Από τα «ήρεμα νερά» στον συγκροτημένο «διάλογο» ή, ξανά, στην αντιπαραθετική «κρίση»; // του Αντώνη Νταβανέλου

Η νέα φάση των ελληνοτουρκικών σχέσεων

Η συ­νά­ντη­ση του Γ. Γε­ρα­πε­τρί­τη με τον Τούρ­κο υπ. Εξ., Χακάν Φι­ντάν, στην Αθήνα στις 8 Νο­έμ­βρη ανα­μέ­νε­ται σαν μια ση­μα­ντι­κή «στιγ­μή» στις ελ­λη­νο­τουρ­κι­κές σχέ­σεις.

Όχι τόσο ως προς την επι­δί­ω­ξη για συ­γκε­κρι­μέ­να απο­τε­λέ­σμα­τα που απ’ όλες τις πλευ­ρές θε­ω­ρού­νται πρό­ω­ρα. Κυ­ρί­ως ως προς το ερώ­τη­μα αν οι δύο κυ­βερ­νή­σεις και οι αντί­στοι­χες κυ­ρί­αρ­χες τά­ξεις πίσω τους, έχο­ντας συ­νει­δη­το­ποι­ή­σει τις με­γά­λες αλ­λα­γές στο γε­νι­κό­τε­ρο διε­θνές πλαί­σιο που επη­ρε­ά­ζει ση­μα­ντι­κά τις ελ­λη­νο­τουρ­κι­κές σχέ­σεις, επι­λέ­γουν να ανοί­ξουν μια στα­δια­κή υπέρ­βα­ση της μέχρι σή­με­ρα πο­λι­τι­κής, που έπαι­ζε με­τα­ξύ της απει­λη­τι­κής «ακι­νη­σί­ας» και του κιν­δύ­νου «θερ­μής» εκτρο­πής.

Το πλαί­σιο

Ο χα­σά­πης Μπέν­τζα­μιν Νε­τα­νιά­χου, μι­λώ­ντας στο βήμα της ΓΣ του ΟΗΕ πα­ρου­σί­α­σε μέσω δύο χαρ­τών τα κε­ντρι­κά γε­ω­πο­λι­τι­κά δι­λήμ­μα­τα στην εκρη­κτι­κή πε­ριο­χή της Μέσης Ανα­το­λής.

Στο δεξί του χέρι σή­κω­σε τον χάρτη της απει­λής, της «κα­τά­ρας». Με μαύρο χρώμα πε­ρι­λαμ­βά­νο­νταν το Ιράν, το Ιράκ, η Συρία, ο Λί­βα­νος και η Υε­μέ­νη. Είναι οι «εχθροί» του κρά­τους του Ισ­ρα­ήλ που, κατά τον Νε­τα­νιά­χου, πρέ­πει να συ­ντρι­βούν ανε­λέ­η­τα. Στο αρι­στε­ρό χέρι του κρα­τού­σε τον χάρτη της λύσης, της «ευ­λο­γί­ας». Με κόκ­κι­νο χρώμα χα­ρασ­σό­ταν το «τόξο ανά­σχε­σης» που ενώ­νει την Ινδία, τη Σα­ου­δι­κή Αρα­βία, την Αί­γυ­πτο, το Ισ­ρα­ήλ, την Κύπρο και την Ελ­λά­δα.

Ως προς το μπλοκ της «ευ­λο­γί­ας», δεν πρό­κει­ται για τρέ­λες του ακρο­δε­ξιού σιω­νι­στή, αλλά για την επί­ση­μη πο­λι­τι­κή όλων αυτών των κρα­τών, με τη θερμή υπο­στή­ρι­ξη των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Οι δι­πλω­μα­τι­κοί, οι­κο­νο­μι­κοί και στρα­τιω­τι­κοί «άξο­νες» (Ελ­λά­δα-Κύ­προς-Ισ­ρα­ήλ-Αί­γυ­πτος), το σύμ­φω­να 3+1 (Ελ­λά­δα-Κύ­προς-Ισ­ρα­ήλ + ΗΠΑ), το Ενερ­γεια­κό Φό­ρουμ της Νο­τιο­α­να­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου, οι πρό­σφα­τες συμ­φω­νί­ες της ιν­δι­κής κυ­βέρ­νη­σης του Μόντι με το ΝΑΤΟ, τον Νε­τα­νιά­χου και τον Μη­τσο­τά­κη, απο­δει­κνύ­ουν πει­στι­κά ότι το ευ­ρω­α­τλα­ντι­κό τόξο με­τα­ξύ Ιν­δι­κού Ωκε­α­νού και Ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου είναι μια υπαρ­κτή πλέον δι­πλω­μα­τι­κο­στρα­τιω­τι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα και όχι ένα σχέ­διο επί χάρ­του.

