Νομοσχέδιο Βορίδη για τις εκλογές στην τοπική αυτοδιοίκηση: Ένας απόλυτα επιθετικός νόμος

Καθώς οι διεργασίες για την κατάθεση του νομοσχεδίου για τις εκλογές στην τοπική αυτοδιοίκηση προχωρούν, η ανάγνωση των άρθρων αυτού ξεκαθαρίζει πως πρόκειται για ένα απολύτως επιθετικό νόμο.

Με αιχμή του δό­ρα­τος τις δια­τά­ξεις για την κα­τάρ­γη­ση της απλής ανα­λο­γι­κής, την επα­να­φο­ρά ενός ισχυ­ρά πλειο­ψη­φι­κού/καλ­πο­νο­θευ­τι­κού συ­στή­μα­τος και την επα­να­φο­ρά του 3% για εί­σο­δο στα δη­μο­τι­κά συμ­βού­λια, αλλά και με πλή­θος άλλων δια­τά­ξε­ων, ο νόμος Βο­ρί­δη επι­χει­ρεί να εκ­κα­θα­ρί­σει την το­πι­κή αυ­το­διοί­κη­ση από ενο­χλη­τι­κές φωνές και να φέρει την εκ­προ­σώ­πη­ση στα μέτρα των κυ­ρί­αρ­χων πο­λι­τι­κών δυ­νά­με­ων.

Θάνος Λυκουργιάς

«Κυ­βερ­νη­σι­μό­τη­τα»

Ξε­κι­νώ­ντας από την επα­να­φο­ρά σε ισχυ­ρά πλειο­ψη­φι­κό σύ­στη­μα, η επι­χει­ρη­μα­το­λο­γία της Κυ­βέρ­νη­σης κι­νη­θη­κε γύρω από την  «ανά­γκη κυ­βερ­νη­σι­μό­τη­τας». Όμως, οι αρ­μο­διό­τη­τες που συ­γκε­ντρώ­νο­νται στην οι­κο­νο­μι­κή επι­τρο­πή, στην επι­τρο­πή ποιό­τη­τας ζωής, αλλά και στο πρό­σω­πο του δη­μάρ­χου ξε­περ­νούν αυ­τούς τους σκο­πέ­λους και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο, οι κυ­βερ­νη­τι­κές πα­ρα­τά­ξεις δεν δι­στά­ζουν μπρο­στά σε καμία συ­νερ­γα­σία προ­κει­μέ­νου να πε­ρά­σουν τους στό­χους τους (βλ. εν­δει­κτι­κά τις πρό­σφα­τες συ­νερ­γα­σί­ες Μπα­κο­γιάν­νη με τους χρυ­σαυ­γί­τες συμ­βού­λους στο Δήμο Αθη­ναί­ων). Το ζή­τη­μα είναι συ­νε­πώς η αντι­με­τώ­πι­ση άβο­λων κα­τα­στά­σε­ων και φυ­σι­κά η λο­γι­κή της λε­η­λα­σί­ας της λαϊ­κής ψήφου. Με το σύ­στη­μα που προ­τεί­νε­ται, όχι μόνο θα μπο­ρεί να σχη­μα­τί­ζε­ται πλειο­ψη­φία από την πρώτη Κυ­ρια­κή με 42%, αλλά η πρώτη πα­ρά­τα­ξη θα επι­βρα­βεύ­ε­ται με το 60% των εδρών, στο  δη­μο­τι­κό συμ­βού­λιο αλλά ΚΑΙ στα συμ­βού­λια των κοι­νο­τή­των, τα οποία παύ­ουν να έχουν ξε­χω­ρι­στή κάλπη! Winner takes all δη­λα­δή, σε μια κα­τεύ­θυν­ση όπου οι πρό­νοιες για σκλη­ρές πλειο­ψη­φί­ες δεν θα ισχύ­ουν μόνο στο σύ­νο­λο ενός Δήμου, αλλά και στις επι­μέ­ρους κοι­νό­τη­τες, ανε­ξαρ­τή­τως αν αυτές έχουν τυχόν απο­τυ­πώ­σει δια­φο­ρε­τι­κό συ­σχε­τι­σμό. (Τέλος, ει­δι­κό εν­δια­φέ­ρον πα­ρου­σιά­ζει η πρό­βλε­ψη πως στις μι­κρές κοι­νό­τη­τες έως 500 κα­τοί­κων θα υπάρ­χει ενιαία λίστα, καθώς όλοι οι υπο­ψή­φιοι θα ανα­γρά­φο­νται στο κάτω μέρος κάθε ψη­φο­δελ­τί­ου, σε μια πρω­το­φα­νή απο­πο­λι­τι­κο­ποί­η­ση της δια­δι­κα­σί­ας).

