COP26: ακόμα ένα βήμα πιο κοντά στην καταστροφή

Η μάχη για το περιβάλλον είναι μάχη ενάντια στις κυβερνήσεις και τις εταιρείες

Από τις 31 Οκτώ­βρη ως τις 12 Νο­έμ­βρη διε­ξά­γε­ται στη Γλα­σκώ­βη η 26η διε­θνής διά­σκε­ψη του ΟΗΕ, η COP26. Κε­ντρι­κό της σλό­γκαν είναι «Να ενώ­σου­με τον κόσμο για να αντι­με­τω­πί­σου­με την κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή». 

Χρήστος Σταυρακάκης

Τα χρό­νια από το 2015 (όταν υπήρ­ξε η δήθεν «δέ­σμευ­ση» των πα­γκό­σμιων ηγε­τών για το κλίμα) ως το 2021 είναι τα επτά θερ­μό­τε­ρα χρό­νια που έχουν κα­τα­γρα­φεί από τότε που ξε­κί­νη­σαν να υπάρ­χουν αρ­χεία, ανα­κοί­νω­σε ο Πα­γκό­σμιος Ορ­γα­νι­σμός Με­τε­ω­ρο­λο­γί­ας (WMO) με την έναρ­ξη της COP26, προει­δο­ποιώ­ντας ότι ο πλα­νή­της οδεύ­ει προς «αχαρ­το­γρά­φη­τα νερά».

O κό­σμος της συ­ναί­νε­σης και της κα­τα­στρο­φής…

Μόλις λίγες μέρες πριν την COP26 διε­ξή­χθη η συ­νά­ντη­ση κο­ρυ­φής των G20 με κε­ντρι­κό θέμα την κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή. Ούτε εκεί φά­νη­κε να υπάρ­χει πρό­θε­ση για οποια­δή­πο­τε συμ­φω­νία, αφού μόνο οι 14 από τις πιο ανα­πτυγ­μέ­νες βιο­μη­χα­νι­κά οι­κο­νο­μί­ες «δε­σμεύ­τη­καν» σε κά­ποια ελά­χι­στα, και πάλι κα­θείς με τον τρόπο του. Ρωσία, Κίνα και Ινδία απο­φεύ­γουν συ­στη­μα­τι­κά να κά­νουν κάτι ενώ ρί­χνουν τις ευ­θύ­νες στα πλου­σιό­τε­ρα κράτη. Την ίδια στιγ­μή, οι ΗΠΑ και η ΕΕ επι­κρί­νουν τους πρώ­τους για τη μη επί­τευ­ξη συμ­φω­νί­ας με σα­φείς δε­σμεύ­σεις στο τέλος της συ­νά­ντη­σης. Η κλι­μα­τι­κή αλ­λα­γή και το πε­ρι­βάλ­λον γί­νο­νται άλλο ένα πεδίο αντα­γω­νι­σμού των με­γά­λων ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυ­νά­με­ων, οι οποί­ες δεν έχουν πρό­βλη­μα να ξο­δεύ­ουν υπέ­ρο­γκα ποσά για να αγο­ρά­ζουν όπλα, φρε­γά­τες και πυ­ραύ­λους αλλά δεν μπο­ρούν να συμ­φω­νή­σουν ούτε σε ένα πρό­γραμ­μα γεν­ναί­ας χρη­μα­το­δό­τη­σης ενός πρά­σι­νου τα­μεί­ου για την αντι­με­τώ­πι­ση της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής.

Ο γε­νι­κός γραμ­μα­τέ­ας του ΟΗΕ Αντό­νιο Γκου­τιέ­ρες, στο άνοιγ­μα των ερ­γα­σιών της COP26, έκανε έκ­κλη­ση στους πα­γκό­σμιους ηγέ­τες «να σωθεί η αν­θρω­πό­τη­τα», ανα­φέ­ρο­ντας σε δρα­μα­τι­κό τόνο ότι «σκά­βου­με τους λάκ­κους μας». Κού­φια λόγια και δρα­μα­τι­κοί τόνοι για να γε­μί­σουν τί­τλοι άρ­θρων και ρε­πορ­τάζ και τί­πο­τα πα­ρα­πά­νω. Το δικό τους εν­δια­φέ­ρον έχουν και οι συμ­με­το­χές αλλά κυ­ρί­ως οι απου­σί­ες: η Ρωσία δεν πα­ρε­βρί­σκε­ται αλλά ο Πού­τιν στέλ­νει μα­γνη­το­σκο­πη­μέ­νο μή­νυ­μα, η Κίνα απου­σιά­ζει και στέλ­νει γρα­πτό μή­νυ­μα στη διά­σκε­ψη, η Τουρ­κία επί­σης απού­σα όπως και η Βρα­ζι­λία του ακρο­δε­ξιού αρ­νη­τή της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής Μπο­λο­σο­νά­ρου. Στη διά­σκε­ψη συμ­με­τέ­χουν και πα­γκό­σμιοι επι­χει­ρη­μα­τι­κοί κο­λοσ­σοί όπως η Apple, η οποία καλεί και αυτή στην υιο­θέ­τη­ση δρα­στι­κών μέ­τρων για το στα­μά­τη­μα της υπερ­θέρ­μαν­σης του πλα­νή­τη ενώ δια­κη­ρύσ­σει τις «πρά­σι­νες» πρα­κτι­κές της. Βγαί­νουν οι λύκοι να φυ­λά­ξουν τα πρό­βα­τα…

