Α1. Το σταλινικό ΚΚΕ, 1974-1993
Η περίοδος αυτή μπορεί αδιαμφισβήτητα να χαρακτηριστεί ως η περίοδος της (δημοκρατικής) ανόδου και πτώσης του σταλινισμού στην Ελλάδα.
Το ΚΚΕ υπό (1972-1989) τον Χαρίλαο Φλωράκη, πρώην οπλαρχηγό του ΕΛΑΣ και μέραρχο του ΔΣΕ, είναι ένα τυπικό σταλινικό κόμμα (στενά συνδεδεμένο με τη Μόσχα). Οι προγραμματικές θέσεις του είναι:
1) η Θεωρία των Σταδίων που την εξειδικεύει στην «Κάθαρση», την «τιμωρία των ενόχων» και την «εμβάθυνση της δημοκρατίας» που βασικά την αντιλαμβάνεται αποκλειστικά ως θέσπιση της απλής αναλογικής.
2) ο κοινοβουλευτισμός,
3) κατά περίπτωση κομματικού συμφέροντος το Ενιαίο και το Λαϊκό Μέτωπο αδιακρίτως,
4) ο διεθνισμός που μετά την αυτοδιάλυση της Τρίτης ή Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1943 τον αντιλαμβάνεται ως σύναψη αμοιβαία επωφελών διμερών (κομματικών και διακρατικών) σχέσεων που πρακτικά σημαίνουν την (επικερδή) αντιπροσώπευση της ΕΣΣΔ και των άλλων ευρωπαϊκών σταλινικών κρατών στην Ελλάδα.
5) ο αντιϊμπεριαλισμός.
Την περίοδο αυτή η εκλογική απήχηση του πρωτεύοντος κομμουνιστικού κινήματος και του ΚΚΕ κινούνται κατά μήκος παραβολικών καμπυλών που τυπικά είναι πρώτα ανοδικές με φθίνοντα ρυθμό (1974-1981) και μετά καθοδικές με αυξανόμενο ρυθμό (1984-1993).
Το 1989 τα δύο κόμματα του πρωτεύοντος κομμουνιστικού κινήματος (ΚΚΕ και ΕΑΡ) ως εκλογικός Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου υπό την προεδρία του Φλωράκη σχημάτισαν κυβέρνηση με τη ΝΔ (και όχι με το ΠΑΣΟΚ όπως ήταν, επίσης, αριθμητικά εφικτό) για να εκκαθαρίσουν το περιβόητο Σκάνδαλο Κοσκωτά, δηλαδή να στείλουν τον Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο ώστε να αποσυντεθεί το ΠΑΣΟΚ και να επωφεληθούν πολιτικά και εκλογικά τα ίδια.
Αυτή η πολιτική στάση και υποκείμενη πολιτική σκοπιμότητα συνέτριψαν το ηθικό κύρος του πρωτεύοντος κομμουνιστικού κινήματος παραβιάζοντας κατάφωρα την κοσμοθεωρία του λαϊκού κομμουνιστικού μανιχαϊσμού πάνω στην οποία το κομμουνιστικό κίνημα είχε στηριχτεί για να επιβιώσει στα δύσκολα χρόνια της μετεμφυλιακής αντεπανάστασης την οποία τερμάτισε ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1981! Οι ηγεσίες του ΚΚΕ και της ΕΑΡ φάνηκαν στα μάτια των πιστών κομμουνιστών ως ομάδες ανήθικων πολιτικών καιροσκόπων που συμμάχησαν με το Διάβολο Μητσοτάκη για ένα πινάκιο ψήφων.
Επιπροσθέτως, την ίδια περίοδο (1989-1993) συντελείται η αναπάντεχη κατάρρευση των σταλινικών καθεστώτων στην Ευρασία. Το πρότυπο της ελληνικού κομμουνισμού, η ΕΣΣΔ στην τρέχουσα δικτατορική πραγματικότητά της για το ΚΚΕ και η ΕΣΣΔ στην αναζητούμενη μελλοντικά δημοκρατική εκδοχή της για το ΚΚΕ Εσ., δεν υπάρχει πλέον έχοντας καταρρεύσει μόνη της εκ των έσω. Το κομμουνιστικό κίνημα εκπνέει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς.
Στις εκλογές του 1993 το ΚΚΕ πατώνει στις 331.001 ψήφους. Η εκλογική απήχησή του περιορίζεται μόνο στον «κοινωνικό χώρο των ηττημένων του εμφύλιου πολέμου».
Α2. Το μετασταλινικό ΚΚΕ, 1994-2009
Η μετασταλινική προσαρμογή του ΚΚΕ συντελέστηκε βαθμιαία μέσω μιας διαδικασίας που ξεκίνησε στο 15ο συνέδριο τον Μάϊο 1996 και ολοκληρώθηκε με τις προγραμματικές επεξεργασίες που έγιναν από το 19ο συνέδριο τον Απρίλιο 2013.
Ο μετασταλινισμός του ΚΚΕ ορίζεται από τις ακόλουθες προγραμματικές θέσεις:
1) η Θεωρία των Σταδίων απορρίφθηκε σταδιακά ως λανθασμένη ακόμα και για το ιστορικό παρελθόν. Η επανάσταση στην Ελλάδα θα είναι αμιγώς σοσιαλιστική.