Πε­ριο­ρι­σμοί στην εκ­προ­σώ­πη­ση

Η πλή­ρης νό­θευ­ση της κάλ­πης συ­μπλη­ρώ­νε­ται από την επα­να­φο­ρά του ορίου του 3%. Η στό­χευ­ση της εκ­κα­θά­ρι­σης των δη­μο­τι­κών συμ­βου­λί­ων από ενο­χλη­τι­κές φωνές είναι εν προ­κει­μέ­νω απο­λύ­τως προ­φα­νής. Μέσω των προ­βλέ­ψε­ων του Κλει­σθέ­νη, δό­θη­κε η δυ­να­τό­τη­τα σε σειρά πα­ρα­τά­ξε­ων της  Αρι­στε­ράς να αξιο­ποι­ή­σουν την ου­σια­στι­κή κοι­νω­νι­κή γεί­ω­ση τους και να εκ­προ­σω­πη­θούν στα αυ­το­διοι­κη­τι­κά συμ­βού­λια, προ­σφέ­ρο­ντας πο­λύ­τι­μες υπη­ρε­σί­ες στα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα (όπως για πα­ρά­δειγ­μα οι δύο πα­ρα­τά­ξεις της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς στον Δήμο Αθη­ναί­ων και ο κρί­σι­μος ρόλος τους  στην ενί­σχυ­ση των αγώ­νων για την υπε­ρά­σπι­ση του λόφου του Στρέ­φη). Αυτή η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα  ενο­χλεί, οπότε ο νόμος Βο­ρί­δη κι­νεί­ται προς την κα­τεύ­θυν­ση των απο­κλει­σμών.

Η κα­τεύ­θυν­ση των εμπο­δί­ων προς την αντι­πο­λί­τευ­ση και ει­δι­κά εκεί­νες χωρίς συ­μπα­γή κομ­μα­τι­κό μη­χα­νι­σμό, συ­νε­χί­ζε­ται με δύο ακόμα δια­τά­ξεις: η πρώτη έχει να κάνει με την κα­θο­ρι­σμό της ημε­ρο­μη­νί­ας των ανά πε­ντα­ε­τία – πλέον – εκλο­γών την δεύ­τε­ρη Κυ­ρια­κή του μηνός Οκτω­βρί­ου με κα­τα­λη­κτι­κή ημε­ρο­μη­νία για υπο­βο­λή ψη­φο­δελ­τί­ων στις 30 Ιου­νί­ου. Μέσα στο κα­λο­καί­ρι θα πρέ­πει να έχουν κλεί­σει όλες οι σχε­τι­κές εκ­κρε­μό­τη­τες και άρα οι σχη­μα­τι­σμοί να έχουν δύο κα­τα­τμη­μέ­νες πε­ριό­δους «επι­τά­χυν­σης», κάτι που σχο­λιά­στη­κε αρ­νη­τι­κά ακόμα και από ομό­σταυ­λες του Υπουρ­γού πα­ρα­τά­ξεις. Η δεύ­τε­ρη και ση­μα­ντι­κό­τε­ρη έχει να κάνει με την αύ­ξη­ση του κό­στους των πα­ρα­βό­λων και την μεί­ω­ση σε μόλις 10 ημέ­ρες (από δύο μήνες που είναι σή­με­ρα) του χρο­νι­κού δια­στή­μα­τος στο οποίο οφεί­λει αι­ρε­τός να απο­πλη­ρώ­σει τυχόν οφει­λές άνω των 300€ προς τον οι­κείο Δήμο.  Σε μια εποχή ρα­γδαί­ας φτω­χο­ποί­η­σης, όπου οι φωνές των φτω­χών αν­θρώ­πων θα έπρε­πε να ακού­γο­νται ισχυ­ρό­τε­ρα,  η Κυ­βέρ­νη­ση στο­χεύ­ει στο να κάνει ακόμα πιο δύ­σκο­λη την υπό­θε­ση της εκ­προ­σώ­πη­σης τους.

