Για το σύγχρονο φεμινιστικό κίνημα που έχουμε ανάγκη

Το εισηγητικό κείμενο της εκδήλωσης «Εμπειρίες και συμπεράσματα από τους αγώνες του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα», που διοργανώθηκε στα πλαίσια του Camping Resist.Reclaim.Revolt τον Αύγουστο του 2021.

Στα τέλη Αυ­γού­στου κα­τα­γρά­φη­κε στη χώρα μας η ένατη γυ­ναι­κο­κτο­νία από την αρχή του έτους και η έβδο­μη μέσα στο κα­λο­καί­ρι, με θύμα μία 50χρο­νη γυ­ναί­κα στη Θεσ­σα­λο­νί­κη και δρά­στη – για ακόμη μία φορά- το σύ­ντρο­φό της. Σύμ­φω­να με τα επί­ση­μα στοι­χεία που έχουν ανα­κοι­νω­θεί, μόνο το πρώτο δε­κα­πεν­θή­με­ρο του Αυ­γού­στου στις αρχές έφτα­σαν συ­νο­λι­κά 554 κα­ταγ­γε­λί­ες για πε­ρι­στα­τι­κά εν­δο­οι­κο­γε­νεια­κής βίας σε όλη την επι­κρά­τεια. Και αυτή είναι μόνο η κο­ρυ­φή του πα­γό­βου­νου, με δε­δο­μέ­νο ότι τα πε­ρι­στα­τι­κά κα­κο­ποί­η­σης και έμ­φυ­λης βίας υπο­κα­τα­γρά­φο­νται, είτε λόγω μη κα­ταγ­γε­λί­ας είτε λόγω ολι­γω­ρί­ας των αρχών στη δια­χεί­ρι­ση των κα­ταγ­γε­λιών.

Χρύσα Τσικαλουδάκη

Σε αυτή τη συν­θή­κη ήρθε να προ­στε­θεί  κα­ταγ­γε­λία 17χρο­νης για βια­σμό της υπό την επή­ρεια του αλ­κο­όλ από γνω­στό πο­δο­σφαι­ρι­στή και αθλη­τι­κό πα­ρά­γο­ντα. Ήδη η γραμ­μή της υπε­ρά­σπι­σης κι­νεί­ται στην κα­τεύ­θυν­ση του δια­συρ­μού της κα­ταγ­γέλ­λου­σας και της επί­κλη­σης του πα­ρου­σια­στι­κού της («μοιά­ζει πολύ με­γα­λύ­τε­ρη») και της συ­μπε­ρι­φο­ράς της («δια­σκέ­δα­ζαν μαζί νω­ρί­τε­ρα», «πήγε στο σπίτι του») ως «τεκ­μη­ρί­ων» της συ­ναί­νε­σής της. Ταυ­τό­χρο­να από τους κύ­κλους φι­λά­θλων –και όχι μόνο–  δεν έλει­ψαν οι φωνές που έσπευ­σαν να «δι­κά­σουν» την κα­ταγ­γέλ­λου­σα με επι­χει­ρή­μα­τα που ανα­πα­ρά­γουν πιστά την κουλ­τού­ρα του βια­σμού.

Το ελ­λη­νι­κό #metoo του πε­ρα­σμέ­νου χει­μώ­να συ­νέ­βα­λε πολύ ου­σια­στι­κά στην ορα­τό­τη­τα του φαι­νο­μέ­νου της σε­ξι­στι­κής βίας και άνοι­ξε για πρώτη φορά πλα­τιά στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία τη σχε­τι­κή συ­ζή­τη­ση. Την ίδια στιγ­μή, όμως, είναι φα­νε­ρό πως μένει πολύς δρό­μος να δια­νυ­θεί μέχρι την εκρί­ζω­ση μίας μορ­φής βίας και κα­τα­πί­ε­σης, την οποία εκτρέ­φει το ίδιο το σύ­στη­μα.