2) η «αντεπαναστατική ανατροπή» του υπαρκτού σοσιαλισμού οφείλεται στην κατάργηση της «δικτατορίας του προλεταριάτου» και την αντικατάστασή της από το «παλλαϊκό κράτος». Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το ΚΚΣΕ έδωσε αρμοδιότητες ευθύνης σε μη μέλη του κόμματος που σταδιακά συγκρότησαν άτυπα δίκτυα εντός και εκτός του κράτους που αντιμάχονταν και υπονόμευαν την κυριαρχία του κόμματος και τη μονολιθικότητα του κράτους. Επομένως, η «δικτατορία του κόμματος επί του κράτους, όσο και το ίδιο το κράτος» θα υπάρχουν εις το διηνεκές.
3) Τόσο το Ενιαίο Μέτωπο όσο και το Λαϊκό Μέτωπο απορρίπτονται ως μέθοδοι ταξικής πάλης. Το κόμμα και μόνο αυτό θα είναι ο φορέας της επανάστασης προστατευμένο από ταξικά εχθρικές επιρροές.
Ειδικότερα, η πολιτική δράση του κόμματος εκτός από «αυτόνομη» γίνεται αποκλειστικά «αντικαπιταλιστική»: αφού ο κόσμος -σύμφωνα με τον «λαϊκό κομμουνιστικό μανιχαϊσμό»- είναι παντού και πάντα αντιθετικός, αρκεί «Εμείς» να λέμε συστηματικά «όχι», να αντιδρούμε αρνητικά, σε ό,τι λένε / κάνουν «Εκείνοι». Ο «λαϊκός κομμουνιστικός μανιχαϊσμός» μετατρέπεται στην πολιτική δράση του κόμματος σε «αντικαπιταλισμό».
4) Η οικονομική οργάνωση και λειτουργία της σοσιαλιστικής οικονομίας θα είναι αυτή που υπήρχε στην ΕΣΣΔ (κεντρικός σχεδιασμός των κρατικών μέσων παραγωγής με τη συμμετοχή και έλεγχο των εργαζόμενων).
5) Για το πολιτικό σύστημα (πολυκομματικό ή μονοκομματικό, τρόπος εκλογής και ανάκλησης αντιπροσώπων, κ.ο.κ.) δεν υπάρχει θέση. Εξυπακούεται ότι το πολιτικό καθεστώς θα είναι μονοκομματικό. Επομένως, η «δικτατορία του προλεταριάτου ταυτίζεται λειτουργικά με τη «δικτατορία του κόμματος».
Η 2η θέση που εξηγεί την κατάρρευση των στανικών κρατών και πρωτίστως της ΕΣΣΔ αποτελεί και, ωστόσο, παράλληλα και ταυτόχρονα το άκρον άωτον του αντικομμουνισμού του μετασταλινικού ΚΚΕ. Ο «κομμουνισμός» στη μαρξιστική και αναρχική ιδεολογική παράδοση (κάθε επιμέρους πολιτικής εκδοχής) ορίζεται ως ακρατική, μη κρατική, κοινωνική διαμόρφωση. Στον «κομμουνισμό» δεν υπάρχει «κράτος», άρα δεν μπορεί να υπάρξει και «δικτατορία» (του όποιου). Επομένως, ο «σοσιαλισμός του ΚΚΕ» δεν φθάνει ποτέ στον «κομμουνισμό», μένει εσαεί καθηλωμένος στην προ-κομμουνιστική δικτατορία του κόμματος…
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο «κομμουνισμός» αντικαθίσταται εμμέσως πλην σαφώς από τον «αντικαπιταλισμό» (3η θέση) ως ιδιαίτερη πολιτική έκφραση του κληρονομημένου από την παρελθούσα ιστορία του κόμματος «λαϊκού κομμουνιστικού μανιχαϊσμού».
Την περίοδο 1994-2007 η πολιτική απήχηση του μετασταλινικού ΚΚΕ ανακάμπτει σχεδόν πλήρως από την πανωλεθρία του 1989Β-1993.
Η ανάκαμψή της, όμως, δεν οφείλεται στην πολιτική απήχηση των παιδαριωδών θέσεών του στο εκλογικό σώμα αλλά στη διαδικασία της Οικονομικής και Νομισματικής Ενοποίησης (1990-2002) της ΕΟΚ/ΕΕ η οποία προκαλεί γενικευμένους φόβους από τους οποίους επωφελούνται εκλογικά τα αντιευρωενωσιακά κόμματα, αντιϊμπεριαλιστικά κόμματα, όπως το ΚΚΕ. Αυτό, τουλάχιστον, προκύπτει από την συστηματικά καλύτερη εκλογική επίδοση που επιτυγχάνει στις ευρωεκλογές ως προς τις εθνικές εκλογές. Πάντως είναι σαφές ότι στη δεύτερη φάση της εξεταζόμενης περιόδου, δηλαδή το 2004-2007, η γενική πολιτική απήχησή του στο εκλογικό σώμα έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το θλιβερό 1993 χωρίς, ωστόσο, να μπορεί να υπερβεί το πλαφόν των 600.000 ψήφων (8,15% – 22 βουλευτές το 2007).
Το αντικομμουνιστικό μετασταλινικό ΚΚΕ μπορεί να κοιτάζει με αισιοδοξία το μέλλον του.
Μπορεί;
