Οδηγός
Ο «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» έχει τις βάσεις του στις τρεις συνθήκες των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά (1961, 1971, 1988). Οι συγκεκριμένες συθήκες απαγορεύουν τη μη ιατρική χρήση ορισμένων ναρκωτικών. Ο σκοπός του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» ήταν να εξαλείψει το παράνομο εμπόριο, να μειωθεί η προσφορά των ναρκωτικών αλλά και η ζήτηση, δηλαδή να μειωθεί η κατανάλωση. Για το σκοπό αυτό, οι νόμοι κατά των ναρκωτικών ποινικοποιούν τους παραγωγούς, τους εμπόρους, αλλά και τους χρήστες με ετήσιο κόστος τουλάχιστον 100 δισεκακτομμύρια δολλάρια (Transform, 2016).
Για να κρίνουμε αυτή την προσπάθεια πρέπει να δούμε τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής μετά απο σχεδόν 50 χρόνια. Τα αποτελέσματα είναι ότι η το εμπόριο ναρκωτικών συνεχίζεται αμείωτο και η χρήση ναρκωτικών συνεχώς αυξάνεται. Υπολογίζεται ότι 1 στους 20 ενήλικες παγκοσμίως, ή 250 εκατομμύρια άνθρωποι, άτομα μεταξύ των ηλικιών 15 και 64 ετών, χρήσιμοποίησαν τουλάχιστον μια φορά ένα παράνομο ναρκωτικό (UNODC). Επομένως, δισεκατομμύρια ξοδεύονται και μεγάλο ανθρώπινο δυναμικό αφιερώνεται στη καταπολέμηση ενός φαινομένου με αποτυχία.
Υπάρχουν πολλές φωνές από ακαδημαικούς, οργανώσεις και πολιτικούς που καλούν σε υιοθέτηση εγχειρημάτων που θα προωθούν την αποποινικοποίηση της χρήσης και κατοχής ναρκωτικών, υποστηρίζοντας τη «μείωση της βλάβης» και την εξάλειψη του στίγματος και των διακρίσεων κατά των ομάδων που πλήττονται περισσότερο απο τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών όπως φτωχοί και άτομα από εθνοτικές μειονότητες. Η συντακτική ομάδα του British Medical Journal με πρόσφατο άρθρο επισημαίνει ότι «ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών» έχει αποτύχει και οι γιατροί θα πρέπει να να ηγηθούν των εκκλήσεων για μεταρρύθμιση της πολιτικής των ναρκωτικών (Godlley & Hurley, 2016). Επίσης, μια πρόσφατη επίσκοπηση άρθρων που δημοσιεύθηκε στο Lancet, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αποποινικοποίησουν τα ήσσονος σημασίας αδικήματα περί ναρκωτικών, να ενισχύσουν προσεγγίσεις της υγείας και του κοινωνικού τομέα, να κινηθούν με προσοχή προς τις ρυθμιζόμενες αγορές ναρκωτικών, όπου είναι δυνατόν, και να προωθούν την επιστημονική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων για την οικοδόμηση ρεαλιστικής και ορθολογικής πολιτικής (Csete, Kamarulzaman, Kazatchkine, et al.) Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η Πορτογαλία όπου έχει αποποινικοποιήσει τη χρήση και την κατοχή για προσωπική χρήση ολων των ναρκωτικών, με εντυπωσιακά καλά και ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Απο την γενικότερη κατηγορία των ναρκωτικών, μεγαλύτερη προσοχή έχει δοθεί στην κάνναβη. Η κάνναβη αποτελεί το πιο διαδεμονένο ναρκωτικό στον κόσμο καθώς εκτιμάται ότι το 3,8% του παγκόσμιου πληθυσμού ή περίπου 183 εκατομύρια άνθρωποι χρησιμοποίησαν κάνναβη το 2014 (UNODC, 2016). Επίσης, στη Ευρωπαική Ένωση η κάνναβη παραμένει το πιο διαδεδομένο ναρκωτικό. Σύμφωνα με το EMCDDA (2016) εκτιμάται ότι η κάνναβη έχει χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον μία φορά από 77 εκατομμύρια Ευρωπαίους 15-64 ετών, δηλαδή περίπου το 25%. Στους νεαρούς ενήλικες (ηλικίας 15 έως 34 ετών), η χρήση κάνναβης ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να είναι στο 32,2%. Εκτιμάται ότι περίπου 11,7% αυτής της ηλικιακής κατηγορίας έχουν χρησιμοποιήσει κάνναβη κατά το τελευταίο έτος και 6,5% κατά τον τελευταίο μήνα. Μια σημαντική μειονότητα των χρηστών κάνναβης είναι αυτοί που καταναλώνουν κάνναβη σχεδόν καθημερινά. Καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή χρήση κάνναβης ορίζεται ως χρήση επί 20 ή περισσότερες ημέρες το μήνα που προηγείται της έρευνας. Στοιχεία από 22 χώρες, δείχνουν ότι περίπου το 1% των ενηλίκων είναι καθημερινοί ή σχεδόν καθημερινοί χρήστες κάνναβης (ηλικίας 15 έως 64 ετών). Πάνω από τα δύο τρίτα από αυτά είναι ηλικίας μεταξύ 15 και 34 ετών και πάνω από τα τρία τέταρτα είναι άνδρες (EMCDDA, 2016).
