Αυταρχισμός και αντίσταση στην Ινδία

Στις 26 Γενάρη, «Ημέρα της Δημοκρατίας», οι αγρότες που είχαν περικυκλώσει το Δελχί, μπήκαν στην πρωτεύουσα, έσπασαν αστυνομικούς κλοιούς και κατέλαβαν το «Κόκκινο Οχυρό», το κτίριο από το οποίο παραδοσιακά απευθύνεται ο πρόεδρος της χώρας στο έθνος κατά την εθνική γιορτή. Ήταν ένα ακόμα σημαντικό επεισόδιο σε έναν πολύμηνο αγώνα που αποτελεί μια πολύ μεγάλη πρόκληση για την ακροδεξιά κυβέρνηση Μόντι και ανοίγει πολλά θέματα συζήτησης για την Ινδία ευρύτερα. Λίγο πριν τα γεγονότα της 26ης Γενάρη, το tempestmag.org φιλοξένησε μια σχετική αναλυτική συνέντευξη του Nagesh Rao στους Ashley Smith και Aaron Amaral.

Συνέντευξη του Nagesh Rao | μετάφραση Στέλλα Μούσμουλα

Τα με­γά­λα νέα που έρ­χο­νται από την Ινδία είναι η απερ­γία των αγρο­τών και των ερ­γα­τών. Είναι πα­ντού στις ει­δή­σεις. Είναι μία από τις με­γα­λύ­τε­ρες  απερ­γί­ες στην ιστο­ρία της αν­θρω­πό­τη­τας. Ποιες είναι οι αι­τί­ες και ποια η ση­μα­σία της απερ­γί­ας;

Εκα­τομ­μύ­ρια ερ­γά­τες συμ­με­τεί­χαν στις πα­νε­θνι­κές γε­νι­κές απερ­γί­ες στις 26-27 Νο­εμ­βρί­ου και στις 8 Δε­κεμ­βρί­ου για μια σειρά ερ­γα­σια­κών θε­μά­των και σε αλ­λη­λεγ­γύη με τις συ­νε­χι­ζό­με­νες αγρο­τι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις. Αυτές οι απερ­γί­ες έχουν χα­ρα­κτη­ρι­στεί ως οι με­γα­λύ­τε­ρες στην πα­γκό­σμια ιστο­ρία. Μπο­ρού­με να επα­νέλ­θου­με σε αυτό το θέμα αρ­γό­τε­ρα, αλλά ας μι­λή­σου­με πρώτα για τις κι­νη­το­ποι­ή­σεις των αγρο­τών. Οι κι­νη­το­ποι­ή­σεις απο­τε­λούν αντί­δρα­ση απέ­να­ντι σε τρεις νέους νό­μους που ψη­φί­στη­καν από την κυ­βέρ­νη­ση BJP στα τέλη Σε­πτέμ­βρη, τους οποί­ους οι αγρό­τες τους αντι­λαμ­βά­νο­νται ως υπαρ­ξια­κή απει­λή για τη ζωή και το βιο­πο­ρι­σμό τους.

Οι νέοι αγρο­τι­κοί νόμοι κα­ταρ­γούν την κρα­τι­κή φο­ρο­λό­γη­ση του εμπο­ρί­ου αγρο­τι­κών προ­ϊ­ό­ντων που λαμ­βά­νει χώρα εκτός των κρα­τι­κά ρυθ­μι­ζό­με­νων  mandis [με­γά­λες υπαί­θριες αγο­ρές, σαν τις λαϊ­κές αγο­ρές]. Μέχρι σή­με­ρα, τα αγρο­τι­κά προ­ϊ­ό­ντα μπο­ρού­σαν να πω­λη­θούν μόνο στα mandis, τα οποία διευ­κό­λυ­ναν τις πω­λή­σεις μέσω ανοι­κτής δη­μο­πρα­σί­ας σε αδειο­δο­τη­μέ­νους εμπό­ρους και έτσι προ­στά­τευαν τους αγρό­τες από αρ­πα­κτι­κές επι­χει­ρη­μα­τι­κές πρα­κτι­κές. Με αυ­τούς τους νέους νό­μους, οι έμπο­ροι μπο­ρούν να πα­ρα­κάμ­ψουν τα mandis χωρίς φο­ρο­λο­γι­κά αντι­κί­νη­τρα και να αγο­ρά­ζουν αγρο­τι­κά προ­ϊ­ό­ντα απευ­θεί­ας από τους αγρό­τες. Η κυ­βέρ­νη­ση ισχυ­ρί­ζε­ται ότι δεν θέλει να κλεί­σει τα mandis, αλλά είναι σαφές ότι ανοί­γο­ντας αυτά τα δη­μό­σια κέ­ντρα προ­μη­θειών στον αντα­γω­νι­σμό θέλει να τα κα­τα­στή­σει πα­ρω­χη­μέ­να. Οι νέοι νόμοι νο­μι­μο­ποιούν επί­σης την ερ­γο­λα­βι­κή γε­ωρ­γία με προ­κα­θο­ρι­σμέ­νη τι­μο­λό­γη­ση και κα­ταρ­γούν το πλα­φόν στην απο­θή­κευ­ση γε­ωρ­γι­κών προ­ϊ­ό­ντων. Οι εται­ρεί­ες θα είναι πλέον σε θέση να αγο­ρά­σουν από άπο­ρους και απελ­πι­σμέ­νους αγρό­τες όλα τους τα προ­ϊ­ό­ντα χωρίς να είναι υπο­χρε­ω­μέ­νες  να υπο­βά­λουν προ­σφο­ρά για αυτά σε ένα mandi, να τα απο­θη­κεύ­σουν στην άκρη, και να χρη­σι­μο­ποιούν τα απο­θέ­μα­τά τους προ­κει­μέ­νου να χει­ρα­γω­γή­σουν την αγορά και τις τιμές. Κάθε ένας από αυ­τούς τους νό­μους ξε­χω­ρι­στά θα είχε κα­τα­στρο­φι­κές συ­νέ­πειες για τους αγρο­τι­κούς πλη­θυ­σμούς των οποί­ων η θέση είναι ήδη δυ­σχε­ρής. Όλοι μαζί θα φέ­ρουν τη συμ­φο­ρά.

Δεν τε­λειώ­νει εκεί το θέμα. Ιστο­ρι­κά, στα mandis η κυ­βέρ­νη­ση εξα­σφα­λί­ζει  αγρο­τι­κά προ­ϊ­ό­ντα σε κάτι που ονο­μά­ζε­ται «ελά­χι­στη τιμή στή­ρι­ξης» (MSP). Η κυ­βέρ­νη­ση, μέσω λει­τουρ­γών οι οποί­οι είναι αρ­μό­διοι εξα­σφά­λι­σης προ­ϊ­ό­ντων στα mandis, δια­σφα­λί­ζει στη συ­νέ­χεια ότι η προ­σφο­ρές δεν πρό­κει­ται να πέ­σουν κάτω από την ελά­χι­στη τιμή στή­ρι­ξης. Σύμ­φω­να με τους νέους αγρο­τι­κούς νό­μους, όπου τα mandis πρό­κει­ται να κα­τα­στούν πα­ρω­χη­μέ­να, η ελά­χι­στη τιμή στή­ρι­ξης θα εξα­φα­νι­στεί κι αυτή, εγκα­τα­λεί­πο­ντας τις τιμές στα κα­πρί­τσια της αγο­ράς και τις επι­θυ­μί­ες των εται­ριών.

