Παγώστε τα κέρδη, όχι τους ανθρώπους!

Οι προ­βλέ­ψεις σε όλον τον κόσμο για την οι­κο­νο­μι­κή κα­τά­στα­ση είναι δρα­μα­τι­κές. Όλες οι ανα­λύ­σεις των διε­θνών οι­κο­νο­μο­λό­γων δεν εξε­τά­ζουν πλέον αν θα υπάρ­ξει ύφεση, αλλά το μέ­γε­θός της. Ο πλη­θω­ρι­σμός καλ­πά­ζει και οι δια­φαι­νό­με­νες ελ­λεί­ψεις ενέρ­γειας, συν­θέ­τουν μια απο­πνι­κτι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα για τον κόσμο μας. 

Σπύρος Αντωνίου

Ο συ­νε­χι­ζό­με­νος ιμπε­ρια­λι­στι­κός πό­λε­μος στην Ου­κρα­νία και οι άγριοι αντα­γω­νι­σμοί ΗΠΑ-ΕΕ και Ρω­σί­ας πα­ρο­ξύ­νουν την ανε­ξέ­λεγ­κτη ενερ­γεια­κή κρίση. Οι απει­λη­τι­κοί τόνοι των Ευ­ρω­παί­ων ηγε­τών περί τέ­λους της «ανε­με­λιάς» πλη­θαί­νουν, οι κυ­βερ­νή­σεις ετοι­μά­ζο­νται να προ­ω­θή­σουν σκλη­ρά μέτρα για εξοι­κο­νό­μη­ση ενέρ­γειας και οι ερ­γα­ζό­με­νοι…ανα­μέ­νουν τον λο­γα­ρια­σμό. Με την ανα­γκαιό­τη­τα ανα­ζω­πύ­ρω­σης της κοι­νω­νι­κής κι­νη­το­ποί­η­σης, να απο­τε­λεί το μο­να­δι­κό φραγ­μό απέ­να­ντι στην προ­κλη­τι­κή λε­η­λα­σία του ερ­γα­τι­κού ει­σο­δή­μα­τος και τη μοι­ρο­λα­τρι­κή απο­δο­χή του «δύ­σκο­λου χει­μώ­να».

Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση

Οι ακραί­ες τιμές ενέρ­γειας προ­κα­λούν «πο­νο­κέ­φα­λο» στις ευ­ρω­η­γε­σί­ες, που βλέ­πουν την κοι­νω­νι­κή δυ­σα­ρέ­σκεια να φου­ντώ­νει πα­νευ­ρω­παϊ­κά. Εδώ και πολ­λούς μήνες η Ευ­ρω­παϊ­κή Επι­τρο­πή πε­ριο­ρι­ζό­ταν σε ρόλο… θεατή, βλέ­πο­ντας τις τιμές στη χον­δρι­κή αγορά ενέρ­γειας να εκτο­ξεύ­ο­νται στα ύψη και φυ­σι­κά να θη­σαυ­ρί­ζουν οι κα­πι­τα­λι­στές του κλά­δου.

Στην έκτα­κτη σύ­νο­δο κο­ρυ­φής των υπουρ­γών ενέρ­γειας της ΕΕ στις 9/9, δεν είναι σί­γου­ρο ότι θα απο­φα­σι­στεί η επι­βο­λή πλα­φόν στην τιμή του φυ­σι­κού αε­ρί­ου ή η απο­σύν­δε­σή του από την αγορά ηλε­κτρι­κής ενέρ­γειας. H υιο­θέ­τη­ση του μέ­τρου μπο­ρεί μά­λι­στα να συ­νο­δεύ­ε­ται από κα­τάρ­γη­ση της φο­ρο­λό­γη­σης των υπερ­κερ­δών (windfall profits) των ηλε­κτρο­πα­ρα­γω­γών.