Παράλληλα με την ευρεία χρήση της, η κάνναβη αποκτά δημοσιότητα για την ανοδο των αποδείξεων ότι έχει φαρμακολογικές επιδράσεις και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε θεραπέιες δεκάδων ασθενειών και παθήσεων, μεταξύ των οποίων AIDS, ALS, Αλτσχάιμερ, άγχος, κατάθλιψη, και άλλες διαταραχές της διάθεσης, αυτισμός, καρκίνος, καρδιαγγειακές και καρδιακές παθήσεις, χρόνιος πόνος, νόσος του Κρον, διαβήτης, επιληψία και επιληπτικές κρίσεις, ινομυαλγία, πολλαπλή σκλήρυνση, νευροπαθητικός πόνος, οστεοπόρωση, PTSD, ρευματισμός, ρευματοειδής αρθρίτιδα, δρεπανοκυτταρική αναιμία κ.α.
Πολλές χώρες έχουν προχωρήσει στην αποποινικοποίηση χρήσης και κατοχής για προσωπική χρήση της κάνναβης και άλλες έχουν προχωρήσει σε νομιμοποίηση κα ρύθμιση δημιουργόντας μια αγορά με νόμιμη παραγωγή, εμπόριο και λιανικές πωλήσεις. Στις ΗΠΑ, 28 πολιτείες έχουν νομιμοποήσει την κάνναβη για ιατρική χρήση, ενώ άλλες 8 πολιτείες την κάνναβη για ψυχαγωγική χρήση. Αναμεσα σε αυτές, Κολοράντο, Όρεγκον και Ουάσινγκτον έχουν ήδη νόμιμες αγορές από το 2014 και κρίνονται προς το παρόν ως επιτυχημένα παραδείγματα, τόσο στις κοινωνικές έρευνες όσο και στις οικονομικές μελέτες. Στις εκλογές του Νοεμβρίου, η μεγαλύτερη πολιτεία των ΗΠΑ, η Καλιφόρνια ψήφισε για τη νομιμοποίηση της κάνναβης για ψυχαγωγική χρήση και αναμένεται να έχει σημαντική επίδραση στις άλλες πολιτείες αλλά και στους ομοσπονδιακούς νόμους. Στην Ευρώπη, η Ολλαδία ζει ακόμα υπό το καθεστώς παράνομης παραγωγής αλλά ανεκτής πώλησης μέσω coffeeshops. Ευρείες πολιτικές συζητήσεις σε τοπικό επίπεδο αλλά και στο κοινοβούλιο λαμβάνουν χώρα τον τελευταίο χρόνο ωστε να ρυθμιστεί η παραγωγή κάνναβης. Η Ουρουγουάη, έχει νομιμοποίησει και αυτη την κάνναβη για ψυχαγωγική χρήση ενώ ο Καναδάς θα κάνει το ίδιο το 2017. Η Ομάδα Εργασίας του Καναδά έχει ήδη παραδώσει τα αποτελέσματα της έρευνας στην κυβέρνηση.
