Εθεσα την εξής ερώτηση στο ChatGPT: «Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προκαλέσει τον μαζικό αφανισμό των ανθρώπων;»
Το ChatGPT απάντησε:
Η επιστημονική κοινότητα θεωρεί ότι η τεχνητή νοημοσύνη (Τ.Ν.) δεν αποτελεί σήμερα άμεση απειλή μαζικού αφανισμού, αλλά σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα υπάρχουν σενάρια όπου θα μπορούσε να συμβάλει σε υπαρξιακούς κινδύνους – κυρίως έμμεσα και όχι τόσο με τη μορφή «ρομπότ που καταστρέφουν τον κόσμο» που βλέπουμε στις ταινίες.
Κ. Καλλωνιάτης*
Οι κύριοι μηχανισμοί κινδύνου που συζητιούνται είναι:
● Κατάρρευση κοινωνικών δομών μέσω ανισοτήτων
● Αν η Τ.Ν. συγκεντρώσει υπερβολική οικονομική και πληροφοριακή ισχύ σε λίγους φορείς, θα μπορούσε να διαλύσει οικονομίες και πολιτικά συστήματα, οδηγώντας σε ακραίες συγκρούσεις.
● Ακούσια χρήση σε πολεμικά σενάρια
● Αυτόνομα οπλικά συστήματα ή Τ.Ν. που λαμβάνει λανθασμένες αποφάσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανεξέλεγκτες κλιμακώσεις (π.χ. πυρηνικά).
● Επιτάχυνση οικολογικής καταστροφής.
● Αν χρησιμοποιηθεί για να μεγιστοποιεί την εκμετάλλευση πόρων χωρίς περιβαλλοντικά όρια, θα μπορούσε να ενισχύσει την ήδη υπάρχουσα πορεία προς οικολογική κατάρρευση.
● Σενάρια «misalignment» (ασυμβατότητας στόχων). Εάν αναπτυχθεί υπερνοημοσύνη χωρίς σωστή ευθυγράμμιση με ανθρώπινες αξίες, θα μπορούσε να επιδιώξει στόχους που μας βλάπτουν, ακόμα και χωρίς «κακή πρόθεση».
Σήμερα ο κίνδυνος μοιάζει χαμηλός σε άμεση χρονική κλίμακα (τα επόμενα 5–10 χρόνια), αλλά αρκετοί ειδικοί –όπως στο Center for AI Safety– θεωρούν ότι σε βάθος δεκαετιών η πιθανότητα δεν είναι αμελητέα και χρειάζεται αυστηρή διεθνής ρύθμιση.
Κατόπιν ρώτησα πάλι: «Τα τελευταία 50 χρόνια το 70% των πληθυσμών άγριας ζωής στον πλανήτη έχει αφανιστεί εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η επιστήμη έχει αποφανθεί πως στην ιστορία του πλανήτη έχουν σημειωθεί ώς τώρα 5 μαζικοί αφανισμοί με καθένα να εξαλείφει τα τρία τέταρτα του συνόλου της ζωής και κανένα από τα κυρίαρχα είδη ζωής να μην επιβιώνει μετά. Πόσο πιθανό είναι λοιπόν να είμαστε κοντά σε έναν έκτο μαζικό αφανισμό (ο τελευταίος προήλθε από μετεωρίτη και εξαφάνισε τους δεινόσαυρους πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια) που θα σημάνει και το τέλος της ανθρωπότητας;»
Το ChatGPT απάντησε ως εξής:
Η πιθανότητα να βρισκόμαστε ήδη μέσα στα πρώτα στάδια ενός έκτου μαζικού αφανισμού θεωρείται πολύ υψηλή από την επιστημονική κοινότητα – όχι ως υπόθεση επιστημονικής φαντασίας, αλλά ως διαπίστωση βασισμένη σε δεδομένα. Μάλιστα πολλοί μιλούν για «επιταχυνόμενο» ρυθμό εξαφάνισης ειδών.
Τι λένε τα στοιχεία.
● WWF / Living Planet Report 2022: Μέσα σε μόλις 50 χρόνια, οι πληθυσμοί άγριας ζωής μειώθηκαν κατά 69%. Αυτός ο ρυθμός είναι πολύ ταχύτερος από τους φυσιολογικούς κύκλους εξαφάνισης καθώς στους προηγούμενους μαζικούς αφανισμούς οι αλλαγές διαρκούσαν χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια.
