«Το δημοσιονομικό και επιχειρηματικό πλεόνασμα και η λαϊκή του αντιμετώπιση»

Ανέστης Ταρπάγκος

Από δύο πηγές σήμερα (κρατικός προϋπολογισμός και επιχειρηματική κερδοφορία) είναι άμεσα εφικτή η διασφάλιση κοινωνικών πόρων για την αντιμετώπιση της κοινωνικής εξαθλίωσης, και την βελτίωση της θέσης εργαζομένων, συνταξιούχων και ανέργων.

 

Η συ­νε­χής συ­μπί­ε­ση της ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης προς τα κάτω

Στον πο­λι­τι­κό ρόλο της κυ­βέρ­νη­σης του με­ταλ­λαγ­μέ­νου ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, όταν επι­χει­ρεί­ται να γίνει λόγος για τις λαϊ­κές τά­ξεις, η ανα­φο­ρά επι­κε­ντρώ­νε­ται στους «αδύ­να­μους», στους «φτω­χούς», στις «ευ­πα­θείς» κοι­νω­νι­κές ομά­δες. Η ασκού­με­νη πο­λι­τι­κή δια­κη­ρύσ­σε­ται ότι επι­διώ­κει την προ­στα­σία αυτών των στρω­μά­των με την  εφαρ­μο­γή μιας «αν­θρω­πι­στι­κής» πο­λι­τι­κής που πε­ρι­λαμ­βά­νει κά­ποια συσ­σί­τια, και ορι­σμέ­νες επι­δο­τή­σεις δια­βί­ω­σης, ενοι­κί­ου, ρεύ­μα­τος κ.ά. Σ’ αυτή την κα­τεύ­θυν­ση το­πο­θε­τεί­ται και η εφά­παξ χο­ρή­γη­ση συ­μπλη­ρώ­μα­τος στις κα­τώ­τα­τες  συ­ντά­ξεις το 2016, όπως και η υπό­σχε­ση για την χο­ρή­γη­ση «κοι­νω­νι­κού με­ρί­σμα­τος» προς το τέλος του 2017. Πάντα γί­νε­ται λόγος για τα «κα­τώ­τα­τα» ει­σο­δή­μα­τα από μι­σθούς και συ­ντά­ξεις, που ωστό­σο είναι απο­τέ­λε­σμα της πο­λι­τι­κής πα­ρα­τε­τα­μέ­νης λι­τό­τη­τας ολό­κλη­ρης της τε­λευ­ταί­ας επτα­ε­τί­ας και στα όποια «φι­λαν­θρω­πι­κά» μέτρα προσ­δί­δε­ται ο χα­ρα­κτή­ρας του θε­τι­κού κοι­νω­νι­κού πρό­ση­μου. Ακόμη και ανα­φο­ρι­κά με την μεί­ω­ση των συ­ντά­ξε­ων που γί­νε­ται in cool blο­ο­de, προ­βάλ­λε­ται ο κυ­βερ­νη­τι­κός ισχυ­ρι­σμός ότι θα μειω­θούν κατά το ένα – πέμ­πτο, μόνον οι συ­ντά­ξεις που είναι υψη­λό­τε­ρες των κα­τώ­τα­των ορίων, και έτσι δεν θα θιγεί το σύ­νο­λο των συ­ντά­ξε­ων, που από ένα όριο και πάνω θε­ω­ρού­νται «υψη­λές».

