Ας προσπαθήσουμε να συν-αισθανθούμε: Σκέψεις με αφορμή τον πολιτικό γάμο των ομοφυλόφιλων ζευγαριών

Ας προσπαθήσουμε να συν-αισθανθούμε: Σκέψεις με αφορμή τον πολιτικό γάμο των ομοφυλόφιλων ζευγαριών

  • |

Μεγάλη συζήτηση προκύπτει σχετικά με τον γάμο των ομοφυλόφιλων ζευγαριών και την τεκνοθεσία. Το πιο εντυπωσιακό δεν είναι οι συντηρητικές απόψεις που εκφράζονται από τα δεξιά, όσο οι συντηρητικές απόψεις που εκφράζονται από τα αριστερά.

Όμως, τα ερωτήματα, που χρειάζεται να απαντηθούν, είναι συγκεκριμένα: Συμφωνούμε να υπάρχουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας; Έχουν όλοι/-ες/-α το δικαίωμα στα δικαιώματα; Υπάρχει κάποιος λόγος που πρέπει να υπάρχει διάκριση και άρα στέρηση δικαιωμάτων για τους πολίτες που είναι διαφορετικοί; Και επειδή γίνεται συχνή αναφορά για τη σχέση «βιολογικού υπόβαθρου και κοινωνικού παράγοντα», τότε γιατί θα πρέπει ένα γκέι άτομο να επιλέξει να είναι ετερόφυλο για να έχει το δικαίωμα να κάνει παιδιά ή να τεκνοθετήσει; Η αλλαγή προσανατολισμού δεν θα έχει απρόβλεπτες και αρνητικές συνέπειες τόσο για το άτομο που θα το επιχειρήσει όσο και για το παιδί του; Επειδή κάποιοι/-ες/-α έχουν μια συγκεκριμένη σεξουαλική προτίμηση, τότε από αυτό συνεπάγεται ότι είναι καταδικασμένοι να στερηθούν δια βίου τη γονεϊκότητα;

Η απάντηση σε όλα τα παραπάνω, θεωρώ ότι πρέπει να είναι ένα μεγάλο ΝΑΙ υπέρ των δικαιωμάτων, από όσους/-ες θεωρούν τους εαυτούς τους αριστερούς/-ες, ή απλά δημοκράτες, ή είναι πιστοί στη χριστιανική θρησκεία, η οποία κηρύσσει την αγάπη. Ακριβώς όπως είναι απαράδεκτη η διαφορετικότητα να γίνεται η βάση για στέρηση δικαιωμάτων, λόγω χρώματος, φυλής, φύλου, εθνικής καταγωγής, θρησκείας, ειδικών αναγκών, εξαρτήσεων από ουσίες, κ.λπ., κ.λπ., έτσι και η διαφορετικότητα στην αίσθηση του φύλου και του διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού δεν μπορεί να γίνεται η αφορμή για στέρηση δικαιωμάτων γάμου, γονεϊκότητας, εργασίας, κ.λπ.

Ας πιάσουμε τα ζητήματα ένα προς ένα.