Όμως αυτή η πτυχή, που ανέ­δει­ξε ασύ­στο­λα ο Νε­τα­νιά­χου, είναι μόνο η μία πλευ­ρά της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας. Μετά τον πό­λε­μο στην Ου­κρα­νία και τις απο­φά­σεις του ΝΑΤΟ στη Σύ­νο­δο της Μα­δρί­της, στον ευ­ρω­παϊ­κό χώρο ανα­πτύ­χθη­κε το χερ­σαίο «τόξο ανά­σχε­σης» που αφορά ευ­θέ­ως τη Ρωσία και στη­ρί­ζε­ται στην Πο­λω­νία, τη Ρου­μα­νία, τα δυ­τι­κά Βαλ­κά­νια και την Ελ­λά­δα. Η Αλε­ξαν­δρού­πο­λη τότε έγινε η βα­σι­κή «πύλη» του να­τοϊ­κού δια­δρό­μου προς τη Μαύρη Θά­λασ­σα και την Ου­κρα­νία.

Η σύμ­πτω­ση αυτών των δύο «τόξων» στον ελ­λα­δι­κό χώρο, έχει επι­φέ­ρει μια ου­σια­στι­κή ανα­βάθ­μι­ση του ελ­λη­νι­κού κρά­τους μέσα στους ευ­ρω­α­τλα­ντι­κούς σχε­δια­σμούς. Είναι αυτό που λέει ο Γε­ρα­πε­τρί­της («η διε­θνής θέση της χώρας είναι σή­με­ρα πιο ισχυ­ρή από ποτέ») όταν εξη­γεί την «αυ­το­πε­ποί­θη­ση της ελ­λη­νι­κής δι­πλω­μα­τί­ας». Η εσω­τε­ρι­κή εν­θου­σιώ­δης αντα­πό­κρι­ση της κυ­ρί­αρ­χης τάξης (και του πο­λι­τι­κού προ­σω­πι­κού της) απέ­να­ντι σε αυτήν την «ευ­και­ρία», φαί­νε­ται στο πρω­το­φα­νές μέ­γε­θος των εξο­πλι­στι­κών προ­γραμ­μά­των, αλλά και στα ποιο­τι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά του (με την αγορά «στρα­τη­γι­κών» όπλων, που ξε­περ­νούν κατά πολύ τις «αμυ­ντι­κές» προ­δια­γρα­φές). Φαί­νε­ται, επί­σης, στην από­λυ­τη ελευ­θε­ρία που έδω­σαν οι κυ­βερ­νή­σεις Μη­τσο­τά­κη στον πολ­λα­πλα­σια­σμό και στη διό­γκω­ση των να­τοϊ­κών βά­σε­ων μέσα στον ελ­λα­δι­κό χώρο. Όμως μέσα στις με­γά­λες αλ­λα­γές που πραγ­μα­το­ποιού­νται στην πε­ριο­χή, υπάρ­χει ένας άκαμ­πτος πα­ρά­γο­ντας: η γε­ω­γρα­φία. Στους χάρ­τες του Νε­τα­νιά­χου ο ρόλος της Τουρ­κί­ας πα­ρα­μέ­νει απροσ­διό­ρι­στος με­τα­ξύ της «κα­τά­ρας» και της «ευ­λο­γί­ας». Αυτό αντα­να­κλά, σε ένα βαθμό, τις πραγ­μα­τι­κό­τη­τες μετά από μια μακρά πε­ρί­ο­δο «πο­λυ­διά­στα­της» πο­λι­τι­κής των κυ­βερ­νή­σε­ων Ερ­ντο­γάν, πο­λι­τι­κής που επι­τα­χύν­θη­κε μετά το απο­τυ­χη­μέ­νο πρα­ξι­κό­πη­μα του 2016 