Με αφορμή το προηγούμενο άρθρο μου για την «Αριστερά σήμερα», ένας πολύ καλός φίλος μού θύμισε πως ο όρος «Αριστερά» είναι ένας αμυντικός όρος που χρησιμοποιήθηκε μετά τον Εμφύλιο και στο πλαίσιο της ΕΔΑ για να καλύψει τη δράση του ΚΚΕ και γενικότερα των κομμουνιστών κάθε απόχρωσης, καθώς η κομμουνιστική πολιτική ήταν εκτός νόμου.
Τη δεκαετία του 1930, μου είπε, αυτός ο όρος ως πολιτική ταυτότητα δεν υπήρχε. Οι φορείς ιδεών και πολιτικής προσδιορίζονταν με μεγαλύτερη ακρίβεια: κομμουνιστές, σοσιαλιστές, τροτσκιστές, αναρχικοί κ.ο.κ.
Γιώργος Πετρόπουλος
Η αλήθεια είναι πιο σύνθετη, αν και είναι σωστό ότι στον Μεσοπόλεμο τα κόμματα και οι οργανώσεις ορίζονταν με μεγαλύτερη σαφήνεια απ’ ό,τι σήμερα, με βάση την ιδεολογία, την πολιτική πρακτική και τις κοινωνικές αναφορές τους.
Ο όρος «Αριστερά» υπήρχε πάντοτε, ανεξαρτήτως της συχνότητας της χρήσης του. Στο κοινωνικοπολιτικό λεξικό του «Ανεξάρτητου» –το πιο γνωστό και πιο διαδεδομένο κοινωνικοπολιτικό λεξικό του Μεσοπολέμου– διαβάζουμε ότι «αριστερός εις την πολιτικήν ορολογίαν λέγεται ο έχων επαναστατικάς, σοσιαλιστικάς ή κομμουνιστικάς αντιλήψεις. Αριστερά κόμματα, εν αντιθέσει προς τα δεξιά, συντηρητικά τοιαύτα, είναι τα ακολουθούντα αριστεράς κατευθύνσεις».
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ειδικά μετά τη Βάρκιζα, ο όρος «Αριστερά» χρησιμοποιήθηκε από τον πολιτικό συνασπισμό κομμάτων του ΕΑΜ όχι μόνο για να περιγράψει αυτό που ήταν τότε το ΕΑΜ, αλλά και σε αντίθεση με τη Δεξιά, που διενεργούσε μονόπλευρο εμφύλιο πόλεμο και λευκή τρομοκρατία. Γι’ αυτό και συχνά στα ΕΑΜικά έντυπα εκείνης της περιόδου συναντάμε τον όρο «Δημοκρατική Αριστερά» σε αντίθεση με την αντιδραστική Δεξιά.
Το ίδιο σκεπτικό –δημοκρατική Αριστερά απέναντι στην αντιδραστική Δεξιά– υπάρχει και στον συνασπισμό κομμάτων της ΕΔΑ που προέκυψε μεν από το σύνθημα «Ειρήνη – Δημοκρατία – Αμνηστία» αλλά πήρε τελικά την ονομασία «Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά».
Είναι σωστό ότι στη μετεμφυλιακή περίοδο ο όρος «Αριστερά» ήταν η κάλυψη αλλά και η άμυνα των κομμουνιστών για να αναπτύξουν νόμιμη δράση. Αλλά αυτό δεν συνιστούσε καθόλου μια αμυντική πολιτική γραμμή. Η ΕΔΑ ήταν η συνέχεια του πολιτικού συνασπισμού κομμάτων του ΕΑΜ (που αποτελούσε την πολιτική μετεξέλιξη του κατοχικού ΕΑΜ) και κάτω από τη σημαία της δόθηκαν και κερδήθηκαν μεγάλοι αγώνες για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις ελευθερίες.
Εξ ου και το κύρος που απέκτησε ο όρος «Αριστερά», ώστε να χρησιμοποιείται ακόμα και στις μέρες μας ως ταυτόσημο της κοινωνικής προόδου, των δημοκρατικών – προοδευτικών αγώνων και κατακτήσεων. Στο παρελθόν, βεβαίως, ραχοκοκαλιά της Αριστεράς και καθοδηγητική δύναμή της υπήρξε το ΚΚΕ. Σήμερα αυτό δεν ισχύει.
Σήμερα ο όρος «Αριστερά» έχει τόσο πολύ διευρυνθεί, που σχεδόν χωράει τα πάντα. Αυτό δεν συνιστά πρόοδο. Αυτό συνιστά πρόβλημα. Αλλά και στοιχείο της κρίσης που διέπει εκείνες τις δυνάμεις που στο παρελθόν έδιναν ουσιαστικό ιδεολογικό, πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο στην Αριστερά.
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/414671_kai-pali-gia-tin-aristera