Το κίνημα κατά του πραξικοπήματος στη Μιανμάρ

Βίντεο δείχνουν παρατεταγμένους φοιτητές με μάσκες και κράνη, οπλισμένους με αυτοσχέδιες ασπίδες, στο δήμο Tamwe, στην ανατολικοκεντρική Yangon.

Είναι σκυ­φτοί πίσω από ένα οδό­φραγ­μα φτιαγ­μέ­νο από κλα­διά μπα­μπού, σακιά ρυ­ζιού, κά­δους απορ­ριμ­μά­των και τού­βλα. Αρ­κε­τές εκα­το­ντά­δες μέτρα πιο πέρα, μια σειρά αστυ­νο­μι­κών των ει­δι­κών δυ­νά­με­ων πυ­ρο­βο­λεί με λα­στι­χέ­νιες σφαί­ρες και ρί­χνει δα­κρυ­γό­να. Οι σφαί­ρες καρ­φώ­νο­νται στο οδό­φραγ­μα και εξο­στρα­κί­ζο­νται από τις ασπί­δες των φοι­τη­τών προς τις πα­ρα­κεί­με­νες βι­τρί­νες κα­τα­στη­μά­των.

Ρόμπερτ Ναράι | μετάφραση Στέλλα Μούσμουλα

Πίσω από τους φοι­τη­τές βρί­σκε­ται μια ομάδα επι­φορ­τι­σμέ­νη με την κα­τα­πο­λέ­μη­ση των δα­κρυ­γό­νων. Χρη­σι­μο­ποιού­νται σα­κού­λες νερού και κομ­μά­τια υφά­σμα­τος για να κα­τα­πνί­ξουν τις εκρο­ές από τα κά­νι­στρα. Με­ρι­κοί τα κα­τα­βρέ­χουν χρη­σι­μο­ποιώ­ντας ένα πυ­ρο­σβε­στή­ρα. Κά­ποιοι τα πε­τά­νε πίσω στους αστυ­νο­μι­κούς. Μια άλλη ομάδα βομ­βαρ­δί­ζει τις δυ­νά­μεις ασφα­λεί­ας με αυ­το­σχέ­δια βλή­μα­τα. Μια ομάδα για­τρών βρί­σκε­ται σε ετοι­μό­τη­τα για να πε­ρι­θάλ­ψει όσους πλήτ­το­νται από τις ανα­θυ­μιά­σεις.

«Εί­μα­στε οι μα­χη­τές της πρώ­της γραμ­μής», λέει ο Kelvin* σε τη­λε­φω­νι­κή κλήση από τη Μιαν­μάρ. Ερ­γα­ζό­ταν ως βι­βλιο­θη­κά­ριος πριν προ­σχω­ρή­σει σε μια το­πι­κή ομάδα, μία από τις εκα­το­ντά­δες πα­ρό­μοιες ομά­δες μα­χη­τών πρώ­της γραμ­μής που λει­τουρ­γούν στις δύο με­γα­λύ­τε­ρες πό­λεις της χώρας, τη Yangon και το Mandalay. Ο Kelvin λέει ότι ο ρόλος των μα­χη­τών της πρώ­της γραμ­μής είναι η προ­στα­σία των δια­δη­λω­τών από την αστυ­νο­μία και το στρα­τό, απα­σχο­λώ­ντας τις δυ­νά­μεις τους και υπο­χρε­ώ­νο­ντάς τες να αντι­με­τω­πί­ζουν ταυ­τό­χρο­να πολ­λα­πλά μέ­τω­πα: «Ξέ­ρου­με ότι μπο­ρεί να συλ­λη­φθού­με ή να σκο­τω­θού­με από πραγ­μα­τι­κά πυρά όταν η αστυ­νο­μία και οι στρα­τιώ­τες μας πυ­ρο­βο­λούν -αλλά πρέ­πει να υπε­ρα­σπι­στού­με τους συ­ντρό­φους μας».