και την «προ­τί­μη­ση» που έδει­ξαν οι ευ­ρω­α­τλα­ντι­κοί προς τους πρα­ξι­κο­πη­μα­τί­ες. Όμως όταν μια πε­ριο­χή μπαί­νει σε πο­λε­μι­κή ανα­διά­τα­ξη, μειώ­νο­νται οι δυ­να­τό­τη­τες απροσ­διο­ρι­στί­ας. Μετά την ισ­ραη­λι­νή επί­θε­ση στο Λί­βα­νο, συ­γκλή­θη­κε στην Άγκυ­ρα το Πο­λε­μι­κό Συμ­βού­λιο και η μόνη ανα­κοί­νω­ση που κοι­νο­ποι­ή­θη­κε ήταν ότι οι απο­φά­σεις του θα πα­ρα­μεί­νουν απόρ­ρη­τες για μακρά πε­ρί­ο­δο. Ο Ερ­ντο­γάν δή­λω­σε δη­μο­σί­ως ότι θα με­τα­φερ­θούν ση­μα­ντι­κές ετοι­μο­πό­λε­μες δυ­νά­μεις προς τα νότια σύ­νο­ρα της χώρας και υπο­γράμ­μι­σε ότι η Τουρ­κία αι­σθά­νε­ται ότι το δόγμα «Με­γά­λο Ισ­ρα­ήλ» την αφορά απει­λη­τι­κά. Η απει­λή είναι κυ­ρί­ως έμ­με­ση: το να ανοί­ξει, ερή­μην της Τουρ­κί­ας, το κουρ­δι­κό ζή­τη­μα, με την προ­ο­πτι­κή ενός ανε­ξάρ­τη­του κρα­τι­δί­ου, είναι ο με­γα­λύ­τε­ρος εφιάλ­της της τουρ­κι­κής δι­πλω­μα­τί­ας. Όμως έχει και πιο άμε­σες πτυ­χές: η εί­σο­δος των IDF στο Λί­βα­νο τους φέρ­νει πιο κοντά στα τουρ­κι­κά σύ­νο­ρα και αυτό δεν είναι ευ­χά­ρι­στο για κα­νέ­ναν στη Μέση Ανα­το­λή σή­με­ρα.

Η συ­νι­στα­μέ­νη αυτών των εξε­λί­ξε­ων είναι ότι η τουρ­κι­κή ηγε­σία υπο­χρε­ώ­νε­ται να συ­γκε­ντρώ­σει την πο­λι­τι­κή και στρα­τιω­τι­κή προ­σο­χή στα νότια και νο­τιο­α­να­το­λι­κά σύ­νο­ρά της. Και όλος ο «φω­τι­σμέ­νος» τουρ­κι­κός Τύπος φω­νά­ζει ότι αυτό προ­ϋ­πο­θέ­τει να εξο­μα­λυν­θούν ή να υπο­βαθ­μι­στούν τα ζη­τή­μα­τα στα δυ­τι­κά, δη­λα­δή να ελεγ­χθεί η δυ­να­μι­κή του ελ­λη­νο­τουρ­κι­κού αντα­γω­νι­σμού στο Αι­γαίο και στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο. Αξί­ζει να ση­μειω­θεί ότι για πρώτη φορά μετά από καιρό, αυτές οι φωνές με­τα­φρά­στη­καν και στον ελ­λη­νι­κό Τύπο.

Αυτό είναι το υπό­βα­θρο της συ­νά­ντη­σης Γε­ρα­πε­τρί­τη-Χα­κάν Φι­ντάν. Όμως το υπό­βα­θρο δεν «απο­φα­σί­ζει». Γιατί πολ­λές φορές μέχρι σή­με­ρα έχει απο­δει­χθεί ότι ο ελ­λη­νο­τουρ­κι­κός αντα­γω­νι­σμός έχει τη δική του αυ­τό­νο­μη δυ­να­μι­κή και τη δική του επι­κιν­δυ­νό­τη­τα.