Με αυτή την πα­ρα­δο­χή, θε­ω­ρού­με ανα­γκαίο να ανοί­ξει στους κόλ­πους του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος  μία ου­σια­στι­κή συ­ζή­τη­ση για το πώς μπο­ρού­με να αντι­πα­λέ­ψου­με την επί­θε­ση στα δι­καιώ­μα­τα και τις ζωές μας. Ως συμ­βο­λή σε αυτή τη συ­ζή­τη­ση, πα­ρα­θέ­του­με το ει­ση­γη­τι­κό κεί­με­νο της εκ­δή­λω­σης «Εμπει­ρί­ες και συ­μπε­ρά­σμα­τα από τους αγώ­νες του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος στην Ελ­λά­δα», που διορ­γα­νώ­θη­κε στα πλαί­σια του Camping Resist.​Reclaim.​Revolt τον Αύ­γου­στο του 2021.

———

Εδώ και δε­κα­ε­τί­ες το σύ­στη­μα προ­σπα­θεί να μας πεί­σει ότι η κα­τα­πί­ε­ση και οι δια­κρί­σεις είναι φαι­νό­με­να που η «πο­λι­τι­σμέ­νη Δύση» έχει αφή­σει προ πολ­λού πίσω της, με την έμ­φυ­λη ισό­τη­τα να είναι  κε­κτη­μέ­νη και τους γυ­ναι­κεί­ους κοι­νω­νι­κούς και πο­λι­τι­κούς αγώ­νες πα­ρω­χη­μέ­νους.

Το αφή­γη­μα αυτό δια­ψεύ­δουν οι ίδιες οι γυ­ναί­κες σε όλον τον κόσμο με τους ζω­ντα­νούς αγώ­νες τους για ισό­τη­τα και ζωή με δι­καιώ­μα­τα: από τις φε­μι­νι­στι­κές απερ­γί­ες για την 8η Μάρτη σε όλο τον κόσμο -με καρ­διά την Ισπα­νία-, μέχρι το κί­νη­μα Ni una menos στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή και τον αγώνα για την υπε­ρά­σπι­ση των ανα­πα­ρα­γω­γι­κών δι­καιω­μά­των σε πολ­λές χώρες του κό­σμου. Ακόμη και στον ανε­πτυγ­μέ­νο Δυ­τι­κό κόσμο, βλέ­που­με τις γυ­ναί­κες να βγαί­νουν στο δρόμο είτε για να διεκ­δι­κή­σουν δι­καιώ­μα­τα που δεν έχουν ακόμη κα­το­χυ­ρω­θεί σε νο­μι­κό επί­πε­δο (στην Αρ­γε­ντι­νή μόλις πριν λί­γους μήνες κα­το­χυ­ρώ­θη­κε νο­μι­κά το δι­καί­ω­μα σε νό­μι­μη και ασφα­λή έκτρω­ση έπει­τα από πο­λύ­μη­νες μα­ζι­κές γυ­ναι­κεί­ες δια­δη­λώ­σεις), είτε για να υπε­ρα­σπι­στούν δι­καιώ­μα­τα μέχρι πρό­τι­νος κε­κτη­μέ­να, που το σύ­στη­μα θέτει ξανά υπό δια­κύ­βευ­ση (απα­γό­ρευ­ση του δι­καιώ­μα­τος στην έκτρω­ση στην Πο­λω­νία, από­συρ­ση της Τουρ­κί­ας από τη Σύμ­βα­ση της Κων­στα­ντι­νού­πο­λης, κ.ά.).

Αντί­στοι­χα και στην Ελ­λά­δα, την τε­λευ­ταία πε­ντα­ε­τία το φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα βρί­σκε­ται σε τρο­χιά ανο­δι­κή. Η δυ­να­μι­κή αυτή τρο­φο­δο­τεί­ται σε με­γά­λο βαθμό από το πα­ρα­πά­νω πα­γκό­σμιο ξέ­σπα­σμα των φε­μι­νι­στι­κών αγώ­νων – αυτό που έχει απο­κλη­θεί ως τέ­ταρ­το κύμα φε­μι­νι­σμού. Την ίδια στιγ­μή, οι γυ­ναί­κες στην Ελ­λά­δα κι­νη­το­ποιού­νται επει­δή βρί­σκο­νται αντι­μέ­τω­πες με μία πο­λυ­ε­πί­πε­δη θε­σμι­κή επί­θε­ση σε μία σειρά δι­καιω­μά­των τους.