Με­ρι­κά τε­τρά­γω­να πιο πέρα, πίσω από δύο αυ­το­σχέ­δια οδο­φράγ­μα­τα που υψώ­θη­καν για να δια­χω­ρί­σουν τις δυ­νά­μεις των ΜΑΤ από τους δια­δη­λω­τές, αρ­κε­τές δε­κά­δες φοι­τη­τές και ερ­γα­ζό­με­νοι έχουν συ­γκε­ντρω­θεί για να δια­δη­λώ­σουν. Μέρες νω­ρί­τε­ρα, στην ίδια το­πο­θε­σία, μια κα­τα­σταλ­τι­κή επί­θε­ση οδή­γη­σε στη σύλ­λη­ψη του­λά­χι­στον 389 φοι­τη­τών, οι οποί­οι  κρα­τή­θη­καν από τον Tatmadaw [όπως απο­κα­λεί­ται ο στρα­τός της Μιαν­μάρ]. Αυτή τη φορά, ωστό­σο, δεν υπάρ­χει αστυ­νο­μία στον ορί­ζο­ντα -εί­ναι απα­σχο­λη­μέ­νη να αντι­με­τω­πί­ζει  τους μα­χη­τές της πρώ­της γραμ­μής. Αρ­γό­τε­ρα, θα ασκού­νταν ποι­νι­κή δίωξη κατά των συλ­λη­φθέ­ντων φοι­τη­τών για υπο­κί­νη­ση ανταρ­σί­ας εντός των ένο­πλων δυ­νά­με­ων. Ωστό­σο, μετά από μια σειρά δια­δη­λώ­σε­ων σε όλη τη Yangon, πολ­λοί από τους φοι­τη­τές απε­λευ­θε­ρώ­θη­καν στις 24 Μαρ­τί­ου.

«Εί­μα­στε πολύ τυ­χε­ροί που ζούμε», εξη­γεί ο Aung Maung σε επι­κοι­νω­νία μέσω του Signal. Είναι ένας από τους προ­σα­χθέ­ντες φοι­τη­τές του Πα­νε­πι­στη­μί­ου της Yangon, ο οποί­ος μας μιλά την επό­με­νη ημέρα της απε­λευ­θέ­ρω­σής του από τη φυ­λα­κή Insein: «Δε­κά­δες από εμάς στοι­βα­χτή­κα­με μέσα στο ίδιο κελί χωρίς καμία ια­τρι­κή πε­ρί­θαλ­ψη για τα τραύ­μα­τά μας», λέει. «Υπήρ­χε ελά­χι­στο νερό για να κά­νου­με μπά­νιο ή για να πιού­με. Ανα­κρί­θη­κε ένας αριθ­μός ηγε­τών στε­λε­χών των φοι­τη­τών. Ορι­σμέ­νοι από αυ­τούς βα­σα­νί­στη­καν. Είναι καλό να είναι κα­νείς ελεύ­θε­ρος, αλλά πολ­λοί σύ­ντρο­φοί μας εξα­κο­λου­θούν να βρί­σκο­νται στη φυ­λα­κή και φο­βό­μα­στε για τη ζωή τους. Δεν μπο­ρού­με να βα­σι­στού­με σε νο­μι­κές δια­δι­κα­σί­ες για να τους απε­λευ­θε­ρώ­σου­με, επει­δή ο ίδιος ο Tatmadaw είναι ο νόμος. Θα πρέ­πει να εξα­κο­λου­θή­σου­με να ασκού­με πιέ­σεις. Θα πα­λέ­ψω για την κα­τάρ­γη­ση του Tatmadaw μέχρι την τε­λευ­ταία μέρα της ζωής μου και μέχρι την τε­λευ­ταία μου ανάσα. Μόνο όταν κα­τα­στρα­φεί ο Tatmadaw θα υπάρ­ξει δι­καιο­σύ­νη».

Σε όλη τη διάρ­κεια της ιστο­ρί­ας της Μιαν­μάρ, οι φοι­τη­τές βρί­σκο­νταν στην πρώτη γραμ­μή της αντί­στα­σης κατά του Tatmadaw. Κατά τη διάρ­κεια της εξέ­γερ­σης του 1988, έπαι­ξαν πρω­τα­γω­νι­στι­κό ρόλο σε δια­δη­λώ­σεις οι οποί­ες αμ­φι­σβή­τη­σαν την προη­γού­με­νη στρα­τιω­τι­κή χού­ντα. Αλλά μετά την ήττα αυτού του κι­νή­μα­τος, πολλά πα­νε­πι­στή­μια έκλει­σαν και πολ­λοί  φοι­τη­τές εγκα­τέ­λει­ψαν τη χώρα. Κατά την πε­ρί­ο­δο της πο­λι­τι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης, πολλά πα­νε­πι­στή­μια, όπως το Πα­νε­πι­στή­μιο της Yangon, άνοι­ξαν ξανά. Και οι ρι­ζο­σπά­στες φοι­τη­τές ήταν ιδιαί­τε­ρα απα­σχο­λη­μέ­νοι με το να ορ­γα­νώ­νο­νται κατά τη διάρ­κεια αυτής της πε­ριό­δου.