Σ’ αυτή την κυ­βερ­νη­τι­κή φι­λο­λο­γία η ύπαρ­ξη και ο ρόλος των μι­σθω­τών  ερ­γα­ζο­μέ­νων, των ανέρ­γων, των νέων της πα­ντε­λούς έλ­λει­ψης επαγ­γελ­μα­τι­κών προ­ο­πτι­κών απα­σχό­λη­σης κλπ., όλα αυτά που έχουν ένα σαφές ερ­γα­τι­κό τα­ξι­κό πρό­ση­μο εξα­φα­νί­ζο­νται. Έτσι ο άνερ­γος θε­ω­ρεί­ται «αδύ­να­μος», ο ερ­γα­ζό­με­νος με τις αμοι­βές εξα­θλί­ω­σης «φτω­χός», ο νέος που στε­ρεί­ται ερ­γα­σί­ας «ευ­πα­θής», ενώ οι υπό­λοι­ποι θε­ω­ρεί­ται ότι μπο­ρούν να αντα­πο­κρί­νο­νται στις ζω­τι­κές ανά­γκες τους. Η ολο­σχε­ρής με­τα­τό­πι­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στην ακραία νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πο­λι­τι­κή, η επί­γνω­ση των ωμών και δυ­σμε­νών επι­πτώ­σε­ών της, τον οδη­γεί σε μια συ­στη­μα­τι­κή εκ­στρα­τεία προ­βο­λής της «αρι­στε­ρο­φρο­σύ­νης» του, και για να δια­τη­ρή­σει ορι­σμέ­νες λαϊ­κές του εκ­προ­σω­πή­σεις, και για να δια­μορ­φώ­σει μια ει­κό­να για τον εαυτό του ως πο­λι­τι­κή δύ­να­μη που «θέλει» να λει­τουρ­γή­σει προ­ο­δευ­τι­κά, αλλά δεν τον αφή­νουν οι κέρ­βε­ροι της αστι­κής πο­λι­τι­κής (ελ­λη­νι­κής και ευ­ρω­παϊ­κής), αλλά πα­ρό­λα αυτά κα­τορ­θώ­νει και ασκεί μια πο­λι­τι­κή με «αν­θρω­πι­στι­κά» χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά.

Από μια γε­νι­κή άποψη χρη­σι­μο­ποιεί­ται ένα κα­τώ­τα­το επί­πε­δο στο οποίο επι­διώ­κε­ται να συ­γκε­ντρω­θούν όλα τα με­γέ­θη που αφο­ρούν την μι­σθω­τή ερ­γα­σία : Οι συ­ντά­ξεις που έχουν υπο­στεί ήδη μειώ­σεις της τάξης του 40% στα προη­γού­με­να χρό­νια πρό­κει­ται να μειω­θούν πα­ρα­πέ­ρα κατά 18% από την αρχή του 2019, με στόχο το  σύ­νο­λο των συ­ντά­ξε­ων να μειω­θεί στα έσχα­τα όρια (εθνι­κή σύ­ντα­ξη + ανα­λο­γι­κή), με την κα­τάρ­γη­ση της προ­σω­πι­κής δια­φο­ράς, που είχε εντού­τοις ψη­φι­στεί η δια­τή­ρη­σή της τον Μάιο του 2016. – ΟΙ μι­σθοί που η ανερ­γία και η κα­πι­τα­λι­στι­κή κρίση έχουν μειώ­σει ση­μα­ντι­κά, και που τα κα­τώ­τα­τα όριά τους (που  συ­μπα­ρα­σύ­ρουν και τις υπό­λοι­πες αμοι­βές) έχουν φτά­σει στο επί­πε­δο των 500 ευρώ, ένα πρό­τυ­πο που επι­διώ­κε­ται να επε­κτα­θεί στο με­γα­λύ­τε­ρο μέρος του ερ­γα­τι­κού δυ­να­μι­κού. – Το αφο­ρο­λό­γη­το όριο οδη­γεί­ται σε επί­πε­δα κάτω των 6.000 ευρώ, που ση­μαί­νει ότι ακόμη και σε ερ­γα­ζό­με­νους της κα­τώ­τα­της μι­σθο­λο­γι­κής κλί­μα­κας θα επι­φορ­τι­στούν νέα φο­ρο­λο­γι­κά βάρη, στα οποία και δεν μπο­ρούν να αντα­πο­κρι­θούν λόγω του εξαι­ρε­τι­κά χα­μη­λού ει­σο­δή­μα­τός τους. – Οι συλ­λο­γι­κές συμ­βά­σεις, ακόμη και αν τεθεί σε λει­τουρ­γία η συλ­λο­γι­κή δια­πραγ­μά­τευ­ση, θα επι­βά­λουν μι­σθούς ακρι­βώς των 500 ευρώ, εξ αι­τί­ας της πα­ρα­λυ­τι­κής πί­ε­σης της ανερ­γί­ας, εφό­σον σε πε­ριό­δους όπως η ση­με­ρι­νή, με ανερ­γία του­λά­χι­στον στο 25%, η όποια δια­πραγ­μα­τευ­τι­κή ισχύς των σω­μα­τεί­ων είναι σχε­δόν μη­δε­νι­κή.