Ακόμη χει­ρό­τε­ρα, οι ακτι­βι­στές φο­βού­νται ότι με τον τερ­μα­τι­σμό αυτού του συ­στή­μα­τος κρα­τι­κών προ­μη­θειών αγρο­τι­κών προ­ϊ­ό­ντων, το BJP τρα­βά­ει το χαλί κάτω από τα πόδια του Δη­μό­σιου Συ­στή­μα­τος Δια­νο­μής, το οποίο πα­ρέ­χει επι­δο­τού­με­νη τροφή και βα­σι­κά αγαθά για τους φτω­χούς.

Αυτές είναι οι άμε­σες αι­τί­ες του κι­νή­μα­τος δια­μαρ­τυ­ρί­ας.

Πώς εντάσ­σο­νται οι προ­βλε­πό­με­νες αλ­λα­γές από τους προ­ω­θού­με­νους νό­μους σε σχέση με την πρό­σφα­τη ιστο­ρία της κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής απέ­να­ντι στο γε­ωρ­γι­κό τομέα;

Οι ρίζες της δυ­σχέ­ρειας που αντι­με­τω­πί­ζουν οι αγρό­τες είναι πολύ πα­λαιό­τε­ρες. Η αγρο­τι­κή Ινδία βρί­σκε­ται σε βαθιά κρίση, η οποία πη­γά­ζει από την Πρά­σι­νη Επα­νά­στα­ση της δε­κα­ε­τί­ας του 1960. Στο όνομα της αύ­ξη­σης της πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας της γε­ωρ­γί­ας, η Πρά­σι­νη Επα­νά­στα­ση έκανε τους Ιν­δούς αγρό­τες να εξαρ­τώ­νται από τις πο­λυ­ε­θνι­κές εται­ρεί­ες για υβρι­δι­κούς σπό­ρους. Με­ρι­κές δε­κα­ε­τί­ες αρ­γό­τε­ρα ήρθαν οι σπό­ροι «εξο­λο­θρευ­τές», οι οποί­οι είναι γε­νε­τι­κά τρο­πο­ποι­η­μέ­νοι ώστε να εξα­σφα­λί­ζουν ότι οι σπό­ροι δεύ­τε­ρης γε­νιάς θα είναι άγο­νοι, κα­θι­στώ­ντας τους αγρό­τες ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο εξαρ­τη­μέ­νους από τις εται­ρί­ες που κα­τέ­χουν τις πα­τέ­ντες αυτών των γε­νε­τι­κά τρο­πο­ποι­η­μέ­νων σπό­ρων. Οδή­γη­σε επί­σης σε γε­ωρ­γία με­γα­λύ­τε­ρης έντα­σης κε­φα­λαί­ου και πιο εξαρ­τη­μέ­νη από τη χη­μι­κή βιο­μη­χα­νία, καθώς η μο­νο­καλ­λιέρ­γεια συ­γκε­κρι­μέ­νων ειδών υπο­βάθ­μι­σε το έδα­φος και μεί­ω­σε δρα­μα­τι­κά την από­δο­σή του. Η Πρά­σι­νη Επα­νά­στα­ση, και οι νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες με­ταρ­ρυθ­μί­σεις που ξε­κί­νη­σαν τη δε­κα­ε­τία του 1990, δη­μιούρ­γη­σαν έναν ολο­έ­να πιο φτωχό και χρε­ω­μέ­νο αγρο­τι­κό πλη­θυ­σμό. Σύμ­φω­να με στοι­χεία του 2019, σχε­δόν 365.000 αγρό­τες έχουν αυ­το­κτο­νή­σει από τη δε­κα­ε­τία του 1990. Αυτή είναι σί­γου­ρα μια συ­ντη­ρη­τι­κή εκτί­μη­ση, επει­δή οι φτω­χοί υπαί­θρου και ιδιαί­τε­ρα τα πιο κα­τα­πιε­σμέ­να τμή­μα­τά τους, όπως οι ακτή­μο­νες  Ντα­λίτ (κατά κυ­ριο­λε­ξία οι «κα­τα­πιε­σμέ­νοι» ή «συ­ντε­θλη­μέ­νοι», αυτό τον  όρο έχουν υιο­θε­τή­σει  για να δη­λώ­σουν την ταυ­τό­τη­τά τους όσοι είναι εξο­στρα­κι­σμέ­νοι βάσει του συ­στή­μα­τος των κα­στών στην Ινδία ως «ανέγ­γι­χτοι») ή οι γυ­ναί­κες, συχνά ούτε καν  κα­τα­χω­ρού­νται στις επί­ση­μες στα­τι­στι­κές.

Έτσι, δεν απο­τε­λεί έκ­πλη­ξη αυτή τη μα­ζι­κή έκρη­ξη δια­μαρ­τυ­ρί­ας. Δεν ξε­πή­δη­σε από το που­θε­νά. Αγρο­τι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις συμ­βαί­νουν εδώ και αρ­κε­τά χρό­νια και έχουν κο­ρυ­φω­θεί τώρα με εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες αγρό­τες, πολ­λοί απ’ τους οποί­ους ηλι­κιω­μέ­νοι, να κα­τα­λαμ­βά­νουν και να μπλο­κά­ρουν τους αυ­το­κι­νη­τό­δρο­μους που οδη­γούν στο Δελχί μέσα σε  δριμύ ψύχος και βροχή, αρ­νού­με­νοι να υπο­χω­ρή­σουν εκτός κι αν η κυ­βέρ­νη­ση απο­σύ­ρει αυ­τούς τους νέους νό­μους.

Μπο­ρείς να μας πεις λίγα πράγ­μα­τα για το χα­ρα­κτή­ρα των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων και τη ση­μα­σία τους;

Οι κι­νη­το­ποι­ή­σεις άρ­χι­σαν στα τέλη Σε­πτέμ­βρη σε διά­φο­ρα κρα­τί­δια -ιδιαί­τε­ρα στο Punjab και τη Haryana, όπου οι επι­πτώ­σεις της Πρά­σι­νης Επα­νά­στα­σης έχουν γίνει πε­ρισ­σό­τε­ρο αι­σθη­τές και όπου οι αγρό­τες είναι πραγ­μα­τι­κά πολύ χρε­ω­μέ­νοι. Μέχρι το Νο­έμ­βριο είχαν κλι­μα­κω­θεί σε μια έκ­κλη­ση για πο­ρεία προς το Δελχί, την πρω­τεύ­ου­σα της χώρας.

Παρά την παν­δη­μία, εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες αγρό­τες, οδη­γώ­ντας τρα­κτέρ φορ­τω­μέ­να με τό­νους προ­μη­θειών, έφτα­σαν στα πε­ρί­χω­ρα του Δελχί, όπου τους υπο­δέ­χτη­καν ισχυ­ρές αστυ­νο­μι­κές δυ­νά­μεις, εξο­πλι­σμέ­νες όχι μόνο με τα μα­κριά ξύ­λι­να μπα­στού­νια (lathis) αλλά επί­σης με κα­νό­νια νερού και δα­κρυ­γό­να.