«Έπρε­πε να δώ­σου­με μάχες κατά της διοί­κη­σης και των υπο­στη­ρι­κτών του πα­λαιού κα­θε­στώ­τος για να απο­κα­τα­στή­σου­με τους φοι­τη­τι­κούς μας συλ­λό­γους», λέει ο Aung Kaung Sett, εκ­πρό­σω­πος της Ένω­σης Φοι­τη­τών του Πα­νε­πι­στη­μί­ου της Yangon (UYSU), σε τη­λε­φώ­νη­μα από την Yangon. «Προ­βά­λα­με στους φοι­τη­τές το επι­χεί­ρη­μα ότι οι φοι­τη­τι­κοί σύλ­λο­γοι  είναι πο­λι­τι­κά σώ­μα­τα με το κα­θή­κον να κα­τα­πο­λε­μή­σουν την αδι­κία. Το 2019, το UYSU τε­λι­κά ξα­να­δη­μιουρ­γή­θη­κε σε αυτή τη βάση».

Ο Aung λέει ότι ρι­ζο­σπά­στες φοι­τη­τές από ολό­κλη­ρη τη Yangon υπο­στή­ρι­ξαν κάθε απερ­γία και βίαιη δια­δή­λω­ση στην πόλη κατά την πε­ρί­ο­δο της πο­λι­τι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης. «Οι  φοι­τη­τι­κοί σύλ­λο­γοι και τα συν­δι­κά­τα έχουν ισχυ­ρή πα­ρά­δο­ση αλ­λη­λο­ϋ­πο­στή­ρι­ξης. Μέσω του ακτι­βι­σμού μας, οι φοι­τη­τές έχουν αρ­χί­σει να μα­θαί­νουν τη δύ­να­μη της αλ­λη­λεγ­γύ­ης. Αλλά οι φοι­τη­τές έχουν επί­σης μάθει ότι οι ερ­γα­ζό­με­νοι έχουν ένα είδος δύ­να­μης που δεν έχουν οι φοι­τη­τές -τη δύ­να­μη να δια­κό­ψουν τη λει­τουρ­γία της οι­κο­νο­μί­ας».

Ξε­κι­νώ­ντας στις 8 Μαρ­τί­ου, η τε­λευ­ταία γε­νι­κή απερ­γία πα­ρέ­λυ­σε την οι­κο­νο­μία της Μιαν­μάρ: τρά­πε­ζες, ναυ­πη­γεία, με­τα­φο­ρές, σι­δη­ρό­δρο­μοι, με­γά­λα ερ­γο­στά­σια, με­γά­λα αγρο­κτή­μα­τα, δι­υ­λι­στή­ρια πε­τρε­λαί­ου, ορυ­χεία, νο­σο­κο­μεία, σχο­λεία, εμπο­ρι­κά κέ­ντρα και αγο­ρές έχουν κλεί­σει με σκοπό την ανα­τρο­πή της νέας στρα­τιω­τι­κής χού­ντας. Ένας κε­ντρι­κός κλά­δος του απερ­για­κού κι­νή­μα­τος ο οποί­ος έθεσε τη βάση για την τε­λευ­ταία γε­νι­κή απερ­γία ήταν οι ερ­γα­ζό­με­νοι στους σι­δη­ρο­δρό­μους, οι οποί­οι άρ­χι­σαν να απερ­γούν στις αρχές Φε­βρουα­ρί­ου αφό­του αρ­νή­θη­καν να με­τα­φέ­ρουν στρα­τιώ­τες οι οποί­οι επρό­κει­το να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν ως απερ­γο­σπά­στες.

«Εί­μα­στε μέρος του κι­νη­τή­ρα αυτής της επα­νά­στα­σης», λέει ο Ko Ko Zaw*, ένας οδη­γός τρέ­νου από την Yangon. Μαζί με εκα­το­ντά­δες σι­δη­ρο­δρο­μι­κούς ερ­γά­τες και τις οι­κο­γέ­νειές τους που ζού­σαν κοντά στο σταθ­μό Ma Hlaw Gone στο δήμο Mingalay Taung Nyunt της Yangon, ο Κο ανα­γκά­στη­κε να εγκα­τα­λεί­ψει το σπίτι του αφό­του η πε­ριο­χή πε­ρι­κυ­κλώ­θη­κε από δυ­νά­μεις του κα­θε­στώ­τος. (Πα­ρό­μοιες σκη­νές έλα­βαν χώρα στο Mandalay την επό­με­νη εβδο­μά­δα.) Αλλά ο Ko λέει ότι τί­πο­τα δεν πρό­κει­ται να κάμ­ψει την απο­φα­σι­στι­κό­τη­τα των απερ­γών σι­δη­ρο­δρο­μι­κών ερ­γα­τών: «Θα προ­τι­μού­σα να πε­θά­νω από την πείνα και την έλ­λει­ψη στέ­γης παρά να επι­στρέ­ψω στη δου­λειά κάτω από αυτό το φα­σι­στι­κό κα­θε­στώς. Ευ­τυ­χώς, έχου­με πολλή υπο­στή­ρι­ξη από τον κόσμο».