Εδώ φτάνουμε στο σημείο για να ξανατονίσουμε ότι η κάναβη είναι μαλακό ναρκωτικό (soft drug) και για αυτό το λόγο πρέπει να νομιμοποιηθεί. Η κάνναβη ναι είναι ένα φυσικό προϊόν, με πάνω από 80 κανναβινοειδή, τερπένια και φλαβονοειδή, των οποίων ο συνδυασμός, δημιουργεί συγκεριμένο προφίλ σε κάθε ποικιλια, και ο κάθε συνδυασμός επιφέρει ευφορικές ή/και ιατρικές/φαρμακολογικές επιδράσεις. Η κυριότερη ένωση στην κάνναβη είναι η τετραϋδροκανναβινόλη (Δ9-THC), η κύρια ψυχοτρόπος ουσία του φυτού. Το δεύτερο πιο γνωστό κανναβινοειδές ειναι η μη ψυχοδραστική κανναβιδιόλη (CBD). Η κανναβιδιόλη, κανναβινόλη, κανναβιβαρίνη, και τα άλλα κανναβινοειδή έχουν αρκετά διαφορετικά φαρμακολογικά αποτελέσματα σε συνδυασμό με την THC (EMCDDA, 2016).
Το γεγονός ότι η κάνναβη είναι ένα φυτό, δεν σημαίνει ότι αυτό είναι επιχείρημα για νομιμοποίηση και ρύθμιση. Η κάνναβη δεν πρέπει να νομιμοποιηθεί επειδή απλά είναι ένα φυτό της φύσης ή κάποιου θεού. Επίσης δεν πρέπει να νομιμοποιηθεί επειδή έχει ιστορία 5000 χρόνων. Το ότι είναι φυτό της φύσης αι με ιστορία 5000 ετών, είναι αλήθεια, αλλά δεν επαρκούν για επιχειρήματα. Αντίθετα η κάνναβη πρέπει να νομιμοποιηθεί και να ρυθιστεί ως μαλακό ναρκωτικό. Δε υπάρχει κίνημα νομιμοποίησης παγκοσμίως που να πέτυχε και να μην αναφερεται στην κάναβη ως μαλακό ναρκωτικό, και ως τέτοιο να επιζητούν τη νομιμοποίηση και ρύθμιση του. Η αποποίηση της κάνναβης ως ναρκωτικού απομονώνει το κίνημα της νομιμοποίησης και το περιθωριοποιεί. Το κίνημα της νομιμοποίησης της κάνναβης (Pro-Legalisation Movement) ήταν πάντοτε τμήμα του κινήματος ενάντια στον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών». Αντίθετα, η αναγνώριση της κάνναβης ως μαλακού ναρκωτικού και η προβολή των κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών επιχειρημάτων για τη νομιμοποίηση της δίνουν την ανάλογη δυναμική προς τη νομιμοποίηση μέσω της κοινωνικής ζύμωσης που οδηγεί στην κοινωνική αποδοχή, η οποία είναι το ζητούμενο όταν συζητάμε για αλλαγή νόμων. Κανένας νόμος δεν θα αλλάξει και καμία αγορά κάνναβης δεν θα δημιουργηθεί αν δεν υπάρχει η κοινωνική αποδοχή και η κοινωνική συναίνεση για αυτό. Ένα κίνημα άλλωστε αποσκοπεί εκτός απο τα ασκήσει πίεση με δράσεις στην κυβέρνηση, στο να επηρρεάσει την κοινωνία και τις απόψεις των πολιτών ώστε να υποστηρίξουν τα αιτήματα του κινήματος. Το κίνημα πρέπει να στοχεύει στην κοινωνία, να μην είναι αντικοινωνικό και εσωστρεφές και να μην στηρίζεται στην ιδιοτέλεια της χρήσης κάνναβης. Ο σκοπός του κινήματος πρέπει να είναι η νομιμοποίηση και η ρύθμιση. Ποτέ μην ξεχνάμε ότι είναι πολύ λεπτό ζήτημα και χρειάζεται η δέουσα προσοχή στη χρήση επιχειρημάτων. Η ορθή χρήση επιχειρημάτων είναι αυτή που θα οδηγήσει στη μεταστροφή της κοινής γνωμης προς την υποστήριξη της νομιμοποίησης. Κοινωνικά, πολιτικα, οικονομικά επιχειρήματα έχουν χρησιμοποιηθεί όπου έχει νομιμοποιηθεί μέχρι στιγμής η κάνναβη και έχουν λειτουργήσει. Πλέον βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου οι έρευνες που γίνονται και οι μελέτες επιβεβαιώνουν ακριβώς αυτά τα επιχειρήματα. Αυτά είναι:
1)Η αποποινικοποίηση της χρήσης και της κατοχής για προσωπική χρήση κάνναβης, θα οδηγήσει σε αποστιγματισμό των χρηστών και στην εξάλειψη των αρνητικών στερεοτυπων που ακολουθούν ένα άτομο μετά τη σύλληψη. Αυτές οι επιπτώσεις της σύλληψης συχνά έχουν συνέπειες στο επαγγελματικό η ακαδημαικό μέλλον του ατόμου που συλλαμβάνεται. Επίσης, το κράτος θα εξοικομήσει έσοδα και χρόνο τόσο από αστυνομικές δυνάμεις που αφιερώνοντουσαν στη σύλληψη χρηστων κάνναβης όσο και απο το δικαστικό σύστημα. Η αστυνομία θα ασχοληθεί με πραγματικά εγκλήματα και οι δικαστικές υποθέσεις θα κινούνται πιο γρήγορα.
