Eνώ τα κύματα της πανδημίας διαδέχονται το ένα το άλλο, η Ευρώπη αντιμετωπίζει ήδη ένα νέο φαινόμενο κρίσης. Πρόκειται για τις κατακόρυφες ανατιμήσεις αγαθών και υπηρεσιών που σημειώνονται καθημερινά σε χώρες-μέλη της ευρωζώνης, επιταχύνοντας έτσι τη φτωχοποίηση στους κόλπους των κοινωνιών τους. Η ευρωπαϊκή οικονομία γνωρίζει περίοδο ανέλεγκτων αυξήσεων τιμών πρώτων υλών, υπηρεσιών και σειράς προϊόντων, που ωθούν τον δείκτη του πληθωρισμού σε λίαν υψηλά επίπεδα.
Γιάννης Τζώρτζης*
Το κύμα ακρίβειας που σαρώνει από αρχές φθινοπώρου τις αγορές πολλών ευρωπαϊκών χωρών, απομυζώντας οικονομίες νοικοκυριών, παραγωγών ως και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, συμβάλλει ήδη στην αναπαραγωγή λογής θεωριών καταστροφολογίας, καθώς δεν εξηγείται τούτο με ρεαλιστικούς οικονομικούς όρους. Οι διάφοροι διεθνείς οργανισμοί ανακοινώνουν πως «σύντομα το κακό θα έχει περάσει», ενώ οι κατά τόπους αρμόδιοι συνιστούν απλά ψυχραιμία, αναφέροντας ως αίτιο ανατιμήσεων τις τρέχουσες υψηλές ενεργειακές τιμές. Συνάμα ακούγεται, «συγχορδιακά» δε, το ευφυολόγημα περί ταχείας ανάπτυξης, εσχάτως δε από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και μιας «υπερκατανάλωσης» ως δήθεν εκ των κύριων λόγων της παρούσας ενεργειακής κρίσης τιμών.
Πέραν των συνωμοσιολογικών κ.ά. εκδοχών περί μιας συνάφειας ανάμεσα σε τέτοια φαινόμενα, τίθεται τελευταία το ερώτημα ως προς το κατά πόσον η πανδημία συνέβαλε ή οδήγησε στο τωρινό κύμα ακρίβειας, το οποίο δεν απέχει πολύ από καταστάσεις ωμής αισχροκέρδειας σε διεθνή κλίμακα. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως η συσσώρευση αποταμιεύσεων ιδιωτών «άνοιξε την όρεξη» για «αρπαχτές» από πλευράς πολυεθνικών και ενεργειακών κολοσσών. Στον βαθμό όμως που τούτο ισχύει, επιφέρει και το συναφές ερώτημα του αν η αντιμετώπιση της πανδημίας ενείχε αρχήθεν και το σπέρμα της κερδοσκοπίας μέσω φαρμακευτικών οργανισμών πρώτα και από πλευράς πολυεθνικών εταιρειών διακίνησης κι εμπορίας τροφίμων αργότερα.
Στη Γερμανία πληθαίνουν εκ νέου οι φωνές για τον ρόλο του κράτους και για άμεση παρέμβαση των πολιτικών ενάντια στη διαδικασία τεχνητής ανόδου των ενεργειακών τιμών. Μια κατάσταση που ούτε κατ’ ελάχιστο έχει να κάνει με τον περίφημο «νόμο» της προσφοράς και της ζήτησης, καθώς είναι γνωστές οι διαδρομές παραγωγής και διάθεσης πρώτων υλών ως και οι διαπλοκές μεταξύ ποικίλων οργανισμών κι ενώσεων συμφερόντων που ρυθμίζουν τιμές στην αγορά. Υπενθυμίζεται εδώ ότι η «αγορά σποτ» στο φυσικό αέριο επινοήθηκε από τους Αγγλους προ 15ετίας ήδη, προκειμένου να σπάσουν την πάγια ρωσική πρακτική των πολύχρονων συμβολαίων προμήθειας αερίου σε σχετικά σταθερές τιμές. Και τώρα είναι οι Αγγλοι εκείνοι οι οποίοι κατηγορούν τη Ρωσία ότι δεν εξάγει επαρκές φυσικό αέριο!
Ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους, μια αρχή που βρίσκεται ανέκαθεν στο στόχαστρο των νεοφιλελεύθερων, συνιστά πλέον επιτακτική ανάγκη ώστε να αναστραφεί το κύμα φτωχοποίησης ευρέων κοινωνικών στρωμάτων. Εν όψει δε και του επερχόμενου, σκληρού κατά τα φαινόμενα, χειμώνα, οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών της Ε.Ε. οφείλουν πρώτιστα να συντονιστούν επί μιας κοινής πολιτικής αντιμετώπισης του κύματος ακρίβειας και άμεσων ελέγχων της διαμόρφωσης τιμών σε εθνικό και διακρατικό πλαίσιο. Με την εξάπλωση των κυμάτων της πανδημίας παρέλυσαν τομείς εθνικών οικονομιών, ενώ το κύμα μιας γενικευμένης τάσης παν-κερδίας απειλεί να διαλύσει πλήρως τις ήδη καθημαγμένες κοινωνίες σειράς χωρών.
Με τις τελευταίες εξελίξεις αρχίζει να ξετυλίγεται στο μεταξύ το κουβάρι των μεθοδεύσεων που επιλέχθηκαν ώστε να προκληθεί τεχνητή έλλειψη φυσικού αερίου διεθνώς. Αυτό δε την ώρα που άρχιζε να πληρούται με φυσικό αέριο ο αγωγός «Nord Stream 2». Στην κρίσιμη αυτή στιγμή κι ενώ τρέχουν οι διαδικασίες σχηματισμού μιας κυβέρνησης των «φαναριών» (SPD, Φιλελεύθεροι, Πράσινοι) στο Βερολίνο, εμφανίζεται η «πράσινη» κυρία Αναλένα Mπέρμποκ να προτείνει απαγόρευση παροχής άδειας λειτουργίας του αγωγού στη ρωσική εταιρεία Γκάζπρομ. Προτείνει δηλαδή να διακινούν άλλοι, όχι οι Ρώσοι, τον αγωγό κι άλλοι να εμπορεύονται το φυσικό τους αέριο! Η ίδια προεκλογικά είχε ταχθεί αναφανδόν κατά της περαίωσης του έργου, αρχικά για περιβαλλοντικούς λόγους (όπως για το έργο Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη παρ’ ημίν «κάποιοι»…), αργότερα για τον φόβο ότι θα ελέγχουν οι Ρώσοι αποκλειστικά την αγορά κ.ο.κ. Την ίδια περίοδο απειλούσαν οι Αμερικανοί την Ε.Ε. διότι σχεδίαζαν οι ίδιοι μεταφορά υγροποιημένου αερίου μέσω σκαφών εταιρειών τους, τα οποία σήμερα κινούνται στον Ειρηνικό λόγω καλύτερων προσφορών εκεί.
Τα περιθώρια στενεύουν για την Ευρώπη καθημερινά, όσο η Ε.Ε. των «27» δεν ορθώνει το ανάστημά της απέναντι σε νέες προκλήσεις καθώς και για τη διασφάλιση ευρωπαϊκών συμφερόντων: οικονομικών, γεωπολιτικών ως και κυριαρχικών. Οταν ο πληθωρισμός ροκανίζει εισοδήματα οικονομικά ασθενών ομάδων, επείγει να παρέμβουν οι ευρωπαϊκές αρχές στη διαδικασία διαμόρφωσης ενεργειακών αποθεμάτων και τιμών, βασικών συντελεστών εκτόξευσης των τιμών. Συνάμα τίθεται και το ερώτημα για τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην παρούσα κρίση τιμών ενέργειας. Γιατί δεν παρεμβαίνει άραγε η Κριστίν Λαγκάρντ κινώντας τους μηχανισμούς ανάσχεσης ενεργειακών τιμών πριν από την έλευση ενός «κακού χιονιά»;
* δημοσιογράφος
efsyn.gr
