Καμία κοινωνία δεν μπορεί να απορροφήσει αμέτρητες ροές απόκληρων μεταναστών χωρίς να υποστεί η ίδια σοβαρές αλλοιώσεις και διαλυτικές τάσεις, εκ των οποίων η μείωση του κόστους εργασίας είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου. Σήμερα η Ευρώπη εισπράττει τα επίχειρα της εξωτερικής της πολιτικής, καθώς η Αραβική Άνοιξη έχει μεταβληθεί σε Αραβικό Χειμώνα.
- του Κ. Καλλωνιάτη |
| red line
1. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποεκτιμήσει το μέγεθος του προβλήματος
Η Ε.Ε. προτείνει (ομιλία Juncker στο State of the Union στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) αναδιανομή μεταξύ των κρατών – μελών της Ε.Ε. μέσω ενός συστήματος δεσμευτικών ποσοστώσεων, 120.000 αιτούντων ασύλου από την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ουγγαρία.
Ο αριθμός που προτείνεται αποδεικνύει το μέγεθος της υποεκτίμησης του προβλήματος από την Ε.Ε. Τα πραγματικά νούμερα είναι τεράστια. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR), έχουν καταγραφεί 4.088.079 Σύροι και 2.019.050 Ιρακινοί πρόσφυγες σε καταυλισμούς (χωρίς να υπολογιστεί άγνωστος αριθμός Αφγανών και Κούρδων). Υπάρχει δηλαδή μία τεράστια δεξαμενή προσφύγων από τους καταυλισμούς της Μέσης Ανατολής (Ιορδανία, Λίβανος, Τουρκία), η οποία μπορεί να τροφοδοτήσει δυνητικά μεγάλα κύματα αιτούντων ασύλου στην Ε.Ε.
Ήδη η Ελλάδα το 2015 μέχρι τις 14 Αυγούστου έχει δεχτεί 160.000 πρόσφυγες έναντι 43.000 ολόκληρο το 2014 (στοιχεία UNHCR), δηλαδή αύξηση 372% και η χρονιά δεν έχει κλείσει.
2. Η μεταναστευτική πολιτική του Δουβλίνου απέτυχε
Ο Κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ (σύμφωνα με τον οποίο ο μετανάστης δικαιούται να ζητήσει άσυλο στην ευρωπαϊκή χώρα στην οποία θα εισέλθει την πρώτη φορά, ενώ αν μεταβαίνουν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα για να αιτηθούν άσυλο θα πρέπει να επιστρέφονται πίσω στη χώρα υποδοχής) δεν μπορεί να λειτουργήσει, όπως απέδειξε η πρόσφατη απόφαση της Γερμανίας για υποδοχή και εγκατάσταση Σύρων προσφύγων.
3. Η χρηματοδότηση προγραμμάτων βοήθειας υπέρ των προσφύγων και των μεταναστών είναι πολύ μικρή σε σχέση με το μέγεθος του προβλήματος
Η Ε.Ε. μέσω του προγράμματος ‘Solidarity and Management of Migration Flows’ (SOLID) διέθεσε 4 δισ. ευρώ την περίοδο 2007-2013 (από τα οποία 375 εκατομμύρια ευρώ εγκρίθηκαν για την Ελλάδα). Για την περίοδο 2014-2020 το πρόγραμμα Asylum, Migration and Integration Fund (AMIF) προβλέπει τη διάθεση ποσού 3,1 δισ. ευρώ (εκ των οποίων 446 εκατ. ευρώ έχουν εγκριθεί για την Ελλάδα). Τα ποσά αυτά είναι ελάχιστα για να υλοποιηθούν έργα για την υποδοχή, εγκατάσταση και μεταφορά των προσφύγων.
4. Δεν υπάρχει ενιαία πολιτική αντιμετώπιση και αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών – μελών
Υπάρχουν χώρες που αρνούνται να δεχτούν πρόσφυγες, άλλες που εμποδίζουν τη διασυνοριακή διέλευση και άλλες που θέλουν να εφαρμόσουν πολιτική επιλεξιμότητας (βάσει εθνότητας ή προσόντων) των προσφύγων.
Όλες οι λύσεις που μπορεί να προταθούν σε μια ενδεχόμενη συμφωνία θα έχουν παρενέργειες.
1. Αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική (κλείσιμο συνόρων, απαγόρευση εγκατάστασης, επιβολή αποχώρησης κ.λπ.) εκτός του ότι δεν θα ήταν σύμφωνη με τα ευρωπαϊκά ιδεώδη, δεν θα εμπόδιζε και το κύμα μετανάστευσης. Απλώς θα το έκανε πιο επικίνδυνο και πιο προσοδοφόρο για τα κυκλώματα μεσολαβητών και παράνομων υπηρεσιών. Η ίδια η Κομισιόν παραδέχεται ότι λιγότερο από το 40% των παράνομων μεταναστών, από τους οποίους ζητήθηκε να αποχωρήσουν από την Ε.Ε. πέρυσι, έφυγαν στην πραγματικότητα.
2. Ευνοϊκή για τους πρόσφυγες μεταναστευτική πολιτική θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερα κύματα μετανάστευσης. Όσο υπάρχει η εντύπωση πως μόλις φθάσει κανείς στις ακτές της Ε.Ε., με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα καταφέρει να μείνει, ένας αυξανόμενος αριθμός οικονομικών μεταναστών θα ενθαρρυνθούν να ρισκάρουν τις ζωές τους και να ξεκινήσουν ένα επικίνδυνο ταξίδι προς την Ευρώπη.
3. Ο κ. Juncker αφιέρωσε ένα τμήμα της ομιλίας του στη δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και την ανάγκη για “νόμιμες οδούς” για την αυξημένη μετανάστευση. Δεν είναι σαφές εάν αυτή η πολιτική μπορεί να εφαρμοστεί καθώς δεν χρειάζεται κάθε κράτος της Ε.Ε. αυξημένη μετανάστευση με τον τρόπο που συμβαίνει π.χ. στη Γερμανία.
4. Η λύση της χρηματοοικονομικής ενίσχυσης γειτονικών χωρών προς τις κατεστραμμένες από πολέμους περιοχές (όπως η Τουρκία), για τη δημιουργία χώρων εγκατάστασης, μοιάζει ανέφικτη πολιτικά αλλά και οικονομικά.
Συμπερασματικά καμία δυτική μεταναστευτική πολιτική δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα της διάλυσης των κοινωνιών που προκαλεί ο από τη Δύση προκαλούμενος πόλεμος στη Μ. Ανατολή και τη Β. Αφρική. Αν η Ε.Ε. δεν διαφοροποιηθεί και δεν φρενάρει την αμερικανική πολιτική στον τομέα αυτό ώστε να σταματήσει η “εξαγωγή της δημοκρατίας” δηλαδή του πολέμου, τότε η δική της κοινωνική διάλυση είναι το πιθανότερο τίμημα που θα πρέπει να αναμένουμε.
