Η συζήτηση στην Ανυπότακτη Γαλλία και η αμφισβήτηση του «λαϊκισμού»

Στη σκληρή πανευρωπαϊκή εικόνα των πρόσφατων ευρωεκλογών, το σκορ της Ανυπότακτης Γαλλίας (6,31%) είναι από αυτά που διασώθηκαν.

Aθροι­στι­κά με άλλα ψη­φο­δέλ­τια, όπως του ΚΚ Γαλ­λί­ας (2,5%), δεί­χνουν την ύπαρ­ξη μιας ορα­τής ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς σε σύ­γκρι­ση με την κα­τά­στα­ση σε άλλες χώρες. 

Ωστό­σο ήταν εμ­φα­νώς κα­τώ­τε­ρο των προσ­δο­κιών (μετά το σχε­δόν 20% του Με­λαν­σόν στις προ­ε­δρι­κές του 2017), των συν­θη­κών (μετά το ξέ­σπα­σμα των Κί­τρι­νων Γι­λέ­κων) και των προ­κλή­σε­ων (την ανά­γκη να σπά­σει το κα­τα­θλι­πτι­κό δί­πο­λο Μα­κρόν-Λε­πέν). 

Πάνος Πέτρου

Ελα­φρυ­ντι­κά υπάρ­χουν. Κα­ταρ­χήν συχνά στη Γαλ­λία οι αρι­στε­ροί σχη­μα­τι­σμοί τα κα­τά­φερ­ναν κα­λύ­τε­ρα στις προ­ε­δρι­κές από τις βου­λευ­τι­κές ή τις ευ­ρω­ε­κλο­γές. Έπει­τα η ίδια η φύση των ευ­ρω­ε­κλο­γών, όταν δεν λει­τουρ­γεί ως «δη­μο­ψή­φι­σμα» ενό­ψει κά­ποιας εθνι­κής εκλο­γι­κής μάχης, συ­νή­θως κι­νη­το­ποιεί πιο εύ­κο­λα την ακρο­δε­ξιά αφε­νός και τους φα­να­τι­κούς «ευ­ρω­παϊ­στές» αφε­τέ­ρου. Δη­λα­δή όσους τρέ­φο­νται από το «εθνι­κό» και το «ευ­ρω­παϊ­κό» ζή­τη­μα, επι­χει­ρώ­ντας να αφή­σουν εκτός συ­ζή­τη­σης το κοι­νω­νι­κό-τα­ξι­κό.

Παρ’ όλα αυτά, ερω­τή­μα­τα όπως γιατί η αυ­ξη­μέ­νη αποχή έπλη­ξε κυ­ρί­ως την Ανυ­πό­τα­κτη Γαλ­λία (FI) ή γιατί τμήμα των ψη­φο­φό­ρων της με­τα­κι­νή­θη­κε προς τους Πρά­σι­νους είναι υπαρ­κτά και πυ­ρο­δό­τη­σαν συ­ζη­τή­σεις και αμ­φι­σβη­τή­σεις.

Διερ­γα­σί­ες

Ο «πυ­ρε­τός» αρ­θρο­γρα­φί­ας, συλ­λο­γι­κών κει­μέ­νων, συ­να­ντή­σε­ων κ.ο.κ. δεν πε­ριο­ρί­ζε­ται στις γραμ­μές της Ανυ­πό­τα­κτης Γαλ­λί­ας, αλλά αγ­γί­ζει την ευ­ρύ­τε­ρη ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά. Απλώς η Ανυ­πό­τα­κτη Γαλ­λία υπήρ­ξε ο σχη­μα­τι­σμός που σε μια προη­γού­με­νη πε­ρί­ο­δο επι­χεί­ρη­σε (και σε με­γά­λο βαθμό κα­τόρ­θω­σε) να εμ­φα­νι­στεί ως η κε­ντρι­κή-μα­ζι­κή «απά­ντη­ση», οπότε οι διερ­γα­σί­ες σε αυτήν απα­σχο­λούν πε­ρισ­σό­τε­ρο.

