Η αιγοπροβατοτροφία στην κλίνη του Προκρούστη

Η επιζωοτία της ευλογιάς, που παίρνει πια ανεξέλεγκτες διαστάσεις, αποκαλύπτει την οριακή κατάσταση που βρίσκεται εδώ και χρόνια η αιγοπροβατοτροφία στην Ελλάδα, αντιµετωπίζοντας δοµικά προβλήµατα που παραµένουν ανεπίλυτα.

Οι κτη­νια­τρι­κές υπη­ρε­σί­ες, µε το προ­σω­πι­κό και τα µέσα που δια­θέ­τουν, προ­σπα­θούν να ελέγ­ξουν τις εστί­ες που εµφα­νί­ζο­νται, αλλά για κάθε εστία που ελέγ­χε­ται εµφα­νί­ζο­νται πολ­λα­πλά­σιες και­νού­ριες. Η περ­σι­νή “επι­τυ­χία” στον έλεγ­χο της επι­ζω­ο­τί­ας της πα­νώ­λης, δη­µιούρ­γη­σε την εντύ­πω­ση στους  διοι­κού­ντες του ΥπΑΑΤ ότι τέ­τοιες κα­τα­στά­σεις θα µπο­ρού­σαν κάθε φορά να αντι­µε­τω­πί­ζο­νται µε επι­τυ­χία από έναν πε­ρι­φε­ρό­µε­νο θίασο κτη­νιά­τρων. Στο κρί­σι­µο ση­µείο που φτά­σα­µε, πλέον όλοι πε­ρι­µέ­νουν µια µα­γι­κή λύση για το πρό­βλη­µα. Δεν θα υπει­σέλ­θου­µε στο κα­θα­ρά επι­στη­µο­νι­κό κο­µµά­τι της συ­ζή­τη­σης, αν ο εµβο­λια­σµός κατά της ευ­λο­γιάς µπο­ρεί να φέρει τη λύση ή αν θα δη­µιουρ­γή­σει µε­γα­λύ­τε­ρο πρό­βλη­µα. Άλ­λω­στε η εφα­ρµο­γή του εµβο­λια­σµού είναι ένα ερ­γα­λείο για την πρό­λη­ψη / αντι­µε­τώ­πι­ση των ζω­ο­νό­σων και όχι ένα µα­γι­κό ρα­βδά­κι που δίνει λύ­σεις. Θα προ­σπα­θή­σου­µε να δούµε τους πα­ρά­γο­ντες που εµπο­δί­ζουν την επι­τυ­χία οποιασ­δή­πο­τε εναλ­λα­κτι­κής και αν επι­λε­χθεί.

Γιάννης Ελευθεριάδης, Γιάννης Μπίλιας*

Πρώτα απ’ όλα κάνει εντύ­πω­ση ότι η όλη συ­ζή­τη­ση, τόσο από τους φο­ρείς του ΥπΑΑΤ, όσο και από τις δύο Κτη­νια­τρι­κές Σχο­λές, επι­κε­ντρώ­νε­ται στις εξα­γω­γές φέτας. Σα να προ­σπα­θού­µε να κά­νου­µε έναν σχε­δια­σµό έχο­ντας στο οπτι­κό µας πεδίο µόνο το πώς θα δια­τη­ρη­θούν οι ροές των εξα­γω­γών, πώς, δη­λα­δή, οι µε­γά­λες γα­λα­κτο­βιο­µη­χα­νί­ες θα µπο­ρέ­σουν να εξα­σφα­λί­σουν τις πο­σό­τη­τες γά­λα­κτος που χρειά­ζο­νται, χωρίς να βλέ­που­µε το πώς θα προ­στα­τεύ­σου­µε την ίδια την αι­γο­προ­βα­το­τρο­φία ή χωρίς να µας εν­δια­φέ­ρει αν θα δη­µιουρ­γη­θούν συν­θή­κες έλ­λει­ψης στην εγ­χώ­ρια αγορά.