 

Στο στό­χα­στρο το δη­μο­σιο­νο­μι­κό και επι­χει­ρη­μα­τι­κό πλε­ό­να­σμα

Η λο­γι­κή του «κα­τώ­τα­του» έχει κυ­ριαρ­χή­σει πα­ντού, φέρ­νο­ντας στην επι­φά­νεια ένα συ­νε­χή κοι­νω­νι­κό «εξι­σω­τι­σμό» προς τα κάτω, και πυ­ρο­δο­τώ­ντας ισχυ­ρές τά­σεις αντα­γω­νι­σμού και αντι­πα­ρά­θε­σης στο ίδιο το εσω­τε­ρι­κό των λαϊ­κών τά­ξε­ων. Αντί της ανα­δια­νο­μής ει­σο­δή­μα­τος προς όφε­λος της ερ­γα­τι­κής τάξης και σε βάρος του κερ­δο­φό­ρου επι­χει­ρη­μα­τι­κού κε­φα­λαί­ου, επι­χει­ρεί­ται συ­στη­μα­τι­κά η «ανα­δια­νο­μή της φτώ­χειας», εφό­σον η αστι­κή τάξη πα­ρα­μέ­νει στο απυ­ρό­βλη­το. Η τάση αυτή του «εξι­σω­τι­σμού» προς τα κάτω στην ση­με­ρι­νή πε­ρί­ο­δο, όπου συ­νε­χί­ζε­ται να χρη­σι­μο­ποιεί­ται για την ελα­χι­στο­ποί­η­ση του κό­στους της ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης καθώς και για την συμ­μόρ­φω­ση προς τις απαι­τή­σεις των ορ­γά­νων της ευ­ρω­παϊ­κής κα­πι­τα­λι­στι­κής διε­θνο­ποί­η­σης, απο­δει­κνύ­ε­ται εντε­λώς αβά­σι­μη. Η ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μία δια­θέ­τει έναν επι­χει­ρη­μα­τι­κό τομέα του οποί­ου η κερ­δο­φο­ρία έχει ανα­κάμ­ψει φτά­νο­ντας συ­νο­λι­κά τα 13 δι­σε­κατ. ευρώ κα­θα­ρά κέρδη για το 2015, ενώ έχει επι­τευ­χθεί ένα πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα του 4,2%, που αντι­στοι­χεί στα 6,5 δι­σε­κατ. ευρώ, ένα­ντι της υπο­χρέ­ω­σης του τρί­του μνη­μο­νί­ου για πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα του 0,5%, πράγ­μα που ση­μαί­νει τη δυ­να­τό­τη­τα διά­θε­σης του­λά­χι­στον 2,6 δι­σε­κατ. ευρώ ετη­σί­ως είτε για την τρο­φο­δό­τη­ση μιας γεν­ναί­ας κοι­νω­νι­κής πο­λι­τι­κής, είτε για την προ­ώ­θη­ση ανα­πτυ­ξια­κών στό­χων [ δια­πι­στώ­σεις που δια­τυ­πώ­νουν ακόμη και στε­λέ­χη του μη­χα­νι­σμού του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ όπως Τάκης Κα­τσα­ρός «Υπερ­πλε­ό­να­σμα αντί ανά­πτυ­ξης. Γιατί;» Η Αυγή 5-Μαί­ου-2017 ].