Αμέ­σως μετά τις ευ­ρω­ε­κλο­γές, η Κλε­με­ντίν Οτέν, βου­λευ­τής της Ανυ­πό­τα­κτης Γαλ­λί­ας από το προ­ά­στιο Σεν-Ντε­νί, άνοι­ξε τη συ­ζή­τη­ση, ασκώ­ντας δη­μό­σια κρι­τι­κή στην πο­λι­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση του σχη­μα­τι­σμού, ανα­δει­κνύ­ο­ντας ζη­τή­μα­τα δη­μο­κρα­τι­κής λει­τουρ­γί­ας, αλλά και πο­λι­τι­κής τα­κτι­κής (που επέν­δυε στη στεί­ρα «μνη­σι­κα­κία» απέ­να­ντι στον Μα­κρόν κι όχι στην προ­σφο­ρά ελ­πί­δας-θε­τι­κού ορά­μα­τος). Ακο­λού­θη­σε ένα κεί­με­νο που κα­λού­σε  προς ένα  «Big Bang» στην Αρι­στε­ρά και βρήκε κα­ταρ­χήν αντα­πό­κρι­ση από αγω­νι­στές της Ανυ­πό­τα­κτης Γαλ­λί­ας, αρι­στε­ρούς δια­νο­ού­με­νους και προ­σω­πι­κό­τη­τες, αγω­νι­στές του κι­νή­μα­τος, κά­ποιους βου­λευ­τές του ΚΚΓ και στε­λέ­χη από ένα ευρύ φάσμα της Αρι­στε­ράς. Η πρω­το­βου­λία αυτή ορ­γά­νω­σε και μια πρώτη συ­νά­ντη­ση στις 30 Ιούνη στο Πα­ρί­σι.

Η ίδια η Ανυ­πό­τα­κτη Γαλ­λία ορ­γά­νω­σε μια «αντι­προ­σω­πευ­τι­κή συ­νέ­λευ­ση» στο Πα­ρί­σι (κάτι σαν άτυπο συ­νέ­δριο) στις 22-23 Ιούνη, όπου 200 μέλη του σχη­μα­τι­σμού συ­ζή­τη­σαν για τις αλ­λα­γές που εν­δε­χο­μέ­νως θα χρεια­στούν. Υπάρ­χουν φωνές, όπως η Ρακέλ Γκα­ρι­δό, που δια­φω­νούν με τις κρι­τι­κές που γί­νο­νται και την προ­ο­πτι­κή «ανα­συ­γκρό­τη­σης ενός αρι­στε­ρού μπλοκ» ως ξε­πε­ρα­σμέ­νη κι ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κή. Άλλα πρώην κε­ντρι­κά στε­λέ­χη (π.χ. Κουζ­μά­νο­βιτς) συ­νυ­πο­γρά­φουν ένα άλλο κεί­με­νο για την «κα­τάρ­ρευ­ση της ελ­πί­δας» του 2017 και –επι­κα­λού­με­να το πνεύ­μα των Κί­τρι­νων Γι­λέ­κων– δεί­χνουν να προ­σα­να­το­λί­ζο­νται σε ακόμα πιο «με­τα-αρι­στε­ρές» ανα­ζη­τή­σεις.

Ο διά­λο­γος για το μέλ­λον της Ανυ­πό­τα­κτης Γαλ­λί­ας αφορά το μέλ­λον της Αρι­στε­ράς κι ως τέ­τοιος αγ­γί­ζει και το ΚΚΓ -με τη συμ­με­το­χή π.χ. βου­λευ­τών του στη σχε­τι­κή συ­ζή­τη­ση περί Big Bang- και το NPA (Νέο Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κό Κόμμα) -με σχε­τι­κή αρ­θρο­γρα­φία, αλλά και συμ­με­το­χή σε κά­ποιες από τις διερ­γα­σί­ες- και άλλες δυ­νά­μεις.