Φτω­χο­ποί­η­ση

Κατά τη δε­κα­ε­τία της κρί­σης οι μη προ­νο­μιού­χες γυ­ναί­κες, οι γυ­ναί­κες  της ερ­γα­τι­κής τάξης, έγι­ναν οι «φτω­χό­τε­ρες των φτω­χών». Ούσες ήδη υπο­α­μει­βό­με­νες, επλή­γη­σαν δυ­σβά­στα­χτα από τις μι­σθο­λο­γι­κές πε­ρι­κο­πές, ενώ, συγ­χρό­νως, απο­τέ­λε­σαν κατά πλειο­νό­τη­τα τη δε­ξα­με­νή από την οποία αντλή­θη­κε ελα­στι­κό ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό. Η διά­λυ­ση του κοι­νω­νι­κού κρά­τους, η απο­διάρ­θρω­ση των δομών και των υπη­ρε­σιών που εξυ­πη­ρε­τού­σαν τις όποιες μέχρι τότε πο­λι­τι­κές της φρο­ντί­δας με­τα­κύ­λη­σαν εξ ολο­κλή­ρου στις γυ­ναί­κες τα βάρη της ανα­τρο­φής των παι­διών, των οι­κια­κών ερ­γα­σιών, της φρο­ντί­δας των ηλι­κιω­μέ­νων.

Σε αυτό το έδα­φος, η συν­θή­κη της παν­δη­μί­ας ήρθε να γι­γα­ντώ­σει όλη αυτή την αό­ρα­τη κα­τα­πί­ε­ση. Με το ΕΣΥ στα πρό­θυ­ρα της κα­τάρ­ρευ­σης, την πρω­το­βάθ­μια φρο­ντί­δα υγεί­ας ανύ­παρ­κτη, με κλει­στά τα σχο­λεία και τους παι­δι­κούς σταθ­μούς, οι γυ­ναί­κες επω­μί­στη­καν την «ατο­μι­κή ευ­θύ­νη» της 24ω­ρης κατ’ οίκον φρο­ντί­δας των αρ­ρώ­στων, των ηλι­κιω­μέ­νων, των παι­διών.

Γυ­ναι­κο­κτο­νί­ες και έμ­φυ­λη βία

Είναι σαφές ότι η έμ­φυ­λη ανι­σό­τη­τα πατά πάνω στη συ­στη­μι­κή αντι­με­τώ­πι­ση των γυ­ναι­κών ως πο­λι­τών δεύ­τε­ρης – βοη­θη­τι­κής κα­τη­γο­ρί­ας: ως υπο­α­μει­βό­α­με­νου ερ­γα­τι­κού δυ­να­μι­κού, φθη­νού και συμ­φέ­ρο­ντος, στην ερ­γα­σία και ως μη­χα­νής κοι­νω­νι­κής ανα­πα­ρα­γω­γής στο σπίτι, μέσω της απλή­ρω­της οι­κια­κής ερ­γα­σί­ας. Η υπο­τί­μη­ση της αξίας της ζωής των γυ­ναι­κών και η αντι­κει­με­νο­ποί­η­ση του γυ­ναι­κεί­ου σώ­μα­τος είναι τα βα­θύ­τε­ρα συ­στη­μι­κά αίτια της έκρη­ξης της έμ­φυ­λης βίας που αυτό το κα­λο­καί­ρι έγινε πιο ορατή από ποτέ. Μέσα στο τε­λευ­ταίο δί­μη­νο κα­τα­γρά­φη­καν έξι γυ­ναι­κο­κτο­νί­ες, με το μο­τί­βο να είναι πα­νο­μοιό­τυ­πο: γυ­ναί­κες που βρί­σκο­νταν σε κα­κο­ποι­η­τι­κές σχέ­σεις και όταν προ­σπά­θη­σαν να δια­φύ­γουν βρέ­θη­καν εκτε­θει­μέ­νες στη δο­λο­φο­νι­κή βία των γυ­ναι­κο­κτό­νων, αφού προη­γου­μέ­νως είχαν συ­να­ντή­σει την εγκλη­μα­τι­κή αδια­φο­ρία των αρχών και την απου­σία της οποιασ­δή­πο­τε κρα­τι­κής στή­ρι­ξης.

