Η ριζοσπαστική Αριστερά, η συγκυρία και η προοπτική των εκλογών

Το εάν θα γίνει εφι­κτή η ανα­τρο­πή της κυ­βέρ­νη­σης , είναι ένα πο­λι­τι­κό ερώ­τη­μα που η απά­ντη­σή του θα κρι­θεί από το πώς θα διεκ­δι­κη­θεί αυτή η ανα­τρο­πή. Από το εάν και κατά πόσο θα τε­θούν ξε­κά­θα­ροι οι­κο­νο­μι­κο-κοι­νω­νι­κοί και πο­λι­τι­κοί στό­χοι, ελ­κυ­στι­κοί και πει­στι­κοί για τις ερ­γα­τι­κές και λαϊ­κές μάζες. Από το εάν και κατά πόσο θα δη­μιουρ­γη­θεί ένα πο­λι­τι­κό ρεύμα που θα διεκ­δι­κεί το να μην πε­ριο­ρι­στεί το δια­κύ­βευ­μα των εκλο­γών στην εναλ­λα­γή του δια­χει­ρι­στή μιας -λίγο ή πολύ- δε­δο­μέ­νης κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής, αλλά  να πάρει τη διά­στα­ση της ανα­τρο­πής όλης της κυ­ρί­αρ­χης κα­τεύ­θυν­σης, τη διά­στα­ση της απαί­τη­σης για μια ρι­ζι­κή αλ­λα­γή του συ­σχε­τι­σμού πο­λι­τι­κής δύ­να­μης με­τα­ξύ των βα­σι­κών κοι­νω­νι­κών «στρα­το­πέ­δων». 

Αντώνης Νταβανέλος

Σε αυτήν την εφη­με­ρί­δα έχου­με κατ’ επα­νά­λη­ψη γρά­ψει ότι επι­θυ­μού­με την ανα­τρο­πή της κυ­βέρ­νη­σης Μη­τσο­τά­κη «από τα κάτω και από αρι­στε­ρά». Αν και φτά­νου­με στις πα­ρα­μο­νές των εκλο­γών, ένα τέ­τοιο ρεύμα ερ­γα­τι­κής/λαϊ­κής κι­νη­το­ποί­η­σης απέ­χει ακόμα αι­σθη­τά από τα ανα­γκαία επί­πε­δα. Αυτή είναι η πραγ­μα­τι­κή βάση για να ερ­μη­νεύ­σου­με το γιατί η ΝΔ δια­τη­ρεί -του­λά­χι­στον στις δη­μο­σκο­πή­σεις- σο­βα­ρές ελ­πί­δες για να δια­τη­ρή­σει τον έλεγ­χο των πο­λι­τι­κών εξε­λί­ξε­ων.

Γι’ αυτό έχει ιδιαί­τε­ρη πο­λι­τι­κή ση­μα­σία η πα­ρέμ­βα­ση του κό­σμου της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Ενός κό­σμου που απο­τε­λεί τμήμα της ρα­χο­κοκ­κα­λιάς των κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων αντί­στα­σης, ενώ σή­με­ρα «σκέ­φτε­ται» αν θα ψη­φί­σει ΚΚΕ, ΜΕ­ΡΑ­25 ή τα ψη­φο­δέλ­τια της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς (με την πιο «μα­ζι­κή» εκ­προ­σώ­πη­ση κυ­ρί­ως από την ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ και την Αρι­στε­ρή Πρω­το­βου­λία…).

Η πα­ρα­κά­τω πο­ρεία οφεί­λει να συν­δε­θεί με μια βα­θύ­τε­ρη συ­ζή­τη­ση για τη συ­γκυ­ρία και τις προ­ο­πτι­κές.

Η κυ­βέρ­νη­ση Μη­τσο­τά­κη λει­τούρ­γη­σε σαν μια πο­λε­μι­κή μη­χα­νή στην υπη­ρε­σία του κε­φα­λαί­ου και όχι σαν μια απλή «δια­χει­ρι­στι­κή» αστι­κή κυ­βέρ­νη­ση. Η πο­λι­τι­κή της δεν κα­θο­ρί­στη­κε από μια απλή (και όπως πάντα…) «τα­ξι­κή μο­νο­μέ­ρεια», αλλά από μια συ­ντε­ταγ­μέ­νη προ­σπά­θεια «αντί­στρο­φης ανα­δια­νο­μής» σε βάρος των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των φτω­χών και ασύ­στο­λα υπέρ των κα­πι­τα­λι­στών και των ανώ­τε­ρων με­σο­στρω­μά­των που είναι στην ουρά τους. Στο επι­τε­λείο της ΝΔ γνω­ρί­ζουν ότι αυτή είναι η βάση της δύ­να­μής τους και δεν σκο­πεύ­ουν να πα­ρα­χω­ρή­σουν ούτε ένα προ­σω­ρι­νό «τάιμ-άουτ» της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης επι­θε­τι­κό­τη­τας ενό­ψει εκλο­γών.