Άρα, από δύο πηγές σή­με­ρα (κρα­τι­κός προ­ϋ­πο­λο­γι­σμός και επι­χει­ρη­μα­τι­κή κερ­δο­φο­ρία) είναι άμεσα εφι­κτή η δια­σφά­λι­ση κοι­νω­νι­κών πόρων για την αντι­με­τώ­πι­ση της κοι­νω­νι­κής εξα­θλί­ω­σης, και την βελ­τί­ω­ση της θέσης ερ­γα­ζο­μέ­νων, συ­ντα­ξιού­χων και ανέρ­γων. Κι’ αυτό παρά τα μέτρα του τρί­του μνη­μο­νί­ου που λει­τουρ­γούν σε πε­ριο­ρι­στι­κή κα­τεύ­θυν­ση. Έτσι, δεν είναι η «φτώ­χεια» που προ­κα­λεί τον «εξι­σω­τι­σμό» προς τα κάτω, αλλά είναι η πο­λι­τι­κή επι­λο­γή του «εξι­σω­τι­σμού» προς τα κάτω που διευ­ρύ­νει και ανα­πα­ρά­γει την «φτώ­χεια». Μα­κράν της μυ­θο­λο­γί­ας ότι πρώτα θα «ανα­πτυ­χθεί» η (κα­πι­τα­λι­στι­κή) οι­κο­νο­μία και μετά θα εξα­σφα­λι­στεί κά­ποια στοι­χειώ­δης κοι­νω­νι­κή δι­καιο­σύ­νη, το υπάρ­χον ήδη επί­πε­δο της ελ­λη­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας και των δη­μο­σιο­νο­μι­κών της χώρας μπο­ρούν άμεσα να κα­λύ­ψουν ζω­τι­κές λαϊ­κές ανά­γκες : Είναι η αστι­κή πο­λι­τι­κή (ελ­λη­νι­κή και ευ­ρω­παϊ­κή) στην οποία υπο­κλί­νε­ται ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που επι­βάλ­λει πο­λι­τι­κά τον «εξι­σω­τι­σμό» προς τα κάτω.

Τα συ­νε­χή και αλ­λε­πάλ­λη­λα πλήγ­μα­τα της μνη­μο­νια­κής πο­λι­τι­κής έχουν δια­μορ­φώ­σει ένα κλίμα λαϊ­κής «απο­δο­χής» αυτού του «εξι­σω­τι­σμού» προς τα κάτω, σε βαθμό που κα­νείς δεν δια­νο­εί­ται την αντι­στρο­φή αυτής της πο­ρεί­ας. Στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση προ­βάλ­λε­ται ένα είδος «λαϊ­κού αμυ­ντι­σμού», το οποίο ενι­σχύ­ε­ται από θε­ω­ρή­σεις ότι η κοι­νω­νι­κή πα­ρα­γω­γή έχει κα­τα­στρα­φεί, εκα­το­ντά­δες επι­χει­ρή­σεις έχουν κλεί­σει, η ανά­πτυ­ξη της οι­κο­νο­μί­ας πα­ρα­μέ­νει σε στα­σι­μό­τη­τα, τα ευ­ρω­παϊ­κά κέ­ντρα της κα­πι­τα­λι­στι­κής ολο­κλή­ρω­σης δεν επι­τρέ­πουν να πά­ρουν ανάσα οι λαϊ­κές τά­ξεις κλπ. Γι’ αυτό προ­κρί­νε­ται από όλες τις πλευ­ρές η κυ­ρί­αρ­χη πρι­μο­δό­τη­ση της οι­κο­νο­μι­κής ανά­πτυ­ξης (του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού), εντός ή εκτός της ζώνης του ευρώ, η οποία εφό­σον επι­τευ­χθεί θα επι­φέ­ρει την αντι­με­τώ­πι­ση των ση­με­ρι­νών δει­νών. Εντού­τοις το ση­με­ρι­νό οι­κο­νο­μι­κό επί­πε­δο της χώρας, με τα υπαρ­κτά δε­δο­μέ­να που το προσ­διο­ρί­ζουν, ακόμη και στις ση­με­ρι­νές συν­θή­κες, είναι σε θέση να τρο­φο­δο­τή­σει την εφαρ­μο­γή μιας ανα­πτυ­ξια­κής και ανα­δια­νε­μη­τι­κής πο­λι­τι­κής. Οι κοι­νω­νι­κοί πόροι που μπο­ρούν να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν από το πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα καθώς και από την κερ­δο­φο­ρία της πλειο­νό­τη­τας των επι­χει­ρή­σε­ων, είναι σε θέση σε έναν ορι­σμέ­νο βαθμό να ανα­κό­ψουν την πτω­τι­κή τάση και να εγκαι­νιά­σουν μια δια­δι­κα­σία «εξι­σω­τι­σμού» προς τα πάνω.