1) Η αντίληψη ότι ο γάμος των ομοφυλόφιλων ζευγαριών θα φέρει εμπορευματοποίηση με την παρένθετη κύηση (αν και πιο πολύ οι γκέι άνδρες αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο αποκλεισμό από τη γονεϊκότητα), είναι σαθρό επιχείρημα, διότι με τη λογική αυτή θα πρέπει να αρνηθούμε όλα τα δικαιώματα. Σάμπως δεν υπάρχει τράφικινγ, ή εμπόριο μεταφοράς προσφύγων, ή εμπόριο οργάνων, ή εμπόριο στην εκπαίδευση, ή εμπόριο ουσιών για εξαρτημένα άτομα, ή μαύρη-αδήλωτη εργασία, κ.λπ., κ.λπ.; Και βέβαια υπάρχουν και είναι το αποτέλεσμα του καπιταλισμού και του με κάθε τρόπο κέρδους, ενώ γίνεται και κατά παράβαση των διεθνών συμφωνιών ή των εθνικών νόμων. Όμως, εξαιτίας αυτού του γεγονότος, δεν φτάνουμε στο συμπέρασμα να λέμε ότι πρέπει να καταργήσουμε τα δικαιώματα, επειδή μόνο έτσι θα σταματήσει η εμπορευματοποίηση. Εμπορευματοποιημένη είναι και η εργασία (για να μην μιλήσουμε για το όργιο της μαύρης-αδήλωτης εργασίας). Άρα, επειδή, έχουμε επορευματοποίηση της εργασίας, δεν θα πρέπει να πηγαίνουμε στη δουλειά μας; Δεν θα πρέπει να ζητάμε τα δικαιώματά μας; Η συνεχή αναφορά περί καπιταλιστικών λογικών και εμπορευματοποίησης, δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Απλά, αποφεύγει τις απαντήσεις. Απεναντίας, διεκδικούμε συνεχώς, εντός του καπιταλισμού (μέχρι να τον ανατρέψουμε), θέσπιση κανόνων και νόμων για να προφυλάξουμε τους ανθρώπους από τη στέρηση των στοιχειωδών δικαιωμάτων (όσο αυτό μπορεί να γίνει σε ένα εκμεταλλευτικό σύστημα). Το γεγονός ότι γίνεται εμπορευματοποίηση σωμάτων (π.χ. μέσω παρένθετης κυοφορίας, ή εμπόριο ανθρώπινων οργάνων, κ.λπ.), όπως επίσης αγοροπωλησία βρεφών από ετερόφυλα ζευγάρια για να μην το ξεχνάμε (και είναι καταδικαστέα ως φαινόμενα), αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε ενάντια στη δωρεά οργάνων ή στην τεκνοθεσία.

Άρα, γιατί δεν μπορεί να γίνει και τεκνοθεσία μεταξύ ομοφυλόφιλων ζευγαριών, χωρίς εμπορευματοποίηση, όπως μπορεί να γίνει δωρεά οργάνων με νόμιμες διαδικασίες; Αν υποθέσουμε ότι είχαμε σοσιαλισμό, το θέμα θα εξαφανιζόταν, ή θα έμπαινε κάτω από το χαλί, ή δεν θα υφίστατο επειδή δεν θα ίσχυαν οι νόμοι της αγοράς; Σε ό,τι αφορά την παρένθετη κυοφορία, ενδιαφέρουσα είναι η πρόταση της Αθηνάς Κοτζάμπαση, ότι «ως θεσμός θα πρέπει να επανεξεταστεί στο σύνολό του, ώστε να μπουν κάποια όρια και προϋποθέσεις (όπως η κοινωνική ασφάλιση της κυοφορούσας, η ελάχιστη και η ανώτατη ηλικία, ανώτατος αριθμός κυοφοριών, η κατοικία των υποβοηθούμενων προσώπων και η μόνιμη διαμονή της κυοφορούσας αποκλειστικά στην Ελλάδα για αποφυγή του trafficking και μόνο με γεννητικό υλικό έστω του ενός των υποβοηθούμενων προσώπων) και φυσικά να υπάρχει έλεγχος της πολιτείας για όλα αυτά. Να γίνεται η παρένθετη κυοφορία υποχρεωτικά σε δημόσιες δομές για να υπάρχει ο κρατικός έλεγχος. Αυτό θα ήταν μια (κάποια) λύση!» (για περισσότερα βλ. το άρθρο της, «Η ομόφυλη γονεϊκότητα: ένα πολιτικό θέμα και ένα νομοτεχνικό ζήτημα», Η Εφημερίδα των Συντακτών, 26-1-2024).

2) Στο επιχείρημα ότι η νομοθετική ρύθμιση για τον γάμο των ομοφυλόφιλων ζευγαριών και την τεκνοθεσία εκπορεύεται «από το ευρωατλαντικό σχέδιο ενσωμάτωσης», δηλαδή ότι είναι μια στρατηγική ανακατασκευής του κόσμου από τις υπάρχουσες κυρίαρχες υπερεθνικές ελίτ, ξέχωρα ότι από αυτή την αντίληψη υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγηθούμε σε θεωρίες συνομωσίας, ταυτόχρονα μας οδηγεί σε ένα συμπέρασμα του τύπου «δεν μας αφορούν» τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, επειδή είναι «επίσημη στρατηγική της ΕΕ και του ΝΑΤΟ», δηλαδή προϊόν σχεδίου ενσωμάτωσης των εργαζομένων από το κεφάλαιο. Η εν λόγω αντίληψη οδηγεί στη θέση ότι η Αριστερά πρέπει να βγάλει από την ατζέντα της τα αιτήματα αυτής της ομάδας πολιτών. Όμως, αν αυτό συμβεί, τότε η Αριστερά διολισθαίνει στην κυρίαρχη αστική λογική περί πολιτών Β΄ Κατηγορίας. Κι εδώ προκύπτουν τα ακόλουθα ερωτήματα: Είναι δυνατό να αμφισβητηθεί η κυρίαρχη στρατηγική του αστισμού, με το να εγκαταλείπει η Αριστερά τον αγώνα για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ στον γάμο; Αν αυτό συμβεί, τότε το συνεπακόλουθο βήμα δεν θα είναι και η εγκατάλειψη των μεταναστών, των προσφύγων, των Ρομά, των γυναικών, και γενικά κάθε καταπιεσμένης κοινωνικής ομάδας, η οποία εν δυνάμει είναι τμήμα ή σύμμαχοι της εργατικής τάξης;