Στην καρ­διά του ζη­τή­μα­τος βρί­σκε­ται το μο­ντέ­λο του «αρι­στε­ρού λαϊ­κι­σμού». Όταν συ­γκρο­τού­νταν η Ανυ­πό­τα­κτη Γαλ­λία, εί­χα­με επι­ση­μά­νει ότι το σχέ­διο πίσω από τη συ­γκρό­τη­σή της συ­μπύ­κνω­νε και τις αρε­τές και τα ελατ­τώ­μα­τα του Ζαν Λυκ Με­λαν­σόν. Ο οποί­ος κα­τα­νό­η­σε την ανά­γκη (και τη δυ­να­τό­τη­τα) να «ηγε­μο­νεύ­σει» μια άλλη δύ­να­μη στα αρι­στε­ρά των Σο­σια­λι­στών, να εμ­φα­νι­στεί ένα «δια­φο­ρε­τι­κό» αντί­πα­λο δέος απέ­να­ντι και στα πα­ρα­δο­σια­κά αστι­κά κόμ­μα­τα, αλλά και στην προ­σπά­θεια της Λεπέν να εκ­φρά­σει αυτή την αμ­φι­σβή­τη­ση κ.ο.κ. Αλλά ταυ­τό­χρο­να εκτι­μού­σε ότι η εναλ­λα­κτι­κή στους «μη­χα­νι­σμούς της πα­ρα­δο­σια­κής Αρι­στε­ράς» ήταν ένας ιδιό­τυ­πος λαϊ­κι­στι­κός «βο­να­παρ­τι­σμός» (ο ηγέ­της και ο λαός) και η απά­ντη­ση στην απα­ξί­ω­ση της υπαρ­κτής Αρι­στε­ράς ήταν η με­τα­τό­πι­ση σε έναν πιο «με­τα-αρι­στε­ρό» λόγο.

Παρά τις κρι­τι­κές ή τις επι­φυ­λά­ξεις που υπήρ­ξαν από τότε, κα­τόρ­θω­σε να πα­ρου­σιά­σει έναν σχη­μα­τι­σμό που κα­τέ­κτη­σε το δι­καί­ω­μα να εκ­φρά­ζει προ­νο­μια­κά και μα­ζι­κά την «αρι­στε­ρή αμ­φι­σβή­τη­ση». Στη μάχη των προ­ε­δρι­κών εκλο­γών του 2017, ο «αρι­στε­ρός λαϊ­κι­σμός» απο­δεί­χθη­κε απο­τε­λε­σμα­τι­κό ερ­γα­λείο. Το ορ­γα­νω­τι­κό μο­ντέ­λο (το­πι­κές ομά­δες που δρουν αυ­τό­νο­μα + επι­τε­λείο γύρω από τον Με­λαν­σόν με τον ίδιο να παί­ζει κα­θο­ρι­στι­κό ρόλο) μπό­ρε­σε να κι­νη­το­ποι­ή­σει πολ­λούς και ταυ­τό­χρο­να να χει­ρι­στεί τις ανά­γκες μιας εκλο­γής για πρό­ε­δρο, που εκ των πραγ­μά­των παίρ­νει και «προ­σω­πο­κε­ντρι­κά» χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά. Παρά τη ρη­το­ρι­κή με­τα­τό­πι­ση του Με­λαν­σόν σε έναν πιο «πα­νε­θνι­κό» λόγο σε σχέση π.χ. με την κα­μπά­νια του ως υπο­ψή­φιος του «Με­τώ­που της Αρι­στε­ράς» το 2012, το «αρι­στε­ρός» εξα­κο­λου­θού­σε να ισορ­ρο­πεί με το «λαϊ­κι­σμός».