Η κοι­νω­νι­κή αντε­πί­θε­ση εντός ή εκτός της ευ­ρω­ζώ­νης

Ωστό­σο αυτό δεν συμ­βαί­νει όχι μόνον εξ αι­τί­ας των πε­ριο­ρι­στι­κών και δρα­κό­ντειων υπα­γο­ρεύ­σε­ων των ορ­γά­νων της ευ­ρω­ζώ­νης, που είναι υπαρ­κτές και πιε­στι­κές, αλλά κυ­ρί­ως γί­νε­ται εξ αι­τί­ας της πο­λι­τι­κής βού­λη­σης και του προ­σα­να­το­λι­σμού της πο­λι­τι­κής της δια­κυ­βέρ­νη­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Το ότι δη­λα­δή ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ήδη από το 2012 μπήκε σε μια τρο­χιά υπη­ρέ­τη­σης των συμ­φε­ρό­ντων της ελ­λη­νι­κής αστι­κής τάξης (η μέ­γι­στη συ­νει­σφο­ρά που μπο­ρεί να κάνει η μι­κρο­α­στι­κή τε­χνο­κρα­τία στον αστι­σμό), εξ αι­τί­ας της οποί­ας θέτει στο απυ­ρό­βλη­το την κερ­δο­φο­ρία του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού, καθώς επί­σης θυ­σιά­ζει τα ση­μα­ντι­κά πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα για την εξυ­πη­ρέ­τη­ση του δη­μό­σιου χρέ­ους, που η ίδια η αστι­κή τάξη δη­μιούρ­γη­σε. Η πο­λι­τι­κή των ορ­γά­νων της ευ­ρω­ζώ­νης επι­κυ­ρώ­νει, δια­σφα­λί­ζει και εγ­γυά­ται την στα­θε­ρή πο­ρεία της κυ­βέρ­νη­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σ’ αυτή την κα­τεύ­θυν­ση. Πόσο επι­τέ­λους πρέ­πει να αυ­ξη­θούν τα πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα και πόσο να αυ­ξη­θεί η κερ­δο­φο­ρία των ιδιω­τι­κών επι­χει­ρή­σε­ων για να ανα­δει­χθεί μια ανα­δια­νε­μη­τι­κή και επεν­δυ­τι­κή πο­λι­τι­κή;

