Οι ιστορικές αλήθειες κλειδώνονται στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και αντικαθίστανται από εθνικούς μύθους και στερεότυπα.
Έφτασε η μέρα όπου οι «επίσημοι» αυτού του τόπου θα παρουσιάσουν το παρελθόν μας, δηλαδή θα μας πουν ποιοι είμαστε, πώς φτάσαμε ως εδώ ύστερα από 200 χρόνια ανεξαρτησίας, θ’ ακούσουμε πολλούς και για πολλά και καλό είναι να δεθούμε στο μεσιανό κατάρτι, γιατί θα μας ξεκουφάνουν οι Σειρήνες.
Χρήστος Κάτσικας
Η Ιστορία αφηγείται ανθρώπινες ενέργειες που σαφώς συνεπάγονται τιμές ή ενοχές για όσους έχουν σχέση μ’ αυτές. Με βάση όσα μαθαίνει ο νέος άνθρωπος στο σχολείο, σχηματίζει αξιολογικές κρίσεις για άλλους ανθρώπους, για κοινωνικές ομάδες, στρώματα, τάξεις, σεβασμό και εμπιστοσύνη ή αποστροφή και έχθρα. Τα πράγματα, λοιπόν, είναι σοβαρά και επικίνδυνα. Για ποιους; Μα για όσους (κοινωνικά στρώματα, ομάδες, τάξεις) ήταν απόντες από μεγάλα έργα ή έπαιξαν ρόλο αρνητικό ή θεωρούν ότι η αφήγηση κάποιων γεγονότων δεν ευνοεί τις δικές τους θέσεις, την ιδεολογία τους, τους σκοπούς τους. Αυτοί, λοιπόν, χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους απόκρυψης της ιστορικής αλήθειας, όπως την αποσιώπηση, παραποίηση, παρερμηνεία κ.λπ. Όλ’ αυτά, μ’ έναν σκοπό: τη δημιουργία πλανημένων κοινωνικών συνειδήσεων που σκέφτονται και ενεργούν σε βάρος των ίδιων τους των συμφερόντων.
Οι ιστορικές αλήθειες κλειδώνονται στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και αντικαθίστανται από εθνικούς μύθους και στερεότυπα. Ακόμη και όταν η κυρίαρχη τάση συγγραφής της επίσημης Ιστορίας είναι μια νέα σύνθεση εθνοκεντρικού και ευρωκεντρικού προσανατολισμού, ακόμη και όταν στα πλαίσια αυτής της «γραμμής» φαίνεται να στέκεται κριτικά στη μυθολογία, ακόμη και τότε, «ξεχνάει» ότι η επανάσταση του 1821 είχε εχθρούς και φίλους. Η Τουρκοκρατία εξέθρεψε κοινωνικές τάξεις με συγκρουόμενα και ανταγωνιστικά συμφέροντα. Η οθωμανική κυβέρνηση, δημιούργησε μια ελληνική αριστοκρατία διοικητικών οργάνων και φοροεισπρακτόρων. Η ηθική και πολιτική θέση τούτης της τάξης αποδόθηκε άριστα με την ονομασία τους σαν είδος «χριστιανών Τούρκων». Κοτζαμπασισμός, Παλάτι και Ανώτερος κλήρος.
Στα χαρακώματα της ιστορικής μνήμης!
Για να έρθουμε, όμως, το θέμα μας πολύ – πολύ συγκεκριμένα με μια μελέτη περίπτωσης. Ποιος Έλληνας, σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεται, δε γνωρίζει να πει δυο λόγια για το «ξεκίνημα της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα στις 25 Μάρτη»; Μπορεί να μη γνωρίζουμε για την τύχη των πρωτεργατών της Επανάστασης, για την εξάρτηση και τους ξένους προστάτες, για την κατάληξη του αγώνα, όμως όλοι μπορούμε εύκολα να αναφερθούμε στο «πιο σημαντικό γεγονός της Νεότερης Ιστορίας μας, στην ευλογία των όπλων στην Αγία Λαύρα από τον Π.Π. Γερμανό, που αποτέλεσε και αφετηρία της Ελληνικής Επανάστασης». Κι όμως, ούτε στις 25 Μάρτη του 1821 ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση ούτε στην Αγία Λαύρα.