Ένα πλατύ δί­κτυο υπο­στή­ρι­ξης, που απλώ­νε­ται από συν­δι­κά­τα έως το­πι­κές ομά­δες στις κοι­νό­τη­τες, βοηθά στη συ­ντή­ρη­ση των απερ­γών ερ­γα­ζο­μέ­νων. Αυτοί οι υπο­στη­ρι­κτές συλ­λέ­γουν είδη πρώ­της ανά­γκης: τρό­φι­μα, νερό, ρο­φή­μα­τα, χρή­μα­τα, ια­τρι­κή βο­ή­θεια και τον εξο­πλι­σμό που απαι­τεί­ται για την κα­τα­σκευή οδο­φραγ­μά­των. Σε πολ­λές πε­ρι­πτώ­σεις, οι υπο­στη­ρι­κτές πα­ρέ­χουν κα­τά­λυ­μα σε ερ­γα­ζό­με­νους και φοι­τη­τές που δια­φεύ­γουν τη σύλ­λη­ψη ή -στην πε­ρί­πτω­ση των ερ­γα­ζο­μέ­νων στους σι­δη­ρο­δρό­μους- τους πα­ρέ­χουν δια­μο­νή μετά την έξωση από τα σπί­τια τους. «Αν κά­ποιος συμ­με­τέ­χει στο Κί­νη­μα Πο­λι­τι­κής Ανυ­πα­κο­ής (CDM, Civil Disobedience Movement) και χρειά­ζε­ται υπο­στή­ρι­ξη -ή γνω­ρί­ζει κά­ποιον που δια­δη­λώ­νει και κιν­δυ­νεύ­ει να τον βλά­ψει ο στρα­τός- άν­θρω­ποι σαν εμένα είναι εδώ για να κα­λύ­ψουν αυτή την ανά­γκη», λέει ο Z*, υπάλ­λη­λος ιδιω­τι­κής τρά­πε­ζας στη Yangon, ο οποί­ος έγινε υπο­στη­ρι­κτής στις ημέ­ρες μετά το πρα­ξι­κό­πη­μα της 1ης Φε­βρουα­ρί­ου.

«Πριν το πρα­ξι­κό­πη­μα, δεν με εν­διέ­φε­ρε η πο­λι­τι­κή», λέει ο Ζ. «Μετά έγινε το πρα­ξι­κό­πη­μα. Ήξερα ότι δεν μπο­ρού­σα να το απο­δε­χτώ, αλλά δεν ήξερα τι να κάνω. Στις 6 Φλε­βά­ρη, ήμουν στο σπίτι ενός φίλου μου και για πρώτη φορά στη ζωή μου είδα αν­θρώ­πους να δια­δη­λώ­νουν. Την επό­με­νη μέρα, πήγα στη δια­σταύ­ρω­ση του Hledan [ένα από τα ση­μα­ντι­κό­τε­ρα ση­μεία συ­γκέ­ντρω­σης στις πρώ­τες εβδο­μά­δες της επα­νά­στα­σης] για να δω πώς πάνε τα πράγ­μα­τα. Τότε άρ­χι­σα να γί­νο­μαι υπο­στη­ρι­κτής -συλ­λέ­γο­ντας πράγ­μα­τα που χρειά­ζο­νται οι δια­δη­λω­τές. Δεν έχω το ίδιο θάρ­ρος με τους μα­χη­τές της πρώ­της γραμ­μής ή με τους ερ­γα­ζό­με­νους που απερ­γούν. Αλλά υπάρ­χει πάντα κάτι που μπο­ρεί να κάνει κα­νείς για να βοη­θή­σει. Ο κα­θέ­νας έχει ένα ρόλο να παί­ξει στην επα­νά­στα­ση».