Σε διά­φο­ρα ση­μεία, οι αγρό­τες χρη­σι­μο­ποί­η­σαν τα τρα­κτέρ τους για να σπά­σουν τα οδο­φράγ­μα­τα της αστυ­νο­μί­ας. Η αστυ­νο­μία έσκα­ψε τους αυ­το­κι­νη­τό­δρο­μους σε μια απελ­πι­σμέ­νη προ­σπά­θεια να απο­τρέ­ψει την εί­σο­δο των αγρο­τών στο Δελχί. Έτσι, οι αγρό­τες κά­θι­σαν εκεί όπου βρί­σκο­νταν, και από τότε έχουν κα­τα­λά­βει αρ­κε­τά μίλια διά­φο­ρων δρό­μων και αυ­το­κι­νη­το­δρό­μων, οι οποί­οι οδη­γούν στο Δελχί.

Οι κα­τα­λή­ψεις γρή­γο­ρα με­τα­τρά­πη­καν σε αυ­το­σχέ­διες πό­λεις από σκη­νές, με ια­τρι­κούς σταθ­μούς, langars [ελεύ­θε­ρες κοι­νω­νι­κές κου­ζί­νες, πολ­λές από τις οποί­ες έχουν συ­στα­θεί από τα το­πι­κά gurdwaras (χώροι συ­νά­θροι­σης και λα­τρεί­ας των Σιχ)], βι­βλιο­θή­κες, ακόμη και μια υπο­δειγ­μα­τι­κή πο­λύ­γλωσ­ση εφη­με­ρί­δα του κι­νή­μα­τος, την Trolley Times. Η θερ­μο­κρα­σία είναι κοντά στο μηδέν μέσα και γύρω από το Δελχί αυτή την εποχή του χρό­νου, και δε­κά­δες δια­δη­λω­τές αγρό­τες έχουν πε­θά­νει από την πα­γω­νιά, αλλά οι αγρό­τες έχουν μέχρι στιγ­μής αρ­νη­θεί να εγκα­τα­λεί­ψουν τα κύρια αι­τή­μα­τά τους -από­συρ­ση των νέων αγρο­τι­κών νόμων και νο­μο­θε­τι­κή κα­το­χύ­ρω­ση της «ελά­χι­στης τιμής στή­ρι­ξης».

Στη συ­νέ­χεια ήρθαν οι μα­ζι­κές πα­νε­θνι­κές γε­νι­κές απερ­γί­ες στις 26-27 Νο­εμ­βρί­ου και 8 Δε­κεμ­βρί­ου. Τώρα για να εί­μα­στε ει­λι­κρι­νείς, οι συμ­βο­λι­κές μο­νο­ή­με­ρες ή δι­ή­με­ρες γε­νι­κές απερ­γί­ες έχουν με­τα­τρα­πεί σε ετή­σιες εθι­μο­τυ­πι­κές τε­λε­τουρ­γί­ες στην Ινδία. Οι ερ­γά­τες έχουν σί­γου­ρα πολ­λούς λό­γους για να απερ­γή­σουν, αλλά όταν ακούω για αριθ­μούς της τάξης των 250 εκα­τομ­μυ­ρί­ων, είμαι κάτι πα­ρα­πά­νω από επι­φυ­λα­κτι­κός. Τα συν­δι­κά­τα έχουν την τάση να υπερ­βάλ­λουν ως προς το εύρος της συμ­με­το­χής των μελών τους, και ο αρι­στε­ρός Τύπος τεί­νει να πα­ρα­φου­σκώ­νει την ικα­νό­τη­τά τους να κι­νη­το­ποιούν τους ερ­γα­ζό­με­νους και την επιρ­ροή τους.

Παρ’ όλα αυτά, πολλά εκα­τομ­μύ­ρια όντως συμ­με­τεί­χαν στο «Bharat Bandh» (κυ­ριο­λε­κτι­κά, «Βά­ζου­με λου­κέ­το στην Ινδία»). Οι απερ­γί­ες κατά είχαν προ­γραμ­μα­τι­στεί εδώ και μήνες ενά­ντια στις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις και τέσ­σε­ρις αντερ­γα­τι­κούς νό­μους που ψη­φί­στη­καν σχε­δόν ταυ­τό­χρο­να με τους αγρο­τι­κούς νό­μους. Αυτοί οι νόμοι επρό­κει­το να διευ­κο­λύ­νουν τις  επι­χει­ρή­σεις να κά­νουν απο­λύ­σεις, ενώ ταυ­τό­χρο­να θα κα­θι­στού­σαν δυ­σκο­λό­τε­ρο για τους ερ­γα­ζό­με­νους το να συ­στή­σουν σω­μα­τεία ή να απερ­γή­σουν, και θα επέ­τρε­παν στην κυ­βέρ­νη­ση να εξαι­ρέ­σει τα και­νού­ρια ερ­γο­στά­σια από την υπο­χρε­ω­τι­κή τή­ρη­ση κα­νό­νων επαγ­γελ­μα­τι­κής ασφά­λειας και υγεί­ας.

Έτσι, η αξία των γε­νι­κών απερ­γιών αυτή τη φορά ήταν κάτι πα­ρα­πά­νω από συμ­βο­λι­κή και βο­ή­θη­σαν στη γε­νί­κευ­ση του θυμού ενά­ντια στην κυ­βέρ­νη­ση, επει­δή έλα­βαν χώρα κατά τη διάρ­κεια των συ­νε­χι­ζό­με­νων αγρο­τι­κών  ανα­τα­ρα­χών. Οι ερ­γα­ζό­με­νοι έβα­ζαν λου­κέ­το στη χώρα την ίδια στιγ­μή που οι αγρό­τες κα­τα­λάμ­βα­ναν αυ­το­κι­νη­τό­δρο­μους ενώ δέ­χο­νταν επι­θέ­σεις με χη­μι­κά και αντλί­ες νερού έξω από την πρω­τεύ­ου­σα της χώρας.

Στις κα­τα­λή­ψεις των αυ­το­κι­νη­το­δρό­μων ηγεί­ται ένας συ­να­σπι­σμός από 45-50 δια­φο­ρε­τι­κές αγρο­τι­κές ενώ­σεις και ορ­γα­νώ­σεις, που έχουν συ­να­σπι­στεί ως «Ενω­μέ­νο Μέ­τω­πο Αγρο­τών» (Samyukta Kisan Ekta Morcha). Στα πολλά βί­ντεο και τα ρε­πορ­τάζ που έχουν κυ­κλο­φο­ρή­σει, στις συ­νε­ντεύ­ξεις Τύπου που έχουν δώσει, και στις συ­νε­ντεύ­ξεις που έχουν πάρει δη­μο­σιο­γρά­φοι από με­μο­νω­μέ­νους δια­δη­λω­τές, μπο­ρεί κα­νείς να συ­ναι­σθαν­θεί ένα κλίμα ανυ­πα­κο­ής και απο­φα­σι­στι­κό­τη­τας, και ένα ομό­φω­νο αί­σθη­μα κατά του Modi και κατά των εται­ριών.