Στην απέ­να­ντι πλευ­ρά, στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, έχει ολο­κλη­ρω­θεί η δια­δι­κα­σία σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κής με­τάλ­λα­ξης. Μά­λι­στα προς μια σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία χωρίς σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις, αλλά και με την αυ­τα­πά­τη ότι δεν είναι πλέον ανα­γκαίο ούτε καν ένα σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό κόμμα, ότι είναι αρ­κε­τή μια «εκλο­γι­κή μη­χα­νή» στη­ριγ­μέ­νη στη «λάμψη» του Αρ­χη­γού που θα πε­ρι­τρι­γυ­ρί­ζε­ται από ένα πει­θή­νιο σταρ σύ­στεμ στε­λε­χών, κυ­ρί­ως ψη­φο­θη­ρι­κών επι­δό­σε­ων. Για όποιον/α δεν επι­θυ­μεί να εθε­λο­τυ­φλεί, αυτό ήταν το νόημα των πο­λι­τι­κών απο­φά­σε­ων αλλά και των ορ­γα­νω­τι­κών «νε­ω­τε­ρι­σμών» που ο Τσί­πρας επέ­βα­λε στο πρό­σφα­το συ­νέ­δριο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Αυτό το «κόμ­μα-Προ­ο­δευ­τι­κή Συμ­μα­χία» θα επι­χει­ρή­σει να αντι­τά­ξει στον πο­λε­μι­κό κα­θε­στω­τι­σμό του Μη­τσο­τά­κη μια πο­λι­τι­κή «στρα­τη­γι­κή» που ισχυ­ρί­ζε­ται ότι μπο­ρεί να ικα­νο­ποι­ή­σει τους πά­ντες, και τους ερ­γά­τες και τους κα­πι­τα­λι­στές, και τους φτω­χούς και τους πλού­σιους, μέσα σε μια υπό­σχε­ση ανέ­φε­λης «ανά­πτυ­ξης» που τάχα μπο­ρεί να δια­σφα­λί­σει η «πο­λι­τι­κή βού­λη­ση» της ηγε­σί­ας του. Γι’ αυτό ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχει κα­τα­φύ­γει σε μια πο­λι­τι­κή ελά­χι­στων συ­γκε­κρι­μέ­νων δε­σμεύ­σε­ων απέ­να­ντι στους ερ­γα­ζό­με­νους και τα λαϊκά στρώ­μα­τα, γι’ αυτό ο Τσί­πρας δεν δι­στά­ζει να δη­λώ­νει «έτοι­μος για κυ­βερ­νή­σεις συ­νερ­γα­σί­ας». Προ­σο­χή: Οι με­τέ­πει­τα διευ­κρι­νί­σεις ότι αυτό δεν αφορά σε­νά­ρια «με­γά­λου συ­να­σπι­σμού», σε­νά­ρια συ­γκυ­βέρ­νη­σης ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΝΔ και «λοι­πών δη­μο­κρα­τι­κών δυ­νά­με­ων», έχουν ελά­χι­στη αξιο­πι­στία, ει­δι­κά όταν προ­φέ­ρο­νται από τα χείλη κά­ποιου που (πα­ρα­βιά­ζο­ντας σα­φείς συ­νε­δρια­κές απο­φά­σεις του κόμ­μα­τός του) συ­γκυ­βέρ­νη­σε με τον Καμ­μέ­νο και τον Παυ­λό­που­λο.

Είναι λοι­πόν σαφές ότι η πο­λι­τι­κή πρό­θε­ση «να μαυ­ρί­σου­με τη ΝΔ» πρέ­πει να συν­δυά­ζε­ται υπο­χρε­ω­τι­κά με τη δή­λω­ση «καμιά εμπι­στο­σύ­νη στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ».

Η πέραν του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ Αρι­στε­ρά οφεί­λει να συ­ζη­τή­σει στη βάση κά­ποιων δύ­σκο­λων νέων δε­δο­μέ­νων.

Οι­κο­νο­μι­κή και κοι­νω­νι­κή κρίση

Είναι σαφές ότι στην οι­κο­νο­μία δια­μορ­φώ­νο­νται οι συν­θή­κες μιας νέας «τέ­λειας κα­ται­γί­δας», μιας νέας διε­θνούς κρί­σης. Ακόμα και στα newsletters των τρα­πε­ζών θα βρει κα­νείς προει­δο­ποι­ή­σεις όπως ότι «το βα­σι­κό σε­νά­ριο γί­νε­ται η ισχυ­ρή επι­βρά­δυν­ση το 2022, χωρίς να απο­κλεί­ε­ται η ύφεση το 2023», ότι ανα­θε­ω­ρού­νται προς τα πάνω οι εκτι­μή­σεις για τον πλη­θω­ρι­σμό σε όλε­ςτις χώρες του ΟΟΣΑ (στο 8,8%  κατά μέσο όρο το 2022, με προ­ο­πτι­κή 6,1% για το 2023), ότι η άνο­δος των τιμών στην ενέρ­γεια και στα τρό­φι­μα «θα διευ­ρύ­νει ση­μα­ντι­κά τις ανι­σό­τη­τες σε με­γά­λες πε­ριο­χές του πλα­νή­τη», ότι η απει­λή του πα­ρα­τε­τα­μέ­νου στα­σι­μο­πλη­θω­ρι­σμού «οδη­γεί τις Κε­ντρι­κές Τρά­πε­ζες στην τα­χύ­τε­ρη ιστο­ρι­κά από­συρ­ση μέ­τρων στή­ρι­ξης της οι­κο­νο­μί­ας». Σε μια τέ­τοια πε­ρί­ο­δο οι κυ­ρί­αρ­χες τά­ξεις θα αντι­δρά­σουν με κλι­μά­κω­ση της τα­ξι­κής επι­θε­τι­κό­τη­τας. Μια νέα απει­λή, συ­γκρί­σι­μη με εκεί­νη των μνη­μο­νί­ων, έρ­χε­ται με τα­χύ­τη­τα κατά πάνω μας. Σε μια τέ­τοια πε­ρί­ο­δο θα πρέ­πει να εί­μα­στε έτοι­μοι «για σκλη­ρή μάχη ακόμα και για μια κόρα ψωμί» (όπως απο­τύ­πω­νε ο Λένιν το νόημα των απο­φά­σε­ων του τέ­ταρ­του συ­νε­δρί­ου της Κο­μι­ντέρν για το Ενιαίο Μέ­τω­πο), έχο­ντας ταυ­τό­χρο­να πλήρη συ­νεί­δη­ση ότι η υπε­ρά­σπι­ση ακόμα και των στοι­χειω­δών δι­καιω­μά­των και κα­τα­κτή­σε­ων του κό­σμου μας θα είναι αντι­κεί­με­νο σκλη­ρής σύ­γκρου­σης, «με νύχια και με δό­ντια», με τον κόσμο των από πάνω κι όχι αντι­κεί­με­νο δια­πραγ­μά­τευ­σης και δια­δι­κα­σιών «κοι­νω­νι­κού δια­λό­γου».

