Στο αστυνομικό μυθιστόρημα ο δολοφόνος γυρίζει στον τόπο του εγκλήματος, μόνος και με μύριες προφυλάξεις, για να συγκαλύψει τα ίχνη του. Στο αποικιοκρατικό αφήγημα απεναντίας, γυρίζει για να τα επικυρώσει. Σκορπάει παντού τεκμήρια της ενοχής του, φωτίζει τις αποδείξεις, εκθέτει τα πειστήρια.
Και δεν είναι μόνος του. Ενεργεί μέσω λογοτεχνικών αντιπροσώπων, η αξιοπιστία των οποίων ερείδεται στον τόπο καταγωγής τους. Γιατί αυτοί, οι εντολοδόχοι της πιστοποιήσεως του εγκλήματος, προέρχονται ακριβώς από τις χώρες που υπήρξαν θύματα της αποικιοκρατίας. Μεταφυτεύονται από νεαρή ηλικία στα πνευματικά θερμοκήπια των δυτικών μητροπόλεων, μεταλαμβάνουν την κουλτούρα τους και αφομοιώνουν τη σκέψη τους.
Γίνονται δεκτοί στα ίδια κολέγια που εξέθρεψαν γενιές και γενιές αποικιοκρατών. Παίρνουν υποτροφίες από τα ίδια ιδρύματα που διαφήμιζαν ως αποστολή της Ευρώπης τον αιματηρό εκπολιτισμό των υπανάπτυκτων. Προσλαμβάνονται ως ερευνητές στα ίδια αρχεία που μνημειώνουν τα εγκλήματα του ιμπεριαλισμού.
Είναι χωμένοι ως τ’ αυτιά στις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες των παλιών τους αφεντικών. Εκπονούν διδακτορικές διατριβές υπό τη επίβλεψη των παλιών τους αφεντικών. Γράφουν, στη γλώσσα των παλιών τους αφεντικών πάντα, μελέτες για τον οριενταλισμό ή μυθιστορήματα για την προσφυγιά. Κάποιοι, λίγοι απ’ αυτούς, ανακτούν την πνευματική τους ανεξαρτησία και καταθέτουν σπουδαίο έργο.
Οι υπόλοιποι προσπορίζονται τα μέσα και τα υλικά, τη συλλογιστική και τη μέθοδό τους από τον πολιτισμό που καταγγέλλουν και επομένως κάθε τους λέξη αντανακλά το βλέμμα του. Στην καλύτερη περίπτωση δεν αντιλαμβάνονται ότι γίνονται όργανα εξιλεώσεως της Δύσης και στην χειρότερη συναινούν στον ρόλο που τους έχει ανατεθεί.
Επιδεικνύονται ως αντηχεία των υποκριτικών τύψεων του δυτικού πολιτισμού και διασαλπίζουν την ώριμη αυτοσυνειδησία και την ηθική του υπεροχή. Για την προσφορά τους αυτή αναγνωρίζονται και επιβραβεύονται ορθοπολιτικά, καμιά φορά και με Νόμπελ, όπως προσφάτως ο κ. Γκούρνα*, και γενικώς έχουν την πικρή ευκαιρία να πίνουν από την ίδια γούρνα με τα υπόλοιπα άλογα κούρσας, στον λογοτεχνικό στάβλο που συντηρούν οι πάτρωνές τους.
*Για τη βράβευση του εκ Τανζανίας αγγλόφωνου συγγραφέα, εξαιρετικό το σημείωμα που έγραψε ο Kostas Hatziantoniou.