Οκτώ γύροι συ­νο­μι­λιών με την κυ­βέρ­νη­ση δεν έχουν οδη­γή­σει που­θε­νά, και ένας άλλος γύρος συ­νο­μι­λιών είχε ανα­κοι­νω­θεί για τις 15 Ια­νουα­ρί­ου. Εάν οι νόμοι δεν ανα­κλη­θούν, οι ηγέ­τες του Με­τώ­που έχουν δη­λώ­σει ότι θα σπά­σουν τα οδο­φράγ­μα­τα της αστυ­νο­μί­ας και θα δια­δη­λώ­σουν μέσα στην πρω­τεύ­ου­σα στις 26 Ια­νουα­ρί­ου, ημέρα εθνι­κής εορ­τής και τε­λε­τουρ­γί­ας, γνω­στής ως Ημέρα της Δη­μο­κρα­τί­ας, όπου ο πρω­θυ­πουρ­γός θα απευ­θύ­νε­ται στο έθνος από τις επάλ­ξεις του Κόκ­κι­νου Φρου­ρί­ου του Δελχί μετά το πέρας της στρα­τιω­τι­κής πα­ρέ­λα­σης. Όταν οι αγρό­τες λένε ότι «Την Ημέρα της Δη­μο­κρα­τί­ας, αντί για τον Modi, θα απευ­θυν­θού­με στο έθνος εμείς» και δεί­χνουν να το εν­νο­ούν -αυτό είναι συ­γκλο­νι­στι­κό.

Ξανά και ξανά τους ακούς να λένε, «Αυτοί οι νόμοι έχουν φτια­χτεί για να μας κλέ­ψουν τη γη μας και το ψωμί μας, έχουν φτια­χτεί για να κά­νουν τις εται­ρεί­ες πλου­σιό­τε­ρες σε βάρος της ζωής μας». Μου φαί­νε­ται ότι το  γε­νι­κό  αί­σθη­μα ενα­ντί­ον των εται­ριών είναι πιο σαφές και πιο έντο­νο σε αυτές τις δια­μαρ­τυ­ρί­ες από ό, τι στο πα­ρελ­θόν. Ενώ το κί­νη­μα των αγρο­τών υπάρ­χει εδώ και αρ­κε­τά χρό­νια, προη­γού­με­νες κι­νη­το­ποι­ή­σεις συχνά έθε­ταν  το ζή­τη­μα ως πρό­βλη­μα εκ­προ­σώ­πη­σης -η κυ­βέρ­νη­ση δεν τους άκου­γε, έτσι πή­γαι­ναν στο Δελχί για να ει­σα­κου­στούν. Τότε ήταν εύ­κο­λο πο­λι­τι­κά στε­λέ­χη της αντι­πο­λί­τευ­σης να πα­ρι­στά­νουν τους εκ­προ­σώ­πους των απο­κλει­σμέ­νων μαζών. Αυτή τη φορά, οι αγρό­τες θέ­τουν το ζή­τη­μα  ξε­κά­θα­ρα ως έναν αγώνα κατά του εται­ρι­κού κε­φα­λαί­ου και των υπο­στη­ρι­κτών του στο Δελχί. Μπο­ρεί­τε να τους ακού­σε­τε να λένε πώς αυτοί οι νόμοι έχουν φτια­χτεί για να γί­νουν πλου­σιό­τε­ροι ο Mukesh Ambani και ο Gautam Adani (οι πε­ριου­σί­ες τους έχουν συ­νο­λι­κή κα­θα­ρή αξία άνω των 100 δι­σε­κα­τομ­μυ­ρί­ων δο­λα­ρί­ων) και οι γι­γα­ντιαί­ες πο­λυ­ε­θνι­κές εται­ρεί­ες τους, η Reliance Industries και η Adani Group.

Η κυ­βέρ­νη­ση Modi, από την πλευ­ρά της, έχει εξα­πο­λύ­σει την αστυ­νο­μία, έχει λα­σπο­λο­γή­σει κατά του κι­νή­μα­τος, έχει δια­δώ­σει ψέ­μα­τα και ξε­διά­ντρο­πη προ­πα­γάν­δα, και έθεσε σε λει­τουρ­γία το δια­βό­η­το IT Cell [ο Το­μέ­ας Τε­χνο­λο­γί­ας Πλη­ρο­φο­ριών του κόμ­μα­τος του Modi] πα­ρου­σιά­ζο­ντας ένα ψευ­δές αφή­γη­μα περί αφε­λών αγρο­τών οι οποί­οι πα­ρα­πλα­νή­θη­καν από… δια­λέξ­τε:  τρο­μο­κρά­τες  Khalistani (ένα αυ­το­νο­μι­στι­κό κί­νη­μα στο Punjab που συ­νε­τρί­βη βά­ναυ­σα από την κυ­βέρ­νη­ση της Indira Gandhi και δεν είναι πλέον δη­μο­φι­λές στη χώρα), πρά­κτο­ρες του Πα­κι­στάν, Μα­οϊ­κούς, και «αντε­θνι­κά» στοι­χεία [«συμ­μο­ρία tukde-tukde», όπως απο­κα­λεί το BJP τους πο­λι­τι­κούς του αντι­πά­λους, εν­νο­ώ­ντας ότι έχουν στόχο το δια­με­λι­σμό της χώρας] οι οποί­οι δεν θέ­λουν να συ­νει­δη­το­ποι­ή­σουν οι αγρό­τες το πόσο πρό­κει­ται να επω­φε­λη­θούν από την ελεύ­θε­ρη αγορά. Όλα αυτά, ενώ ταυ­τό­χρο­να ισχυ­ρί­ζο­νται ότι δεν υπάρ­χουν αγρο­τι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις -κοι­τάξ­τε, φο­ρούν που­κά­μι­σα και πα­πού­τσια, απο­κλεί­ε­ται να είναι αγρό­τες! Και τα με­γά­λα μέσα ενη­μέ­ρω­σης έχουν ενι­σχύ­σει αυτά τα επι­χει­ρή­μα­τα ομό­φω­να και ξε­διά­ντρο­πα.

Ο Modi και ο Amit Shah, ο υπουρ­γός Εσω­τε­ρι­κών, αναμ­φί­βο­λα προ­σπα­θούν επί­σης να διαι­ρέ­σουν το κί­νη­μα: νέες αγρο­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις ξε­πή­δη­σαν ως δια μα­γεί­ας από το που­θε­νά και γί­νο­νται δε­κτές με εν­θου­σια­σμό στα κυ­βερ­νη­τι­κά μέ­γα­ρα ως υπο­στη­ρι­κτές των αγρο­τι­κών νόμων. Και δεν υπάρ­χει αμ­φι­βο­λία ότι θα προ­σπα­θή­σουν να βα­θύ­νουν οποιεσ­δή­πο­τε ρωγ­μές θα μπο­ρού­σαν να εμ­φα­νι­στούν με­τα­ξύ της φι­λε­λεύ­θε­ρης και της αρι­στε­ρής πτέ­ρυ­γας του Ενω­μέ­νου Με­τώ­που.

Αλλά μέχρι στιγ­μής, φαί­νε­ται ότι όλες οι προ­σπά­θειές τους για δυ­σφή­μι­ση ή πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση του κι­νή­μα­τος έχουν απο­τύ­χει οι­κτρά, επει­δή είναι πραγ­μα­τι­κά δύ­σκο­λο να δαι­μο­νο­ποι­η­θούν οι χω­ρι­κοί και οι αγρό­τες στην Ινδία. Νο­μί­ζω ότι αυτό το κί­νη­μα δια­μαρ­τυ­ρί­ας θα συ­νε­χί­σει να με­γα­λώ­νει και θα μπο­ρού­σε να προ­κα­λέ­σει την πρώτη με­γά­λη πο­λι­τι­κή ήττα του Modi.