Σε τέ­τοιες πε­ριό­δους η ενιαιο­με­τω­πι­κή δράση, λο­γι­κή και λει­τουρ­γία, γί­νε­ται η λυδία λίθος για την ει­λι­κρί­νεια κάθε γραμ­μής που ισχυ­ρί­ζε­ται ότι επι­χει­ρεί την «ανα­τρο­πή της υπάρ­χου­σας κα­τά­στα­σης των πραγ­μά­των».

Η πα­ρά­δο­ση του Ενιαί­ου Με­τώ­που συ­νι­στά μια «μέ­θο­δο» (να ενώ­σου­με στη δράση «όλα τα σφυ­ριά» που δια­θέ­τουν οι από κάτω…), αλλά και έναν αυ­στη­ρό πο­λι­τι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό (ενά­ντια στα κομ­βι­κά στοι­χεία της πο­λι­τι­κής των από πάνω, με στόχο την ανα­τρο­πή τους και όχι κά­ποιους υπο­θε­τι­κά υπαρ­κτούς «κοι­νούς τό­πους» τα­ξι­κής συ­νερ­γα­σί­ας…). Με την έν­νοια αυτή, η πα­ρά­δο­ση του Ενιαί­ου Με­τώ­που απο­τε­λεί πιε­στι­κό μή­νυ­μα προς διά­φο­ρους απο­δέ­κτες. Όσοι/ες προ­σα­να­το­λί­ζο­νται προς το ΚΚΕ οφεί­λουν να θυ­μού­νται ότι άλλο πράγ­μα είναι η «διεύ­ρυν­ση» των ψη­φο­δελ­τί­ων ενός κόμ­μα­τος και άλλο πράγ­μα είναι η επί­μο­νη και σχε­δια­σμέ­νη ενό­τη­τα δρά­σης με στόχο την κλι­μά­κω­ση των αγώ­νων. Όσοι/ες σκέ­φτο­νται προς το ΜΕ­ΡΑ­25, οφεί­λουν να θυ­μού­νται ότι για να υπε­ρα­σπι­στεί κα­νείς απο­τε­λε­σμα­τι­κά τους ερ­γα­ζό­με­νους και τους φτω­χούς, πρέ­πει να συ­γκρού­ε­ται με τους κα­πι­τα­λι­στές και τους πλού­σιους. Οι ορ­γα­νώ­σεις της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς οφεί­λουν να θυ­μού­νται ότι η προ­γραμ­μα­τι­κή επάρ­κεια δεν υπάρ­χει έξω από τη δο­κι­μα­σία της πρά­ξης, και ότι οι διά­φο­ρες επι­χει­ρή­σεις «κα­τα­γρα­φής» (ακόμα κι όταν είναι ανα­γκαί­ες…) ποτέ δεν υπήρ­ξαν αρ­κε­τές και πο­λι­τι­κά απο­τε­λε­σμα­τι­κές.

Από την προη­γού­με­νη πε­ρί­ο­δο έχου­με λάβει την προει­δο­ποί­η­ση ότι η εί­σο­δος του συ­στή­μα­τος σε συ­γκυ­ρία κρί­σης συ­νο­δεύ­ε­ται με μια έντα­ση της γε­νι­κευ­μέ­νης κοι­νω­νι­κής κα­τα­πί­ε­σης. Ο ρα­τσι­σμός στην Ελ­λά­δα και στην Ευ­ρώ­πη βα­ρά­ει κόκ­κι­νο. Ο σε­ξι­σμός οξύ­νε­ται όπως δεί­χνει το κύμα των βια­σμών και των γυ­ναι­κο­κτο­νιών. Η αδια­φο­ρία των κυ­ρί­αρ­χων ελίτ για τις συ­νέ­πειες της πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κής κρί­σης και της κλι­μα­τι­κής απει­λής γί­νε­ται απο­λύ­τως προ­κλη­τι­κή.

Σε αυτές τις συν­θή­κες, δεν είναι απο­δε­κτό να κυ­κλο­φο­ρούν προς διά­λο­γο κά­ποιες προ­γραμ­μα­τι­κές προ­τά­σεις πο­λι­τι­κής/εκλο­γι­κής συ­νερ­γα­σί­ας που υπο­βαθ­μί­ζουν σκαν­δα­λω­δώς τα ζη­τή­μα­τα των προ­σφύ­γων και με­τα­να­στών, της κα­τα­πί­ε­σης των γυ­ναι­κών των ομο­φυ­λό­φι­λων, τα ζη­τή­μα­τα της υπε­ρά­σπι­σης των λαϊ­κών μαζών από τις συ­νέ­πειες της πε­ρι­βαλ­λο­ντι­κής κα­τα­στρο­φής. Μια ορι­σμέ­νη αντί­λη­ψη που υπο­τι­μά τα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα και μιλά πε­ρι­φρο­νη­τι­κά για τον «δι­καιω­μα­τι­σμό», δεν είναι (όπως νο­μί­ζει) μια «σκλη­ρή» τα­ξι­κή άποψη, αλλά ένας συ­γκε­κα­λυμ­μέ­νος κοι­νω­νι­κός συ­ντη­ρη­τι­σμός.

Δυ­στυ­χώς, σε αυτές τις προ­κλή­σεις έχει προ­στε­θεί μια ακόμα (με­γά­λη) δυ­σκο­λία.

Πό­λε­μος και αντα­γω­νι­σμοί

Η ρω­σι­κή ει­σβο­λή στην Ου­κρα­νία υπήρ­ξε ένα με­γά­λο γε­γο­νός, που αλ­λά­ζει τον κόσμο όπως τον γνω­ρί­ζα­με. Η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση των τε­λευ­ταί­ων 40 χρό­νων, δίνει τη θέση της στη με­τα­βα­τι­κή πε­ρί­ο­δο της «ένο­πλης πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης», με μια τάση γρή­γο­ρης με­τά­βα­σης στις πε­ρι­φρου­ρη­μέ­νες ζώνες επιρ­ρο­ής και στη δια­σπο­ρά των θερ­μών «ση­μεί­ων επα­φής» των αντα­γω­νι­στών, στη δια­σπο­ρά των αντα­γω­νι­στι­κών συ­γκρού­σε­ων. Ο κό­σμος που έρ­χε­ται θυ­μί­ζει πε­ρισ­σό­τε­ρο την προ του 1914 πε­ρί­ο­δο, παρά την εποχή του Ψυ­χρού Πο­λέ­μου.

