Η Βανέσα Ρεντγκρέιβ (Vanessa Redgrave, γενν. 30 Ιανουαρίου 1937) είναι Αγγλίδα ηθοποιός του κινηματογράφου, του θεάτρου και της τηλεόρασης καθώς και πολιτική ακτιβίστρια.
Έγινε γνωστή το 1961 όταν υποδύθηκε τη Ρόζαλιντ στο θεατρικό έργο As You Like It και από τότε έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από 35 εμφανίσεις στο Γουέστ Εντ του Λονδίνου και στο Μπρόντγουεϊ, κερδίζοντας τα βραβεία Τόνι και Ολίβιε. Στον κινηματογράφο, έχει πρωταγωνιστήσει σε περισσότερες από 80 ταινίες συμπεριλαμβανομένων και των Μόργκαν, ο Τρελός Εραστής (Morgan: A Suitable Case for Treatmen, 1966), Ισιδώρα (Isadora, 1968), Μαίρη, Βασίλισσα της Σκοτίας (Mary Queen of Scots, 1971), Τζούλια (Julia, 1977), Οι Βοστονέζοι (The Bostonians, 1984), Επικίνδυνη Αποστολή (Mission: Impossible, 1996), Εξιλέωση (Atonement, 2007) και Foxcatcher (2014). Η Ρεντγκρέιβ έχει ονομαστεί από τους Άρθουρ Μίλερ και Τένεσι Ουίλιαμς ως «η σπουδαιότερη ηθοποιός εν ζωή της εποχής μας» και παραμένει μέχρι σήμερα η μόνη Βρετανίδα ηθοποιός που έχει βραβευτεί με Όσκαρ, Έμμυ, Τόνι, Χρυσή Σφαίρα, Screen Actors Guild Award και βραβείο Φεστιβάλ Καννών. Το 2010 έλαβε τιμητικό βραβείο BAFTA «ως αναγνώριση για την εξαιρετική συνεισφορά της στον κινηματογράφο».
Μέλος της Οικογένειας Ρεντγκρέιβ, είναι κόρη των Σερ Μάικλ Ρεντγκρέιβ και Κυρίας Ρεντγκρέιβ, αδερφή της Λιν Ρεντγκρέιβ και του Κόριν Ρεντγκρέιβ, μητέρα των ηθοποιών Τζόελι Ρίτσαρντσον και Νατάσα Ρίτσαρντσον και θεία της ηθοποιού Τζέμα Ρεντγκρέιβ.
Η Ρεντγκρέιβ γεννήθηκε στο Γκρίνουιτς του Λονδίνου από τον Σερ Μάικλ Ρεντγκρέιβ και τη Ρέιτσελ Κέμπσον. Ο Λόρενς Ολίβιε ανακοίνωσε τη γέννησή της στο κοινό κατά τη διάρκεια της παράστασης Άμλετ, όταν είπε ότι ο Λαέρτης (που υποδυότηταν ο Σερ Μάικλ) απέκτησε μια κόρη.
Οι κόρες της Ρεντγκρέιβ, Νατάσα Ρίτσαρντσον (1963-2009) και Τζόελι Ρίτσαρντσον από το γάμο της με το σκηνοθέτη Τόνι Ρίτσαρντσον, έγιναν επίσης ηθοποιοί. Ο γιος της Κάρλο Γκάμπριελ Νέρο, που απέκτησε με τον Ιταλό ηθοποιό Φράνκο Νέρο είναι συγγραφέας και σκηνοθέτης. Γνωρίστηκε με το Νέρο στα γυρίσματα της ταινίας Camelot το 1967, τη χρονιά που χώρισε με τον σύζυγό της Τόνι Ρίτσαρντσον, ο οποίος την άφησε για τη Γαλλίδα ηθοποιό Ζαν Μορό. Παντρεύτηκε με τον Νέρο στις 31 Δεκεμβρίου 2006.