Στη σύ­νο­δο μί­λη­σε και ο πρω­θυ­πουρ­γός Μη­τσο­τά­κης, ανα­φε­ρό­με­νος σε γε­νι­κο­λο­γί­ες περί σχε­δί­ου «πρά­σι­νης με­τά­βα­σης»: απο­δέ­σμευ­ση από τα ορυ­κτά καύ­σι­μα, νησιά 100% πρά­σι­νοι προ­ο­ρι­σμοί, προ­στα­σία δα­σι­κών εκτά­σε­ων και απα­γό­ρευ­ση αλιεί­ας στο 10% της έκτα­σης των ελ­λη­νι­κών θα­λασ­σών. Βέ­βαια, για τις κα­τα­στρο­φι­κές πυρ­κα­γιές του κα­λο­και­ριού έφται­γε η κλι­μα­τι­κή κρίση ενώ εξήρε το έργο της κυ­βέρ­νη­σης του για τη δη­μιουρ­γία Υπουρ­γεί­ου Κλι­μα­τι­κής Κρί­σης. Προ­φα­νώς για τον Μη­τσο­τά­κη, η ενερ­γεια­κή κρίση, η ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση της ΔΕΗ και η αδυ­να­μία του ενός τρί­του των νοι­κο­κυ­ριών να πλη­ρώ­σουν τους λο­γα­ρια­σμούς του ρεύ­μα­τος είναι άσχε­τα θέ­μα­τα με την κλι­μα­τι­κή κρίση και σί­γου­ρα δεν ται­ριά­ζουν με το «πρά­σι­νο» αφή­γη­μά του. Ούτε ότι έχει ξο­δέ­ψει δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια ευρώ για αγορά πο­λε­μι­κών εξο­πλι­σμών αλλά όχι για πυ­ρο­προ­στα­σία.

Το πραγ­μα­τι­κά δρα­μα­τι­κό είναι η αδυ­να­μία και κυ­ρί­ως η απρο­θυ­μία των κα­πι­τα­λι­στών να ανα­λά­βουν δράση. Για άλλη μια φορά, η πα­γκό­σμια ηγε­σία με­τρά­ει άλλη μία ήττα, άλλη μία χα­μέ­νη ευ­και­ρία. Και είναι αλή­θεια πως δεν υπάρ­χουν πολ­λές ευ­και­ρί­ες να μπει στοπ στην κα­τα­στρο­φή του πε­ρι­βάλ­λο­ντος, εάν δεν είναι ήδη αρ­κε­τά αργά. Δε θα μπο­ρού­σε να είναι αλ­λιώς, όσο αυτός ο «διά­λο­γος» διε­ξά­γε­ται εντός των ορίων και του πλαι­σί­ου του πα­γκό­σμιου κα­πι­τα­λι­σμού.

Οι δια­σκέ­ψεις του ΟΗΕ για το κλίμα έχουν κα­τα­λή­ξει να είναι ένα κα­κο­στη­μέ­νο blame game στα πλαί­σια του οι­κο­νο­μι­κού αντα­γω­νι­σμού και της αγο­ράς. Οι κα­πι­τα­λι­στές του Βορρά και της Δύσης ρί­χνουν τις ευ­θύ­νες στις πιο φτω­χές χώρες του κό­σμου. Και οι όποιες ελά­χι­στες δε­σμεύ­σεις τους είναι πάντα με το βλέμ­μα στραμ­μέ­νο στην ικα­νο­ποί­η­ση της κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας. Οι στό­χοι της συμ­φω­νί­ας του Πα­ρι­σιού το 2015 για μεί­ω­ση των εκ­πο­μπών CO2 κατά 45% μέχρι το 2030 (σε 9 χρό­νια!) έρ­χο­νται σε πλήρη αντί­θε­ση με τις προ­βλέ­ψεις με βάση τις πο­λι­τι­κές που έχουν στην πράξη υιο­θε­τη­θεί και οι οποί­ες λένε ότι οι εκ­πο­μπές αε­ριών του θερ­μο­κη­πί­ου θα έχουν αυ­ξη­θεί μέχρι τότε κατά 16%. Ολο­τα­χώς στο δρόμο της κα­τα­στρο­φής χωρίς επι­στρο­φή με ευ­θύ­νη των πα­γκό­σμιων κα­πι­τα­λι­στι­κών ορ­γα­νι­σμών, των κυ­βερ­νή­σε­ων και της αγο­ράς.