Η εξέ­λι­ξη αυτή έχει (ίσως φυ­σιο­λο­γι­κά σε ένα αρ­χι­κό διά­στη­μα…) επι­φέ­ρει δια­λυ­τι­κή σύγ­χυ­ση και πρό­σθε­τες διαι­ρέ­σεις. Ανα­γνω­ρί­ζο­ντας τις πι­θα­νό­τη­τες βελ­τί­ω­σης μέσα από την ανα­γκαία πο­λι­τι­κή συ­ζή­τη­ση, έχου­με από την αρχή της ει­σβο­λής του Πού­τιν ισχυ­ρι­στεί ότι η από­λυ­τη ιδε­ο­λο­γι­κή και πο­λι­τι­κή ανε­ξαρ­τη­σία απέ­να­ντι στο ΝΑΤΟ αλλά και τον ρω­σι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό, είναι πλέον μια ελά­χι­στη προ­ϋ­πό­θε­ση συ­γκρό­τη­σης. Η με­τά­βα­ση από τον μο­νο­πο­λι­κό κόσμο της αμε­ρι­κα­νο­να­τοϊ­κής ηγε­μο­νί­ας στον πο­λυ­πο­λι­κό κόσμο -όπου η Ρωσία, η Κίνα και άλλοι μι­κρό­τε­ροι «παί­κτες» διεκ­δι­κούν ανα­βαθ­μι­σμέ­νη με­ρί­δα στη λεία της εκ­με­τάλ­λευ­σης και της κα­τα­πί­ε­σης- δεν συ­νι­στά από μόνη της ένα καλό νέο, δεν είναι μια «αντι­κει­με­νι­κά» θε­τι­κή εξέ­λι­ξη. Γιατί όλοι οι «πόλοι» των αντα­γω­νι­στών και των συ­γκρού­σε­ων είναι ιμπε­ρια­λι­σμοί και η ιστο­ρία είναι γε­μά­τη πα­ρα­δείγ­μα­τα για το πόσο κα­τα­στρε­πτι­κές μπο­ρούν να γί­νουν οι ανερ­χό­με­νες ιμπε­ρια­λι­στι­κές δυ­νά­μεις. Στη μακρά πε­ρί­ο­δο που βρί­σκε­ται μπρο­στά μας, είναι ανα­ντι­κα­τά­στα­της αξίας οι επε­ξερ­γα­σί­ες της διε­θνι­στι­κής-αντι­πο­λε­μι­κής Αρι­στε­ράς της επο­χής μετά το Τσί­μερ­βαλντ, που ήρθε σε ρήξη με τη Δεύ­τε­ρη Διε­θνή, επι­λέ­γο­ντας την αυ­το­νο­μία του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος και της Αρι­στε­ράς του, τόσο απέ­να­ντι στους «χορ­τά­τους» όσο και απέ­να­ντι στους «πει­να­σμέ­νους» κα­πι­τα­λι­στές.

Ορ­γα­νώ­σεις και «με­τω­πι­κές» συ­γκρο­τή­σεις που αρ­νού­νται να κά­νουν αυτήν την επι­λο­γή, που ψά­χνουν στη Ρωσία του Πού­τιν ή στην Κίνα του Ξι κά­ποια «αντί­βα­ρα» στην αμε­ρι­κα­νο­να­τοϊ­κή βαρ­βα­ρό­τη­τα, ή αντί­στρο­φα που ψά­χνουν στο ΝΑΤΟ τα δη­μο­κρα­τι­κά αντί­βα­ρα στον ρω­σι­κό ή κι­νε­ζι­κό «ολο­κλη­ρω­τι­σμό», δεν θα μπο­ρέ­σουν να στα­θούν μέσα στις δο­κι­μα­σί­ες που έρ­χο­νται. Ο «στρα­το­πε­δι­σμός» στην ουρά του ενός ή του άλλου ιμπε­ρια­λι­στι­κού πόλου είναι πο­λι­τι­κή κα­τα­στρο­φή.

Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο που η πε­ριο­χή μας είναι το επί­κε­ντρο ενός πολύ επι­κίν­δυ­νου αντα­γω­νι­σμού, του ελ­λη­νο­τουρ­κι­κού αντα­γω­νι­σμού για την το­πι­κή ηγε­μο­νία στο Αι­γαίο και στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο, για το το­πι­κό με­ρί­διο του λέ­ο­ντος στην εκ­με­τάλ­λευ­ση των υδρο­γο­ναν­θρά­κων και τη στρα­τη­γι­κή των αγω­γών.

Η διαρ­κής απει­λή ενός ανε­ξέ­λεγ­κτου «θερ­μού επει­σο­δί­ου» δεί­χνει το πόσο επεί­γει μια στρο­φή προς την πο­λι­τι­κή συ­νεν­νό­η­σης, συμ­φι­λί­ω­σης, αλ­λη­λεγ­γύ­ης με τον τουρ­κι­κό λαό. Και η ιστο­ρία απο­δει­κνύ­ει ότι τέ­τοιες στρο­φές είναι εφι­κτές μόνο αν η Αρι­στε­ρά πάρει με­γά­λες πρω­το­βου­λί­ες προς την κα­τεύ­θυν­ση αυτή, έστω κι αν σε ένα αρ­χι­κό διά­στη­μα θα πρό­κει­ται για μο­νο­με­ρείς πρω­το­βου­λί­ες απόρ­ρι­ψης του αντα­γω­νι­στι­κού και τε­λι­κά φι­λο­πό­λε­μου σπι­ράλ θε­μά­των που συ­νη­θί­σα­με να απο­κα­λού­με «κυ­ριαρ­χι­κά δι­καιώ­μα­τα» (έστω κι αν αυτά είναι γνω­στό ότι πα­ρα­χω­ρού­νται αυ­το­μά­τως σε ιμπε­ρια­λι­στι­κούς κο­λοσ­σούς τύπου Exxon, Enic, Total κ.ο.κ.).