3) Υπάρχει κι ένα άλλο επιχείρημα από όσους/-ες είναι ενάντια στον γάμο των ομοφυλόφιλων ζευγαριών και την τεκνοθεσία ότι η γονεϊκότητα ως συμβολή του δίπολου μητέρας-πατέρα έχει «αντικειμενική βάση» (όπως και η ταξική πάλη), με συνέπεια να υποτιμώνται τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων ζευγαριών μπροστά στην ταξικότητα του λόγου.  Όμως, η «αντικειμενικότητα» τείνει στη μονολιθικότητα. Από που και ως που η ταξική πάλη και οι τάξεις δεν μεταβάλλονται; Αν είναι έτσι, τότε γιατί η Αριστερά αγωνίζεται για την κατάργηση των ταξικών διαφορών; Αν είναι «αντικειμενικά προσδιορισμένες», τότε πως θα καταργηθούν; Από που και ως που ο ταξικός λόγος είναι σε αντιπαλότητα με τα δικαιώματα; Ο ταξικός λόγος δεν ενέχει την διεκδίκηση κάποιων άλλων δικαιωμάτων, δηλ. της εργατικής τάξης; Όπως κάπου διάβασα, «το σχήμα ‘‘Αριστερά και ταξικός λόγος χωρίς δικαιώματα’’ είναι προάγγελος ολοκληρωτισμού» (βλ. σταλινισμός). Αν αποφύγουμε βαρύγδουπες έννοιες περί «αντικειμενικότητας», τότε κάτι ανάλογο ισχύει και για την αρρενωπότητα και τη θηλυκότητα. Δεν είναι απόλυτες αλήθειες, αλλά μεταβάλλονται μέσα στο χρόνο και όσο μεταβάλλονται οι κοινωνίες, όπως επίσης μεταβάλλονται και οι τύποι οικογένειας, επειδή ως γνωστό υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί τύποι οικογένειας. Η αντίληψη ότι παρακάμπτεται, με τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, η «αντικειμενική συμπληρωματικότητα» μεταξύ γυναίκας-άνδρα για την αναπαραγωγή, δηλαδή υπό μια ευρύτερη έννοια ότι παρακάμπτεται η φύση, τότε να μην ξεχνάμε ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα γεννήθηκαν από «φυσιολογικούς» (ετερόφυλους) γονείς. Άρα, τελικά, τι είναι το μη φυσικό; Το 10%, περίπου, σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, από καταβολής κόσμου, γεννιέται ομοφυλόφιλο. Δεν το επιλέγεις, σε επιλέγει.

Η φύση, συνεπώς, ενέχει τη διαφορετικότητα και τη βιοποικιλότητα. Υπό αυτή την έννοια, οι πάντες έχουν τα ίδια δικαιώματα.

