Δεν ήξερα τον Γιώργο Χατζόπουλο, που στα μαύρα χρόνια της δικτατορίας ίδρυσε τις εκδόσεις Κάλβος. Διάβασα γι’ αυτόν μετά τον θάνατό του, πριν από λίγες μέρες. Εμαθα πόσο θαρραλέος και δημιουργικός άνθρωπος ήταν. Ετσι, δεν έχω πολλά να θυμάμαι για τον ίδιο, όμως πολλοί θυμόμαστε τα χάρτινα παιδιά του, ιδίως τα βιβλία που εξέδωσε στα μαύρα χρόνια της δικτατορίας. Βιβλία επιδραστικά, θα τα χαρακτηρίζαμε σήμερα (τότε δεν χρησιμοποιούσαμε αυτή τη λέξη). Ενδεικτικά αναφέρω: «Ηγεμόνας», «Ελληνική Νομαρχία», «Της γης οι κολασμένοι», «Κοινωνική ιστορία της τέχνης».
Μαριάννα Τζιαντζή
Αρκετά απ’ αυτά υπάρχουν ακόμα στη βιβλιοθήκη μου. Ταλαιπωρημένα τα περισσότερα, με μισοξεκολλημένα εξώφυλλα, γεμάτα υπογραμμίσεις και, στα περιθώρια, σημειώσεις με κάπως παιδικό γραφικό χαρακτήρα. Λέξεις με τις οποίες για πρώτη φορά διασταυρώθηκα, δεν μας τις μάθαιναν στο σχολείο.
Ηταν η εποχή των ισχνών εκδοτικών αγελάδων. Οι λόγοι ευνόητοι. Λιγοστά τα καινούργια προοδευτικά βιβλία. Και όσο έπεφταν στα χέρια μας στάθηκαν πολύτιμα. Ακόμα και σήμερα, με κλειστά τα μάτια, μπορώ ψηλαφώντας να βρω στα ράφια τα πρώτα βιβλία του «Κάλβου», αναγνωρίζοντάς τα από το σχήμα τους, το λεπτό εξώφυλλο, τη φθορά τους.
Βιβλία που μιλούν για μια σχέση μαθητείας και αγάπης. Κάπως έτσι έβλεπε τα βιβλία του ένας μυθιστορηματικός ήρωας, ο Αλέξης στην «Αργώ» του Γιώργου Θεοτοκά: «Πολλά από τα λογοτεχνικά βιβλία είτουνε φθαρμένα, βρώμικα, μουντζουρωμένα μελάνι, με σκισμένα τα ξώφυλλα, με τα περιθώρια φορτωμένα γραμμές, σχόλια, παραπομπές από το ένα στο άλλο. Ο Αλέξης σχεδόν ποτέ δεν διάβαζε αυτές τις παρατηρήσεις που πετούσε στα περιθώρια (τις περισσότερες φορές δεν μπορούσε καν να βγάλει τα γράμματά του), μα δεν εννοούσε να αντικαταστήσει τα παλιά βιβλία του.
»Αποχτούσε αληθινούς δεσμούς μαζί τους, με το νόημά τους, μα και την ύλη τους, με το χαρτί, με το τύπωμα, τα αγαπούσε σαν παλιούς συντρόφους που η παρουσία τους τού θύμιζε ευχάριστες ώρες της ζωής του. Αισθανόταν πως αν τα αντικαθιστούσε με καινούργια, θα θυσίαζε έναν ολόκληρο κόσμο από γλυκιές αναμνήσεις».
Βιβλία ταλαιπωρημένα, τυραννισμένα αλλά όχι παραπεταμένα και ξεχασμένα – σε αντίθεση με πολλά βιβλία αβάδιστα κι αδιάβαστα, πεντακάθαρα και ατσαλάκωτα που κοσμούν τα ράφια πολλών ιδιωτικών βιβλιοθηκών. Αυτά είναι η κληρονομιά, υλική και ταυτόχρονα άυλη, που μας άφησε ο Γιώργος Χατζόπουλος.
https://www.efsyn.gr/stiles/ano-kato/465862_giorgos-hatzopoylos-mia-polytimi-klironomia
Σχόλια (0)