● IPBES (2019): 1 εκατομμύριο είδη (ζώα και φυτά) κινδυνεύουν με εξαφάνιση τις επόμενες δεκαετίες λόγω ανθρώπινης δραστηριότητας.
● Ρυθμός εξαφάνισης: Είναι σήμερα 100 έως 1.000 φορές μεγαλύτερος από τον «φυσικό» γεωλογικό ρυθμό.
● Κύριες αιτίες: Απώλεια ενδιαιτημάτων, κλιματική αλλαγή, ρύπανση, υπερεκμετάλλευση, εισβολικά είδη.
Γιατί πολλοί επιστήμονες λένε «έκτος αφανισμός» ήδη.
Ορισμός μαζικού αφανισμού: Τουλάχιστον το 75% των ειδών θα εξαφανιστούν σε σχετικά σύντομο γεωλογικό διάστημα (μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια ή λιγότερο).
Τρέχουσα πορεία: Οι τάσεις απώλειας οικοσυστημάτων και βιοποικιλότητας δείχνουν ότι αν συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό, ο πήχης του 75% μπορεί να ξεπεραστεί σε λίγους αιώνες – ή και ταχύτερα αν προστεθούν κλιματική κατάρρευση, ρύπανση και αποψίλωση.
Διαφορά με παλαιούς αφανισμούς: Στο παρελθόν οφείλονταν σε φυσικές καταστροφές (μετεωρίτες, ηφαιστειακές εκρήξεις, κλιματικές ανατροπές). Τώρα η κύρια αιτία είναι ο άνθρωπος.
Τι σημαίνει για την ανθρωπότητα. Δεν συνεπάγεται ότι το τέλος για τον άνθρωπο είναι «αύριο» – αλλά η κατάρρευση οικοσυστημάτων μπορεί να φέρει τροφή, νερό, υγεία και οικονομία σε κρίση μέσα σε λίγες δεκαετίες.
Η ανθρώπινη κοινωνία εξαρτάται από σταθερά οικοσυστήματα: επικονίαση, καθαρό νερό, γόνιμα εδάφη, σταθερό κλίμα.
Η απώλεια αυτών μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές καταρρεύσεις πριν καν φτάσουμε στον βιολογικό αφανισμό.
Συμπέρασμα: Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, είμαστε ήδη σε μια φάση αφανισμού που επιταχύνεται και που αν δεν ανακοπεί, μπορεί να πλησιάσει τα κριτήρια του «έκτου μαζικού αφανισμού» μέσα σε χρονική κλίμακα που αφορά και τις επόμενες γενιές ανθρώπων.
Η πιθανότητα να το αποφύγουμε εξαρτάται από πολύ γρήγορες, παγκόσμιες και συντονισμένες αλλαγές στην ενέργεια, την παραγωγή τροφής, την κατανάλωση και τη διαχείριση των οικοσυστημάτων.
Πρόβλεψη: Αν δεν αλλάξει η πορεία, μέχρι το τέλος του αιώνα μπορεί να χαθεί έως και το 50% όλων των ειδών.
Σενάρια για την ανθρωπότητα:
● Οχι άμεσος αφανισμός μας: Ο homo sapiens είναι προσαρμοστικός και θα μπορούσε να επιβιώσει για δεκαετίες ή αιώνες μετά την αρχή ενός αφανισμού.
● Κατάρρευση συστημάτων: Η εξαφάνιση ειδών θα χτυπήσει τα οικοσυστήματα, την τροφή, το νερό και την οικονομία, προκαλώντας κοινωνικές και γεωπολιτικές κρίσεις.
● Σημείο καμπής: Η επιστήμη μιλά για 20–30 χρόνια «παράθυρο» για δράση, πριν χαθούν κρίσιμες ισορροπίες.
● Με άλλα λόγια: δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά ήδη εξελισσόμενο φαινόμενο. Η διαφορά είναι ότι τώρα ο «πλανητικός μετεωρίτης» είμαστε εμείς. Και όχι γενικά εμείς ως άνθρωποι. Αλλά το καπιταλιστικό σύστημα στο οποίο ζούμε και το οποίο κινείται με αποκλειστική λογική το κέρδος, όχι τις ανάγκες των ανθρώπων και της φύσης στην οποία ζουν.
*Οικονομολόγος
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/481879_chatgpt-gia-ton-kindyno-anthropinoy-afanismoy
Σχόλια (0)