Στην άλλη άκρη της πόλης, η βιο­μη­χα­νι­κή συ­νοι­κία του Hlaing Tharyar προ­σπα­θεί ακόμα να συ­νέλ­θει μετά από τη μέρα αι­μα­το­χυ­σί­ας στις 14 Μαρ­τί­ου, κατά την οποία του­λά­χι­στον 60 ερ­γα­ζό­με­νοι και φοι­τη­τές πυ­ρο­βο­λή­θη­καν από τις δυ­νά­μεις ασφα­λεί­ας. «Ο πραγ­μα­τι­κός απο­λο­γι­σμός των νε­κρών είναι πολύ υψη­λό­τε­ρος επει­δή πολύς κό­σμος κρύ­βει τα πτώ­μα­τα από τον στρα­τό για να απο­φύ­γει τις διώ­ξεις» λέει στο τη­λέ­φω­νο η  Ma Su Su Wai*, ερ­γα­ζό­με­νη στον τομέα της έν­δυ­σης  και μέλος της Γε­νι­κής Ομο­σπον­δί­ας Ερ­γα­ζο­μέ­νων της Μιαν­μάρ. «Ο δήμος μας μοιά­ζει τώρα με εμπό­λε­μη ζώνη. Αλλά ακόμη και με στρα­τιω­τι­κό νόμο, οι ερ­γά­τριες εξα­κο­λου­θούν να αγω­νί­ζο­νται».

Όπως πολ­λές ερ­γά­τριες στον τομέα της έν­δυ­σης, η Ma Su Su Wai με­τα­νά­στευ­σε από μια αγρο­τι­κή πε­ριο­χή -στην πε­ρί­πτω­σή της, την Πε­ρι­φέ­ρεια Ayeyarwady – αφό­του οι γο­νείς της εκ­διώ­χθη­καν από τη γη τους από με­γά­λες αγρο­τι­κές και στρα­τιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις, κάτι που της κλη­ρο­δό­τη­σε ένα βαθύ μίσος για τον Tatmadaw. Ως ερ­γά­τρια πρώ­της γε­νιάς στον τομέα της έν­δυ­σης, χρειά­στη­κε να υπερ­νι­κή­σει πολ­λούς από τους πα­ρα­δο­σια­κούς κα­νό­νες της αγρο­τι­κής ζωής οι οποί­οι απο­θαρ­ρύ­νουν τις γυ­ναί­κες από το να συμ­με­τέ­χουν στη δη­μό­σια ζωή. «Όταν άρ­χι­σα να συμ­με­τέ­χω στις δια­δη­λώ­σεις και τις απερ­γί­ες, οι γο­νείς μου ανη­συ­χού­σαν πολύ. Αλλά ο σύ­ζυ­γός μου υπο­στη­ρί­ζει πολύ τον συν­δι­κα­λι­στι­κό ακτι­βι­σμό μου – με εμ­ψυ­χώ­νει πάντα».

Τα τε­λευ­ταία χρό­νια, φοι­τη­τές ακτι­βι­στές από την πε­ριο­χή της Yangon έχουν επί­σης εμ­ψυ­χώ­σει ερ­γα­ζό­με­νους που κα­τέ­βη­καν σε απερ­γία. Και όταν ξε­κί­νη­σε η αντί­στα­ση απέ­να­ντι στη νέα στρα­τιω­τι­κή χού­ντα, ήταν οι φοι­τη­τές που ήρθαν σε επαφή με τις ερ­γά­τριες στον τομέα της έν­δυ­σης προ­τεί­νο­ντάς τους να ενώ­σουν τις δυ­νά­μεις τους. «Ήμα­στε συ­νη­θι­σμέ­νες  στις απερ­γί­ες μέσα στα ερ­γο­στά­σια, αλλά ποτέ δεν εί­χα­με απερ­γή­σει ενά­ντια στον ένο­πλο στρα­τό. Δεν εί­χα­με εμπλα­κεί σε πο­λι­τι­κές απερ­γί­ες στο πα­ρελ­θόν. Όμως οι φοι­τη­τές έχουν αρ­κε­τή εμπει­ρία πάνω σε αυτό. Και σ’ αυτά τα μέρη, πολ­λοί-ες ερ­γα­ζό­με­νοι-ες γνω­ρί­ζουν ότι οι φοι­τη­τές πάντα υπο­στη­ρί­ζουν τις απερ­γί­ες των ερ­γα­ζο­μέ­νων», λέει η Su.