2)Η νομιμοποίηση και ρύθμιση της κάνναβης, και η θέσπιση της λιανικής πώλησης μέσω ειδικών καταστημάτων θα διαχωρίσει την κάνναβη απο τα σκληρά ναρκωτικά καθώς ο χρήστης θα μπορεί να προμηθευτεί μόνο κάνναβη και τίποτα άλλο. Αυτό είναι ακριβώς το αντίθετο με την τωρινή κατάσταση, όπου σε καθεστώς παρανομίας, ο dealer κάνναβης είναι πιθανόν να πουλάει άλλα σκληρά ναρκωτικά και ο χρήστης κανναβης ερχεται πιο εύκολα σε επαφή με αυτά. Επομένως, σε καθεστώς νομιμοποίησης, ο χρήστης κάνναβης αποτρέπεται απο το να έρθει σε επαφή με άλλα σκληρά ναρκωτικά, καθώς οι αγορές γίνονται διαχωρισμένες και δεν μπορεί να τα προμηθευτεί απο την ίδια πηγή, καθιστώντας τη αγορά σκληρών ναρκωτικών πιο δύσκολη.
3)Με την θέσπιση λιανικής αγοράς που οπωσδήποτε θα συνοδεύεται από ρυθμίσεις, η είσοδος θα απαγορεύεται στους ανηλίκους. Οι ανήλικοι θα μείνουν μακριά απο την κάνναβη και τα ποσοστά χρήσης από ανηλίκους θα μειωθούν, όπως δείχνουν τα πρώτα στοιχεία απο το Κολοράντο. Όποιος νοιάζεται για την προστασία της νεολαίας και όποιος θέλει το παιδί του να μείνει μακριά απο την κάνναβη, η νομιμοποίηση είναι η λύση. Αλλιώς, σε καθεστώς μάυρης αγοράς, ο ανήλικος πάντα θα μπορεί να προμηθευτεί κάνναβη πολυ εύκολα.
4)Με τη νομιμοποίηση της κάνναβης θα καταπολεμηθούν οι εγκληματικές οργανώσεις οι οποίες τώρα ελέγχουν το εμπόριο κάνναβης. Εγκληματικές συμμορίες που ελέγχουν την παραγωγή, το εμπόριο και τη πώληση ελέγχουν ένα τεράστιο ποσό χρημάτων που επανεπενδύεται σε άλλες εγκληματικές δραστηριότητες. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, στην Αλβανία, τη μεγαλύτερο παραγωγό outdoor κάνναβης στην Ευρώπη, η κάνναβη που κατασχέθηκε το 2014 άγγιζε τα 5 δις ευρώ, σχεδόν το μισό του ΑΕΠ της Αλβανίας.