Τα θέ­μα­τα της ελ­λη­νο­τουρ­κι­κής κρί­σης δεν είναι δυ­να­τόν να μπουν κάτω από το πο­λι­τι­κό χαλί. Ακόμα και όποιον το επι­διώ­κει, θα τον εμπο­δί­σουν οι κο­λοσ­σιαί­οι εξο­πλι­σμοί. Το κό­στος των Μπελ­χά­ρα, των Ραφάλ και των F-35 θα πλη­ρω­θεί από τους μι­σθούς, τις συ­ντά­ξεις και τις πε­ρι­κο­πές των κοι­νω­νι­κών δα­πα­νών. Για όποιον επι­θυ­μεί να πα­ρα­μέ­νει σο­βα­ρός, το κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα στην πα­ρού­σα συ­γκυ­ρία στην Ελ­λά­δα δεν μπο­ρεί να τεθεί με απο­τε­λε­σμα­τι­κό τρόπο, αν δεν απορ­ρι­φθεί η επι­λο­γή των εξο­πλι­στι­κών προ­γραμ­μά­των, που αθροι­στι­κά ξε­περ­νούν σε κό­στος το μέ­γε­θος των πε­ρι­κο­πών κα­θε­νός από τα 3 με­γά­λα μνη­μό­νια. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ο Μη­τσο­τά­κης μέσα στο 2021-22 μας ανα­κοί­νω­σε, δια των εξο­πλι­στι­κών αγο­ρών του, ένα τέ­ταρ­το μνη­μό­νιο και ένα τμήμα της Αρι­στε­ράς κάνει ότι δεν το κα­τά­λα­βε.

Όλα τα πα­ρα­πά­νω πε­ρι­γρά­φουν την «πο­λι­τι­κή ύλη» που θα έπρε­πε να απα­ντη­θεί προ­γραμ­μα­τι­κά από τη ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά, προ­κει­μέ­νου να στη­ρι­χτεί μια ενω­τι­κή και απο­τε­λε­σμα­τι­κή εκλο­γι­κή πα­ρέμ­βα­ση. Όμως το ζή­τη­μα της πο­λι­τι­κής γραμ­μής και των προ­γραμ­μα­τι­κών απα­ντή­σε­ων, πα­ρό­λη τη ση­μα­σία και το βάρος που έχει, δεν είναι το μόνο απο­φα­σι­στι­κό κρι­τή­ριο.

Εκλο­γι­κή τα­κτι­κή

Για τη ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά, η αντι­με­τώ­πι­ση των εκλο­γών ήταν πάντα, και εξα­κο­λου­θεί να είναι, ζή­τη­μα τα­κτι­κής. Και τα­κτι­κή δεν ση­μαί­νει στρα­τη­γι­κή, δεν ση­μαί­νει πάγια και αναλ­λοί­ω­τη απά­ντη­ση, δεν ση­μαί­νει πάγια «συ­νή­θεια». Ση­μαί­νει συ­γκε­κρι­μέ­νη επι­λο­γή, με βάση τη συ­γκε­κρι­μέ­νη ανά­λυ­ση των συ­γκε­κρι­μέ­νων συν­θη­κών.

Τα πα­ρα­δο­σια­κά εκλο­γι­κά «κα­τε­βά­σμα­τα» μι­κρών ορ­γα­νώ­σε­ων της άκρας Αρι­στε­ράς, με αμε­λη­τέα εκλο­γι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα (τα γνω­στά 0,τόσο…) απο­τε­λούν μια πα­ρά­λο­γη σπα­τά­λη πόρων και προ­σπα­θειών, που όταν επα­να­λαμ­βά­νε­ται αε­νά­ως στις δε­κα­ε­τί­ες, κα­τα­λή­γει να λει­τουρ­γεί συ­κο­φα­ντι­κά για κάθε έν­νοια αρι­στε­ρής πο­λι­τι­κής τα­κτι­κής.

Η ήττα του 2015 στην Ελ­λά­δα, που έγινε κα­τα­νοη­τή ως ήττα διε­θνώς, προ­κά­λε­σε μια «αλ­λα­γή πε­δί­ου» σε αυτήν τη συ­ζή­τη­ση. Ένας ευ­ρύ­τε­ρος κό­σμος υπο­χώ­ρη­σε από το πο­λι­τι­κό στο κι­νη­μα­τι­κό επί­πε­δο. Τα λε­γό­με­να «πλα­τιά κόμ­μα­τα» της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς μπή­καν πα­ντού σε κα­θο­δι­κή πο­ρεία (με εμ­βλη­μα­τι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα την κρίση του Podemos στην Ισπα­νία και την υπο­χώ­ρη­ση του Bloco στην Πορ­το­γα­λία). Η πο­ρεία αυτή επη­ρέ­α­σε και με­τω­πι­κές συ­γκρο­τή­σεις που θε­ω­ρού­σαν ότι κά­ποιες πο­λι­τι­κές/προ­γραμ­μα­τι­κές επι­λο­γές τις κα­θι­στού­σαν οχυ­ρω­μέ­νες (όπως η ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ στην Ελ­λά­δα, ή το NPA στη Γαλ­λία).

Τα απο­τε­λέ­σμα­τα του Με­λαν­σόν στη Γαλ­λία και πα­ρα­δείγ­μα­τα στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή, δεί­χνουν κά­ποια ση­μά­δια ανά­τα­σης, μια τάση «επι­στρο­φής στην πο­λι­τι­κή». Όμως ακόμα τα συ­μπε­ρά­σμα­τα είναι επι­σφα­λή.

