Η πρωθυπουργός της Γαλλίας Elisabeth Borne παρουσίασε την Τρίτη, 10 Ιανουαρίου 2023, το σχέδιο μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος της κυβέρνησης.
Βασικό νομοσχέδιο της δεύτερης πενταετούς θητείας του Εμανουέλ Μακρόν, η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος επιχειρείται για 2η φορά (στην 1η θητεία αντίστοιχο νομοσχέδιο παρουσιάστηκε το 2019, εγκαταλείφθηκε όμως μετά την επιδημία Covid-19). Στόχος του, κατά τα λεγόμενα της πρωθυπουργού, η επίτευξη της δημοσιονομικής ισορροπίας του συνταξιοδοτικού.
Τα κύρια σημεία του είναι τα εξής:
• Η νόμιμη ηλικία εξόδου στη σύνταξη προωθείται σταδιακά κατά δύο έτη. Από τα 62 έτη, που είναι σήμερα, στα 64 έτη το 2030, με ρυθμό 3 μηνών ετησίως από τη γενιά που γεννήθηκε στα τέλη του 1961.
• Οι εργαζόμενοι που έχουν γεννηθεί από το 1964 και μετά θα πρέπει, από εδώ και στο εξής, να έχουν πληρώσει εισφορές για 43 χρόνια ή 172 τρίμηνα πριν βγουν στη σύνταξη.
• Η μέγιστη ηλικία εξόδου σε σύνταξη εργαζόμενων, με μη συμπληρωμένα τα νόμιμα έτη εργασίας, παραμένει για μια πλήρη σύνταξη, στα 67 έτη.
• Η δυσκολία του επαγγέλματος θα αντιμετωπίζεται τόσο με ενίσχυση της ιατρικής φροντίδας των εργαζόμενων όσο και με πρόωρες δυνατότητες αναχώρησης. Ως δυσκολίες προτείνονται: Η νυχτερινή εργασία, η εργασία σε εναλλασσόμενες διαδοχικές ομάδες, η επαναλαμβανόμενη εργασία, οι δραστηριότητες σε υπερβαρικό περιβάλλον (υποβρύχιο, περιορισμός πυρηνικού αντιδραστήρα), οι ακραίες θερμοκρασίες, ο θόρυβος.
• Η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση προβλέπει επίσης την κατάργηση των ειδικών καθεστώτων σύνταξης, όπως π.χ. του κλάδου των βιομηχανιών ηλεκτρισμού και γκαζιού, της Τράπεζας της Γαλλίας ή της RATP και της SNCF.
• Το ελάχιστο ύψος των συντάξεων θα αναθεωρείται στη βάση του 85% του κατώτατου μισθού, δηλ. παρέχοντας μια αύξηση 100 ευρώ ανά μήνα για τις πιο μικρές συντάξεις – με πλήρη χρόνια εργασίας, χωρίς να υπάρχει τιμαριθμική προσαρμογή. Το ποσό της κατώτατης σύνταξης θα αυξηθεί για τους νέους συνταξιούχους. Θα φτάσει τα 1.200 ευρώ τον μήνα, ποσό που ισοδυναμεί με το 85% του κατώτατου μισθού.
• Από το 2023 η κυβέρνηση προτείνει ακόμα στις επιχειρήσεις άνω των 300 εργαζομένων να καταρτίσουν καταλόγους ηλικιωμένων που επιθυμούν να εργασθούν.
Το κέρδος από την παρούσα πρόταση συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης εκτιμάται –κατά τα λεγόμενα του υπουργού Οικονομίας Μπρούνο Λε Μαιρ–σε 17 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σύσσωμη η αριστερά, μέρος της υπόλοιπης αντιπολίτευσης και οι 8 μεγαλύτεροι συνδικαλιστικοί οργανισμοί της χώρας εναντιώνονται, από κοινού, σε αυτή την πρόταση.
Έτσι, εννέα ημέρες μετά την παρουσίαση του σχεδίου μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού από την πρωθυπουργό, Ελίζαμπεθ Μπορν, τα συνδικάτα αντέδρασαν. Σε μια ενιαία και σθεναρή κινητοποίηση και με την υποστήριξη όλων των αριστερών κομμάτων και μερικών άλλων μεμονωμένων της αντιπολίτευσης, κατόρθωσαν -8 συνδικαλιστικοί οργανισμοί- να δημιουργήσουν μιαν αντίρροπη δύναμη σε αυτή του κυβερνητικού συνασπισμού, την Πέμπτη 19 Γενάρη 2023.