Το μόνο σί­γου­ρο είναι πως οι ευ­ρω­παϊ­κοί λαοί θα συ­νε­χί­σουν να πλη­ρώ­νουν τα κερ­δο­σκο­πι­κά παι­χνί­δια από την εμπο­ρευ­μα­το­ποί­η­ση ενός δη­μό­σιου αγα­θού. Η πιο απλή από­δει­ξη είναι οι τιμές του ρεύ­μα­τος στην Ισπα­νία και την Πορ­το­γα­λία, που υπάρ­χει απο­σύν­δε­ση από τις τιμές του φυ­σι­κού αε­ρί­ου. Έτσι, ενώ σή­με­ρα η χον­δρι­κή τιμή ρεύ­μα­τος στην Ελ­λά­δα είναι γύρω στα 600-700 ευρώ η με­γα­βα­τώ­ρα, στην Ισπα­νία και την Πορ­το­γα­λία είναι πε­ρί­που 190 ευρώ (που βέ­βαια και πάλι δεν είναι «τσά­μπα»). Κι αυτή η τε­ρά­στια από­κλι­ση υπάρ­χει κάθε μέρα.

Ανε­ξάρ­τη­τα από όσα πρό­κει­ται να δρο­μο­λο­γη­θούν το προ­σε­χές διά­στη­μα στα μέ­τω­πα των ροών και των τιμών, είναι πια σαφές πως οι ευ­ρω­παϊ­κές κυ­βερ­νή­σεις έχουν μπει σε τρο­χιά εξοι­κο­νό­μη­σης ενέρ­γειας, ζη­τώ­ντας από νοι­κο­κυ­ριά και επι­χει­ρή­σεις, τις αγα­πη­μέ­νες τους «θυ­σί­ες». Στη Γερ­μα­νία, τα φώτα των δρό­μων θα χα­μη­λώ­νουν, τα φα­νά­ρια στα ση­μεία που δεν έχει κί­νη­ση θα σβή­νουν, το νερό θα είναι κρύο στα δη­μό­σια κτί­ρια και τα μνη­μεία δεν θα φω­τί­ζο­νται κατά τη διάρ­κεια της νύ­χτας. Ως έσχα­τη λύση, εξε­τά­ζε­ται ακόμα και να μπει «δελ­τίο» στην προ­μή­θεια φυ­σι­κού αε­ρί­ου, αν η ρω­σι­κή στρό­φιγ­γα κλεί­σει εντε­λώς. Αντί­στοι­χες «ιδέες» μεί­ω­σης της κα­τα­νά­λω­σης συ­ζη­τού­νται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Όλη η συ­ζή­τη­ση στην Ευ­ρώ­πη -και όχι μόνο- αρ­χί­ζει και κι­νεί­ται γύρω από τη μεί­ω­ση κα­τα­νά­λω­σης ενέρ­γειας, προ­φα­νώς όχι για λό­γους πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κής ευαι­σθη­σί­ας (η επι­στρο­φή στο πε­τρέ­λαιο και η ανα­στο­λή των επεν­δύ­σε­ων για την αντι­με­τώ­πι­ση της κλι­μα­τι­κής κα­τα­στρο­φής είναι εν­δει­κτι­κά…) ή για λό­γους κα­θο­λι­κής πρό­σβα­σης στο ρεύμα και τη θέρ­μαν­ση για όλους/ες, αλλά για τη δια­τή­ρη­ση των κερ­δών των κα­πι­τα­λι­στών και των (απο­τυ­χη­μέ­νων) κυ­ρώ­σε­ων απέ­να­ντι στη Μόσχα.

Από αυτή την άποψη φα­ντά­ζει απο­λύ­τως ται­ρια­στό το σύν­θη­μα του βρε­τα­νι­κού κι­νή­μα­τος κατά της ενερ­γεια­κής φτώ­χειας και της ακρί­βειας, που συν­δυά­ζε­ται με μια κα­μπά­νια άρ­νη­σης πλη­ρω­μής των εξω­φρε­νι­κών λο­γα­ρια­σμών ρεύ­μα­τος: «πα­γώ­στε τα κέρδη, όχι τους αν­θρώ­πους». Στη Βρε­τα­νία, τον Οκτώ­βριο η αύ­ξη­ση στους λο­γα­ρια­σμούς ενέρ­γειας σε ετή­σια βάση θα φτά­σει το 80%, απει­λώ­ντας εκα­τομ­μύ­ρια αν­θρώ­πους από το να πε­θά­νουν από το κρύο ή να αρ­ρω­στή­σουν, φέρ­νο­ντας στα όριά του ήδη υπο­βαθ­μι­σμέ­νο NHS.