Αυτά πε­ρι­γρά­φουν το πρό­βλη­μα: Για μια στοι­χειω­δώς απο­τε­λε­σμα­τι­κή εκλο­γι­κή πα­ρέμ­βα­ση, εκτός από τις ανα­γκαί­ες πο­λι­τι­κές/προ­γραμ­μα­τι­κές απα­ντή­σεις, χρειά­ζε­ται και ένα ελά­χι­στο επί­πε­δο πο­λι­τι­κής δύ­να­μης και επιρ­ρο­ής. Για να γί­νου­με απο­λύ­τως συ­γκε­κρι­μέ­νοι: Στην Ελ­λά­δα σή­με­ρα θα υπήρ­χε το πε­ρι­θώ­ριο μιας (δύ­σκο­λης) εκλο­γι­κής πα­ρέμ­βα­σης μόνο εάν οι δυ­νά­μεις της ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ, της Αρι­στε­ρής Πρω­το­βου­λί­ας και ορι­σμέ­νων άλλων αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων απο­φά­σι­ζαν έγκαι­ρα να κα­τέ­βουν μαζί, σε ενιαίο μπλοκ, στις εκλο­γές.

Τότε θα ήταν θε­μι­τό να υπο­λο­γί­ζουν σε μια ορι­σμέ­νη πολ­λα­πλα­σια­στι­κή δυ­να­μι­κή που προ­κα­λεί η ενό­τη­τα στη δράση για να αντι­σταθ­μί­σουν τις με­γά­λες πο­λι­τι­κές πιέ­σεις που θα έχει η εκλο­γι­κή ανα­μέ­τρη­ση.

Η ΔΕΑ έχει δη­λώ­σει ότι την εν­δια­φέ­ρει αυτή η προ­ο­πτι­κή, κυ­ρί­ως με το κρι­τή­ριο της δια­μόρ­φω­σης κα­λύ­τε­ρων συν­θη­κών πάλης στην «επό­με­νη ημέρα» των εκλο­γών (που σε κάθε σε­νά­ριο απο­τε­λέ­σμα­τος προ­βλέ­πε­ται δύ­σκο­λη κι απαι­τη­τι­κή) και ότι αν προ­χω­ρή­σει μια σχε­τι­κή διερ­γα­σία θα είναι πρό­θυ­μη να συμ­με­τά­σχει και να δε­σμευ­τεί.

Δεν εί­μα­στε αι­σιό­δο­ξοι. Εάν υπήρ­χε πράγ­μα­τι ως ισχυ­ρή αυτή η πρό­θε­ση, θα είχε εκ­δη­λω­θεί ήδη με ισχυ­ρό­τε­ρους συ­ντο­νι­σμούς μέσα στο κα­θη­με­ρι­νό κί­νη­μα και με σο­βα­ρό­τε­ρους σχε­δια­σμούς κοι­νών δρά­σε­ων. Μόνον έτσι προ­κύ­πτουν βιώ­σι­μα πο­λι­τι­κά και εκλο­γι­κά μέ­τω­πα και όχι βια­στι­κές εκλο­γι­κές συ­γκολ­λή­σεις πε­ριο­ρι­σμέ­νων φι­λο­δο­ξιών. Αντ΄αυτού, σε εξέ­λι­ξη είναι μάλ­λον το γνω­στό blame game, οι κα­ντρί­λιες για να φορ­τω­θούν οι «άλλοι» το ναυά­γιο μιας ενω­τι­κής από­πει­ρας, παρά ένα ει­λι­κρι­νές άνοιγ­μα της συ­ζή­τη­σης με στόχο να υπάρ­ξει επι­τυ­χία.

Σε αυτό το εν­δε­χό­με­νο δεν θα πά­ρου­με την ευ­θύ­νη της συμ­με­το­χής σε κά­ποια από τις επι­μέ­ρους από­πει­ρες, που θε­ω­ρού­με ότι βα­δί­ζουν προς πο­λι­τι­κή και εκλο­γι­κή απο­τυ­χία.

Θα δη­λώ­νου­με με σα­φή­νεια αυτό που θα θε­ω­ρού­με δια­χω­ρι­στι­κή γραμ­μή: Μαύρο στη ΝΔ – Καμία εμπι­στο­σύ­νη στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, και θα κα­λού­με σε ψήφο στην πέραν του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ Αρι­στε­ρά. Δεν θα έχου­με καμιά πρό­θε­ση να τσα­κω­θού­με με κόσμο που θα προ­τί­θε­ται να ψη­φί­σει ΚΚΕ, ή ΜΕ­ΡΑ­25, ή ΑΝΤΑΡ­ΣΥΑ, ή Αρι­στε­ρή Πρω­το­βου­λία, προ­τι­μώ­ντας να ανοί­γου­με τη συ­ζή­τη­ση για με­τε­κλο­γι­κά κα­θή­κο­ντα. Με επί­γνω­ση ότι μπρο­στά σε μια κρί­σι­μη δο­κι­μα­σία, ίσως θα έχει χαθεί μια ακόμα ευ­και­ρία.

Ο Γ. Βα­ρου­φά­κης και οι πο­λι­τι­κές προ­τά­σεις του ΜΕ­ΡΑ­25

Ο Γ. Βα­ρου­φά­κης δεί­χνει αυτή τη φορά υψη­λό­τε­ρα πο­λι­τι­κά ανα­κλα­στι­κά απ’ ό,τι έδει­ξε το 2015. Δεί­χνει να κα­τα­νο­εί κα­λύ­τε­ρα από τον Αλ. Τσί­πρα το γε­γο­νός ότι η ανα­τρο­πή της κυ­βέρ­νη­σης Μη­τσο­τά­κη είναι κα­θή­κον πο­λι­τι­κά πιο σύν­θε­το από την ορ­γά­νω­ση μιας ανέ­με­λης προ­ε­κλο­γι­κής κα­μπά­νιας, ότι το εναλ­λα­κτι­κό πρό­γραμ­μα για την επό­με­νη μέρα προ­ϋ­πο­θέ­τει κά­ποιες σα­φείς επι­λο­γές και, μέσα σε αυτά τα πλαί­σια, ότι το κοι­νο­βου­λευ­τι­κό μέλ­λον του ΜΕ­ΡΑ­25 είναι κάθε άλλο παρά δια­σφα­λι­σμέ­νο. Στη βάση αυτών των δια­πι­στώ­σε­ων επι­δί­δε­ται σε μια πιο δρα­στή­ρια πα­ρέμ­βα­ση που, σε αντί­θε­ση με τους Αλ. Τσί­πρα και Ν. Αν­δρου­λά­κη, δια­θέ­τει πο­λι­τι­κές αιχ­μές.