Σε 200 σημεία σε όλη τη Γαλλία, 1,12 εκατομμύρια άνθρωποι –κατά την αστυνομία– 2 εκατομμύρια – κατά τη συνδικαλιστική διοργάνωση– έδωσαν το παρόν στην απεργία και τις κινητοποιήσεις. Από αυτούς 80.000 στο Παρίσι, σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών, 400.000 σύμφωνα με την CGT.
Οι οκτώ βασικοί συνδικαλιστικοί οργανισμοί έχουν ήδη συμφωνήσει σε νέα ημερομηνία κινητοποίησης, την Τρίτη 31 Ιανουαρίου, την επομένη της πρώτης ημέρας εξέτασης του νομοσχεδίου στην Εθνοσυνέλευση. Στις 21 Ιανουαρίου οι οργανώσεις νεολαίας υποστηριζόμενες από την « Ανυπότακτη Γαλλία» προχωρούν σε κινητοποιήσεις συμπαράστασης. Οι υπόλοιποι βουλευτές της αριστεράς και οι λοιποί υποστηρικτές από το κοινοβούλιο συντάσσονται με τις κινήσεις των συνδικαλιστικών φορέων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στις 20 Ιανουαρίου –ημέρα αφιερωμένη στις ένοπλες δυνάμεις στη Γαλλία– και μια ημέρα μετά την κινητοποίηση, ο πρόεδρος Μακρόν ανακοίνωσε έναν υπέρογκο στρατιωτικό προϋπολογισμό 413 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτά αναφέρονται σε μιαν επταετία (2024-2030), για τις ανάγκες ενός καινούργιου νόμου Στρατιωτικού Προγραμματισμού. Πάνω από 100 δισεκατομμύρια ευρώ σε σχέση με τις δαπάνες της προηγούμενης επταετίας. Τόσο υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες δεν είχαν παρουσιαστεί στη Γαλλία από το 1960. Τότε που ο Ντε Γκολ είχε επενδύσει στο πρόγραμμα της ατομικής ενέργειας. Και μάλιστα συμβαίνει σε εποχή όπου οι κοινωνικές δαπάνες έχουν καταβαραθρωθεί και η κυβέρνηση προσπαθεί να παρατείνει τον εργάσιμο χρόνο προς συνταξιοδότηση.
Σύμφωνα με τους ανταποκριτές της Le Monde: «Στο Παρίσι, με όλους τους ηγέτες των συνδικάτων να συγκεντρώνονται πίσω από ένα μόνο πανό και να τους συντροφεύουν στην αρχή όλοι οι εκπρόσωποι της κοινοβουλευτικής αριστεράς ήταν φανερό: Κάτι είχε αλλάξει στις νοοτροπίες τουλάχιστον των ανθρώπων των συνδικάτων και της αριστεράς. Ιδιαίτερα αυτό φαίνονταν σε εκείνους της CFDT και της CGT, στον Laurent Berger και τον Philippe Martinez, που σήκωσαν το διακύβευμα της ενότητας, κρίσιμο για τα οκτώ κεντρικά συνδικάτα. Συναντήθηκαν όλα μαζί για πρώτη φορά σε περισσότερα από δώδεκα χρόνια».
Στο Παρίσι, η συγκέντρωση ήταν τόσο επιβλητική που χρειάστηκε να ανοίξει μια εναλλακτική διαδρομή για να εκτονωθεί η συμφόρηση στην Πλας Ντε Λα Ρεπουμπλίκ (Place de la République), η οποία ήταν κατάμεστη από κόσμο. Εκεί βρίσκονταν υπάλληλοι του Δημόσιου τομέα, δάσκαλοι, πυροσβέστες, φοιτητές, αστυνομικοί, νοσοκομειακό προσωπικό αλλά και υπάλληλοι του ιδιωτικού τομέα, των βιομηχανιών ενέργειας, γκαζιού, πετρελαϊκών, σιδηροδρόμων SNCF, μετρό RATP κλπ.
Όλοι διαδήλωσαν κατά της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού αλλά όχι μόνο. Η αύξηση των μισθών ενόψει του πληθωρισμού, η κατανομή του πλούτου, η φορολόγηση των υπερκερδών και η συνολική αμφισβήτηση της πολιτικής του Εμμανουέλ Μακρόν απασχόλησαν τις συζητήσεις και μεταφέρθηκαν στα συνθήματα.