Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΔΙΕΞΟΔΟΥ

Γιώργος Λεχουρίτης*

Είναι η ψυχολογία του αδιεξόδου που οδηγεί στην μοιρολατρία, στην αδράνεια και στην ιδιώτευση. Χρειάζεται κουράγιο (Tillich) για να μπορέσει να αντικρύσει κανείς το εύρος της κρίσης και των συναισθημάτων που προκαλεί χωρίς να φοβηθεί και να λυγίσει.

Σε αυτές τις στιγ­μές η ανεύ­ρε­ση νο­ή­μα­τος μπο­ρεί να απο­βεί και χρή­σι­μη και σω­τή­ρια, μπρο­στά στο βα­σι­κό δί­λημ­μα του Καμύ, του Σαίξ­πηρ και τόσων άλλων φι­λο­σό­φων και συγ­γρα­φέ­ων. Τι θα βοη­θή­σει τον άν­θρω­πο να συ­νε­χί­σει την πο­ρεία του και να μην σπά­σει;

Θάρ­ρος, κου­ρά­γιο, θέ­λη­ση και πολ­λές φορές στή­ρι­ξη από μια Ομάδα Ομο­τί­μων.
Κα­λού­μα­στε, λοι­πόν, να στα­θού­με στο ύψος των πε­ρι­στά­σε­ων και να δρά­σου­με αυ­θε­ντι­κά, συλ­λο­γι­κά και δη­μιουρ­γι­κά. Ταυ­τό­χρο­να, δεν πρέ­πει να πέ­σου­με στον άκρα­το ατο­μι­κι­σμό και στον αντα­γω­νι­σμό (βλ. διαί­ρει και βα­σί­λευε).

Βαρύ το φορ­τίο της ευ­θύ­νης και κα­τα­νοη­τή η προ­σπά­θεια του ατό­μου να ξε­φύ­γει από όλα αυτά! Μόνο που ξε­φεύ­γο­ντας ή υπεκ­φεύ­γο­ντας, το μόνο που κα­τα­φέρ­νου­με είναι να ζούμε μέσα στην λήθη και την λη­σμο­νιά, δη­λα­δή να ζούμε μια ζωή χωρίς συ­νει­δη­τό­τη­τα.

Κά­ποιοι μπο­ρεί να θε­ω­ρή­σουν ότι δεν πει­ρά­ζει αν κα­τά­φε­ραν να απο­φύ­γουν τον πόνο και την αγω­νία της ύπαρ­ξης (Kierkegaard).

Το ποιο δύ­σκο­λο θέμα που πραγ­μα­τευό­μα­στε σε και­ρούς κρί­σης είναι το δυ­σβά­στα­χτο φορ­τίο της ελευ­θε­ρί­ας. Ο κα­θέ­νας, από εμάς, κα­λεί­ται να λάβει θέση απέ­να­ντι στην ζωή και να απο­φα­σί­σει πως θα την ζήσει. Όπως άλ­λω­στε λέει και ο Viktor Frankl, αυτό που έχει ση­μα­σία δεν είναι τα γε­γο­νό­τα αυτά καθ’ αυτά, αλλά η στάση που εμείς δια­λέ­γου­με απέ­να­ντι τους.

Η αν­θρώ­πι­νη ελευ­θε­ρία δεν ση­μαί­νει ελευ­θε­ρία από συν­θή­κες, αλλά ελευ­θε­ρία στο να επι­λέ­ξει κα­νείς την στάση του απέ­να­ντι σε αυτές.

Ο Sartre επί­σης ανα­φέ­ρει ότι «εί­μα­στε οι επι­λο­γές μας». Κα­θε­τί που κά­νου­με ή που απο­φα­σί­ζου­με να μην κά­νου­με, είναι μια από­φα­ση και μια θέση απέ­να­ντι στην ζωή που μας καλεί να ανα­λά­βου­με την ευ­θύ­νη για όσα μας συμ­βαί­νουν.

*Ψυ­χο­λό­γος

ΒΙ­ΒΛΙΟ­ΓΡΑ­ΦΙ­ΚΕΣ ΑΝΑ­ΦΟ­ΡΕΣ

 

Frankl, V. (1963), Man’s Search for Meaning. Boston: Beacon Press.
Kierkegaard, S. (1957), The Concept of Dread. N.J.: Princeton Univ. Press.
Sartre, J.P. (1955), No Exit and three other plays. N.Y.: Vintage Books.
Tillich, P. (1952), The Courage to Be. New Haven: Yale Univ. Press

rproject.gr