Πε­ρι­δια­βά­ζο­ντας τα sites της διε­θνούς αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς, με έκ­πλη­ξη δια­πι­στώ­σα­με ότι ο Γ. Βα­ρου­φά­κης θα είναι φέτος ένας εκ των προ­βε­βλη­μέ­νων ομι­λη­τών στο Marxism 2022, στη διε­θνή συ­νά­ντη­ση μαρ­ξι­στι­κής συ­ζή­τη­σης που, όπως κάθε χρόνο, διορ­γα­νώ­νει στο Λον­δί­νο το βρε­τα­νι­κό SWP (Σο­σια­λι­στι­κό Ερ­γα­τι­κό Κόμμα). Φαί­νε­ται ότι ο επι­κε­φα­λής του ΜΕ­ΡΑ­25, που δια­τη­ρεί στε­νές σχέ­σεις με τους αστέ­ρες της «αρι­στε­ρής» σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας όπως ο Κόρ­μπιν, επι­χει­ρεί να διευ­ρύ­νει τις συ­ζη­τή­σεις του και προς τα αρι­στε­ρά. Εξ όσων γνω­ρί­ζου­με αυτό δεν αφορά μόνο τις διε­θνείς σχέ­σεις του ΜΕ­ΡΑ­25, αλλά και επι­λο­γές για διεύ­ρυν­ση του κύ­κλου των συ­νο­μι­λη­τών του και στην Ελ­λά­δα, μιας και όπως όλοι κα­τα­λα­βαί­νουν οι μέρες ως τις εκλο­γές θα είναι «γκα­στρω­μέ­νες».

Τα 7+1 ση­μεία και οι αμ­φι­ση­μί­ες

Τις αιχ­μές στην πο­λι­τι­κή του ΜΕ­ΡΑ­25, ο Γ. Βα­ρου­φά­κης συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­σε και πα­ρου­σί­α­σε με τα 7 + 1 ση­μεία «ως βάση οποιου­δή­πο­τε δια­λό­γου». Σωστά, κά­λε­σε τα άλλα «αντι­δε­ξιά κόμ­μα­τα» και κυ­ρί­ως τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, να πα­ρου­σιά­σουν τώρα τις αντί­στοι­χες επι­λο­γές τους ανα­λαμ­βά­νο­ντας προ­ε­κλο­γι­κά τις δε­σμεύ­σεις απέ­να­ντι στον κόσμο, ενώ ακόμα πιο σωστά υπο­γράμ­μι­σε ότι όποια «συμ­μα­χι­κή σχέση» θα κρι­θεί κατά την προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρί­ο­δο, αφού «μετά την κάλπη κα­νέ­να σο­βα­ρό κυ­βερ­νη­τι­κό πρό­γραμ­μα δεν μπο­ρεί να σφυ­ρη­λα­τη­θεί». Απ’ ό,τι φά­νη­κε και με τις δη­λώ­σεις Τσα­κα­λώ­του, αυτή η πίεση έγινε αι­σθη­τή στο εσω­τε­ρι­κό του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Μέσα στα 7 + 1 ση­μεία του ΜΕ­ΡΑ­25, υπάρ­χουν στό­χοι που με αυ­θε­ντι­κό τρόπο είναι ση­μα­ντι­κοί για τον κόσμο. Η Αυ­τό­μα­τη Τι­μα­ριθ­μι­κή Ανα­προ­σαρ­μο­γή στον κα­τώ­τα­το μισθό, η επα­νε­θνι­κο­ποί­η­ση της ΔΕΗ, μια ση­μα­ντι­κή μεί­ω­ση του ΦΠΑ, η ρήξη με την εξο­ρυ­κτι­κή στρα­τη­γι­κή και η «από­συρ­ση από τον μι­λι­τα­ρι­στι­κό-εξο­ρυ­κτι­κό άξονα με Ισ­ρα­ήλ-Κύ­προ-Αί­γυ­πτο-Εμι­ρά­τα» είναι δε­σμεύ­σεις που πχ ο Αλ. Τσί­πρας έχει απο­φύ­γει να ανα­λά­βει.

Ο Γ. Βα­ρου­φά­κης μοιά­ζει να προ­τεί­νει την έξοδο από το ΝΑΤΟ και τη ρήξη με το κα­θε­στώς των αμε­ρι­κα­νο­να­τοϊ­κών βά­σε­ων. Όμως η πε­ρι­λη­πτι­κή ανα­φο­ρά σε έναν τόσο με­γά­λο στόχο, όπως και οι αμ­φι­ση­μί­ες στις δια­τυ­πώ­σεις, υπο­νο­μεύ­ουν την αξιο­πι­στία αυτής της εξαγ­γε­λί­ας.