Μόλις τώρα δεν ανέ­στει­λε το Ανώ­τα­το Δι­κα­στή­ριο τους αγρο­τι­κούς νό­μους; Πρό­κει­ται για νίκη;

Σε καμία πε­ρί­πτω­ση. Όταν είδα τα πρω­το­σέ­λι­δα σή­με­ρα το πρωί κό­ντε­ψα να πνιγώ με τον καφέ μου. Το Ανώ­τα­το Δι­κα­στή­ριο της Ιν­δί­ας, απο­φα­σί­ζει ξαφ­νι­κά ενα­ντί­ον του Modi και του Shah; Τι συμ­βαί­νει; Απε­δεί­χθη ότι το Δι­κα­στή­ριο εξέ­δω­σε προ­σω­ρι­νή δια­τα­γή κατά της εφαρ­μο­γής των νόμων και συ­νέ­στη­σε μια επι­τρο­πή «εμπει­ρο­γνω­μό­νων» για τη «διε­ρεύ­νη­ση» του θέ­μα­τος. Ωστό­σο, οι αγρό­τες δεν τα χά­φτουν αυτά. Πρώτα απ’ όλα, ισχυ­ρί­ζο­νται ότι δεν υπάρ­χει λόγος να ανα­κα­τευ­τεί το δι­κα­στή­ριο. Δεν εν­δια­φέ­ρο­νται να συ­ζη­τή­σουν σχε­τι­κά με τη νο­μι­κή ορ­θό­τη­τα των νόμων. Θέ­λουν να τους απο­σύ­ρει η κυ­βέρ­νη­ση. Δεύ­τε­ρον, και οι τέσ­σε­ρις από τους λε­γό­με­νους εμπει­ρο­γνώ­μο­νες που διο­ρί­στη­καν από το Δι­κα­στή­ριο στην σχε­τι­κή επι­τρο­πή είναι γνω­στό ότι έχουν εκ­φρά­σει ανοι­χτά την υπο­στή­ρι­ξή τους στους αγρο­τι­κούς νό­μους τους τε­λευ­ταί­ους μήνες. Επο­μέ­νως, αφε­νός είναι μια τα­κτι­κή κα­θυ­στέ­ρη­σης εκ μέ­ρους της κυ­βέρ­νη­σης. Αφε­τέ­ρου θα μπο­ρού­σε εν­δε­χο­μέ­νως να οδη­γή­σει στην έκ­δο­ση κά­ποιας από­φα­σης ασφα­λι­στι­κών μέ­τρων ενα­ντί­ον των αγρο­τών στο μέλ­λον (αφού οι «ει­δι­κοί» θα έχουν ολο­κλη­ρώ­σει την ερ­γα­σία τους). Στον πρό­ε­δρο του ανώ­τα­του δι­κα­στη­ρί­ου Bobde δεν αρ­κού­σε που πα­ρε­νέ­βη ενώ δεν του το ζή­τη­σε κα­νέ­νας, άρ­πα­ξε επί­σης να επι­δεί­ξει το σε­ξι­σμό του, επι­πλήτ­το­ντας  τα συν­δι­κά­τα των αγρο­τών για το ότι «φέρ­νουν» τις γυ­ναί­κες στις δια­δη­λώ­σεις και λέ­γο­ντας ότι θα πρέ­πει αυτές να «στα­λούν πίσω» στο σπίτι σε πε­ρί­πτω­ση συ­νέ­χι­σης των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων.

Η αλή­θεια είναι ότι το Ανώ­τα­το Δι­κα­στή­ριο της Ιν­δί­ας υπο­στή­ρι­ξε με συ­νέ­πεια την ατζέ­ντα του Modi και συ­νέ­δρα­με τις ιν­δουι­στι­κές εθνι­κι­στι­κές δυ­νά­μεις με τις πρό­σφα­τες απο­φά­σεις του. Το Δι­κα­στή­ριο δεν έκανε τί­πο­τα όταν η κυ­βέρ­νη­ση ανα­κά­λε­σε το κα­θε­στώς αυ­το­νο­μί­ας του Κα­σμίρ στις 5 Αυ­γού­στου 2019, θέ­το­ντας ολό­κλη­ρο το κρα­τί­διο σε απα­γό­ρευ­ση κυ­κλο­φο­ρί­ας και από­λυ­τη δια­κο­πή των μέσων επι­κοι­νω­νί­ας για σχε­δόν ένα χρόνο (ακόμη και σή­με­ρα οι κά­τοι­κοι του Κα­σμίρ έχουν μόνο υπη­ρε­σί­ες δια­δι­κτύ­ου 2G). Αρ­γό­τε­ρα τον ίδιο χρόνο, το Δι­κα­στή­ριο εξέ­δω­σε μια απί­στευ­τη από­φα­ση για μια δια­μά­χη δε­κα­ε­τιών σχε­τι­κά με την το­πο­θε­σία ενός τζα­μιού 500 ετών, του Babri Masjid, το οποίο κα­τε­δα­φί­στη­κε τον Δε­κέμ­βριο του 1992 από όχλο Ιν­δουι­στών εθνι­κι­στών ο οποί­ος υπο­κι­νή­θη­κε από στε­λέ­χη του BJP που ισχυ­ρί­ζο­νταν ότι εκεί ήταν η γε­νέ­τει­ρα του Θεού των ιν­δουι­στών, Ram. Το Δι­κα­στή­ριο απο­φά­σι­σε ότι η κα­τε­δά­φι­ση του τζα­μιού ήταν άδικη (αλλά δεν ανέ­φε­ρε ποιος φταί­ει ή ποιος θα τι­μω­ρη­θεί για αυτή την άδικη πράξη), και στη συ­νέ­χεια πα­ρα­χώ­ρη­σε την κυ­ριό­τη­τα της το­πο­θε­σί­ας σε ιν­δουι­στι­κό τραστ το οποίο θα εξα­σφα­λί­σει την κα­τα­σκευή ενός ναού του Θεού Ram στο ση­μείο!

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτές οι δια­δη­λώ­σεις είναι τόσο ση­μα­ντι­κές. Κερ­δί­ζο­ντας τις εκλο­γές το 2019 για μια δεύ­τε­ρη θη­τεία με από­λυ­τη πλειο­ψη­φία και με ένα υπο­τα­κτι­κό δι­κα­στι­κό σώμα να το στη­ρί­ξει, το BJP έχει υιο­θε­τή­σει μια γραμ­μή επι­τά­χυν­σης της διά­λυ­σης και του ξε­που­λή­μα­τος από ό,τι έχει απο­μεί­νει από τον δη­μό­σιο τομέα της Ιν­δί­ας, εδραί­ω­σης της αυ­ταρ­χι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης της κε­ντρι­κής εξου­σί­ας σε σχέση με τα κρα­τί­δια και πραγ­μα­το­ποί­η­σης του ονεί­ρου του κι­νή­μα­τος Hindutva για ένα ιν­δουι­στι­κό εθνι­κι­στι­κό κρά­τος. Μπο­ρού­με να μι­λή­σου­με πε­ρισ­σό­τε­ρο για αυτό αρ­γό­τε­ρα, αλλά όταν ο Μόντι διό­ρι­σε στην κυ­βέρ­νη­ση τον επι­κε­φα­λής των πο­γκρόμ Αμιτ Σάχ έστει­λε ένα μή­νυ­μα: ότι η δεύ­τε­ρη δια­κυ­βέρ­νη­ση Modi θα ασχο­λη­θεί με την πα­γί­ω­ση της αυ­ταρ­χι­κής εξου­σί­ας του κέ­ντρου. Έτσι, ήταν πραγ­μα­τι­κά εν­θαρ­ρυ­ντι­κό  όταν εί­δα­με την κυ­βέρ­νη­ση να συ­γκλο­νί­ζε­ται από μα­ζι­κές δια­δη­λώ­σεις και δη­μό­σιες κα­θι­στι­κές δια­μαρ­τυ­ρί­ες (η κα­θι­στι­κή δια­μαρ­τυ­ρία στο Shaheen Bagh έγινε εμ­βλη­μα­τι­κή) με τη συμ­με­το­χή δε­κά­δων εκα­τομ­μυ­ρί­ων ενά­ντια στους νέους αντι­μου­σουλ­μα­νι­κούς νό­μους ιθα­γέ­νειας στα τέλη του 2019 και στις αρχές του 2020. Αυτές κρά­τη­σαν μήνες έως ότου αυτές δια­κό­πη­καν βίαια στις πα­νε­πι­στη­μιου­πό­λεις και στους δρό­μους από όχλους σο­βι­νι­στών ιν­δουι­στών τους οποί­ους συ­νέ­δρα­με η αστυ­νο­μία.