Ο Aung Kaung Sett λέει ότι η αντι­πο­λί­τευ­ση των φοι­τη­τών στα κρα­τι­κά εγκλή­μα­τα κατά εθνι­κών μειο­νο­τή­των ήταν επί­σης μια ση­μα­ντι­κή πτυχή του φοι­τη­τι­κού ακτι­βι­σμού πριν από το πρα­ξι­κό­πη­μα. Μετά την επα­να­νί­δρυ­ση  του UYSU το 2019, ρι­ζο­σπά­στες φοι­τη­τές όπως ο Aung χρη­σι­μο­ποί­η­σαν τους πό­ρους του συν­δι­κά­του για να κά­νουν κα­μπά­νια υπέρ των Ρο­χίν­γκια. «Πριν από την επα­νά­στα­ση, ήμα­σταν πολύ απο­μο­νω­μέ­νοι στην αντί­θε­σή μας στη γε­νο­κτο­νία των Ρο­χίν­γκια», λέει. «Δεν μας επι­τί­θο­νταν μόνο οι υπο­στη­ρι­κτές του Tatmadaw, αλλά και οι υπο­στη­ρι­κτές του NLD [National League for Democracy, Εθνι­κός Σύν­δε­σμος για τη Δη­μο­κρα­τία – το φι­λε­λεύ­θε­ρο κόμμα στο οποίο ανή­κει η Aung San Suu Kyi και το οποίο ανέ­τρε­ψε το πρα­ξι­κό­πη­μα]. Αλλά ανε­ξάρ­τη­τα από το πόσο απο­μο­νω­μέ­νος είναι κα­νείς, είναι ση­μα­ντι­κό να παίρ­νει θέση ενά­ντια στην αδι­κία».

Πέ­ρυ­σι, όταν ο William Schabas, ένας δι­κη­γό­ρος που εκ­προ­σώ­πη­σε το Tatmadaw και το NLD ενώ­πιον του Διε­θνούς Δι­κα­στη­ρί­ου της Χάγης, επι­σκέ­φθη­κε την πα­νε­πι­στη­μιού­πο­λη τους, το UYSU ορ­γά­νω­σε μια δια­δή­λω­ση και διέ­νει­με φυλ­λά­δια που έγρα­φαν: «Εάν η εποχή στην οποία ζούμε κα­τη­γο­ρεί όλους όσους απαι­τούν δι­καιο­σύ­νη για τα θύ­μα­τα μα­ζι­κής δο­λο­φο­νί­ας –συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των Ρο­χίν­γκια– ότι είναι “εχθροί του κρά­τους”, τότε δεν έχου­με άλλη επι­λο­γή από το να δια­κη­ρύ­ξου­με ότι εί­μα­στε ακρι­βώς αυτό: “εχθροί του κρά­τους”».

Η Μιαν­μάρ είναι ένα μω­σαϊ­κό εθνι­κών μειο­νο­τή­των, με 135 ανα­γνω­ρι­σμέ­νες εθνό­τη­τες που έχουν ομα­δο­ποι­η­θεί σε οκτώ εθνο­τι­κές  πε­ριο­χές στις συ­νο­ρια­κές πε­ριο­χές της χώρας. Από την ανε­ξαρ­τη­σία από τη βρε­τα­νι­κή κυ­ριαρ­χία το 1947, η πλειο­ψη­φού­σα (εθνό­τη­τα) Bamar, από την οποία προ­έρ­χε­ται το με­γα­λύ­τε­ρο μέρος της άρ­χου­σας τάξης της Μιαν­μάρ, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νου του Tatmadaw, έχει χρη­σι­μο­ποι­ή­σει αυτές τις εθνι­κές διαι­ρέ­σεις για να υπο­κι­νεί το ένα κομ­μά­τι του πλη­θυ­σμού ενά­ντια σε άλλο. Ση­μα­ντι­κό είναι ότι πολ­λές εθνι­κές ομά­δες έχουν τις δικές τους ένο­πλες πο­λι­το­φυ­λα­κές, γνω­στές ως Εθνο­τι­κές Ένο­πλες Ορ­γα­νώ­σεις, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων της Kayin, της Kayah, της Mon, της Shan, του Στρα­τού Arkan (Arkan Army), του Εθνι­κού Απε­λευ­θε­ρω­τι­κού Στρα­τού των Ta’ang (Ta’ang National Liberation Army), του Στρα­τού Ανε­ξαρ­τη­σί­ας του Kachin (Kachin Independence Army) και της Εθνι­κής Ένω­σης του Karen (Karen National Union), για να ανα­φέ­ρου­με τις πιο ισχυ­ρές.