Προ­κύ­πτει έτσι το ζή­τη­μα της σα­φή­νειας στο γε­νι­κό­τε­ρο πλαί­σιο μέσα στο οποίο ο Βα­ρου­φά­κης εντάσ­σει τους στό­χους του, αλλά και της με­θό­δου που είναι δια­τε­θει­μέ­νος να ακο­λου­θή­σει για να τους προ­σεγ­γί­σει. Ενά­ντια σε ποιους στρέ­φε­ται η πο­λι­τι­κή του ΜΕ­ΡΑ­25; Ο Βα­ρου­φά­κης απα­ντά ότι εντάσ­σει την πο­λι­τι­κή του σε «ένα Με­γά­λο Όραμα για ορι­στι­κή ανα­τρο­πή της αυ­το­κρα­το­ρί­ας του κε­φα­λαί­ου… που μας επι­βά­λει να φυ­το­ζω­ού­με σε μια ιδιό­τυ­πη φυ­λα­κή του χρέ­ους». Καλή είναι η αντί­θε­ση στην «αυ­το­κρα­το­ρία του κε­φα­λαί­ου», αλλά είναι γνω­στό ότι σή­με­ρα τυ­πι­κά ζούμε σε συν­θή­κες «δη­μο­κρα­τί­ας του κε­φα­λαί­ου», οπότε ο Γ.Β. πρέ­πει να μας πει κάτι και γι’ αυτές. Από αυτή την άποψη, οι φίλοι του Γ.Β. όπως ο Κόρ­μπιν και ο Σά­ντερς, είναι σα­φέ­στε­ροι γιατί εντάσ­σουν τη σκέψη τους στα πιο πα­ρα­δο­σια­κά «δί­πο­λα», μι­λώ­ντας για «κα­πι­τα­λι­σμό-σο­σια­λι­σμό». Δεν εκ­φρά­ζου­με θε­ω­ρη­τι­κές ανη­συ­χί­ες. Στα 7+1 ση­μεία του ΜΕ­ΡΑ­25 απου­σιά­ζει κάθε μέτρο (πέρα από την αύ­ξη­ση της φο­ρο­λο­γί­ας μόνο των με­γά­λων επι­χει­ρή­σε­ων στο 30%) που θα μπο­ρού­σε να γίνει κα­τα­νοη­τό ως τάση πε­ριο­ρι­σμού των κα­πι­τα­λι­στών. Αλή­θεια, πόσο πι­θα­νή είναι μια «έξο­δος από το δυ­στο­πι­κό εκ­με­ταλ­λευ­τι­κό σύ­στη­μα» χωρίς σύ­γκρου­ση με την πραγ­μα­τι­κή κυ­ρί­αρ­χη τάξη;

Ο Γ.Β. θέτει το στόχο της «από­δρα­σης από τη φυ­λα­κή του χρέ­ους», αλλά «πα­ρα­μέ­νο­ντας μέλος της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης». Το επι­χεί­ρη­μά του αφορά τους κα­νό­νες απο­βο­λής («αντί­θε­τα με την Ευ­ρω­ζώ­νη απ’ όπου η τρόι­κα μπο­ρεί να σε απο­βά­λει έμ­με­σα, κλεί­νο­ντας τις τρά­πε­ζές σου… από την ΕΕ δεν υπάρ­χει τρό­πος να διώ­ξουν κρά­τος-μέ­λος»). Εδώ, νο­μί­ζου­με, ότι ο Γ.Β. βα­δί­ζει ενά­ντια στην εμπει­ρία του στο 2015, αλλά και ενά­ντια στο πνεύ­μα των αυ­το­κρι­τι­κών του λίγο αρ­γό­τε­ρα. Η «χάρ­τι­νη» διά­κρι­ση με­τα­ξύ Ευ­ρω­ζώ­νης και ΕΕ, είναι πολύ ασθε­νι­κό επι­χεί­ρη­μα μπρο­στά στα οι­κο­νο­μι­κά τανκς που οι δύο όψεις αυτού του ίδιου θη­ρί­ου έχουν στη διά­θε­σή τους.

Αυτές οι γε­νι­κό­τε­ρες αμ­φι­ση­μί­ες επι­βά­λουν μια προ­σε­κτι­κό­τε­ρη «ανά­γνω­ση» των 7+1 ση­μεί­ων. Για πα­ρά­δειγ­μα, γιατί η ΑΤΑ ορί­ζε­ται ως στό­χος μόνο για τον κα­τώ­τα­το μισθό και όχι συ­νο­λι­κά για τους μι­σθούς και τις συ­ντά­ξεις, όπως ήταν στην πα­ρα­δο­σια­κή γλώσ­σα του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος; Γιατί μια πο­λι­τι­κή ενά­ντια στις ιδιω­τι­κο­ποι­ή­σεις συ­γκε­κρι­με­νο­ποιεί­ται μόνο στη (σωστή) επα­νε­θνι­κο­ποί­η­ση της ΔΕΗ και δεν επε­κτεί­νε­ται σε άλλες ιδιω­τι­κο­ποι­η­μέ­νες επι­χει­ρή­σεις και ορ­γα­νι­σμούς «στρα­τη­γι­κής ση­μα­σί­ας»; (πχ ΟΤΕ, σι­δη­ρό­δρο­μοι, λι­μά­νια κ.ο.κ.). Γιατί στους κρί­σι­μους το­μείς της υγεί­ας και της εκ­παί­δευ­σης δεν υιο­θε­τεί­ται η ολο­φά­νε­ρα ανα­γκαία επι­λο­γή της ενί­σχυ­σης του δη­μό­σιου τομέα με τον πε­ριο­ρι­σμό του ιδιω­τι­κού, αλλά υιο­θε­τεί­ται ο ομι­χλώ­δης όρος «κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση της δη­μό­σιας υγεί­ας και παι­δεί­ας…»; Τι θα γίνει με ορι­σμέ­νες βάρ­βα­ρες «μνη­μο­νια­κές» ρυθ­μί­σεις που ενώ επι­βλή­θη­καν ως έκτα­κτες, έχουν μο­νι­μο­ποι­η­θεί (πχ ΕΝΦΙΑ, «Ει­σφο­ρά» Κοι­νω­νι­κής Αλ­λη­λεγ­γύ­ης κ.ο.κ.);

Με αυτή την έν­νοια, τα βή­μα­τα μπρο­στά του Γ.Β. και η ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση της πο­λι­τι­κής του κόμ­μα­τός του είναι κα­λο­δε­χού­με­να νέα. Όμως είναι βή­μα­τα πε­ριο­ρι­σμέ­να, δι­στα­κτι­κά, και πίσω από τις ανά­γκες των και­ρών.

rproject.gr