…και ο κό­σμος των κι­νη­μά­των και της αντί­στα­σης

Οι COP απο­δει­κνύ­ουν για άλλη μια φορά ότι είναι άχρη­στες ως προς τον στόχο της απο­φυ­γής της αύ­ξη­σης της θερ­μο­κρα­σί­ας του πλα­νή­τη. Αντί­θε­τα, λει­τουρ­γούν ως φύλο συκής και ως μη­χα­νι­σμός «greenwashing» για αυ­τούς που κα­τα­στρέ­φουν το πε­ρι­βάλ­λον. Ο μόνος τρό­πος να μπο­ρού­σαν να επι­τευ­χθούν οι στό­χοι της συμ­φω­νία του Πα­ρι­σιού θα ήταν να πλη­γεί και να κα­τα­στρα­φεί η πα­γκό­σμια αγορά ορυ­κτών καυ­σί­μων, να μειω­θεί ο άκρα­τος πα­ρα­γω­γι­σμός και να προ­σα­να­το­λι­στεί η πα­ρα­γω­γή στην κά­λυ­ψη των πραγ­μα­τι­κών κοι­νω­νι­κών ανα­γκών (και όχι στην κερ­δο­φο­ρία της αγο­ράς) με ταυ­τό­χρο­νη προ­στα­σία των πο­λύ­τι­μων φυ­σι­κών πόρων. Και αυτό δεν μπο­ρεί να το κάνει καμία COP αλλά είναι υπό­θε­ση διεκ­δί­κη­σης των κι­νη­μά­των, των αγώ­νων, των ίδιων των ερ­γα­ζο­μέ­νων.

Αυτές τις μέρες στη Γλα­σκώ­βη βρί­σκο­νται εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες δια­δη­λω­τές – όχι μόνο από το νησί- που απαι­τούν εδώ και τώρα κλι­μα­τι­κή δι­καιο­σύ­νη ενά­ντια στις κυ­βερ­νή­σεις και την αγορά. Το γε­γο­νός ότι σω­μα­τεία και συν­δι­κά­τα ορ­γα­νώ­νουν απερ­για­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις κατά τη διάρ­κεια της COP26 (αξιο­ποιώ­ντας τα «φώτα της δη­μο­σιό­τη­τας», αλλά και τη δυ­να­τό­τη­τα να «δια­τα­ρά­ξουν την κα­νο­νι­κό­τη­τα» της πόλης καθώς θα συ­να­ντιού­νται οι πα­γκό­σμιες ηγε­σί­ες), δίνει μια με­γά­λη ευ­και­ρία να συ­να­ντη­θούν οι απερ­γοί με τους ακτι­βι­στές και τις ακτι­βί­στριες των πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κών κι­νη­μά­των που συρ­ρέ­ουν στη Γλα­σκώ­βη. Αν επι­τευ­χθεί μια συ­νει­δη­τή συ­μπό­ρευ­ση ερ­γα­τι­κών συν­δι­κά­των, πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κών κι­νη­μά­των, νε­ο­λαί­ας και ακτι­βι­στών, θα είναι το πιο ελ­πι­δο­φό­ρο μή­νυ­μα που έρ­χε­ται από το «νησί».

Στα χεί­λια όλων των δια­δη­λω­τών είναι το σύν­θη­μα «system change, not climate change», που απο­δει­κνύ­ει μία πλα­τιά και μα­ζι­κή συ­νει­δη­το­ποί­η­ση ότι μόνο μία ρι­ζο­σπα­στι­κή αλ­λα­γή μπο­ρεί πραγ­μα­τι­κά να σώσει τον πλα­νή­τη και τους αν­θρώ­πους που ζουν σε αυτόν. Μόνο μία αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή εναλ­λα­κτι­κή είναι εφι­κτή και αυτή απο­κτά­ει όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρο χώρο ανά­με­σα στους ερ­γα­ζό­με­νους και τη νε­ο­λαία σε όλο τον κόσμο. Δεν είναι μόνο η Γλα­σκώ­βη, αλλά σε όλες τις με­γά­λες πό­λεις σε όλο τον κόσμο γί­νο­νται δια­μαρ­τυ­ρί­ες, συ­γκε­ντρώ­σεις και δια­δη­λώ­σεις. Αντί­στοι­χη συ­γκέ­ντρω­ση έγινε και στην Αθήνα το Σάβ­βα­το 6 Νο­έμ­βρη, στο Σύ­νταγ­μα.

Όσο και αν φαί­νε­ται δύ­σκο­λο ή μα­κρι­νό, ο μόνος τρό­πος να σωθεί το πε­ρι­βάλ­λον είναι μέσα από τη μα­ζι­κή κι­νη­το­ποί­η­ση, μέσα από τη συ­νά­ντη­ση όλων των δια­φο­ρε­τι­κών αγώ­νων και κι­νη­μά­των ενά­ντια στο σύ­στη­μα του κέρ­δους και του αντα­γω­νι­σμού που απει­λεί τις ζωές μας. Για να διεκ­δι­κή­σου­με μία εναλ­λα­κτι­κή οι­κο­λο­γι­κή και αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή.

rproject.gr