4) Στη ρητορική περί «κοινωνικού δικαιώματος των παιδιών», ξέχωρα ότι παρακάμπτει και το δικαίωμα όλων στη γονεϊκότητα, εντούτοις το κρίσιμο για τα παιδιά δεν είναι ο σεξουαλικός προσανατολισμός των γονιών τους, αλλά η φροντίδα, το νοιάξιμο και το υποστηρικτικό περιβάλλον από αυτούς, δηλαδή η Αγάπη. Τα παιδιά σε ομόφυλα ζευγάρια μεγαλώνουν όπως και τα παιδιά σε ετερόφυλα ζευγάρια. Δεν αντιμετωπίζουν πειράγματα λόγω αυτού του γεγονότος. Το ένα παιδί πειράζει το άλλο επειδή είναι «χοντρό», φοράει γυαλιά, είναι πολύ «αδύνατο», επειδή δεν λέει καλά το μάθημα ή για κάτι που κάνει (τα οποία βέβαια είναι πολύ δυσάρεστα). Ένα παιδί, δεν πειράζει ένα άλλο παιδί στο σχολείο για τους γονείς του. Εξάλλου, λίγο ενδιαφέρονται τα παιδιά για τις σεξουαλικές προτιμήσεις των γονιών, εκτός κι αν τους ενσταλάξουν το μίσος οι μεγάλοι. Τα παιδιά που έχουν δύο άντρες για γονείς θα τους φωνάζουν μπαμπά (όχι τον ένα μπαμπά και τον άλλο μαμά), όπως το ίδιο αν έχουν δύο γυναίκες για γονείς (θα τις φωνάζουν μαμά). Το ότι θα υπάρξουν, και υπάρχουν παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες ομοφυλόφιλων ζευγαριών, δεν θίγει σε τίποτα την κλασσική μορφή οικογένειας. Επιπρόσθετα, τίθεται ένα ακόμη ερώτημα: Όσοι/-ες κόπτονται για την προστασία και το συμφέρον των παιδιών, τότε γιατί δεν κάνουν το ίδιο και για τα δικαιώματα των παιδιών των ομοφυλόφιλων ζευγαριών, που ήδη υπάρχουν, με αποτέλεσμα να σημειώνονται πολλές διακρίσεις σε βάρος τους; Εκεί δεν υπάρχουν δικαιώματα παιδιών; Δυο μέτρα και δυο σταθμά; (σχετικά με αυτό βλ. και το άρθρο της Δήμητρας Αθανασοπούλου, «Το συμφέρον του παιδιού και ο Άλλος Γονέας», Η Εφημερίδα των Συντακτών, 20-21/1/2024). Το συμπέρασμα είναι ότι η παιδική ηλικία θα πρέπει να προστατεύεται έτσι κι αλλιώς, αδιακρίτως, ανεξάρτητα δηλαδή αν υπάρχει ή όχι γάμος, ή αν είναι γάμος μεταξύ ετερόφυλων ή ομόφυλων ζευγαριών.

5) Ο γάμος, μπορεί ως έννοια και πρακτική να αποτελεί ένα ξεπερασμένο αστικό θεσμό, μία τελετή κοινωνικής αναγνώρισης και αποδοχής, όμως από την άλλη πλευρά δίνει νομική υπόσταση σε μία σχέση, κατοχυρώνει συγκεκριμένα δικαιώματα, ενώ είναι θέμα ισονομίας και άρσης των διακρίσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Όσον αφορά τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, που είναι το θέμα μας, η νομική αναγνώριση, όπως υποστηρίζει η ψυχίατρος Βαϊζίδου Χριστίνα, θα μπορούσε να αποτελέσει μία μορφή ελευθερίας, η οποία θα ερχόταν σε αντίθεση με την ανάγκη απόκρυψης που φαίνεται να βιώνουν. Διότι, ο  «αποκλεισμός από το δικαίωμα στο γάμο αποτελεί μία μορφή επιβολής της σεξουαλικής ηθικής». Στην αντίθετη περίπτωση, τα «ομόφυλα ζευγάρια εξαναγκάζονται ουσιαστικά στην απόκρυψη, από κρατικής και νομικής σκοπιάς, της σχέσης τους, ενός παράγοντα τόσο βασικού για τη ζωή όλων μας. Εξακολουθούν βέβαια να ζουν τη ζωή που επέλεξαν, αλλά αποθηκεύουν πολλές φορές υποσυνείδητα ένα αίσθημα ενοχοποίησης της συγκεκριμένης επιλογής. […] Ιδιαίτερα στην ελληνική κοινωνία, η καταπίεση και απόκρυψη της σεξουαλικής ταυτότητας εξακολουθεί να είναι αρκετά σύνηθες φαινόμενο. Μία επιπλέον πράξη διάκρισης όπως η στέρηση του δικαιώματος στο γάμο, από την πλευρά του κράτους αυτή τη φορά, αποτελεί την επισφράγιση της διαφορετικότητας, με την αρνητική χροιά του όρου». Και κλείνει το άρθρο της, παραθέτοντας τα λόγια του πατέρα της ψυχανάλυσης, Σ. Φρόιντ: «Η απαίτηση για ένα και μόνο είδος σεξουαλικής ζωής κοινό για όλους τους ανθρώπους, η οποία εκφράζεται με τούτες τις απαγορεύσεις, παραβλέπει τις ανομοιότητες στη σεξουαλική ιδιοσυστασία των ανθρώπων, αποκλείει έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ανθρώπων από τη σεξουαλική απόλαυση κι έτσι γίνεται πηγή βαριάς αδικίας» (για περισσότερα βλ. Βαϊζίδου Χριστίνα, «Ομόφυλα ζευγάρια: το δικαίωμα στο σχετίζεσθαι και στο γάμο», στο https://www.psychology.gr/, 31-1-2024). Επιπρόσθετα, η ίση νομική μεταχείριση των ομόφυλων συζύγων και γονέων αφορά και στην ισότιμη πρόσβασή τους σε θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα, όπως η ισότιμη χορήγηση της άδειας γάμου, η ισότιμη χορήγηση της γονικής άδειας ανατροφής παιδιών, η ισότιμη εφαρμογή όλων των διατάξεων για την προστασία της οικογένειας στους φυσικούς, τους θετούς και τους αναδόχους γονείς, η κατοχύρωση του θεσμικού και καθολικού χαρακτήρα του επιδόματος γάμου και η χορήγησή του σε όλους τους μισθωτούς, ανεξαρτήτως φύλου και φυλής. Αυτά τα δικαιώματα θα τα δεχτούμε για τα εργαζόμενα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα ή θα κάνουμε διακρίσεις;