Κατά δεύ­τε­ρο, πα­ρα­βλέ­που­µε τους πα­ρά­γο­ντες που δη­µιούρ­γη­σαν το πρό­βλη­µα. Ανε­ξέ­λεγ­κτες µε­τα­κι­νή­σεις ζώων τόσο από το εξω­τε­ρι­κό προς τη χώρα µας, όσο και εντός της επι­κρά­τειας και δια­κί­νη­ση ζω­ο­τρο­φών που δεν µπο­ρούν να ελεγ­χθούν λόγω της υπο­στε­λέ­χω­σης των κτη­νια­τρι­κών υπη­ρε­σιών και άλλων υπη­ρε­σιών του αγρο­τι­κού τοµέα. Τόσο η αυ­στη­ρή τή­ρη­ση µέ­τρων βιο­α­σφά­λειας, όσο και ο µα­ζι­κός εµβο­λια­σµός, για να έχουν απο­τε­λέ­σµα­τα απαι­τούν µια άλλη ορ­γά­νω­ση που δεν υπάρ­χει, όσο δεν υπάρ­χει το απαι­τού­µε­νο επι­στη­µο­νι­κό προ­σω­πι­κό που θα τα εφα­ρµό­σει. Η απλή επί­κλη­ση σε µα­ζι­κούς διο­ρι­σµούς δεν επαρ­κεί, όσο µέ­νουν κενές θέ­σεις δη­µο­σί­ων κτη­νιά­τρων, ο µι­σθός του νε­ο­διο­ρι­ζό­µε­νου κτη­νιά­τρου είναι στα ση­µε­ρι­νά επί­πε­δα και οι συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας δεν βελ­τιώ­νο­νται, ούτε οι χρό­νιες πα­θο­γέ­νειες µπο­ρούν να επι­λυ­θούν µε την υπε­ρερ­γα­σία του ελά­χι­στου επι­στη­µο­νι­κού προ­σω­πι­κού.

Τα µέτρα βιο­α­σφά­λειας για να εφα­ρµο­στούν απο­τε­λε­σµα­τι­κά, χρειά­ζο­νται και αυ­τούς που θα τα εφα­ρµό­σουν σωστά. Και αυτό δεν πε­ρι­λα­µβά­νει µόνο το κτη­νια­τρι­κό προ­σω­πι­κό που θα ελέγ­ξει την εφα­ρµο­γή τους, αλλά και τους ίδιους τους κτη­νο­τρό­φους, που πολ­λές φορές αδυ­να­τούν να ακο­λου­θή­σουν τα µέτρα. Σε στα­βλι­κές εγκα­τα­στά­σεις πρό­χει­ρες, µη ορ­θο­λο­γι­κές, µε προ­σω­ρι­νές άδειες ή και κα­θό­λου άδειες λόγω του αυ­στη­ρού και άκα­µπτου νο­µι­κού πλαι­σί­ου, προ­φα­νώς δεν είναι δυ­να­τό να εφα­ρµο­στούν οποια­δή­πο­τε µέτρα. Η απλή µε­τα­φο­ρά της νο­µο­θε­σί­ας της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης σε ό,τι αφορά την αδειο­δό­τη­ση των κτη­νο­τρο­φι­κών εγκα­τα­στά­σε­ων χωρίς καµία προ­σπά­θεια προ­σα­ρµο­γής στις ελ­λη­νι­κές συν­θή­κες ει­δι­κά των ορει­νών και µειο­νε­κτι­κών πε­ριο­χών, χωρίς καµία ου­σια­στι­κή επι­στη­µο­νι­κή κα­θο­δή­γη­ση των κτη­νο­τρό­φων, έχει οδη­γή­σει σε µο­νι­µο­ποί­η­ση του φαι­νο­µέ­νου του τσί­γκου και των ξύ­λι­νων πα­λε­τών, όπου κα­νέ­να µέτρο δεν µπο­ρεί να εφα­ρµο­στεί απο­τε­λε­σµα­τι­κά. Από την άλλη, η κρα­τι­κή έρευ­να έχει εγκα­τα­λει­φθεί. Ου­σια­στι­κά δεν λει­τουρ­γούν κέ­ντρα γε­νε­τι­κής βελ­τί­ω­σης και δεν υπάρ­χει πρω­τό­τυ­πη έρευ­να προ­σα­ρµο­σµέ­νη στην εγ­χώ­ρια αι­γο­προ­βα­το­τρο­φία.