Οι με­ραρ­χί­ες Ελα­φρού Πε­ζι­κού του στρα­τού [ΜΕΠ], οι  οποί­ες συ­ντρί­βουν τις αντι­κα­θε­στω­τι­κές δια­δη­λώ­σεις σε ολό­κλη­ρη τη Μιαν­μάρ, επα­να­λαμ­βά­νουν τις κα­κο­ποι­ή­σεις που διε­ξά­γο­νται σε πε­ριο­χές εθνι­κών μειο­νο­τή­των εδώ και δε­κα­ε­τί­ες. Οι ΜΕΠ, που σχη­μα­τί­στη­καν τη δε­κα­ε­τία του 1960, έχουν δια­πρά­ξει φρι­κα­λε­ό­τη­τες όχι μόνο ενα­ντί­ον των Ρο­χίν­γκια, αλλά και των Rakhine, των Taang, των Shan και των Kachin, για να ανα­φέ­ρου­με μόνο με­ρι­κές εθνο­τι­κές ομά­δες. Ο σο­βι­νι­σμός των Bamar χρη­σι­μο­ποιεί­ται για να ενο­ποιεί ιδε­ο­λο­γι­κά τις τά­ξεις του Tatmadaw και να προσ­δέ­νει τους απλούς πε­ζι­κά­ριους, που προ­έρ­χο­νται από τις φτω­χό­τε­ρες πε­ριο­χές της χώρας, με τους διοι­κη­τές και τους στρα­τη­γούς, που σχη­μα­τί­ζουν τον πυ­ρή­να των με­σαί­ων και αστι­κών τά­ξε­ων της Μιαν­μάρ. Ο David Scott Mathieson, γρά­φο­ντας στον ει­δη­σε­ο­γρα­φι­κό ιστό­το­πο Irrawaddy, λέει:

«Πολ­λές από τις ΜΕΠ εν­στα­λά­ζουν ένα σα­δι­στι­κό esprit de corps [το συλ­λο­γι­κό φρό­νη­μα των «συ­μπο­λε­μι­στών» ενός στρα­τιω­τι­κού σώ­μα­τος] και καυ­χιού­νται για τις βί­αιες ακρό­τη­τές τους. Όταν τρι­γυρ­νά­νε σε διά­φο­ρα μέρη της Μιαν­μάρ, εκ­φο­βί­ζουν συχνά τους πο­λί­τες δι­η­γού­με­νοι ιστο­ρί­ες για τη σκλη­ρό­τη­τα που έχουν δεί­ξει σε άλ­λους. Είναι λάθος να ισχυ­ρί­ζε­ται κα­νείς ότι μόνο οι ΜΕΠ εκτε­λούν επι­χει­ρή­σεις πρώ­της γραμ­μής, όταν συχνά τα σταθ­μευ­μέ­να στρα­τεύ­μα­τα φρου­ρών μπο­ρούν να συ­μπε­ρι­φέ­ρο­νται εξί­σου κα­τα­χρη­στι­κά… Η Μιαν­μάρ δεν έχει καλ­λιερ­γή­σει μια νο­ο­τρο­πία “ταγ­μά­των θα­νά­του” κα­θε­αυ­τή, αλλά σε γε­νι­κές γραμ­μές το μο­τί­βο των στρα­τευ­μά­των του Tatmadaw είναι η κα­τα­χρη­στι­κή άσκη­ση βίας σχε­δόν πα­ντού όπου πη­γαί­νουν. Ολό­κλη­ρος ο ορ­γα­νι­σμός λει­τουρ­γεί ως τάγμα θα­νά­του».

