Πρόβλεψη-σοκ για ύφεση το 2026!

«Η Ελλάδα κάνει την έκπληξη στην Ευρώπη», είναι η επωδός όλων των αναλύσεων, τόσο επίσημων οργανισμών –ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, Κομισιόν– όσο και των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης ή των τμημάτων τεκμηρίωσης μεγάλων επενδυτικών τραπεζών. Κανείς δεν έχει αμφισβητήσει μέχρι σήμερα το δεδομένο ότι η ελληνική οικονομία έχει μία από τις καλύτερες αναπτυξιακές επιδόσεις στην Ε.Ε. από το 2022 μέχρι και πέρσι και τις εκτιμήσεις ότι θα συνεχίσει έτσι και φέτος και το 2026. Αυτές τις εκτιμήσεις η κυβέρνηση τις περιφέρει σαν μετάλλιο στο «πρωτάθλημα επιβίωσης» στο εξαιρετικά ασταθές ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί μετά την εκλογή Τραμπ. Για πρώτη φορά ανάλυση αμερικανικού επιστημονικού ινστιτούτου όχι απλώς αμφισβητεί τις εκτιμήσεις αυτές, αλλά προβλέπει ότι η ελληνική οικονομία θα περάσει σε ύφεση το 2026!

Μαύρα μαντάτα

Τη δυσοίωνη εκτίμηση διατυπώνει στην έκθεσή του για την Ελλάδα το Levy Institute of Bard College στη Νέα Υόρκη, που εδώ και πολλά χρόνια παρακολουθεί συστηματικά την εξέλιξη της ελληνικής κρίσης και τις μεταμνημονιακές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας. Οι συντάκτες της έκθεσης (Δ. Παπαδημητρίου, Ν. Ροδουσάκης, G.T. Yajima, G. Zezza) συγκρούονται με την υπεραισιοδοξία κυβέρνησης, Ε.Ε., ΔΝΤ και ΟΟΣΑ και προβλέπουν το 2026 μείωση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 1,3%, κάμψη της κατανάλωσης, εκτίναξη του εξωτερικού ελλείμματος και αναστροφή του πλεονάσματος στον κρατικό προϋπολογισμό σε έλλειμμα (έστω κι αν το πρωτογενές πλεόνασμα διατηρείται). Κι αυτό είναι το βασικό σενάριο, που βασίζεται σε ουδέτερες υποθέσεις, αντλημένες από υφιστάμενα οικονομικά στοιχεία, δηλαδή χωρίς να εισαχθούν στην εξίσωση πιθανές «ανατροπές» στο διεθνές ή το εγχώριο περιβάλλον (π.χ. επίδραση του πολέμου των δασμών).

Πού οφείλεται η απαισιόδοξη πρόβλεψη των αναλυτών του Levy; Να πώς συμπυκνώνουν στο συμπέρασμα της ανάλυσής τους το διαρθρωτικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας: «Ενα αυξανόμενο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, σε συνδυασμό με έλλειμμα στον ιδιωτικό τομέα, συνιστούν αναμφίβολα το χειρότερο δυνατό σημείο εκκίνησης, εκτός εάν υπάρξουν δραστικές αλλαγές στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, που να αντιστρέψουν τόσο τα εξωτερικά όσο και τα ιδιωτικά αρνητικά ισοζύγια. Η Ελλάδα πρέπει να αναστρέψει τη βαθιά της εξάρτηση από τις εισαγωγές.

Επιπλέον, η αντικατάσταση των δημόσιων δαπανών που στηρίζουν το διαθέσιμο εισόδημα με έσοδα από πωλήσεις κρατικών περιουσιακών στοιχείων συνιστά συνταγή αποτυχίας. Ούτε οι υπερτιμημένες τιμές των ακινήτων ούτε η διεύρυνση του καταναλωτικού δανεισμού μπορούν να διατηρηθούν σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα».

Ηχηρές επισημάνσεις

Από τις πολλές επιμέρους επισημάνσεις της ανάλυσης του Ινστιτούτου Levy κωδικοποιούμε τις πιο ηχηρές:

● Η διατήρηση της ανισορροπίας στο εξωτερικό ισοζύγιο είναι πιθανό να οδηγήσει σε νέα χρηματοπιστωτική κρίση με σοβαρές συνέπειες, δεδομένου του υψηλού δημόσιου χρέους της χώρας.