Ο νέος νόμος δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται όμως σε δια­τά­ξεις που να ενι­σχύ­ουν την κυ­ριαρ­χία των συ­ντη­ρη­τι­κών δυ­νά­με­ων ή να πε­ριο­ρί­ζουν τις δυ­να­τό­τη­τες της αντι­πο­λί­τευ­σης από την Αρι­στε­ρά. Μια σειρά από δια­τά­ξεις κι­νού­νται προς τον γε­νι­κό πε­ριο­ρι­σμό της εκ­προ­σώ­πη­σης συ­νο­λι­κό­τε­ρα. Πέραν της αύ­ξη­σης κατά ένα χρόνο της θε­τεί­ας των συμ­βου­λί­ων, η πλέον δη­λω­τι­κή των ανω­τέ­ρω έχει να κάνει με τον πε­ριο­ρι­σμό του αριθ­μού των δη­μο­τι­κών συμ­βού­λων ανά την επι­κρά­τεια. Σύμ­φω­να με τους υπο­λο­γι­σμούς, σε 160 δή­μους – σχε­δόν τους μι­σούς δη­λα­δή – θα υπάρ­ξει μεί­ω­ση της τάξης του 20%-22% , ενώ σε αρ­κε­τές άλλες πε­ρι­πτώ­σεις υπο­λο­γί­ζε­ται με­τα­ξύ 24% και 38%. Αν συ­νυ­πο­λο­γι­σθεί πως αρ­κε­τοί δήμοι προ­έ­κυ­ψαν  λόγω συ­νε­νώ­σε­ων με τον «Καλ­λι­κρά­τη», ο πε­ριο­ρι­σμός της εκ­προ­σώ­πη­σης γί­νε­ται ακόμα πιο σαφής. Οι αλ­λοιώ­σεις όμως δεν στα­μα­τούν εκεί, καθώς δια­μορ­φώ­νε­ται πρό­βλε­ψη για κα­τάρ­γη­ση των κοι­νο­τι­κών συμ­βου­λί­ων στις έδρες των δήμων με λι­γό­τε­ρους από 100 χι­λιά­δες κα­τοί­κους. Πχ, οι κά­τοι­κοι του Δήμου Ν. Φι­λα­δέλ­φειας – Ν. Χαλ­κη­δό­νας θα χω­ρι­στούν σε δύο «φυλές» όπου οι πρώ­τοι θα απευ­θύ­νο­νται απευ­θεί­ας στον Δήμο, ενώ οι δεύ­τε­ροι θα περ­νούν πρώτα από το κοι­νο­τι­κό συμ­βού­λιο. Με­τα­ξύ άλλων, η σχε­τι­κή πρό­βλε­ψη ανα­μέ­νε­ται να επι­φέ­ρει πε­ριο­ρι­σμούς και στο αντί­στοι­χο προ­σω­πι­κό των ΟΤΑ.