Προ­βλή­μα­τα

Τα προ­βλή­μα­τα που επι­ση­μαί­νο­νταν από τότε κι αφο­ρού­σαν την «επό­με­νη μέρα», πέρα από την εκλο­γι­κή απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα, έπαι­ξαν κα­θο­ρι­στι­κό ρόλο. Η ανά­γκη ορ­γα­νω­τι­κής συ­γκρό­τη­σης της Ανυ­πό­τα­κτης Γαλ­λί­ας σε κάτι ποιο­τι­κά δια­φο­ρε­τι­κό από «εκλο­γι­κό κί­νη­μα» (όπως  τό­νι­ζαν και αγω­νι­στές που στρα­τεύ­τη­καν σε αυτή) δεν προ­χώ­ρη­σε. Ο «λαϊ­κι­στι­κός» λόγος απο­δεί­χθη­κε ανε­παρ­κής στη δο­κι­μα­σία της πα­ρα­τε­τα­μέ­νης πο­λι­τι­κής πάλης. Αυτές οι ορ­γα­νω­τι­κές και πο­λι­τι­κές αδυ­να­μί­ες του «αρι­στε­ρού λαϊ­κι­σμού» εμ­φα­νί­στη­καν το προη­γού­με­νο διά­στη­μα –και στις ευ­ρω­ε­κλο­γές απο­τυ­πώ­θη­καν και εκλο­γι­κά.

Ωστό­σο ο «αρι­στε­ρός λαϊ­κι­σμός», ως απά­ντη­ση στα υπαρ­κτά προ­βλή­μα­τα της υπαρ­κτής Αρι­στε­ράς, δέ­χε­ται συ­νή­θως κρι­τι­κές που έχουν και αρι­στε­ρή και δεξιά ανά­γνω­ση. Κά­ποια ση­μεία, που μπαί­νουν σή­με­ρα στο διά­λο­γο στη γαλ­λι­κή Αρι­στε­ρά, χρειά­ζο­νται διευ­κρί­νι­ση –και συ­νε­πώς θε­τι­κές αντι­προ­τά­σεις.

Οι κρι­τι­κές

Στις κρι­τι­κές που δια­τυ­πώ­νο­νται σή­με­ρα στη συ­ζή­τη­ση για την ανά­γκη επα­να­προ­σα­να­το­λι­σμού υψώ­νε­ται από πολ­λές δια­φο­ρε­τι­κές φωνές το ζή­τη­μα της δη­μο­κρα­τί­ας και της εσω­τε­ρι­κής λει­τουρ­γί­ας. Και σωστά. Είναι ζη­τή­μα­τα που τα­λα­νί­ζουν τις ορ­γα­νω­μέ­νες δυ­νά­μεις της Αρι­στε­ράς, αλλά η «λαϊ­κι­στι­κή» απά­ντη­ση που συν­δυά­ζει μια κά­ποια ιντερ­νε­τι­κή «αμε­σο­δη­μο­κρα­τία» ή μια «αυ­το­νο­μία των το­πι­κών ομά­δων» με τον αδιαμ­φι­σβή­τη­το ρόλο μιας ηγε­τι­κής ομά­δας ή της κοι­νο­βου­λευ­τι­κής ομά­δας στη χά­ρα­ξη της κε­ντρι­κής στρα­τη­γι­κής δεν είναι απά­ντη­ση σε αυτά –είναι πι­σω­γύ­ρι­σμα, ιδιαί­τε­ρα όταν οι προ­κλή­σεις της τα­ξι­κής πάλης και του πο­λι­τι­κού αγώνα έρ­χο­νται να αμ­φι­σβη­τή­σουν τις δυ­να­τό­τη­τες μιας «εκλο­γι­κής πο­λε­μι­κής μη­χα­νής». Αλλά σε αυτό το ση­μείο αξί­ζει να επι­ση­μαν­θεί αυτό που το­νί­ζουν αρ­κε­τοί-ές που στη­ρί­ζουν το «Big Bang», δη­λα­δή ότι η απά­ντη­ση δεν θα πρέ­πει να ανα­ζη­τη­θεί απλώς σε ένα νέο «καρ­τέλ κομ­μα­τι­κών ηγε­σιών».