Στη συ­νέ­χεια ήρθε η βά­ναυ­ση απα­γό­ρευ­ση κυ­κλο­φο­ρί­ας λόγω COVID, που υλο­ποι­ή­θη­κε με την πε­ρι­φρό­νη­ση απέ­να­ντι στην αν­θρώ­πι­νη ζωή η οποία χα­ρα­κτη­ρί­ζει τις ανώ­τε­ρες κά­στες στην ιν­δουι­στι­κή κοι­νω­νία. Μετά από εβδο­μά­δες άρ­νη­σης και μυ­στι­κο­ποί­η­σης της ασθέ­νειας, ο Modi ανα­κοί­νω­σε την απα­γό­ρευ­ση κυ­κλο­φο­ρί­ας μόλις 4 ώρες πριν τεθεί σε ισχύ. Δε­κά­δες εκα­τομ­μύ­ρια [εσω­τε­ρι­κοί] με­τα­νά­στες ερ­γά­τες, εγκλω­βι­σμέ­νοι σε πό­λεις με απα­γό­ρευ­ση κυ­κλο­φο­ρί­ας, άρ­χι­σαν να επι­στρέ­φουν στα χωριά τους περ­πα­τώ­ντας, με­ρι­κές φορές εκα­το­ντά­δες μίλια. Αρ­κε­τοί πέ­θα­ναν.

Μετά από αυτές τις υπο­χω­ρή­σεις, υπάρ­χει κάπως η αί­σθη­ση ότι επι­στρέ­φει το πνεύ­μα των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων, αυτή τη φορά από την αγρο­τι­κή εν­δο­χώ­ρα  (το κί­νη­μα κατά των αντι­μου­σουλ­μα­νι­κών νόμων έδρα­σε κυ­ρί­ως στα αστι­κά κέ­ντρα).

Όταν λες αγρό­τες, σε ποιους ανα­φέ­ρε­σαι κυ­ρί­ως; Σε αν­θρώ­πους που δεν είναι ιδιο­κτή­τες γης, που αντι­με­τω­πί­ζουν κρίση χρέ­ους; Ποια είναι η δη­μο­γρα­φία των δια­δη­λώ­σε­ων;

Είναι αγρό­τες που μι­σθώ­νουν τη γη που καλ­λιερ­γούν, ακτή­μο­νες ερ­γά­τες, μι­κροϊ­διο­κτή­τε­ςς

Οι κι­νη­το­ποι­ή­σεις έχουν ξε­ση­κώ­σει ευ­ρεία τμή­μα­τα του αγρο­τι­κού πλη­θυ­σμού, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων ακτη­μό­νων ερ­γα­τών, μι­σθω­τών καλ­λιερ­γη­τών (αγρο­λη­πτών, κο­λί­γων), αγρο­τών που μι­σθώ­νουν τη γη που καλ­λιερ­γούν, χω­ρι­κών ιδιο­κτη­τών γης, ακόμη και πλού­σιων αγρο­τών, πρα­κτό­ρων, εμπό­ρων και ερ­γα­ζο­μέ­νων στα mandi. Άλλα τμή­μα­τα του αγρο­τι­κού και ημι-αστι­κού πλη­θυ­σμού συμ­με­τέ­χουν και εκ­φρά­ζουν την αλ­λη­λεγ­γύη τους με διά­φο­ρους τρό­πους, προ­σφέ­ρο­ντας δω­ρε­άν υπη­ρε­σί­ες (κου­ρέ­μα­τα και άλλα πα­ρό­μοια) στους δια­δη­λω­τές. Πολ­λοί από αυ­τούς που δεν μπο­ρού­σαν να συμ­με­τά­σχουν στις δια­δη­λώ­σεις συ­ντη­ρούν τα χω­ρά­φια και τις καλ­λιέρ­γειες εκεί­νων που δια­δη­λώ­νουν.

Όπως είπα νω­ρί­τε­ρα, η αγρο­τι­κή Ινδία βρί­σκε­ται σε μια ολο­έ­να και βα­θύ­τε­ρη κρίση πε­ρί­που από την πρώτη δε­κα­ε­τία μετά την Πρά­σι­νη Επα­νά­στα­ση, όταν η αρ­χι­κή ώθηση της ανά­πτυ­ξης και της πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας που τρο­φο­δο­τή­θη­κε από τις νέες με­θό­δους εξα­ντλή­θη­κε. Καθώς η απο­γύ­μνω­ση του εδά­φους και η εξά­ντλη­ση του υδρο­φό­ρου ορί­ζο­ντα εμπε­δώ­θη­καν και άρ­χι­σαν να επη­ρε­ά­ζουν την απο­δο­τι­κό­τη­τα, δια­δο­χι­κές κυ­βερ­νή­σεις έκλει­ναν τα μάτια στα υπο­κεί­με­να προ­βλή­μα­τα και αντ’ αυτού χο­ρη­γού­σαν (ολο­έ­να και μι­κρό­τε­ρες) επι­δο­τή­σεις και μορ­φές στή­ρι­ξης του ει­σο­δή­μα­τος για να δια­τη­ρή­σουν τη λει­τουρ­γία του συ­στή­μα­τος, να μην αφή­σουν τους αγρό­τες να λι­μο­κτο­νή­σουν και για να κερ­δί­σουν ψή­φους.

Οι νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες με­ταρ­ρυθ­μί­σεις, οι οποί­ες ξε­κί­νη­σαν το 1992, επι­δεί­νω­σαν την κρίση. Κύ­μα­τα ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων και πε­ρι­κο­πών ρή­μα­ξαν τις ζωές των απλών αν­θρώ­πων. Από το 2001 έως το 2011, ο αριθ­μός των καλ­λιερ­γη­τών που κα­τέ­χουν γη μειώ­θη­κε κατά 8,5 εκα­τομ­μύ­ρια, ενώ ο αριθ­μός των ακτη­μό­νων ερ­γα­τών αυ­ξή­θη­κε κατά 37,5 εκα­τομ­μύ­ρια. Οι επι­δο­τή­σεις και τα προ­γράμ­μα­τα απα­σχό­λη­σης έχουν κάνει λίγα για να προ­σφέ­ρουν ανα­κού­φι­ση στους αν­θρώ­πους.