Ελ­λά­δα

Η κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη, στα δια­λείμ­μα­τα από τις «επι­συν­δέ­σεις» και έχο­ντας ξε­χά­σει την υπό­σχε­ση έκτα­κτης φο­ρο­λό­γη­σης των εται­ριών ενέρ­γειας, ανα­κοί­νω­σε έναν προ­σω­ρι­νό μη­χα­νι­σμό τι­μο­λό­γη­σης που υπο­τί­θε­ται ότι θα ανέ­κο­πτε τη φρε­νή­ρη αύ­ξη­ση τιμών και θα μεί­ω­νε τους λο­γα­ρια­σμούς κα­τα­νά­λω­σης. Ο μη­χα­νι­σμός απο­δεί­χθη­κε γεν­ναία επι­δό­τη­ση των εται­ριών ενέρ­γειας.

Οι πα­ρα­γω­γοί ρεύ­μα­τος εξα­ντλούν τα πε­ρι­θώ­ρια κερ­δο­σκο­πί­ας και οι έμπο­ροι λια­νι­κής συ­ναι­νούν, αφού όλοι τους, ότι ποσό «χά­νουν» από τα τε­λι­κά τι­μο­λό­για, μπαί­νει στα τα­μεία τους από τον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό. Οι νέες τιμές στα τι­μο­λό­για του ηλε­κτρι­κού ρεύ­μα­τος που ανα­κοι­νώ­θη­καν το Σάβ­βα­το 20 Αυ­γού­στου και αφο­ρούν τις χρε­ώ­σεις του Σε­πτέμ­βρη, είναι αυ­ξη­μέ­νες έως και 65% σε σχέση με τον προη­γού­με­νο μήνα, με τη δια­φο­ρά για τις υπέ­ρο­γκες χρε­ώ­σεις, να γί­νε­ται κρα­τι­κή επι­χο­ρή­γη­ση στους «ανα­ξιο­πα­θού­ντες» ενερ­γεια­κούς παί­κτες.

Τα λεφτά της επι­δό­τη­σης μιας χού­φτας εται­ρειών είναι χρή­μα­τα που προ­έρ­χο­νται από τις τσέ­πες μας και στε­ρούν πο­λύ­τι­μα κον­δύ­λια για κοι­νω­νι­κή πο­λι­τι­κή. Μά­λι­στα, οι επι­δο­τή­σεις αυτές προ­κα­τα­βάλ­λο­νται από την κυ­βέρ­νη­ση ακόμα και σε πο­σο­στό 75%. Σύμ­φω­να με τις ανα­κοι­νώ­σεις του αρ­μό­διου υπουρ­γεί­ου, οι κρα­τι­κές επι­δο­τή­σεις για τον Αύ­γου­στο ξε­πέ­ρα­σαν τα 1,1 δισ. ευρώ. Το ποσό θα φτά­σει τον Σε­πτέμ­βριο τα 1,9 δισ., ενώ ο συ­νο­λι­κός λο­γα­ρια­σμός του τε­λευ­ταί­ου έτους ανέρ­χε­ται σε αρ­κε­τά δισ. ευρώ. Όταν πρό­κει­ται όμως για τις ανά­γκες των πολ­λών, οι κρα­τού­ντες, μας θυ­μί­ζουν σε αυ­στη­ρό ύφος ότι δεν υπάρ­χουν «λε­φτό­δε­ντρα».

Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ότι σύμ­φω­να με πρό­σφα­τα στοι­χεία υπάρ­χει έκρη­ξη ανε­ξό­φλη­των λο­γα­ρια­σμών, καθώς το 45% των κα­τα­να­λω­τών έχει πλέον λη­ξι­πρό­θε­σμες οφει­λές. Από τα στοι­χεία των τε­χνι­κών της ΔΕΗ, υπάρ­χει εκτί­μη­ση ότι μέχρι τέ­λους τους έτους, ο αριθ­μός των εντο­λών για δια­κο­πές ρεύ­μα­τος θα ξε­πε­ρά­σεις τις 400.000. Μόνο τον Ιού­λιο, η μεί­ω­ση της κα­τα­νά­λω­σης ενέρ­γειας ήταν πάνω από 11%, άρα τα κλι­μα­τι­στι­κά έμει­ναν κλει­στά παρά τη ζέστη. «Καλά πήγε» τε­λι­κά και η «απε­λευ­θέ­ρω­ση της αγο­ράς ενέρ­γειας», που υπο­τί­θε­ται θα μεί­ω­νε τις τιμές και θα λει­τουρ­γού­σε υπέρ του κα­τα­να­λω­τή, όπως υπο­στή­ρι­ζαν δια­χρο­νι­κά οι θια­σώ­τες των ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σε­ων.