Τα επί­δι­κα

Τα κρί­σι­μα επί­δι­κα στον ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό αντα­γω­νι­σμό υπήρ­ξαν πα­ρα­δο­σια­κά το κυ­πρια­κό και τα ζη­τή­μα­τα κυ­ριαρ­χί­ας στο Αι­γαίο και στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο.

Το κυ­πρια­κό έχει αυ­τό­νο­μη ιστο­ρία και δυ­να­μι­κή που δεν απο­τε­λεί αντι­κεί­με­νο του πα­ρό­ντος άρ­θρου. Πά­ντως, η επι­κρά­τη­ση της στρα­τη­γι­κής της ανε­ξαρ­τη­σί­ας στο εσω­τε­ρι­κό της κυ­πρια­κής άρ­χου­σας τάξης, η συ­γκρό­τη­ση του κρά­τους με τις ιδέες της «κυ­πρια­κό­τη­τας» και συ­να­κό­λου­θη πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση των νο­σταλ­γών της Ένω­σης, επέ­φε­ραν την αλ­λα­γή του κα­θο­ρι­στι­κού δόγ­μα­τος στις σχέ­σεις Ελ­λά­δας-Κύ­πρου προς την κα­τεύ­θυν­ση «η Λευ­κω­σία απο­φα­σί­ζει – η Αθήνα συ­μπα­ρα­στέ­κε­ται». Η συ­νέ­πεια στον ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό αντα­γω­νι­σμό ήταν ότι το κέ­ντρο βά­ρους με­τα­φέρ­θη­κε στα ζη­τή­μα­τα της κυ­ριαρ­χί­ας που πα­ρέ­με­ναν άλυτα από την εποχή της Συν­θή­κης της Λο­ζά­νης και των διά­δο­χων συμ­φώ­νων με­τα­ξύ των δύο χωρών, υπό τη διαι­τη­σία των Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων.

Η άποψη που λέει ότι οι λύ­σεις στα ζη­τή­μα­τα αυτά προ­κύ­πτουν αυ­τό­μα­τα από το Διε­θνές Δί­καιο είναι ένα πυ­ρο­τέ­χνη­μα για εσω­τε­ρι­κή κα­τα­νά­λω­ση. Το Διε­θνές Δί­καιο προσ­διο­ρί­ζει τα απώ­τα­τα όρια των κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των στη θά­λασ­σα, ενώ οδη­γεί προς συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­ση στην υπο­χρέ­ω­ση για δι­με­ρείς συμ­φω­νί­ες και διε­θνή ανα­γνώ­ρι­σή τους.

Ο κα­θο­ρι­σμός των θα­λασ­σί­ων ζωνών με­τα­ξύ Ελ­λά­δας και Ιτα­λί­ας στην «εύ­κο­λη» πε­ρί­πτω­ση του Ιο­νί­ου, προ­έ­κυ­ψε μετά από μα­κρές δι­με­ρείς δια­πραγ­μα­τεύ­σεις. Τα ελ­λη­νι­κά χω­ρι­κά ύδατα επε­κτά­θη­καν στα 12 ναυ­τι­κά μίλια από τις ακτές της Πε­λο­πον­νή­σου και των με­γά­λων νη­σιών του Ιο­νί­ου, αλλά όχι από το απώ­τα­το δυ­τι­κό άκρο της ελ­λη­νι­κής επι­κρά­τειας (τις απο­μα­κρυ­σμέ­νες νη­σί­δες Στρο­φά­δια). Σε αντάλ­λαγ­μα για την ανα­γνώ­ρι­ση της ελ­λη­νι­κής ΑΟΖ στο Ιόνιο, η Ιτα­λία πήρε το δι­καί­ω­μα αλιεί­ας μέσα στα ελ­λη­νι­κά χω­ρι­κά ύδατα, που ισο­δυ­να­μεί με το δι­καί­ω­μα «ακα­τα­δί­ω­κτου» των ιτα­λι­κών πλοί­ων στο Μυρ­τώο και στο Αι­γαίο. Ο αντί­στοι­χος κα­θο­ρι­σμός με την Αλ­βα­νία εκ­κρε­μεί, και πι­θα­νό­τα­τα θα πα­ρα­πεμ­φθεί στο Διε­θνές Δι­κα­στή­ριο της Χάγης, μετά την από­φα­ση της Αλ­βα­νι­κής Βου­λής να απορ­ρί­ψει το απο­τέ­λε­σμα των δι­με­ρών δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων ως «λε­ό­ντειο» υπέρ της ελ­λη­νι­κής πλευ­ράς.