Όσο όμως οι δεί­κτες της βίας εκτι­νάσ­σο­νται, τόσο οι γυ­ναί­κες ορ­γι­ζό­μα­στε και κι­νη­το­ποιού­μα­στε: το μαρ­τυ­ρούν οι μα­ζι­κές απερ­για­κές συ­γκε­ντρώ­σεις των τε­λευ­ταί­ων χρό­νων για την 8η Μάρτη. Η με­τα­φο­ρά του συν­θή­μα­τος της πα­γκό­σμιας φε­μι­νι­στι­κής απερ­γί­ας στην Ελ­λά­δα και η διορ­γά­νω­ση απερ­για­κών κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων για την 8η Μάρτη με τη συμ­με­το­χή-στή­ρι­ξη συν­δι­κά­των και σω­μα­τεί­ων απο­τε­λεί ση­μείο-το­μή για το ελ­λη­νι­κό φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα. Το 2018 η οργή για τη γυ­ναι­κο­κτο­νία της Ελέ­νης Το­πα­λού­δη εκ­φρά­στη­κε μέσα από αυ­θόρ­μη­τες μα­ζι­κές πο­ρεί­ες γυ­ναι­κών και δρά­σεις σε πολ­λές πό­λεις της Ελ­λά­δας. Η φε­τι­νή εμπει­ρία του ελ­λη­νι­κού metoo έσπα­σε τη σιωπή και τη συ­γκά­λυ­ψη και αξί­ω­σε από την κοι­νω­νία να αντι­κρύ­σει το φαι­νό­με­νο της έμ­φυ­λης βίας.

Απέ­να­ντι σε αυτή την αυ­ξη­μέ­νη ορα­τό­τη­τα και ευαι­σθη­το­ποί­η­ση της κοι­νω­νί­ας, το σύ­στη­μα αντε­πι­τί­θε­ται με διά­φο­ρους τρό­πους. Άλ­λο­τε προ­σπα­θεί να συ­σκο­τί­ζει (victim blaming, ψυ­χια­τρι­κο­ποί­η­ση των δρα­στών έμ­φυ­λων εγκλη­μά­των, συ­γκά­λυ­ψη, κ.ά.) τα πραγ­μα­τι­κά αίτια της κα­τα­πί­ε­σης και της βίας  και άλ­λο­τε επι­χει­ρεί να εν­σω­μα­τώ­νει πτυ­χές του λόγου ή των αι­τη­μά­των του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος. Η πρό­σφα­τη δη­μό­σια το­πο­θέ­τη­ση της ΠτΔ υπέρ της νο­μι­κής ανα­γνώ­ρι­σης του όρου «γυ­ναι­κο­κτο­νία» (με αφορ­μή τις γυ­ναι­κο­κτο­νί­ες σε Φο­λέ­γαν­δρο και Γλυκά Νερά) απο­τε­λεί αντι­προ­σω­πευ­τι­κό πα­ρά­δειγ­μα του λόγου ενός «θε­σμι­κού φε­μι­νι­σμού», που έχει  κάνει την εμ­φά­νι­σή του και στην Ελ­λά­δα. Όσο όμως και αν ο φε­μι­νι­σμός αυτός επι­δί­δε­ται σε εκ­κλή­σεις για θε­σμι­κή επα­γρύ­πνη­ση και υιο­θε­τεί ορι­σμέ­να από τα θε­σμι­κά αι­τή­μα­τα του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος, ήταν και πα­ρα­μέ­νει εχθρι­κός απέ­να­ντι στις διεκ­δι­κή­σεις που θα επι­τρέ­ψουν υλικά στις μη προ­νο­μιού­χες γυ­ναί­κες να απαλ­λα­γούν από τα δεσμά της κα­τα­πί­ε­σης, της βίας, της ανι­σό­τη­τας.