Σύμ­φω­να με μια έκ­θε­ση του Δι­κτύ­ου Αγρο­τι­κών και Γε­ωρ­γι­κών Με­λε­τών (NRAS), το εθνι­κό μέσο με­ρο­κά­μα­το για τους ερ­γά­τες και τις ερ­γά­τριες γης ήταν 315 Rs (4,29 $) και 244 Rs (3,33 $) αντί­στοι­χα το 2017-18. Αυτή είναι η κα­τά­στα­ση των ακτη­μό­νων ερ­γα­τών-τριών.

Η πλειο­νό­τη­τα των ιδιο­κτη­τών γης κα­τα­τάσ­σο­νται ως μι­κροί ή ορια­κοί. Οι ορια­κές γαιο­κτη­σί­ες (μι­κρό­τε­ρες από 1 εκτά­ριο) είναι το 68% του συ­νό­λου και σε αυτά τα νοι­κο­κυ­ριά, οι κα­τα­να­λω­τι­κές δα­πά­νες υπερ­βαί­νουν το ει­σό­δη­μά τους (5000 Rs ή πε­ρί­που 70 δο­λά­ρια το μήνα για μια πε­ντα­με­λή οι­κο­γέ­νεια κατά μέσο όρο), που ση­μαί­νει ότι είναι πα­γι­δευ­μέ­νοι σε έναν κύκλο αυ­ξα­νό­με­νου χρέ­ους χρόνο με το χρόνο. Έπει­τα υπάρ­χουν οι αγρό­τες που μι­σθώ­νουν τη γη που καλ­λιερ­γούν ένα­ντι 200 ή 300 δο­λα­ρί­ων ετη­σί­ως, αλλά δεν πα­ρά­γουν αρ­κε­τά για να πλη­ρώ­σουν το μί­σθω­μα ή έστω για να έχουν κάτι για να που­λή­σουν στο mandi.

Υπάρ­χουν αυτές οι τα­ξι­κές δια­φο­ρές με­τα­ξύ των αγρο­τών που δια­δη­λώ­νουν. Υπάρ­χουν επί­σης δια­φο­ρές κά­στας. Για πα­ρά­δειγ­μα, οι πε­ρισ­σό­τε­ροι ακτή­μο­νες είναι Ντα­λίτ (κυ­ριο­λε­κτι­κά «κα­τα­πιε­σμέ­νοι» ή «συν­θλιμ­μέ­νοι», αυτό τον  όρο έχουν υιο­θε­τή­σει  για να δη­λώ­σουν την ταυ­τό­τη­τά τους όσοι είναι εξο­στρα­κι­σμέ­νοι βάσει του συ­στή­μα­τος  των κα­στών στην Ινδία ως «ανέγ­γι­χτοι»). Υπάρ­χουν επί­σης πο­λι­τι­κές δια­φο­ρές. Συμ­με­τέ­χουν σχε­δόν 50 ορ­γα­νι­σμοί και συν­δι­κά­τα. Μέλη ενός ση­μα­ντι­κού   προ­ο­δευ­τι­κού συν­δι­κά­του, του  Bharatiya Kisan (Ekta Ugrahan) δια­δή­λω­σαν την Ημέρα των Αν­θρω­πί­νων Δι­καιω­μά­των κρα­τώ­ντας  φω­το­γρα­φί­ες αρι­στε­ρών δια­νο­ου­μέ­νων και ακτι­βι­στών που έχουν φυ­λα­κι­στεί από το κα­θε­στώς Modi. Ένας ηγέ­της άλλου συν­δι­κά­του, όταν του ζη­τή­θη­κε να υπε­ρα­σπι­στεί αυτή τη δράση, αρ­νού­νταν να  πα­ρα­δε­χτεί ότι συ­νέ­βη. Στο άλλο άκρο υπάρ­χει το Shiromani Akali Dal, σύμ­μα­χος του BJP. Το που θα μπο­ρού­σαν να κα­τα­λή­ξουν αυτές οι δια­φο­ρές καθώς εξε­λίσ­σε­ται το κί­νη­μα, μένει να το δούμε.

Σε ποιο βαθμό μπο­ρού­με να ισχυ­ρι­στού­με ότι η απερ­γία των αγρο­τών είναι μια με­τω­πι­κή αμ­φι­σβή­τη­ση του σχε­δί­ου του Modi και μια με­τά­βα­ση από την οπτι­κή γωνία της κά­στας και της θρη­σκεί­ας προς την οπτι­κή γωνία της τα­ξι­κής πάλης;

Πρώτα απ’ όλα πρό­κει­ται για ένα κί­νη­μα που αγω­νί­ζε­ται απελ­πι­σμέ­να για να δια­τη­ρή­σει και να επε­κτεί­νει την κρα­τι­κή ρύθ­μι­ση (mandis), το σύ­στη­μα στή­ρι­ξης των τιμών (ελά­χι­στη τιμή στή­ρι­ξης – MSP) και τις επι­δο­τή­σεις απέ­να­ντι στις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις, την απορ­ρύθ­μι­ση και τη λι­τό­τη­τα. Είναι λοι­πόν μια αμ­φι­σβή­τη­ση του νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου σχε­δί­ου που έχει επι­διω­χθεί όχι μόνο από τις κυ­βερ­νή­σεις του BJP και του Κο­γκρέ­σου, αλλά και από την κοι­νο­βου­λευ­τι­κή αρι­στε­ρά όταν ήταν στην εξου­σία στη Δυ­τι­κή Βεγ­γά­λη. Δεύ­τε­ρον, φέρ­νει στο προ­σκή­νιο ζη­τή­μα­τα αει­φο­ρί­ας, απαι­τώ­ντας να κα­λυ­φθούν πε­ρισ­σό­τε­ρες καλ­λιέρ­γειες από το σύ­στη­μα στή­ρι­ξης τον τιμών, καθώς αυτό θα ξα­να­έ­δι­νε κί­νη­τρα για την εναλ­λα­γή των καλ­λιερ­γειών. Τρί­τον, δίνει ένα χτύ­πη­μα στην καρ­διά του πο­λι­τι­κού σχε­δί­ου του Modi για πα­γί­ω­ση της εξου­σί­ας του κέ­ντρου. Ο κό­σμος είναι θυ­μω­μέ­νος για τον αντι­δη­μο­κρα­τι­κό τρόπο με τον οποίο πέ­ρα­σαν οι νόμοι, κάτι που προ­κα­λεί αμ­φι­σβή­τη­ση στον αυ­ταρ­χι­σμό του Modi.

Εάν συμ­με­ρι­στού­με το επι­χεί­ρη­μα του Achin Vanaik, η ανε­ξάρ­τη­τη Ινδία ήταν πάντα μια «αυ­ταρ­χι­κή δη­μο­κρα­τία». Με τη δια­κυ­βέρ­νη­ση  Modi ο αυτός ο αυ­ταρ­χι­σμός τί­θε­ται στην υπη­ρε­σία της ατζέ­ντας του εξ­τρε­μι­στι­κού Ιν­δουι­στι­κού εθνι­κι­στι­κού κι­νή­μα­τος (Hindutva). Με τα πα­ρα­πά­νω ως δε­δο­μέ­να, η δυ­σα­ρέ­σκεια των αγρο­τών απέ­να­ντι στην κα­τα­πά­τη­ση του φε­ντε­ρα­λι­σμού από το Modi, η απο­στρο­φή τους στα με­γά­λα  ΜΜΕ και η αλ­λη­λεγ­γύη τους προς τους αρι­στε­ρούς δια­νο­ού­με­νους, δι­κη­γό­ρους και ακτι­βι­στές που φυ­λα­κί­στη­καν από το κα­θε­στώς του Modi είναι όλες ευ­πρόσ­δε­κτες εξε­λί­ξεις από την άποψη των πο­λι­τι­κών και δη­μο­κρα­τι­κών δι­καιω­μά­των και θα μπο­ρού­σαν να ανοί­ξουν χώρο για τη συ­ζή­τη­ση πα­ρα­με­λη­μέ­νων θε­μά­των όπως η ανά­γκη εξά­λει­ψης των κα­στών ή ο πό­λε­μος που έχει κη­ρύ­ξει το κρά­τος κατά των ιθα­γε­νών Adivasis. Θα πρέ­πει να το δούμε.