Αι­σχρο­κέρ­δεια

Υπάρ­χουν βέ­βαια κι οι δευ­τε­ρο­γε­νείς ανα­τι­μή­σεις σε υπη­ρε­σί­ες και αγαθά που με­τα­τρέ­πουν την τρο­μα­κτι­κή ακρί­βεια σε «θηλιά» για τα νοι­κο­κυ­ριά. Σχε­δόν ο μισός πλη­θυ­σμός της χώρας ξο­δεύ­ει πάνω από το μισό μη­νιαίο ει­σό­δη­μά του για την κά­λυ­ψη των πά­γιων εξό­δων και υπο­χρε­ώ­σε­ων (ενοί­κιο, λο­γα­ρια­σμοί).

Η εκτί­να­ξη του κό­στους του ρεύ­μα­τος, του πε­τρε­λαί­ου και του φυ­σι­κού αε­ρί­ου, συ­μπα­ρα­σύ­ρει όλα τα βα­σι­κά αγαθά, σε συν­δυα­σμό με το τζο­γά­ρι­σμα στις χρη­μα­τι­στη­ρια­κές αγο­ρές τρο­φί­μων, που προ­ϋ­πήρ­χε της ρω­σι­κής ει­σβο­λής στην Ου­κρα­νία και των προ­βλη­μά­των στις εφο­δια­στι­κές αλυ­σί­δες λόγω covid-19. Όσοι/ες κα­τά­φε­ραν να πάνε ολι­γο­ή­με­ρες δια­κο­πές, επέ­στρε­ψαν για να δια­πι­στώ­σουν ότι το σού­περ μάρ­κετ έχει γίνει απλη­σί­α­στο με τις τιμές να ανε­βαί­νουν κα­θη­με­ρι­νά και τους μι­σθούς να πα­ρα­μέ­νουν «πα­γω­μέ­νοι».

Τα στοι­χεία εκτέ­λε­σης του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού για το επτά­μη­νο Ια­νουα­ρί­ου-Ιου­λί­ου κα­τα­γρά­φουν θε­α­μα­τι­κή αύ­ξη­ση των εσό­δων κατά 16,6%, σε σχέση με την πρό­βλε­ψη του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού. Το 1/5 από αυτά τα πρό­σθε­τα έσοδα, προ­έρ­χο­νται από τον ΦΠΑ, απο­κα­λύ­πτο­ντας ότι ο πλη­θω­ρι­σμός (11,1% τον Αύ­γου­στο) με­τα­φρά­ζε­ται σε αύ­ξη­ση των κρα­τι­κών εσό­δων από τους έμ­με­σους φό­ρους και τις ανα­τι­μή­σεις. Και με­τα­ξύ άλλων επι­βε­βαιώ­νουν το γε­γο­νός ότι η «γεν­ναιο­δω­ρία» που δεί­χνει η κυ­βέρ­νη­ση για την επι­δό­τη­ση των τρε­λών χρε­ώ­σε­ων στους λο­γα­ρια­σμούς ρεύ­μα­τος χρη­μα­το­δο­τεί­ται από τους ίδιους τους φο­ρο­λο­γού­με­νους.

Καλά κρατά και το «πάρτι» αι­σχρο­κέρ­δειας στα καύ­σι­μα. Τα ΕΛΠΕ, εξα­πλα­σί­α­σαν τα κέρδη τους το β’ τρί­μη­νο σε σχέση με πέ­ρυ­σι, από 79 εκ. σε 535 εκ. ευρώ. Η Μότορ Όιλ ανα­κοί­νω­σε αύ­ξη­ση κερ­δών 271,58% το πρώτο εξά­μη­νο του 2022 συ­γκρι­τι­κά με το 2021! Την ίδια ώρα, εμείς έχου­με ξε­μεί­νει από λεφτά πριν να βγει ο μήνας και εξα­κο­λου­θού­με να πλη­ρώ­νου­με πα­νά­κρι­βα τη βεν­ζί­νη.