6) Και ένα τελευταίο σχόλιο-σκέψη. Αν όσοι/-ες ετερόφυλοι ήταν ομοφυλόφιλοι ή ήταν το παιδί τους ή το εγγόνι τους ή κάποιος στενός συγγενής τους ή ένας φίλος/-η τους, τότε τι θα έκαναν; Θα έλεγαν στον εαυτό τους ότι δεν έχουν δικαιώματα; Θα το έλεγαν και στους άλλους; Θα έλεγαν στον εαυτό τους ή στους άλλους ότι είναι «ευρωατλαντικό σχέδιο ενσωμάτωσης»; (των Αμερικανών, του ιμπεριαλισμού ή των φιλελεύθερων καπιταλιστικών λογικών;). Απλά, όσοι/-ες είναι ενάντια στον πολιτικό γάμο των ομοφυλόφιλων ζευγαριών και στην τεκνοθεσία, μιλάνε εκ του ασφαλούς, από θέση κυριαρχίας, ενώ σε αυτή τη περίπτωση χρειάζεται να προταχθεί η Ενσυναίσθηση και η αλληλεγγύη έναντι των πιο αδύναμων κοινωνικά ομάδων. Διότι, η ενσυναίσθηση (από το εν, το προσθετικό συν και την αίσθηση), υποδηλώνει την επέκταση της αίσθησης του ατόμου πέρα από τον εαυτό του. Σημαίνει να μπορούμε να μπούμε, όσο αυτό είναι δυνατό, στην θέση των άλλων, ώστε να κατανοήσουμε τα συναισθήματά τους (π.χ. σε πρόσφυγες, σε αρρώστους, σε ανθρώπους που βρίσκονται σε δύσκολη ψυχολογική κατάσταση σε κάποια περίοδο της ζωής τους, κ.λπ.). Αυτό είναι ένα βασικό στοιχείο για να οικοδομηθούν υγιείς σχέσεις. Βέβαια, αυτός είναι και ο λόγος που, πολλές φορές, δυσκολευόμαστε να το κάνουμε, επειδή δεν το έχουμε μάθει ή επειδή φοβόμαστε να καταβάλουμε την ανάλογη ψυχική προσπάθεια που απαιτείται για να κατανοήσουμε τα συναισθήματα των άλλων. Νιώθουμε άβολα και αμήχανα. Παρ’ όλα αυτά, ας προσπαθήσουμε να συν-αισθανθούμε…

https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/422678_prospathisoyme-na-syn-aisthanthoyme-skepseis-me-aformi-ton-politiko-gamo-ton

Εκτρωφείο Λαγων Καρφής Ευαγγελος

Τα σχόλια είναι κλειστά.