Πι­στεύω όμως ότι το κί­νη­μα πα­ρα­μέ­νει πε­ριο­ρι­σμέ­νο από τον δια­τα­ξι­κό χα­ρα­κτή­ρα του και συ­νε­πώς αντα­να­κλά έναν κοινό πα­ρο­νο­μα­στή αι­τη­μά­των. Για πα­ρά­δειγ­μα, το σύ­στη­μα των mandi είναι πνιγ­μέ­νο στη δια­φθο­ρά και τις πε­λα­τεια­κές σχέ­σεις και συχνά ελέγ­χε­ται από γρα­φειο­κρά­τες και «το­πι­κά, πε­ρι­φε­ρεια­κά ή εθνι­κά ολι­γο­πώ­λια», όπως το θέτει η πρό­σφα­τη έκ­θε­ση NRAS, αλλά δεν έχω συ­να­ντή­σει αι­τή­μα­τα που να ζη­τούν να υπάρ­ξει στα mandi πε­ρισ­σό­τε­ρη δια­φά­νεια, λο­γο­δο­σία ή άνοιγ­μα στον αντα­γω­νι­σμό από μι­κρό­τε­ρους συ­νε­ται­ρι­σμούς ή εμπό­ρους για να σπά­σουν τα ολι­γο­πώ­λια.

Ούτε έχω δει κά­ποιο αί­τη­μα για μισθό ο οποί­ος να επαρ­κεί για τη δια­βί­ω­ση των ακτη­μό­νων ερ­γα­τών, για πα­ρά­δειγ­μα. Η απου­σία ενός τέ­τοιου αι­τή­μα­τος ίσως αντι­κα­το­πτρί­ζει τη σύν­θε­ση της ηγε­σί­ας του κι­νή­μα­τος με όρους κά­στας, καθώς οι πε­ρισ­σό­τε­ροι ακτή­μο­νες ερ­γά­τες ανή­κουν στην κάστα των Ντα­λίτ.

Δεν υπάρ­χει ζή­τη­μα με­τά­βα­σης του αγώνα από το πεδίο των κα­στών σε αυτό των τά­ξε­ων. Δεν υπάρ­χει πεδίο τα­ξι­κής πάλης στην Ινδία που να μην δια­μορ­φώ­νε­ται, ταυ­τό­χρο­να, από το σύ­στη­μα των κα­στών, επει­δή οι κά­στες απο­τε­λούν τόσο κα­τα­με­ρι­σμό ερ­γα­σί­ας όσο και δια­χω­ρι­σμό με­τα­ξύ των ερ­γα­τών, σύμ­φω­να με τον Δρ. BR Ambedkar (τον Ντα­λίτ δια­νο­ού­με­νο που πο­λι­τι­κό ηγέτη που ήταν στην επι­τρο­πή που συ­νέ­τα­ξε το Σύ­νταγ­μα της Ιν­δί­ας). Οι τα­ξι­κοί αγώ­νες ανα­γκα­στι­κά έρ­χο­νται αντι­μέ­τω­ποι με το ζή­τη­μα των κα­στών. Η χει­ρα­φέ­τη­ση των Ντα­λίτ και η εξά­λει­ψη του συ­στή­μα­τος των κα­στών πρέ­πει να βρί­σκο­νται στο κέ­ντρο του αγώνα της ερ­γα­τι­κής τάξης, με ένα βα­σι­κό λόγο επει­δή οι πλα­τιές μάζες των ερ­γα­τών και των αγρο­τών στην Ινδία είτε ανή­κουν σε κα­τα­πιε­σμέ­νες κά­στες είτε είναι Ντα­λίτ. Ο αφα­νι­σμός του συ­στή­μα­τος της κά­στας πρέ­πει να απο­τε­λέ­σει αί­τη­μα της ερ­γα­τι­κής τάξης. Ενώ τα μα­ζι­κά κι­νή­μα­τα αγρο­τών και ερ­γα­τών μπο­ρούν να ενώ­σουν αν­θρώ­πους που ανή­κουν σε δια­φο­ρε­τι­κές κά­στες κάτω από συ­γκε­κρι­μέ­να αι­τή­μα­τα, αυτό δεν κα­ταρ­γεί ή μειώ­νει αυ­τό­μα­τα τους δια­χω­ρι­σμούς βάσει κα­στών εντός του κι­νή­μα­τος. Για να συμ­βεί αυτό, θα πρέ­πει να υπάρ­ξει συ­ντο­νι­σμέ­νη δράση κατά των κα­στών που θα εν­σω­μα­τω­θεί στον αγώνα, εγεί­ρο­ντας αι­τή­μα­τα κρί­σι­μα για τη χει­ρα­φέ­τη­ση των Ντα­λίτ και την εξά­λει­ψη των κα­στών.

Ποιες είναι οι τα­ξι­κές δυ­νά­μεις πίσω από τον Modi; Ποιες τά­ξεις πιέ­ζουν για αυ­τούς τους νέους νό­μους;

Ακρι­βώς όπως στις ΗΠΑ, έτσι λοι­πόν και στην Ινδία, οι με­γά­λοι κα­πι­τα­λι­στές υπο­στη­ρί­ζουν και τα δύο με­γά­λα κόμ­μα­τα, αλλά στον τε­λευ­ταίο εκλο­γι­κό κύκλο, οι εται­ρι­κές δω­ρε­ές προς το BJP επι­σκί­α­σαν δρα­μα­τι­κά εκεί­νες προς το κόμμα του Κο­γκρέ­σου, με τον Όμιλο Tata (στυ­λο­βά­τη του κόμ­μα­τος του Κο­γκρέ­σου όταν αυτό ήταν στην ακμή του) να ηγεί­ται αυτής της τάσης -υπο­στη­ρί­ζουν όλοι σθε­να­ρά τον Modi.

Η τάξη των κα­πι­τα­λι­στών θέλει να τε­λειώ­νει με το πα­ρελ­θόν της επο­χής  Νε­χρού και τα πο­λι­τι­κά κα­τά­λοι­πά της, δη­λα­δή την οι­κο­γε­νεια­κή επι­χεί­ρη­ση που είναι γνω­στή ως Κόμμα του Κο­γκρέ­σου. Είναι αλή­θεια ότι το Κόμμα του Κο­γκρέ­σου άνοι­ξε την πόρτα στη φι­λε­λευ­θε­ρο­ποί­η­ση, αλλά οι κα­πι­τα­λι­στές βλέ­πουν το BJP ως κόμμα που λο­γο­δο­τεί λι­γό­τε­ρο στην ερ­γα­τι­κή τάξη από ότι Κο­γκρέ­σο και είναι προ­θυ­μό­τε­ρο να επι­βά­λει πιο εκτε­τα­μέ­νες με­ταρ­ρυθ­μί­σεις.

rproject.gr/