Είναι σαφές ότι όσοι μι­λούν για «μο­νο­με­ρείς λύ­σεις» στα ζη­τή­μα­τα των χω­ρι­κών υδά­των, της υφα­λο­κρη­πί­δας και των ΑΟΖ στο Αι­γαίο, δη­μα­γω­γούν ανεύ­θυ­να και επι­κίν­δυ­να. Με­τα­ξύ της «δυ­νη­τι­κής κυ­ριαρ­χί­ας» και της πραγ­μα­τι­κής και ανα­γνω­ρι­σμέ­νης κυ­ριαρ­χί­ας, με­σο­λα­βεί η υπο­χρέ­ω­ση δι­με­ρούς συμ­φω­νί­ας και διε­θνούς ανα­γνώ­ρι­σής της.

Αυτό άλ­λω­στε είναι το πρό­σφα­το πα­ρελ­θόν της ελ­λη­νι­κής δι­πλω­μα­τί­ας σε πε­ριό­δους όπου κρί­θη­κε ως ρε­α­λι­στι­κό το να προ­κύ­ψει πραγ­μα­τι­κή ρύθ­μι­ση. Οι κυ­βερ­νή­σεις Κων­στα­ντί­νου Κα­ρα­μαν­λή με­τα­ξύ 1974 και 1981, αλλά και η κυ­βέρ­νη­ση Ση­μί­τη το 2003, είχαν δια­κη­ρύ­ξει ότι δεν επι­διώ­κουν τη με­τα­τρο­πή του Αι­γαί­ου σε «ελ­λη­νι­κή λίμνη» μέσω μιας εν γένει επέ­κτα­σης των χω­ρι­κών υδά­των στα 12 μίλια. Ο λόγος δεν ήταν (μόνο) ο φόβος απέ­να­ντι στο τουρ­κι­κό casus belli, αλλά και η απο­φυ­γή των τρι­βών με τις Με­γά­λες Δυ­νά­μεις (ανα­το­λι­κές και δυ­τι­κές) που δεν έχουν λό­γους να ανε­χθούν υπο­βάθ­μι­ση του κα­θε­στώ­τος «ελεύ­θε­ρης ναυ­σι­πλο­ΐ­ας» στο Αι­γαίο (αλλά και στα Στενά!) που έχει εγκα­τα­στή­σει η Λο­ζά­νη. Σε αυτήν τη βάση οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με­τα­ξύ δι­πλω­μα­τών είχαν προ­χω­ρή­σει στην επε­ξερ­γα­σία της «δια­φο­ρο­ποι­η­μέ­νης» επέ­κτα­σης των χω­ρι­κών υδά­των, ως βάση για τον κα­θο­ρι­σμό (τότε) της υφα­λο­κρη­πί­δας. Οι «χάρ­τες» του ελ­λη­νι­κού υπ. Εξ. προ­έ­βλε­παν χω­ρι­κά ύδατα 12 ν.μ. στις ηπει­ρω­τι­κές ακτές, μι­κρό­τε­ρη ακτί­να στο κε­ντρι­κό Αι­γαίο ώστε να πα­ρα­μεί­νουν ανοι­χτοί οι «διά­δρο­μοι» των διε­θνών υδά­των και ακόμα πιο πε­ριο­ρι­σμέ­νη στα νησιά του ανα­το­λι­κού Αι­γαί­ου, ώστε να πα­ρα­μέ­νουν πε­ρι­θώ­ρια για τουρ­κι­κή υφα­λο­κρη­πί­δα και κυ­ρί­ως να απο­φεύ­γε­ται ο ναυ­τι­κός απο­κλει­σμός των τουρ­κι­κών ακτών. Ανά­λο­γες λύ­σεις, αν είχαν συμ­φω­νη­θεί, θα απο­τυ­πώ­νο­νταν σε «συ­νυ­πο­σχε­τι­κό» με­τα­ξύ των δύο χωρών, που θα επέ­τρε­πε την κα­τα­φυ­γή στη Χάγη και τη διε­θνή ανα­γνώ­ρι­ση της ρύθ­μι­σης.