● Η αύξηση των επενδύσεων το 2024 οφείλεται κυρίως στη ροή κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, γεγονός που εγείρει ανησυχίες για το τι θα γίνει όταν η χρηματοδότηση διακοπεί στις αρχές του 2027.

● Το ΔΝΤ, η Ε.Ε. και ο ΟΟΣΑ βασίζουν τις εκτιμήσεις τους για υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης (από 2%-2,3% φέτος) στην προσδοκία πλήρους απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Το Levy επέλεξε πιο «ρεαλιστικές» υποθέσεις, βασισμένες στην πρόσφατη εμπειρία (πραγματική απορρόφηση 20%).

● Για να επιτευχθεί η εκτίμηση των επίσημων οργανισμών για αύξηση ΑΕΠ 2,3% φέτος, θα πρέπει να αυξηθούν οι Αμεσες Ξένες Επενδύσεις πάνω από 1,5 δισ. και οι καθαρές δημόσιες δαπάνες πάνω από 6 δισ. ευρώ. Με τα σημερινά δεδομένα οι δημόσιες επενδύσεις θα περιοριστούν σε εκείνες που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και θα κλιμακωθούν από 8,5 δισ. ευρώ το 2024 σε 10 δισ. ευρώ το 2025 και 12 δισ. ευρώ το 2026.

● Κρίσιμος είναι ο ρόλος των αποθεμάτων, πόρων που μένουν αταξινόμητοι στατιστικά, δηλαδή δεν εντάσσονται ούτε στην κατανάλωση ούτε στις επενδύσεις. Οταν αυτά τα αποθέματα εκλείψουν το 2025 είναι πιθανό να ακολουθήσει ύφεση.

● Το μερίδιο των μισθών στην Ελλάδα για το 2024 ανήλθε περίπου στο 34,7% του ΑΕΠ, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 57%. Η αποζημίωση των εργαζομένων έχει υποχωρήσει σε σχέση με το 2015, ενώ ο δείκτης μισθών και το μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ έχουν παρουσιάσει οριακή –αν όχι μηδενική– αύξηση.

● Ο τουρισμός αποτελεί τη σημαντικότερη οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα, αν και η καθαρή συμβολή του στο ΑΕΠ είναι εντυπωσιακά χαμηλότερη απ’ αυτή που του αποδίδεται. Ωστόσο, τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι η ζήτηση για τουριστικές υπηρεσίες αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό από την προσφορά, πράγμα που καθιστά δύσκολο ο κλάδος να συνεχίσει να αναπτύσσεται με τους υψηλούς ρυθμούς της περιόδου 2021–2024.

Σύσφιγξη

● Η κυβέρνηση διατηρεί την πολιτική δημοσιονομικής σύσφιγξης με στόχο τη διατήρηση των πλεονασμάτων του προϋπολογισμού. Οι πόροι που αφαιρούνται από τον ιδιωτικό τομέα μέσω φόρων, εισφορών κ.λπ., υπερβαίνουν τις ροές χρηματοδότησης που αυτός παίρνει από το Δημόσιο με τη μορφή αναγκαίων δαπανών στήριξης, μεταβιβάσεων κ.ά., επομένως, τα διαθέσιμα κεφάλαια για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις περιορίζονται.

● Τα τελευταία χρόνια, οι εισροές Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) κατευθύνονται κυρίως στη μεταβίβαση ιδιοκτησίας επιχειρήσεων και ακινήτων από εγχώριους κατόχους σε αλλοδαπούς, κυρίως κερδοσκόπους με έδρα διεθνή χρηματοπιστωτικά κέντρα. Αυτές οι μεταβιβάσεις δημιούργησαν πρόσθετους πόρους, ωστόσο τα επόμενα χρόνια ένα αυξανόμενο ποσό εσόδων και κερδών από επιχειρήσεις ξένης ιδιοκτησίας θα μεταφέρεται στο εξωτερικό.

https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/467495_problepsi-sok-gia-yfesi-2026