Σε διάστημα 14 μηνών τις χρονιές 2009-2010, έχασε τη μία κόρη της και τα δύο μικρότερα αδέρφια της. Η κόρη της Νατάσα Ρίτσαρντσον πέθανε στις 18 Μαρτίου 2009 μετά από ατύχημα το οποίο προκάλεσε σοβαρό τραύμα στο κεφάλι. Στις 6 Απριλίου 2010, πέθανε ο αδερφός της Κόριν Ρεντγκρέιβ και στις 2 Μαΐου 2010 πέθανε η αδερφή της Λιν Ρεντγκρέιβ.
Πρώτες ταινίες
Ο πρώτος πρωταγωνιστικός ρόλος της Ρεντγκρέιβ έγινε στην ταινία Μόργκαν: Ο Τρελός Εραστής (Morgan: A Suitable Case for Treatment) το 1966. Για την ερμηνεία της στην ταινία έλαβε υποψηφιότητες για Όσκαρ, Χρυσή Σφαίρα, BAFTA και κέρδισε το βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού στο Φεστιβάλ Καννών. Η πρώτη της υποψηφιότητα για βραβείο όσκαρ συνέπεσε με την πρώτη της αδελφής της Λιν, που ήταν υποψήφια για την ταινία Τζόρτζι, η πολυαγαπημένη (Georgy Girl, 1966). Ήταν η δεύτερη φορά στην ιστορία του θεσμού που συνέβαινε κάτι τέτοιο από το 1941 όταν είχαν βρεθεί συνυποψήφιες οι αδελφές Ολίβια Ντε Χάβιλαντ και Τζόαν Φοντέιν. Τελικά έχασαν και οι δυο από την Ελίζαμπεθ Τέιλορ. Το 1966 πρωταγωνίστησε επίσης στο Μπλόου Απ (Blowup) σε σκηνοθεσία Μικελάντζελο Αντονιόνι και το 1967 υποδύθηκε τη Γκουίνεβιρ στην ταινία Camelot. Το 1968 υποδύθηκε τη χορεύτρια Ισιδώρα Ντάνκαν στην ταινία Ισιδώρα (Isadora) για την οποία βραβεύτηκε για δεύτερη φορά στο Φεστιβάλ Καννών και έλαβε υποψηφιότητες για Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα. Το 1971 πρωταγωνίστησε μαζί με τις Κάθριν Χέπμπορν και Ειρήνη Παππά στην ταινία Τρωάδες (The Trojan Women) που σκηνοθέτησε ο Μιχάλης Κακογιάννης. Την επόμενη χρονιά υποδύθηκε τη Μαρία Α’ της Σκωτίας στην ταινία Μαίρη, Βασίλισσα της Σκοτίας (Mary, Queen of Scots).
Τζούλια, The Palestinian και διχογνωμία στα Όσκαρ
Το 1977, η Ρεντγκρέιβ χρηματοδότησε και αφηγήθηκε το ντοκιμαντέρ The Palestinian, το οποίο αφορούσε τους Παλαιστίνιους και τις δραστηριότητες του Οργανισμού για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Την ίδια χρονιά πρωταγωνίστησε μαζί με την Τζέιν Φόντα στην ταινία Τζούλια (Julia), για μία γυναίκα που δολοφονήθηκε από έναν Ναζί Γερμανό πριν το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για την αντίστασή της στο φασισμό. Όταν η Ρεντγκρέιβ έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ για την ερμηνεία της στο ρόλο της Τζούλια, μέλη της Εβραϊκής Αμυντικής Ένωσης, οδηγούμενα από τον Ραβίνο Μέιρ Καέιν διαμαρτυρήθηκαν εναντίον της Ρεντγκρέιβ και της υπεράσπισής της υπέρ των Παλαιστινίων και συγκεντρώθηκαν έξω από το θέατρο όπου γινόταν η απονομή των βραβείων.