5)Με τη νομιμοποίηση, ρύθμιση και φορολόγηση της κάνναβης, το κράτος θα αποκτήσει έσοδα τα οποία πριν δεν υπήρχαν πουθενά και έμεναν σε μια μαύρη αγορά. Αυτά τα έσοδα θα προέρχονται από φόρους κατανάλωσης και φόρους παραγωγής καθώς και από τέλη και πρόστιμα. Αυτά τα νέα έσοδα μπορεί να τα χρησιμοποίησει στην κοινωνική πολιτική και να υποστηρίξει τις αδύναμες κοινωνικά ομάδες ή τους έχοντες ανάκη από κοινωνική προστασία. Επίσης, μπορούν να διατεθούν στην υγεία και στην παιδεία. Το Κολοράντο για παράδειγμα έχει διαθέσει τμήμα των εσόδων στην ανεγερση σχολείων, ενώ η πόλη της Aurora στο Colorado έχει διαθέσει τμήμα των τοπικων εσόδων στη φροντίδα των αστέγων της πόλης.
6)Με τη νομιμοποίηση και τη δημιουργία μιας αγοράς, ανάλογα με τις ρυθμίσεις και τους κανόνες, μια μεγάλη βιομηχανία κάνναβης μπορεί να δημιουργηθεί. Στο Κολοράντο πάνω από 25.000 θέσεις εργασίας έχουν ανοίξει μόνο στην βιομηχανία της κάνναβης. Παράλληλοι τομείς της βιομηχανίας της κάνναβης γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη, όπως ο τομέας της τεχνολογίας, του τουρισμού και του real estate. Μια πραγματικά μεγάλη οικονομική ώθηση, μια οικονομική ανάσα στη περίοδο οικονομικής κρίσης. Πολλές οικονομικες μελέτες απο τις ΗΠΑ προβλέπουν εντυπωσιακή άνοδο της βιομηχανίας της κάνναβης τα επόμενα χρόνια.
7) Η κάνναβη έχει αποδειδεγμένα ιατρικά οφέλη. Η νομιμοποίηση της κάνναβης για ιατρική χρήση κρίνεται απαραίτητη στις μέρες μας, ωστε να έχει κάθε ασθενής δικαίωμα να δοκιμάσει κάποια θεραπεία με κάνναβη.
8) Ο χρήστης κάνναβης θα προστατευθεί καθώς θα έχει πρόσβαση σε ελεγμένη κάνναβη από κρατικό οργανισμό που θα διασφαλίζει α) ότι άυτο που αναγράφεται στη συσκευασία είναι όντως αυτό που αγοράζει κάποιος, β) την ακριβή αναλογία ποσοστών κανναβινοειδών και τερπενίων ώστε ο καταναλωτής να έχει πλήρη γνώση του τι καταναλώνει, γ) την καθαρότητα της κάνναβης από βακτήρια, μύκητες και χημικές προσμίξεις, δ)πιστοποίηση ότι παράχθηκε ακολουθόντας τους κανόνες.
Ο δρόμος προς τη νομιμοποίηση της κάνναβης δεν είναι εύκολος. Όσοι ενδιαφερόμαστε για αυτό και αν πραγματικά θέλουμε κάτι καλύτερο, όχι μονο για εμάς, αλλά και για όλη την κοινωνία, ας ακολουθήσουμε τα βήματα όσων ήδη πέτυχαν και ας διδαχτούμε από αυτούς ως προς τη σωστή χρήση των κατάλληλων επιχειρημάτων μέχρι την στιγμή όπου θα μεταστρέψουμε την κοινή γνώμη προς την υποστήριξη της νομιμοποίησης και ρύθμισης της κάνναβης. Δεν προωθούμε τη χρήση κάνναβης. Το ζητούμενο είναι η νομιμοποίηση και ρύθμιση της κάνναβης για όλους τους παραπάνω λόγους. Αυτός είναι ο στόχος των κινημάτων νομιμοποιησης της κάνναβης.
Συντακτική Ομάδα Legalit.gr
www.legalit.gr
www.facebook.com/legalitgr
REFERENCES
Csete, J., Kamarulzaman, A., Kazatchkine, M., Altice, F., Balicki, M., Buxton, J.,… & Hart, C. (2016). Public health and international drug policy. The Lancet, 387(10026), 1427-1480.
EMCDDA-European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (2016), European Drug Report 2016: Trends and Developments, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
Transform. Count the costs: the alternative world drug report. 2nd ed. 2016. http://www.tdpf.org.uk/resources/publications/alternative-world-drug-report-2nd-edition)
UNODC (2016). United Nations Office on Drugs and Crime, World Drug Report 2016. United Nations publication, Sales No. E.16.XI.7.
nostimonimar.gr