Η αντι­µε­τώ­πι­ση της κα­τά­στα­σης αυτή τη στι­γµή απαι­τεί έναν κε­ντρι­κό σχε­δια­σµό που το ΥπΑΑΤ αδυ­να­τεί να πα­ρά­σχει µέσω των Κτη­νια­τρι­κών Υπη­ρε­σιών του. Δεν είναι δυ­να­τό να αντι­µε­τω­πι­στεί απο­τε­λε­σµα­τι­κά το πρό­βλη­µα των επι­ζω­ο­τιών µε επι­στρα­τεύ­σεις στρα­τιω­τι­κών κτη­νιά­τρων, ιδιω­τών κτη­νιά­τρων και µε µε­τα­κι­νή­σεις επι­στη­µο­νι­κού προ­σω­πι­κού από πε­ριο­χή σε πε­ριο­χή, όπως προ­βλέ­πει το νέο ν/σ του ΥπΑΑΤ για την αντι­µε­τώ­πι­ση της ευ­λο­γιάς, που βγήκε πρό­σφα­τα στο φως της δη­µο­σιό­τη­τας. Ένα ν/σ που προ­βλέ­πει ένα νέο µοί­ρα­σµα χρη­µά­των σε ιδιω­τι­κούς φο­ρείς, “χωρίς προη­γού­µε­νη δη­µο­σί­ευ­ση” των συ­µβά­σε­ων και χωρίς να τί­θε­ται στο στό­χα­στρο η ρίζα του προ­βλή­µα­τος.

Αυτό που χρειά­ζε­ται είναι µια άλλη ορ­γά­νω­ση που θα βάλει στο επί­κε­ντρο την ίδια την αι­γο­προ­βα­το­τρο­φία, ει­δι­κά στις ορει­νές και µειο­νε­κτι­κές πε­ριο­χές, την εξα­σφά­λι­ση της επι­βί­ω­σής της και της πα­ρα­γω­γής ποιο­τι­κών προ­ϊ­ό­ντων για την κά­λυ­ψη των ανα­γκών της χώρας. Μια ορ­γά­νω­ση που ανα­γκα­στι­κά θα περ­νά­ει µέσα από τη στε­λέ­χω­ση των κτη­νια­τρι­κών υπη­ρε­σιών και ερ­γα­στη­ρί­ων µε επαρ­κές κτη­νια­τρι­κό και βοη­θη­τι­κό προ­σω­πι­κό που θα αµεί­βε­ται όσο πρα­γµα­τι­κά αντι­στοι­χεί στην προ­σφο­ρά του. Από κρα­τι­κές δοµές που θα πα­ρά­γουν πρω­τό­τυ­πη έρευ­να για τις ανά­γκες της εγ­χώ­ριας πα­ρα­γω­γής και όχι για την αύ­ξη­ση των κερ­δών των µε­γά­λων βιο­µη­χα­νιών. Και σί­γου­ρα από τον προ­σα­να­το­λι­σµό της εθνι­κής αγρο­τι­κής πο­λι­τι­κής στη στή­ρι­ξη της εγ­χώ­ριας ζω­ι­κής πα­ρα­γω­γής και όχι απλά στην απορ­ρό­φη­ση των ευ­ρω­παϊ­κών κον­δυ­λί­ων.

*Ο Γ. Ελευ­θε­ριά­δης είναι κτη­νί­α­τρος ΟΠΕ­ΚΕ­ΠΕ, ο Γ. Μπί­λιας είναι κτη­νί­α­τρος ΔΑΟΚ Εύ­βοιας

https://rproject.gr/article/i-aigoprovatotrofia-stin-klini-toy-prokroysti