Το ίδιο ισχύ­ει και για την κρι­τι­κή ότι απο­δεί­χθη­κε υπερ­βο­λι­κός κι απω­θη­τι­κός ο «αντα­γω­νι­σμός με τη Λεπέν σε κραυ­γές κατά του Μα­κρόν». Αν πίσω από το κά­λε­σμα για μια «θε­τι­κή πο­λι­τι­κή της ελ­πί­δας» βρί­σκε­ται η ανά­γκη για ορα­μα­τι­κή απά­ντη­ση και σύν­δε­σή της με τις συ­γκε­κρι­μέ­νες διεκ­δι­κή­σεις των «από κάτω», μα­κριά από τα­κτι­κές αντι-πο­λι­τι­κού «θο­ρύ­βου», είναι απο­λύ­τως σωστό. Αν λει­τουρ­γή­σει ως έκ­κλη­ση για «υπεύ­θυ­νη-προ­γραμ­μα­τι­κή» αντι­πο­λί­τευ­ση στον Μα­κρόν, θα επα­να­φέ­ρει από την πίσω πόρτα πο­λι­τι­κές που οδή­γη­σαν στη χρε­ο­κο­πία την κά­πο­τε ισχυ­ρή γαλ­λι­κή Αρι­στε­ρά.

Αρ­κε­τοί επι­κρι­τές που ει­ση­γού­νται την  «επι­στρο­φή στην Αρι­στε­ρά», την ταυ­τί­ζουν με την υπε­ρά­σπι­ση των «διε­θνι­στι­κών ιδεών». Είναι απο­λύ­τως κρί­σι­μο κι ένα από τα πλέον αμ­φι­λε­γό­με­να ση­μεία της «πα­τριω­τι­κής» ρη­το­ρι­κής του Με­λαν­σόν. Αν είναι μια φορά πρό­βλη­μα η θε­ω­ρία της «κα­τα­φυ­γής στο έθνος-κρά­τος» ως απά­ντη­ση της ερ­γα­τι­κής τάξης που ζει μέσα σε με­σαί­ους κα­πι­τα­λι­σμούς όπως η Ελ­λά­δα, στη Γαλ­λία(!) το πρό­βλη­μα ενός «εθνι­κού ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμού» βγά­ζει μάτι. Ωστό­σο, από πο­λι­τι­κούς χώ­ρους όπως το ΚΚΓ ή οι Generation.s (το γαλ­λι­κό τμήμα του Diem25, με επι­κε­φα­λής τον Αμόν που «έσπα­σε» από το Σο­σια­λι­στι­κό Κόμμα μετά την απο­τυ­χία του στις προ­ε­δρι­κές), που ταυ­τί­ζουν τον «διε­θνι­σμό» με τον κο­σμο­πο­λι­τι­σμό και τον ευ­ρω-με­ταρ­ρυθ­μι­σμό, αυτή η κρι­τι­κή είναι υπο­κρι­τι­κή και άστο­χη.