Αν έτσι έχουν τα πράγ­μα­τα, τότε εκεί­νο που πρω­τεύ­ει για το αρι­στε­ρό και λαϊκό κί­νη­μα είναι η δρο­μο­λό­γη­ση μιας ενερ­γού ερ­γα­τι­κής πα­ρέμ­βα­σης για την διεκ­δί­κη­ση κοι­νω­νι­κής χρη­σι­μο­ποί­η­σης αυτού του δη­μο­σιο­νο­μι­κού και επι­χει­ρη­μα­τι­κού «πλε­ο­νά­σμα­τος», με απο­τέ­λε­σμα την απαρ­χή της επι­βο­λής αυ­ξή­σε­ων σε συ­ντά­ξεις, μι­σθούς, επι­δό­μα­τα ανερ­γί­ας κλπ., ενός κι­νή­μα­τος των ζω­τι­κών κοι­νω­νι­κών ανα­γκών. Αυτό μπο­ρεί να ανα­δει­χθεί με όρους αντε­πί­θε­σης, ξε­περ­νώ­ντας τον ισχύ­ο­ντα σή­με­ρα πα­θη­τι­κό αμυ­ντι­σμό, ανε­ξάρ­τη­τα από το πότε θα ολο­κλη­ρω­θεί η αντι­πα­ρά­θε­ση με τις ευ­ρω­παϊ­κές οι­κο­νο­μι­κές και νο­μι­σμα­τι­κές ρυθ­μί­σεις. Η υλο­ποί­η­ση αυτής της ανα­γκαί­ας κί­νη­σης δεν προ­ϋ­πο­θέ­τει ανα­γκα­στι­κά την προ­οι­μια­κή απο­χώ­ρη­ση από την ευ­ρω­ζώ­νη και την ευ­ρω­παϊ­κή ολο­κλή­ρω­ση, τα οποία άλ­λω­στε μπο­ρούν να επι­συμ­βούν ως απο­τέ­λε­σμα ενός τέ­τοιου κι­νή­μα­τος που είναι άμεσα ανα­γκαίο.

Άλ­λω­στε και στην γαλ­λι­κή πε­ρί­πτω­ση της ανό­δου της Αρι­στε­ράς (από το 2% του γαλ­λι­κού ΚΚ στις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές του 2007, στο 11% του Με­τώ­που της Αρι­στε­ράς το 2012 και στο ση­με­ρι­νό 20% της «Ανυ­πό­τα­κτης Γαλ­λί­ας» του Ζ.Λ.Με­λαν­σόν) προ­τάσ­σε­ται η αντί­θε­ση των συν­δι­κά­των και της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς απέ­να­ντι στα ακραία νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρα μέτρα του Ε. Μα­κρόν (απο­λύ­σεις δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων, κα­τε­δά­φι­ση του Κώ­δι­κα Ερ­γα­σί­ας κλπ.), ως απο­τέ­λε­σμα της οποί­ας μπο­ρεί να προ­κύ­ψει η ανα­διά­τα­ξη των ευ­ρω­παϊ­κών πραγ­μά­των (επα­να­δια­πραγ­μά­τευ­ση των ευ­ρω­παϊ­κών συν­θη­κών που επι­βάλ­λουν την λι­τό­τη­τα, αλ­λα­γή σε βάθος του ρόλου της Ευ­ρω­παϊ­κής Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας, κρα­τι­κό επεν­δυ­τι­κό πρό­γραμ­μα 100 δι­σε­κατ. ευρώ, ευ­ρω­παϊ­κή διά­σκε­ψη για την διευ­θέ­τη­ση του χρέ­ους κ.ά.) [ Δέκα ου­σια­στι­κοί λόγοι για την ψή­φι­ση του Ζ.Λ.Με­λαν­σόν, Ου­μα­νι­τέ, 21-Απρι­λί­ου-2017 ].  Ούτε τα γαλ­λι­κά συν­δι­κά­τα ούτε η «Ανυ­πό­τα­κτη Γαλ­λία» προ­έ­τα­ξαν την άμεση απο­χώ­ρη­ση από τους ευ­ρω­παϊ­κούς θε­σμούς, αλλά την τα­ξι­κή λαϊκή πάλη απέ­να­ντι στον με­τω­πι­κό νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό που υπη­ρε­τεί τα συμ­φέ­ρο­ντα της γαλ­λι­κής αστι­κής τάξης και της ιεράς ευ­ρω­παϊ­κής συμ­μα­χί­ας. Αυτή η τα­ξι­κή δράση στη συ­γκυ­ρία είναι ο ασφα­λέ­στε­ρος οδη­γός και εγ­γύ­η­ση για την εκ βά­θρων ανα­τρο­πή του μο­ντέ­λου λι­τό­τη­τας του ευ­ρω­παϊ­κού οι­κο­δο­μή­μα­τος.

rproject.gr