Η Ρεντγκρέιβ κατέληξε να κερδίζει το Όσκαρ β’ γυναικείου ρόλου. Παραλαμβάνοντας το βραβείο, η ίδια είπε:
«Αγαπητοί μου συνάδερφοι, σας ευχαριστώ πολύ για αυτή την τιμή που κάνετε στη δουλειά μου. Νομίζω ότι η Τζέιν Φόντα και εγώ έχουμε κάνει την καλύτερή μας δουλειά και νομίζω ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στο σκηνοθέτη μας Φρεντ Τσίνεμαν. Και επίσης πιστεύω ότι οφείλεται εν μέρει στο ότι πιστέψαμε και πιστεύουμε σε αυτό που εκφράζουμε–δύο ανάμεσα σε εκατομμύρια που έδωσαν τη ζωή τους και ήταν προετοιμασμένοι να θυσιάσουν τα πάντα στο αγώνα ενάντια στο φασισμό και τη ρατσιστική ναζιστική Γερμανία. Και σας χαιρετώ και σας τιμώ και νομίζω ότι θα πρέπει να είστε πολύ περήφανοι που τις τελευταίες εβδομάδες σταθήκατε ακέραιοι και δεν επιτρέψατε σε μια ομάδα σιωνιστών χούλιγκαν να σας τρομάξουν, των οποίων η συμπεριφορά είναι μια προσβολή προς όλους τους Εβραίους από όλο τον κόσμο και του μεγάλου και ηρωικού αγώνα τους ενάντια στο φασισμό και την καταπίεση. Σας χαιρετώ και σας ευχαριστώ και υπόσχομαι ότι θα συνεχίσω να μάχομαι για πάντα ενάντια στον αντισημιτισμό και στο φασισμό».
Αργότερα, ο σεναριογράφος και παρουσιαστής των βραβείων Πάντι Τσαγιέφσκι είπε στο κοινό ότι: «Υπάρχει κάτι που θα’ θελα να τονίσω. Θα ήθελα να πω ότι έχω βαρεθεί και σιχαθεί ανθρώπους να εκμεταλλεύονται τα Βραβεία της Ακαδημείας για προπαγανδισμό της δικής τους προσωπικής προπαγάνδας. Θα ήθελα να πω στην Κυρία Ρεντγκρέιβ ότι η βράβευσή της με Όσκαρ δεν αποτελεί μια σημαντική στιγμή στην ιστορία, δεν απαιτεί μια διακήρυξη και ένα απλό «ευχαριστώ» θα ήταν αρκετό».
Το 1978, ο Ραβίνος Μέιρ Καέιν δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο «Listen Vanessa, I am a Zionist», το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε «Listen World, Listen Jew» ως απευθείας απάντηση στα σχόλια της Ρεντγκρέιβ τη βραδιά της απονομής των Βραβείων Όσκαρ. Μέχρι και σήμερα, εβραϊκές ομάδες, όπως η Εβραϊκή Αμυντική Ένωση, θεωρούν τη Ρεντγκρέιβ αντίπαλο και υποστηρικτή της τρομοκρατίας, παραθέτωντας δηλώσεις της όπως «Ο σιωνισμός είναι μια σκληρή και ρατσιστική ιδεολογία».
Το 1984 έπαιξε στην ταινία Οι Βοστονέζοι (The Bostonians) για την οποία έλαβε την τέταρτη υποψηφιότητά της για Όσκαρ και το 1992 πρωταγωνίστησε στην ταινία Επιστροφή στο Χάουαρντς Εντ (Howards End) για την οποία έλαβε την έκτη της υποψηφιότητα για Όσκαρ. Το 1996 έπαιξε μαζί με τον Τομ Κρουζ στην περιπέτεια Επικίνδυνη Αποστολή (Mission: Impossible) και το 1999 στην ταινία Το Κορίτσι που Άφησα Πίσω μαζί με τις Γουϊνόνα Ράιντερ, Αντζελίνα Τζολί και Γούπι Γκόλντμπεργκ.
Το 2007 έκανε μια ολιγόλεπτη εμφάνιση στην ταινία Εξιλέωση (Atonement). To 2010 έπαιξε στην ταινία Γράμματα στην Ιουλιέτα (Letters to Juliet) και το 2011 στις ταινίες Coriolanusσε σκηνοθεσία Ρέιφ Φάινς και Ανώνυμος (Anonymous).