Το ίδιο «παι­χνί­δι με τις λέ­ξεις» μπο­ρεί να υπάρ­ξει και στο αί­τη­μα για «στρο­φή στην Αρι­στε­ρά». Όταν προ­έρ­χε­ται από αγω­νι­στές που επι­ζη­τούν να επα­να­φέ­ρουν στη συ­ζή­τη­ση το τα­ξι­κό ζή­τη­μα, την ορ­γα­νω­μέ­νη πάλη, τον σο­σια­λι­σμό ως προ­ο­πτι­κή κ.ο.κ. είναι μια σωστή κα­τεύ­θυν­ση. Αλλά αξί­ζει να θυ­μό­μα­στε ότι ο Πά­μπλο Ιγ­γλέ­σιας άφησε πίσω του τη «λαϊ­κι­στι­κή» διά­κρι­ση «λα­ός-ελίτ» και θυ­μή­θη­κε εκ νέου τη δια­χω­ρι­στι­κή γραμ­μή «Αρι­στε­ρά-Δε­ξιά», όταν απο­φά­σι­σε να προ­σεγ­γί­σει το Σο­σια­λι­στι­κό Κόμμα για συ­γκυ­βέρ­νη­ση. Στη Γαλ­λία, όπου η λέξη «Αρι­στε­ρά» είναι αρ­κε­τά «πλα­τιά» (πε­ρι­λαμ­βά­νο­ντας πα­ρα­δο­σια­κά τους σο­σιαλ­δη­μο­κρά­τες), αυτές οι απο­σα­φη­νί­σεις είναι ανα­γκαί­ες. Μια ανά­λο­γη πρω­το­βου­λία στη Γαλ­λία, που υπο­σχό­ταν την «ανα­συ­γκρό­τη­ση της Αρι­στε­ράς», κα­τέ­λη­ξε τε­λι­κά να γίνει όχημα του νε­κρο­ζώ­ντα­νου Σο­σια­λι­στι­κού Κόμ­μα­τος πριν τις ευ­ρω­ε­κλο­γές.

Τι ανα­συ­γκρό­τη­ση;

Πρό­κει­ται για ζη­τή­μα­τα που έχουν μπρο­στά τους να λύ­σουν οι σύ­ντρο­φοι και οι συ­ντρό­φισ­σές μας στη Γαλ­λία. Οι θε­τι­κές προ­τά­σεις, όπου κι όταν κα­τα­τε­θούν, θα είναι μια ευ­και­ρία να ξε­δια­λύ­νουν το τοπίο που δη­μιουρ­γούν σή­με­ρα οι επι­κρί­σεις.

Ένα ση­μείο που υπο­γραμ­μί­ζουν άν­θρω­ποι που στη­ρί­ζουν την έκ­κλη­ση για το Big Bang, απο­τε­λεί κατά τη γνώμη μας μια καλή αφε­τη­ρία:  «Το άθροι­σμα των πο­σο­στών των αρι­στε­ρών κομ­μά­των δεν δη­μιουρ­γεί από μόνο του πο­λι­τι­κή δυ­να­μι­κή. Η δυ­να­μι­κή είναι κάτι που προ­κύ­πτει με τα σωστά υλικά και το σωστό χρόνο, μαζί με τη δη­μιουρ­γία ελ­πί­δας». Η έκ­κλη­ση για διά­λο­γο και συ­νερ­γα­σία με­τα­ξύ αρι­στε­ρών πο­λι­τι­κών, αγω­νι­στών, συν­δι­κα­λι­στών, οι­κο­λό­γων, φε­μι­νι­στριών κι αντι­ρα­τσι­στών, αν παρ­θεί στα σο­βα­ρά, μπο­ρεί να βγά­λει κάτι πιο ελ­πι­δο­φό­ρο και αν­θε­κτι­κό από μια «νε­κρα­νά­στα­ση» μιας (θνη­σι­γε­νούς ξανά) εκλο­γι­κής συμ­μα­χί­ας, με το βλέμ­μα π.χ. στις αυ­το­διοι­κη­τι­κές εκλο­γές.

Όπως γρά­φουν και οι του NPA στην εφη­με­ρί­δα τους, δη­λώ­νο­ντας «πα­ρό­ντες» στις διερ­γα­σί­ες, η προ­ο­πτι­κή είναι στην «κοινή δράση και τη συ­ζή­τη­ση» με το βλέμ­μα πά­ντο­τε στις αντι­στά­σεις των «από κάτω», εκεί όπου θα με­τρη­θούν όλες οι προ­σπά­θειες της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς.

rproject.gr