Το κάδρο του εκλο­γι­κού νόμου ολο­κλη­ρώ­νε­ται με πι­νε­λιές συ­ντη­ρη­τι­σμού και απο­πο­λι­τι­κο­ποί­η­σης. Πέραν της προ­α­να­φερ­θεί­σας κοι­νής λί­στας στις μι­κρές κοι­νό­τη­τες, υπάρ­χει πρό­βλε­ψη αύ­ξη­σης στο 120% της αντι­στοι­χί­ας με­τα­ξύ του αριθ­μού των υπο­ψη­φί­ων σε ένα ψη­φο­δέλ­τιο και του αριθ­μού των εδρών στα σχε­τι­κά συμ­βού­λια. Την ώρα που οι δη­μο­τι­κοί σύμ­βου­λοι θα μειω­θούν κατά πολύ, ο νόμος φρο­ντί­ζει να ενι­σχύ­σει την πα­σα­ρέ­λα των υπο­ψη­φί­ων που θα προσ­δε­θούν στο άρμα των με­γά­λων σχη­μα­τι­σμών και θα επι­χει­ρή­σουν να συ­γκε­ντρώ­σουν «ψη­φα­λά­κια».  Μια ακόμα έχει να κάνει με την μεί­ω­ση της πο­σό­στω­σης των υπο­ψη­φιο­τή­των γυ­ναι­κών στο 33% των σχη­μα­τι­σμών, η οποία ιδω­μέ­νη υπό το πρί­σμα του τρέ­χο­ντος ξε­σπά­σμα­τος του metoo είναι του­λά­χι­στον προ­κλη­τι­κή.

Ενό­τη­τα

Συ­νο­ψί­ζο­ντας, ο νέος εκλο­γι­κός νόμος δεν θα λύσει κα­νέ­να από τα ου­σια­στι­κά προ­βλή­μα­τα της το­πι­κής αυ­το­διοί­κη­σης (υπο­χρη­μα­το­δό­τη­ση, υπο­στε­λέ­χω­ση, επι­τρο­πεία κλπ). Δεν κι­νεί­ται καν προς αυτή την κα­τεύ­θυν­ση καθώς αφορά μόνο στον τρόπο εκλο­γής και όχι στην δια­μόρ­φω­ση των αρ­μο­διο­τή­των. Η τε­λευ­ταία θα επα­να­δια­μορ­φω­θεί σε επό­με­νη νο­μο­θε­τι­κή πα­ρέμ­βα­ση, αφού θα έχει υπάρ­ξει πρώτα «βο­λι­δο­σκό­πη­ση» με τον πα­ρό­ντα νόμο και σε προ­φα­νή πο­λι­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση. Ο στό­χος είναι εν προ­κει­μέ­νω η θω­ρά­κι­ση του προ­σω­πι­κού που θα βρί­σκε­ται στα συμ­βού­λια,ώστε να συ­νε­χι­στεί απρό­σκο­πτα η εφαρ­μο­ζό­με­νη πο­λι­τι­κή.

Απέ­να­ντι σε όλα αυτά, δεί­χνει ελ­πι­δο­φό­ρο πως δια­μορ­φώ­νο­νται πρω­το­βου­λί­ες συ­νερ­γα­σί­ας με­τα­ξύ δη­μο­τι­κών κι­νή­σε­ων στην Ατ­τι­κή και πα­νελ­λα­δι­κά για την αντι­με­τώ­πι­ση αυτής της απει­λής και του ξε­δι­πλώ­μα­τος αντι­στά­σε­ων. Η συ­γκυ­ρία απαι­τεί ενό­τη­τα και ου­σια­στι­κές υπερ­βά­σεις, ώστε οι δυ­νά­μεις που αντι­στέ­κο­νται στο το­πι­κό επί­πε­δο να απα­ντή­σουν στην πρό­κλη­ση και να συ­νε­χί­σουν να «χα­λά­νε τη σούπα» του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού και των πο­λι­τι­κών του εκ­προ­σώ­πων.

ps://rproject.gr/