Πριν από χιλιάδες χρόνια, στην εφημερίδα του τρωικού πολέμου, πλάι στους ηρωικούς νεκρούς των δύο πλευρών, αναφέρεται και ο Αστυάναξ, το αδικοσκοτωμένο μικρό παιδί του Έκτορα και της Ανδρομάχης. Χθες η ισραηλινή εφημερίδα Χααρέτζ βγήκε μ’ ένα γενναίο πρωτοσέλιδο, γεμάτο από τις φωτογραφίες 67 παιδιών που σκοτώθηκαν κατά τις πρόσφατες επιθέσεις του ισραηλινού στρατού στη Γάζα.
Σήμερα η γερμανική κυβέρνηση αναγνώρισε για πρώτη φορά επισήμως την γενοκτονία των Χερέρο στη Ναμίμπια κατά τη διάρκεια της γερμανικής αποικιοκρατίας. Αύριο ένα καινούργιο ή παλιότερο έγκλημα θ’ αποκαλυφθεί σε όλη του τη φρικαλέα έκταση, γιατί η αλήθεια δεν θάβεται μαζί με τα θύματα ούτε αποσιωπάται για πάντα.
Ξαγρυπνά με τη λάμπα αναμμένη και συντάσσει μαζί με τον Ελί Βίζελ τη Διαθήκη ενός Δολοφονημένου Ποιητή: «Μπορείτε να κάψετε τα τετράδιά μου, αλλά μια φωνή μέσα μου λέει ότι τα λόγια ενός κατάδικου έχουν τη δικιά τους ζωή, το δικό τους μυστήριο. Οι λέξεις που πνίγετε, που δολοφονείτε, δημιουργούν ένα είδος πρωτόγνωρης, αδιάσπαστης σιωπής. Και δεν θα κατορθώσετε ποτέ να σκοτώσετε μια τέτοια σιωπή». Καβάλα στον καιρό, τούτη η σιωπή φουσκώνει και ξεσπά ασυγκράτητη.
Κάποιο άγρυπνο μάτι θα προσκομίσει τη μαρτυρία της, κάποιος θα βρεθεί να τη γράψει και κάποιος θα τη διαβάσει. Η αλήθεια της θα επιβληθεί και θα ομολογηθεί ακόμα και από το στόμα του εχθρού: «Μπορούμε να απαγορεύσουμε το διάβασμα», λέει ο Αρκάντιαν Πορφύριτς, λογοκριτής στην Ιρκανία του Ίταλο Καλβίνο, «αλλά στο διάταγμα που θα απαγορεύει την ανάγνωση, κάποιος θα διαβάσει κάτι για εκείνη την αλήθεια που εμείς θα θέλαμε να μη διαβαστεί ποτέ».
Ένας συγγραφέας σαν τον Μάντελσταμ θα μιλήσει από το πεδίο της μάχης, το κελί ή το στρατόπεδο. Και μετά την εξόντωσή του τα λόγια του θα πλανώνται για πάντα στον αέρα: «Για μένα τα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας διαιρούνται σε έργα που επιτρέπονται και σε έργα που γράφτηκαν χωρίς άδεια.
Τους συγγραφείς που γράφουν έχοντας πάρει άδεια εκ των προτέρων, θέλω να τους φτύσω κατά πρόσωπο!» Πάντοτε θα υπάρχει όμως ο εκτός εξουσιαστικού νόμου ποιητής, ο συγγραφέας, ο δημοσιογράφος, που αγρυπνά γράφοντας την ανεπίτρεπτη αλήθεια κάτω από το πελιδνό φως μιάς αναμμένης λάμπας.