Η ελ­λη­νι­κή δι­πλω­μα­τία σή­με­ρα, με με­γα­λύ­τε­ρη «αυ­το­πε­ποί­θη­ση» στα τε­λευ­ταία χρό­νια, δη­λώ­νει ότι ανα­γνω­ρί­ζει «ένα και μόνο» θέμα στον ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό διά­λο­γο: τον κα­θο­ρι­σμό των θα­λασ­σί­ων ζωνών οι­κο­νο­μι­κής εκ­με­τάλ­λευ­σης (υφα­λο­κρη­πί­δα και ΑΟΖ), αφή­νο­ντας τα ζη­τή­μα­τα της κυ­ριαρ­χί­ας (χω­ρι­κά ύδατα και ενα­έ­ριος χώρος) στο σκο­τει­νό δρόμο της «μο­νο­με­ρούς» επι­βο­λής. Είναι ένα ακόμα πυ­ρο­τέ­χνη­μα για εσω­τε­ρι­κή κα­τα­νά­λω­ση. Όλοι οι επαγ­γελ­μα­τί­ες «δια­πραγ­μα­τευ­τές» του ελ­λη­νι­κού κρά­τους έχουν κατά και­ρούς υπο­γραμ­μί­σει ότι όποια συ­ζή­τη­ση για ΑΟΖ και υφα­λο­κρη­πί­δα δεν μπο­ρεί ούτε καν να αρ­χί­σει χωρίς τον προη­γού­με­νο κα­θο­ρι­σμό των χω­ρι­κών υδά­των, ενώ θυ­μί­ζουν ότι απο­τε­λεί πάγια αρχή των διε­θνών θε­σμών η ταύ­τι­ση του εύ­ρους των χω­ρι­κών υδά­των με το εύρος του εθνι­κού ενα­έ­ριου χώρου.

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα η ελ­λη­νι­κή κυ­ρί­αρ­χη τάξη και το κρά­τος της, δεν έχει πάρει την κρί­σι­μη από­φα­ση. Το αν θα συ­νε­χί­σει να επι­διώ­κει υπερ­φί­α­λες «μο­νο­με­ρείς λύ­σεις», ελ­πί­ζο­ντας σε μια πιο ισχυ­ρή υπο­στή­ρι­ξη του ευ­ρω­α­τλα­ντι­σμού, ή αν θα μπει στην «πε­ρι­πέ­τεια» μιας αμοι­βαία απο­δε­κτής συμ­βι­βα­στι­κής λύσης με την Τουρ­κία, που δε­δο­μέ­να θα απέ­χει αι­σθη­τά από τις προσ­δο­κί­ες που έχουν καλ­λιερ­γη­θεί στην κοινή γνώμη από την εθνι­κι­στι­κή προ­πα­γάν­δα.

Πο­λι­τι­κα­ντι­σμός

Οι πραγ­μα­τι­κές δυ­σκο­λί­ες αυτής της δια­πραγ­μά­τευ­σης πα­ρο­ξύ­νο­νται μέσα από την πα­ρέμ­βα­ση μιας «σχο­λής» δη­μα­γω­γών που έχει μάθει να με­τα­τρέ­πει την εθνι­κι­στι­κή προ­πα­γάν­δα σε πο­λι­τι­κή επιρ­ροή και δύ­να­μη.