Αντε­πί­θε­ση

Η κυ­βέρ­νη­ση θα ανα­ζη­τή­σει διέ­ξο­δο από την πίεση που υφί­στα­ται, λόγω και της υπό­θε­σης των τη­λε­φω­νι­κών πα­ρα­κο­λου­θή­σε­ων, στην προ­ε­κλο­γι­κή ΔΕΘ. Πά­ντως, οι όποιες πρω­θυ­πουρ­γι­κές εξαγ­γε­λί­ες ανα­μέ­νε­ται να κι­νη­θούν στη λο­γι­κή των διά­φο­ρων «φι­λο­δώ­ρη­μα-pass», με μι­κρές αυ­ξή­σεις-ελα­φρύν­σεις, καθώς «οι πόροι δεν είναι ανε­ξά­ντλη­τοι» και χωρίς να προ­σφέ­ρουν ου­σια­στι­κή λύση στη συ­ντρι­βή του βιο­τι­κού μας επι­πέ­δου.

Ο θυμός που σι­γο­καί­ει για τη ζο­φε­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που έχει δια­μορ­φω­θεί από τη γε­νι­κευ­μέ­νη ακρί­βεια, χρειά­ζε­ται να γίνει ορ­γα­νω­μέ­νη κραυ­γή αγώνα και αντε­πί­θε­σης των «από κάτω». Με τη μα­ζι­κή δράση του κι­νή­μα­τος και της Αρι­στε­ράς, που θα χρεια­στεί να επα­να­φέ­ρουν συλ­λο­γι­κές πρα­κτι­κές δυ­να­μι­κής ανυ­πα­κο­ής, μα­χη­τι­κής διεκ­δί­κη­σης και κοι­νω­νι­κής αλ­λη­λεγ­γύ­ης προς τους πιο αδύ­να­μους, να απαι­τή­σου­με, εδώ και τώρα:

• Γεν­ναί­ες αυ­ξή­σεις σε μι­σθούς -συ­ντά­ξεις με Αυ­τό­μα­τη Τι­μα­ριθ­μι­κή Ανα­προ­σαρ­μο­γή (ΑΤΑ).

• Επα­να­φο­ρά του 13ου και 14ου μι­σθού στο δη­μό­σιο και αντί­στοι­χα της 13ης και 14ης σύ­ντα­ξης.

• Επί­δο­μα ανερ­γί­ας για όλους/ες, χωρίς όρους και προ­ϋ­πο­θέ­σεις, ίσο με τον βα­σι­κό μισθό, με πλήρη ασφα­λι­στι­κά και υγειο­νο­μι­κά δι­καιώ­μα­τα.

• Πλα­φόν στις τιμές υγρών καυ­σί­μων, φυ­σι­κού αε­ρί­ου και ηλε­κτρι­κής ενέρ­γειας.

• Κα­τάρ­γη­ση του χρη­μα­τι­στη­ρί­ου ενέρ­γειας και της ρή­τρας ανα­προ­σαρ­μο­γής.

• Καμία δια­κο­πή ρεύ­μα­τος σε λαϊκό σπίτι και μι­κρο­μά­γα­ζα.

• Εθνι­κο­ποί­η­ση του συ­στή­μα­τος πα­ρα­γω­γής, με­τα­φο­ράς και δια­νο­μής ηλε­κτρι­κής ενέρ­γειας.

• Κα­τάρ­γη­ση του ει­δι­κού φόρου κα­τα­νά­λω­σης και του ΦΠΑ στα βα­σι­κά είδη δια­τρο­φής και πλα­τιάς λαϊ­κής κα­τα­νά­λω­σης. Δια­τί­μη­ση σε όλα τα βα­σι­κά αγαθά.

• Υψηλή και μό­νι­μη φο­ρο­λό­γη­ση των υπερ­κερ­δών των με­γά­λων επι­χει­ρή­σε­ων ενέρ­γειας, καυ­σί­μων και τρο­φί­μων.

• Δα­πά­νες για υγεία-παι­δεία-κοι­νω­νι­κές υπη­ρε­σί­ες, όχι για στρα­τό-αστυ­νο­μία και το καρ­τέλ της ενέρ­γειας.

Είναι σαφές ότι δεν μπο­ρού­με να ζούμε άλλο έτσι και τί­πο­τα δεν πρό­κει­ται να κερ­δη­θεί χωρίς αγώνα. Οι πρώ­τες δρά­σεις και οι πρώ­τες από­πει­ρες συ­γκρό­τη­σης κι­νη­μα­τι­κών πρω­το­βου­λιών κατά της ακρί­βειας, έχουν αρ­χί­σει ήδη να κά­νουν την εμ­φά­νι­σή τους.

rproject.gr