Σε ρεπορτάζ στο φύλλο της «Καθημερινής» της 6.7.24, σχετικά με συνέντευξη που έδωσε ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος στο «Πρώτο Πρόγραμμα», αναφέρεται ότι, απαντώντας στο γιατί, ενώ ο ΕΝΦΙΑ ήρθε ως έκτακτος φόρος την περίοδο των μνημονίων, παρέμεινε στη φορολόγηση του Ελληνα πολίτη, ο κ. Στουρνάρας τον χαρακτήρισε «δίκαιο φόρο» επισημαίνοντας πως «ήταν από τα πολύ σωστά μέτρα και πολύ σωστά παρέμεινε», προσθέτοντας:
«Κακώς δεν υπήρχε και ήταν ένας από τους λόγους που μπήκαμε στην κρίση. Ο φόρος ακινήτων θεωρείται ένας από τους δικαιότερους φόρους και στην Ελλάδα είναι ακόμα δικαιότερος. Διότι επειδή υπάρχει μεγάλη παραοικονομία, ένα μέρος τη παραοικονομίας παροχετεύεται στην αγορά ακινήτων. Αρα λοιπόν το να επιβάλλεις φόρο στα ακίνητα είναι ένας δίκαιος φόρος»
Μανόλης Δρεττάκης
Στην απάντηση αυτή του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος για τον ΕΝΦΙΑ, διατυπώνονται απόψεις για γενικότερα θέματα, όπως η κρίση και τα αίτιά της, για τα οποία η ανταπάντηση απαιτεί χώρο πολύ μεγαλύτερο από εκείνο που διατίθεται για το άρθρο αυτό. Θα περιοριστώ σε όσα αναφέρει για τον ΕΝΦΙΑ, τον οποίο χαρακτηρίζει «δίκαιο φόρο». Κατ’ αρχάς συμφωνώ ότι τα ακίνητα πρέπει να φορολογούνται, αλλά η φορολόγησή τους θα πρέπει να είναι δίκαιη. Δεν πρέπει, επομένως, να φορολογούνται εκείνοι που το μόνο ακίνητο που έχουν είναι εκείνο στο οποίο κατοικούν, όταν αυτό δεν είναι μεγάλης αντικειμενικής αξίας και το εισόδημά τους είναι χαμηλό. Δυστυχώς σ’ αυτούς επιβάλλεται ΕΝΦΙΑ, ένας φόρος προφανώς άδικος. Θα παραθέσω ένα συγκεκριμένο (πραγματικό) παράδειγμα για να φανεί το μέγεθος της αδικίας.
Πρόκειται για μια υπερήλικη χαμηλοσυνταξιούχο του ΙΚΑ η οποία μένει στην Αθήνα στον όροφο μιας παλαιάς μονοκατοικίας, κληρονομιά από τον πατέρα της. Η σύνταξή της είναι 354 ευρώ, δηλαδή 4.260 τον χρόνο. Σ’ αυτήν επιβάλλεται ΕΝΦΙΑ, ο οποίος φέτος ανήλθε στα 470 ευρώ. Αν τον αφαιρέσουμε από τη σύνταξή της, της μένουν 3.790 ευρώ τον χρόνο ή 316 ευρώ τον μήνα, ποσό, προφανώς, ανεπαρκές για τη συντήρησή της. Δεδομένου ότι δεν έχει άλλα εισοδήματα εκτός από αυτή τη σύνταξη, επιβιώνει χάρη στη βοήθεια συγγενών της.
Το συγκεκριμένο παράδειγμα δεν είναι μεμονωμένο. Σε παρόμοια κατάσταση βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες ηλικιωμένοι φορολογούμενοι με χαμηλές συντάξεις και χωρίς άλλο εισόδημα, στους οποίους επιβάλλεται ΕΝΦΙΑ
Ενα άλλο παράδειγμα είναι η περίπτωση που αναφέρεται σε μια επιστολή που δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 8.7.24 της εφημερίδας. Πρόκειται για συνταξιούχο του ΟΤΕ και μάλιστα σεισμόπληκτη, η οποία πληρώνει ΕΝΦΙΑ για μια κατοικία που χτίστηκε με κανονική άδεια και με οικονομίες μιας ζωής.
Θα πρέπει να σημειώσω εδώ ότι όταν ήταν να θεσμοθετηθεί ο ΕΝΦΙΑ είχα συναντήσει στο περιστύλιο της Βουλής τον τότε αρμόδιο υπουργό και του επισήμανα ότι ο φόρος αυτός είναι άδικος. Δυστυχώς δεν εισακούστηκα, νομοθετήθηκε, εφαρμόστηκε και καμιά κυβέρνηση (ούτε εκείνη των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ.) δεν τον κατάργησε.
Ενας πραγματικά δίκαιος φόρος στα ακίνητα ήταν εκείνος ο οποίος περιλαμβανόταν στο μεγάλο νομοσχέδιο που είχα την τιμή ως υπουργός Οικονομικών στην πρώτη Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να εισηγηθώ στη Βουλή το 1982. Με βάση τις σχετικές διατάξεις επιβαλλόταν Φόρος Ακίνητης Περιουσία (ΦΑΠ), ένας φόρος ο οποίος προβλεπόταν στη Διακήρυξη Κυβερνητικής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ που είχε κυκλοφορήσει προεκλογικά. Στο ίδιο νομοσχέδιο καθιερώθηκε και η αντικειμενική αξία των ακινήτων, που ισχύει και σήμερα με προσαρμογές της αξίας τους.
Ο ΦΑΠ επιβαλλόταν στη συνολική αντικειμενική αξία όλων των ακινήτων του φορολογουμένου, με μεγάλα αφορολόγητα ποσά ανάλογα με την οικογενειακή του κατάσταση, με κλίμακα που άρχιζε από πολύ χαμηλούς συντελεστές. Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε και ο νόμος για τον ΦΑΠ άρχισε να εφαρμόζεται. Και ενώ είχαν υποβληθεί πάνω από 1.000.000 δηλώσεις, ο πρωθυπουργός αποφάσισε την ουσιαστική κατάργησή του. Πριν γίνει η σχετική ανακοίνωση, η γραμματέας του με ενημέρωσε και, διαφωνώντας με αυτή την απόφασή του, πήγα το απόγευμα της ίδιας ημέρας στο Καστρί και του υπέβαλα την παραίτησή μου, την οποία, παρά την παράκλησή του, αρνήθηκα να ανακαλέσω.
Πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