Όμως η γυ­ναι­κεία απε­λευ­θέ­ρω­ση δε θα έρθει με γε­νι­κό­λο­γα αι­τή­μα­τα εν­δυ­νά­μω­σης και «παι­δεί­ας» εκ μέ­ρους προ­νο­μιού­χων γυ­ναι­κών με θε­σμι­κό ρόλο, ούτε με δια­δι­κτυα­κές πλατ­φόρ­μες #metoo ή κί­βδη­λα προ­ο­δευ­τι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις ενταγ­μέ­νες σε νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρα, αντι­δρα­στι­κά νο­μο­σχέ­δια (Νόμος Χα­τζη­δά­κη, Νόμος Τσιά­ρα). Απέ­να­ντι σε αυτές τις συ­στη­μι­κές φωνές έχου­με ανά­γκη από ένα φε­μι­νι­σμό «του 99%». Ένα φε­μι­νι­σμό τα­ξι­κό, δια­θε­μα­τι­κό, με ανα­φο­ρά στις μη προ­νο­μιού­χες, τις ερ­γα­ζό­με­νες, τις άνερ­γες, τις πολ­λα­πλά κα­τα­πιε­ζό­με­νες (με­τα­νά­στριες, ΛΟ­ΑΤ­ΚΙΑ+, ανά­πη­ρες, σε­ξερ­γά­τριες, κ.ό.κ.), ένα φε­μι­νι­σμό που αντι­λαμ­βά­νε­ται τη σύν­δε­ση της κα­τα­πί­ε­σης με την εκ­με­τάλ­λευ­ση. Χρεια­ζό­μα­στε ένα φε­μι­νι­σμό αγω­νι­στι­κό και κι­νη­μα­τι­κό, που επι­διώ­κει να συν­δέ­ε­ται με το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα και αξιο­ποιεί τις πρα­κτι­κές του (απερ­γί­ες, δια­δη­λώ­σεις, κλπ) για να προ­ω­θή­σει τις διεκ­δι­κή­σεις των γυ­ναι­κών, όπως έγινε με την πα­γκό­σμια φε­μι­νι­στι­κή απερ­γία.

Φε­μι­νι­στι­κές συλ­λο­γι­κό­τη­τες

Μέσα από αυτή την πε­ρι­γρα­φή ανα­δει­κνύ­ε­ται η ανά­γκη για φε­μι­νι­στι­κές πρω­το­βου­λί­ες, συλ­λο­γι­κό­τη­τες, ομά­δες, οι οποί­ες – χωρίς να υπο­κα­θι­στούν τις δομές του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος (σω­μα­τεία, κλπ)- θα επε­ξερ­γά­ζο­νται, θα εξει­δι­κεύ­ουν και θα προ­ω­θούν τις γυ­ναι­κεί­ες διεκ­δι­κή­σεις, συμ­βάλ­λο­ντας στη συ­γκρό­τη­ση ενός σύγ­χρο­νου ρι­ζο­σπα­στι­κού φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος. Στους κοι­νω­νι­κούς χώ­ρους (χώ­ρους ερ­γα­σί­ας, σω­μα­τεία, φοι­τη­τι­κούς συλ­λό­γους, κ.ό.κ.) οι πρω­το­βου­λί­ες αυτές έχουν να παί­ξουν έναν πολύ ση­μα­ντι­κό ρόλο ανα­δει­κνύ­ο­ντας τη έμ­φυ­λη διά­στα­ση μίας σει­ράς ζη­τη­μά­των: από το θε­σμι­κό σε­ξι­σμό των εκά­στο­τε κρα­τι­κών πο­λι­τι­κών μέχρι τον κα­θη­με­ρι­νό σε­ξι­σμό στην ερ­γα­σία, μέσα στα Πα­νε­πι­στή­μια και τα σχο­λεία, στο δρόμο.

Το πρό­σφα­το πα­ρά­δειγ­μα του νόμου Χα­τζη­δά­κη είναι εν­δει­κτι­κό. Πρό­κει­ται για ένα νο­μο­θέ­τη­μα απει­λη­τι­κό για θε­με­λιώ­δεις κα­τα­κτή­σεις του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος και επι­θε­τι­κό προς το σύ­νο­λο των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Ταυ­τό­χρο­να, έχει και μία ιδιαί­τε­ρη έμ­φυ­λη διά­στα­ση (ο ίδιος ο Υπουρ­γός δια­τρά­νω­νε πόσο θα διευ­κο­λύ­νει η τη­λερ­γα­σία τις γυ­ναί­κες, «για την εναρ­μό­νι­ση της επαγ­γελ­μα­τι­κής και οι­κο­γε­νεια­κής ζωής»). Ως Συ­νέ­λευ­ση 8 Μάρτη ήδη από νωρίς εντο­πί­σα­με την έμ­φυ­λη πλευ­ρά του νόμου και επι­διώ­ξα­με να την ανα­δεί­ξου­με και να τη συν­δέ­σου­με με τον κα­θο­λι­κά αντερ­γα­τι­κό χα­ρα­κτή­ρα του, πα­ρά­γο­ντας σχε­τι­κό πρω­το­γε­νές υλικό. Η εμπει­ρία μας αυτή είναι εν­δει­κτι­κή της δυ­να­τό­τη­τας φε­μι­νι­στι­κών συλ­λο­γι­κο­τή­των να κά­νουν τέ­τοιου εί­δους συν­δέ­σεις, ιδίως σε ζη­τή­μα­τα όπου υπάρ­χει κενό επε­ξερ­γα­σί­ας από οποιο­δή­πο­τε άλλο φορέα.