Σε ότι αφορά την ημερομηνία έναρξης της Επανάστασης αυτή θεσμοθετήθηκε το 1838 από τον τότε βασιλιά Όθωνα. Στις 25 Μαρτίου 1838, δεκαεπτά χρόνια μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης, θα πραγματοποιηθεί ο πρώτος εορτασμός σε αυτή την ημερομηνία που καθιερώνεται με Βασιλικό Διάταγμα του Όθωνα. Ένα Διάταγμα που δεν δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, όπως συνηθιζόταν τότε, αλλά στον Τύπο της εποχής. Ο διττός, εθνικός και θρησκευτικός χαρακτήρας του εορτασμού αποτυπώνεται στο επίσημο κείμενο που υπέγραψε ο βασιλιάς: «Θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25 Μαρτίου, λαμπρά καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα διά την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ’ αυτήν την ημέραν έναρξιν του υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος του Ελληνικού Εθνους, καθιερούμεν την ημέραν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ» (Εν Αθήναις την 15 Μαρτίου 1838, Όθων) Λίγα χρόνια πριν, είχαν ομαλοποιηθεί οι σχέσεις Πολιτείας και Εκκλησίας (με τη μεσολάβηση του κοτζαμπασισμού που είχε φορέσει φράκο), που είχαν διαταραχθεί στην περίοδο της Αντιβασιλείας.
Βρισκόταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη η σκύλευση πάνω στο πτώμα της Επανάστασης του ’21. Ο πολιτικός κοτζαμπασισμός και η Εκκλησία, σε πλήρη σύμπνοια με το Παλάτι, θεώρησαν ότι ήταν η κατάλληλη ώρα να παγιώσουν τη δική τους εκδοχή για το παρελθόν με στόχο να ταυτιστούν με την ουσία του νεοελληνικού κράτους. Ο,τι δεν συνέφερε ή το αποσιωπούσαν ή το τροποποιούσαν κατάλληλα. Η παραχάραξη του 21, λοιπόν, έγινε με το βασιλικό διάταγμα του Όθωνα καθώς μέχρι τότε η εθνική γιορτή είχε καθιερωθεί να γιορτάζεται την Πρωτοχρονιά, σε ανάμνηση της 1ης Γενάρη, που η Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου την 1/1/1822 κήρυξε επίσημα και πανελλαδικά την Εθνική Ανεξαρτησία της Ελλάδος και συνέταξε το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα.
Ο Όθωνας για να κόψει κάθε θεσμό με την Α΄ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου, που ψήφισε πολίτευμα δημοκρατικό, κατάργησε την Πρωτοχρονιά ως μέρα Εθνικής γιορτής και με το διάταγμά του αυτό αυθαίρετα τη μετέθεσε στις 25 Μάρτη. Και είναι φανερό ότι οι προύχοντες και το ανώτερο ιερατείο, σε καμιά περίπτωση δε θα μπορούσαν να καταργήσουν την Εθνική γιορτή της Πρωτοχρονιάς και να πλάσουν τον μύθο της Αγίας Λαύρας χωρίς την καθιέρωση της 25ης Μάρτη, ως επέτειο της Εθνικής γιορτής.
Οι πηγές για τη μελέτη της Επανάστασης του ’21 είναι αρκετά διαφωτιστικές για την Αγία Λαύρα. Είναι γνωστό ότι οι ιστορικοί της εποχής G. Finlay, Σ. Τρικούπης και Ι. Φιλήμων αναφέρουν ότι γύρω στα 1840 οι κοινωνικοπολιτικές ομάδες, αρχιερείς και πρόκριτοι, άρχισαν την προσπάθεια της παραποίησης των συμβάντων που συνδέονται με τον Π. Πατρών Γερμανό και τους προκρίτους της Αχαΐας κι απερίφραστα καταγγέλλουν την πλαστογράφηση του περιστατικού της μετάβασης κι άφιξης του Π. Πατρών Γερμανού και των προεστών της Αχαΐας στην Αγία Λαύρα.
Σχόλια (0)