Το ερώ­τη­μα του πώς να εξου­δε­τε­ρω­θεί η αστυ­νο­μία και να δια­σπα­στεί ο Tatmadaw είναι πλέον ένα κε­ντρι­κό ζή­τη­μα για το κί­νη­μα. Πολ­λοί φοι­τη­τές και σε ορι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις με­τα­νά­στες ερ­γα­ζό­με­νοι από αγρο­τι­κές πε­ριο­χές, εγκα­τα­λεί­πουν τις πό­λεις και πη­γαί­νουν στην  ύπαι­θρο προ­κει­μέ­νου να εντα­χθούν σε Εθνο­τι­κές Ένο­πλες Ορ­γα­νώ­σεις. Μια πα­ράλ­λη­λη κυ­βέρ­νη­ση, η Επι­τρο­πή Εκ­προ­σώ­πη­σης της Συ­νέ­λευ­σης της Ένω­σης [Συ­νέ­λευ­ση της Ένω­σης λέ­γο­νται τα δύο κοι­νο­βου­λευ­τι­κά σώ­μα­τα], σχη­μα­τί­στη­κε σε πε­ριο­χή που ελέγ­χε­ται από την εθνό­τη­τα Karen και δη­μιουρ­γεί συμ­μα­χί­ες με άλλες ομά­δες. Αρ­κε­τοί αστυ­νο­μι­κοί που αυ­το­μό­λη­σαν επί­σης ανα­ζη­τούν κα­τα­φύ­γιο σε αυτές τις πε­ριο­χές. Ορι­σμέ­νες Ένο­πλες Εθνο­τι­κές Ορ­γα­νώ­σεις έχουν επί­σης αρ­χί­σει να προ­στα­τεύ­ουν δια­δη­λώ­σεις και απερ­γί­ες ερ­γα­ζο­μέ­νων.

Πολ­λοί από τους μα­χη­τές της πρώ­της γραμ­μής συμ­φω­νούν ότι οποια­δή­πο­τε  προ­σπά­θεια για ένο­πλη εξέ­γερ­ση θα χρεια­στεί να έχει μα­ζι­κό χα­ρα­κτή­ρα. «Χρεια­ζό­μα­στε εκατό Χονγκ Κονγκ», υπο­στη­ρί­ζει ο Kelvin, ανα­φε­ρό­με­νος στις οδο­μα­χί­ες της εξέ­γερ­σης του 2019, από τις οποί­ες μα­χη­τές της πρώ­της γραμ­μής σαν αυτόν έχουν αντλή­σει έμπνευ­ση και μα­θή­μα­τα. «Ο κύ­ριος λόγος είναι ότι, σε αντί­θε­ση με το Χονγκ Κονγκ, ο στρα­τός έχει χρη­σι­μο­ποι­ή­σει βόμ­βες εκ­κω­φα­ντι­κού θο­ρύ­βου και ανα­μι­γνύ­ει πραγ­μα­τι­κές σφαί­ρες με πλα­στι­κές. Γι’ αυτό ακόμα και όταν χρη­σι­μο­ποιού­με ατσά­λι­νες ασπί­δες, σκο­τω­νό­μα­στε. Μπο­ρού­με να στή­σου­με ενέ­δρες στο στρα­τό και την αστυ­νο­μία, αλλά κα­τα­στέλ­λουν βίαια το ντό­πιο πλη­θυ­σμό όταν οπι­σθο­χω­ρού­με. Υπάρ­χουν 7 εκα­τομ­μύ­ρια άν­θρω­ποι στη Yangon. Αν βγουν όλοι στους δρό­μους, θα είναι αδύ­να­το για την αστυ­νο­μία και τον στρα­τό να τους κα­τα­στεί­λουν».

Η απει­λή της αυ­ξα­νό­με­νης στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­σης απο­τε­λεί ένα διαρ­κή κίν­δυ­νο. Αλλά ο Aung Kaung Sett λέει ότι, όσο η ερ­γα­τι­κή τάξη στις πό­λεις πα­ρα­μέ­νει η κι­νη­τή­ρια δύ­να­μη της επα­νά­στα­σης, η οι­κο­νο­μι­κή και πο­λι­τι­κή εξου­σία του Tatmadaw θα συ­νε­χί­σει να δο­κι­μά­ζε­ται. «Έχου­με μάθει από τις προη­γού­με­νες γε­νιές ότι η ερ­γα­τι­κή τάξη είναι το κλει­δί για τη νίκη σε αυτόν τον αγώνα. Και από αυ­τούς μά­θα­με ότι δεν πρέ­πει ποτέ να πα­ραι­τεί­ται κα­νείς και ποτέ να μην υπο­χω­ρεί. Στέλ­νου­με ένα μή­νυ­μα σε όλες τις μελ­λο­ντι­κές γε­νιές: ένας άλλος κό­σμος είναι εφι­κτός και η ερ­γα­τι­κή τάξη της Μιαν­μάρ μας δεί­χνει το πώς. Γι’ αυτό λέμε όλοι: “Η επα­νά­στα­ση πρέ­πει να κερ­δί­σει!”».

 

*Τα ονό­μα­τα έχουν αλ­λα­χθεί για την προ­στα­σία της ταυ­τό­τη­τας των αν­θρώ­πων.

://rproject.gr/