­κει­μέ­νου, από κάθε εί­δους πο­λι­τι­κές εξε­λί­ξεις.

/rproject.gr