Η απει­λη­τι­κή πα­ρέμ­βα­ση του Αντώ­νη Σα­μα­ρά που, στην ουσία, προει­δο­ποί­η­σε τον Μη­τσο­τά­κη ότι κάθε «άνοιγ­μα» της κυ­βέρ­νη­σης προς την κα­τεύ­θυν­ση ενός πιο ου­σια­στι­κού δια­λό­γου με την Τουρ­κία θα θε­ω­ρη­θεί ση­μείο «ρήξης» της ενό­τη­τας της ΝΔ, είναι βαθιά υπο­κρι­τι­κή. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι η απο­δυ­νά­μω­ση του Μη­τσο­τά­κη, λόγω της σκλη­ρής λι­τό­τη­τας και των ούλ­τρα νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων αντι­με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων, που έχει ανοί­ξει θέμα προ­ο­πτι­κής και ηγε­σί­ας στη ΝΔ. Δεν είναι τυ­χαίο άλ­λω­στε ότι οι «ανη­συ­χού­ντες» περί τα εθνι­κά μέσα στην ελ­λη­νι­κή Δεξιά επι­χει­ρούν, ταυ­τό­χρο­να, να ανα­βιώ­σουν την πα­ρά­δο­ση της τάχα «λαϊ­κής» Δε­ξιάς, την πα­ρά­δο­ση του «κοι­νω­νι­κού φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού» της ΝΔ της επο­χής προ της κυ­ριαρ­χί­ας του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού. Όμως κα­νείς δεν δι­καιού­ται να ξεχνά ότι η ΝΔ της επο­χής του «κοι­νω­νι­κού φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού» της επο­χής του Κ. Κα­ρα­μαν­λή (αλλά και του Αβέ­ρωφ στο υπουρ­γείο Εθνι­κής Άμυ­νας) υπήρ­ξε η πιο «ρε­α­λι­στι­κή» πο­λι­τι­κή ηγε­σία στα ελ­λη­νο­τουρ­κι­κά, εξαρ­τώ­ντας τις λύ­σεις που δια­πραγ­μα­τευό­ταν με την Τουρ­κία κυ­ρί­ως από τη γραμ­μή των ΗΠΑ και της ΕΕ.

Αυτές τις κρι­τι­κές, για την ώρα, ο Μη­τσο­τά­κης μπο­ρεί να τις κα­τα­πιεί εύ­κο­λα, μι­λώ­ντας για «τους πα­τριώ­τες της φακής» και υπεν­θυ­μί­ζο­ντας τα ρεκόρ που έχει χτί­σει στους εξο­πλι­σμούς η κυ­βέρ­νη­σή του. Άλ­λω­στε το «διε­θνές πλαί­σιο» σή­με­ρα γέρ­νει προς την κα­τεύ­θυν­ση μιας ευ­ρω­α­τλα­ντι­κής «εξο­μά­λυν­σης» των ελ­λη­νο­τουρ­κι­κών σχέ­σε­ων και όχι προς τη δια­τή­ρη­ση της «ακι­νη­σί­ας» μέσα στις επι­κίν­δυ­νες και ρα­γδαί­ες αλ­λα­γές στην ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή. Και για όλα τα στε­λέ­χη της Δε­ξιάς, η φωνή του ΝΑΤΟ ανα­γνω­ρι­ζό­ταν πάντα ως η φωνή του Κυ­ρί­ου τους.

Οι απα­ντή­σεις της αντι­πο­λί­τευ­σης σε αυτή τη θε­μα­το­λο­γία, που δεν πρό­κει­ται να κα­τα­λα­γιά­σει σύ­ντο­μα, είναι κυ­ριο­λε­κτι­κά τρα­γι­κές.

Στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, οι «κα­σε­λα­κί­στας» δια­μή­νυ­σαν ότι θε­ω­ρούν τις αντιρ­ρή­σεις του Σα­μα­ρά «δι­καιο­λο­γη­μέ­νες και εν πολ­λοίς σω­στές». Πρό­κει­ται για μια ταύ­τι­ση προει­δο­ποι­η­τι­κή για τις πραγ­μα­τι­κές προ­ο­πτι­κές αυτού του ρεύ­μα­τος. Όσο για την «κομ­μα­τι­κή πλειο­ψη­φία» αυτή προ­τί­μη­σε, για άλλη μια φορά, να πα­ρα­μεί­νει σιω­πη­λή…

Στο ΠΑΣΟΚ η ηγε­σία Αν­δρου­λά­κη δεν έχει ούτε την πρό­θε­ση ούτε την ικα­νό­τη­τα να ξε­φύ­γει από την πα­ρά­δο­ση ακραί­ας δι­γλωσ­σί­ας και ανευ­θυ­νό­τη­τας της ντό­πιας εκ­δο­χής της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας. Την πα­ρά­δο­ση που συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει το «βυ­θί­σα­τε το Χόρα» με το Ελ­σίν­κι και τις «ελ­λη­νο­ποι­ή­σεις» των βρα­χο­νη­σί­δων με τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις του 2003 για την υφα­λο­κρη­πί­δα στο Αι­γαίο, πάντα στα όρια της ευ­ρω­α­τλα­ντι­κής γραμ­μής.

Δυ­στυ­χώς το ΚΚΕ, για άλλη μια φορά, επέ­λε­ξε να προ­σχω­ρή­σει στο χορό των ανη­συ­χού­ντων για τα «κυ­ριαρ­χι­κά δι­καιώ­μα­τα» της χώρας. Οι δη­λώ­σεις του Δημ. Κου­τσού­μπα έρ­χο­νται σε άμεση πο­λι­τι­κή αντί­φα­ση με τα ρε­πορ­τάζ του «Ρι­ζο­σπά­στη», που ανα­δει­κνύ­ουν το μέ­γε­θος και την επι­κιν­δυ­νό­τη­τα των εξο­πλι­στι­κών προ­γραμ­μά­των του Μη­τσο­τά­κη.

Ο κό­σμος της Αρι­στε­ράς και του μα­ζι­κού κι­νή­μα­τος έχει κάθε λόγο να απαι­τεί και να υπο­στη­ρί­ζει μια ει­λι­κρι­νή και τολ­μη­ρή πο­λι­τι­κή ει­ρή­νης, αλ­λη­λεγ­γύ­ης και συμ­φι­λί­ω­σης με όλους τους γει­το­νι­κούς λαούς, και ει­δι­κό­τε­ρα με τον τουρ­κι­κό λαό. Έξω από τα όρια του ευ­ρω­α­τλα­ντι­κού πλαι­σί­ου, αλλά και έξω από τα απα­τη­λά όρια του τάχα Διε­θνούς Δι­καί­ου και της θε­μα­το­λο­γί­ας των «κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των», που αφο­ρούν τους βιο­μή­χα­νους, τρα­πε­ζί­τες και εφο­πλι­στές της χώρας και όχι την ερ­γα­ζό­με­νη λαϊκή πλειο­ψη­φία της (κάθε) χώρας. Κρι­τή­ριο για την ει­λι­κρί­νεια κάθε ανά­λο­γης πο­λι­τι­κής είναι σή­με­ρα η ενερ­γή, και όχι μόνο στα λόγια, απόρ­ρι­ψη των εξο­πλι­σμών. Γιατί τα F35 και τις Μπελ­χά­ρα θα πλη­ρώ­σουν οι μι­σθοί και οι συ­ντά­ξεις, γιατί η αγορά τέ­τοιων οπλι­κών συ­στη­μά­των δη­μιουρ­γεί πο­λι­τι­κό κίν­δυ­νο ενι­σχύ­ο­ντας τα μι­λι­τα­ρι­στι­κά ρεύ­μα­τα, γιατί το δόγμα «θα γί­νου­με αστα­κοί» βα­θαί­νει την ταύ­τι­ση με το ΝΑΤΟ και με τον πιο επι­κίν­δυ­νο «παί­κτη» στην πε­ριο­χή, το κρά­τος-δο­λο­φό­νο του Ισ­ρα­ήλ.

https://rproject.gr/article/apo-ta-irema-nera-ston-sygkrotimeno-dialogo-i-xana-stin-antiparathetiki-krisi