Εξί­σου ση­μα­ντι­κή είναι η πα­ρου­σία τέ­τοιων συλ­λο­γι­κο­τή­των στο δρόμο, στις με­γά­λες κι­νη­το­ποι­ή­σεις και απερ­γί­ες, δίπλα στα συν­δι­κά­τα και τα σω­μα­τεία. Στα με­γά­λα απερ­για­κά συλ­λα­λη­τή­ρια των πε­ρα­σμέ­νων μηνών (Πρω­το­μα­γία, νόμος Χα­τζη­δά­κη) η συμ­με­το­χή φε­μι­νι­στι­κών πρω­το­βου­λιών, όπως η Συ­νέ­λευ­ση 8 Μάρτη στην Αθήνα και η Συ­νέ­λευ­ση Γυ­ναι­κών 8Μ στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, συ­νέ­βα­λε στην αυ­ξη­μέ­νη ορα­τό­τη­τα των γυ­ναι­κεί­ων διεκ­δι­κή­σε­ων.

Αλλά και μέσα στα ίδια τα συν­δι­κά­τα, οι πρω­το­βου­λί­ες γυ­ναι­κών έχουν να παί­ξουν αφε­νός το ρόλο της συ­στη­μα­τι­κής επε­ξερ­γα­σί­ας και εξει­δί­κευ­σης των φε­μι­νι­στι­κών αι­τη­μά­των. Αφε­τέ­ρου, χρειά­ζε­ται να εκ­κι­νή­σουν το διά­λο­γο για τα ζη­τή­μα­τα σε­ξι­σμού που εκ­δη­λώ­νο­νται εντός του συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος: μορ­φές κα­θη­με­ρι­νού σε­ξι­σμού, ανι­σό­τη­τες στην εκ­προ­σώ­πη­ση, κ.ά. Σε αυτή τη λο­γι­κή, ξε­κι­νά μία προ­σπά­θεια από συ­ντρό­φισ­σες συν­δι­κα­λί­στριες να ανοί­ξουν αυτή τη συ­ζή­τη­ση στα σω­μα­τεία, με σκοπό στα­δια­κά να συ­γκρο­τη­θούν επι­τρο­πές με σχε­τι­κές αρ­μο­διό­τη­τες, στις οποί­ες θα μπο­ρούν να κα­τα­φεύ­γουν οι ερ­γα­ζό­με­νες όταν βιώ­νουν κά­ποια διά­κρι­ση, κα­κο­ποι­η­τι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά ή ακόμη και λε­κτι­κή εκ­δή­λω­ση του σε­ξι­σμού. Η καλ­λιέρ­γεια αντι­σε­ξι­στι­κής κουλ­τού­ρας στους ερ­γα­ζό­με­νους/συν­δι­κα­λι­στές είναι ανα­γκαία ώστε τα σω­μα­τεία να γί­νουν πε­ρι­βάλ­λο­ντα ασφα­λή μέσω των οποί­ων ερ­γα­ζό­με­νες και ερ­γα­ζό­με­νοι θα ορ­γα­νώ­νουν την κοινή τους διεκ­δί­κη­ση, για την κα­τά­κτη­ση των υλι­κών δυ­να­το­τή­των που θα επι­τρέ­πουν στις ερ­γα­ζό­με­νες γυ­ναί­κες να απε­λευ­θε­ρω­θούν από τις δου­λειές στή­ρι­ξης του σπι­τιού και τις ανά­γκες της οι­κο­γέ­νειας.

Με αντί­στοι­χο τρόπο χρειά­ζε­ται να τε­θούν σε κί­νη­ση και οι Φοι­τη­τι­κοί Σύλ­λο­γοι. Τα σχή­μα­τα και οι πα­ρα­τά­ξεις της φοι­τη­τι­κής αρι­στε­ράς, λόγω του κα­τα­κερ­μα­τι­σμού αλλά και των δια­φο­ρε­τι­κών ιε­ραρ­χή­σε­ων, έχουν δεί­ξει ότι επι­κοι­νω­νούν ανε­παρ­κώς τα ζη­τή­μα­τα του σε­ξι­σμού μέσα στις σχο­λές. Για το λόγο αυτό υπάρ­χει η ανά­γκη πα­ρέμ­βα­σης των φε­μι­νι­στι­κών πρω­το­βου­λιών στα Πα­νε­πι­στή­μια, με αφε­τη­ρία τους ση­μα­ντι­κό­τε­ρους ετή­σιους κόμ­βους του φε­μι­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος (8η Μάρτη, 25η Νο­έμ­βρη, Pride). Σε συ­νερ­γα­σία με τα αρι­στε­ρά σχή­μα­τα, μπο­ρούν τα με­γά­λα κι­νη­μα­τι­κά γε­γο­νό­τα να με­τα­φερ­θούν μέσα στις σχο­λές και μέσω των Γε­νι­κών Συ­νε­λεύ­σε­ων να εμπλέ­ξουν όσο το δυ­να­τόν πε­ρισ­σό­τε­ρες φοι­τή­τριες/φοι­τη­τές.

Στα σχο­λεία οι δυ­σκο­λί­ες είναι σαφώς με­γα­λύ­τε­ρες, λόγω της ανυ­παρ­ξί­ας κα­το­χυ­ρω­μέ­νων συλ­λο­γι­κών ορ­γά­νων/ δια­δι­κα­σιών και πε­ριο­ρι­σμέ­νων δυ­νά­με­ων που πα­ρεμ­βαί­νουν. Την ίδια στιγ­μή, όμως, από τη σχο­λι­κή κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα ο σε­ξι­σμός δε λεί­πει: προ­βλη­μα­τι­κές συ­μπε­ρι­φο­ρές κα­θη­γη­τών, ανα­πα­ρα­γω­γή στε­ρε­ο­τύ­πων μέσα από τα σχο­λι­κά εγ­χει­ρί­δια, σε­ξι­στι­κό bullying, κ.ά. Έτσι, ομά­δες όπως οι Μα­θη­τές Ενά­ντια στο Σύ­στη­μα μπο­ρούν μέσα από πρω­το­βου­λί­ες και δρά­σεις (μι­κρο­φω­νι­κές, συ­ζη­τή­σεις, εκ­δη­λώ­σεις) να με­τα­φέ­ρουν τη συ­ζή­τη­ση για το σε­ξι­σμό μέσα στα σχο­λεία.

Συ­γκε­φα­λαιώ­νο­ντας τις πα­ρα­πά­νω σκέ­ψεις, το σύγ­χρο­νο φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα που χρεια­ζό­μα­στε είναι συ­νυ­φα­σμέ­νο με την ανά­γκη για φε­μι­νι­στι­κές συλ­λο­γι­κό­τη­τες και κι­νή­σεις, οι οποί­ες θα βα­θύ­νουν την ενα­σχό­λη­ση με τα ζη­τή­μα­τα του σε­ξι­σμού και της έμ­φυ­λης ανι­σό­τη­τας και θα με­τα­φέ­ρουν αυτές τις εμπει­ρί­ες στους διά­φο­ρους κοι­νω­νι­κούς χώ­ρους. Δη­μιουρ­γώ­ντας εκεί­νες τις εστί­ες αγώνα που επι­τρέ­πουν σε μικρά γε­γο­νό­τα και αντι­στά­σεις να συ­νε­νώ­νο­νται με άλλες με­γα­λύ­τε­ρες, μπο­ρού­με να δώ­σου­με νι­κη­φό­ρα τις μάχες όχι μόνο απέ­να­ντι στις επι­μέ­ρους εκ­φάν­σεις του σε­ξι­σμού, αλλά και στο ίδιο το άδικο σύ­στη­μα που τις γεννά.

/rproject.gr