Δεν ξέρω για πόσο καιρό ακόμα θα απασχολήσει τη δημόσια σφαίρα η πρόσφατη ημερίδα του Ινστιτούτου Τσίπρα με τα συνακόλουθα σχόλια πολιτικών προσωπικοτήτων, δημοσιολόγων, δημοσιογράφων, πολιτικών παρατηρητών και ενεργών πολιτών του λεγόμενου «αριστερού ημισφαιρίου» – αγνοώ εξάλλου αν ο όρος αυτός που πρόσφατα κυκλοφορεί έχει παρθεί στα σοβαρά ή απλώς ειρωνικά.
ΠΑΝΤΩΣ από τις τελευταίες εκτιμήσεις που διαβάζω από συμμετέχοντες στην εν λόγω ημερίδα, διαφαίνεται ότι προς το παρόν, τόσο οι γνωστές πολλαπλές δυσκολίες σύγκλησης των κομμάτων του προοδευτικού χώρου, όσο και οι σε βάθος χρόνου αναμενόμενες κοινωνικές συγκλήσεις προτάσσουν επιτακτικά και πρωτίστως, αν όχι και προϋποθέτουν, την άμεση σύμπραξη και συνεργασία «τεσσάρων Ιδρυμάτων» προς αντιμετώπιση της «οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής δυστοπίας» που βιώνουμε καθημερινά! (βλέπε συνέντευξη της Λούκας Κατσέλη στην «Εφ.Συν.», 26/10/24). Ενας τέτοιος βαρυσήμαντος ισχυρισμός οφείλει τουλάχιστον να μας προβληματίσει – κι αυτό ανεξαρτήτως των εκτιμήσεων που μπορούμε να έχουμε σχετικά με τα όσα ειπώθηκαν και συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της ημερίδας1.
Γιάννος Θανασέκος*
Ο λόγος λοιπόν περί πολιτικής δυστοπίας και Ιδρυμάτων.
ΑΣ ΘΥΜΗΘΟΥΜΕ ότι από το 2019 και μετά, στα πλαίσια των εσωκομματικών εξελίξεων και αναταραχών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., εμφανίζονται τα λεγόμενα think tanks ως «καινοτόμα εργαλεία» παραγωγής «καινοτόμων πολιτικών προσανατολισμών». Η τότε ακόμα αυτοαποκαλούμενη «ριζοσπαστική Αριστερά» εγκαταλείπει κατά συνέπεια τροχάδην την κλασική θεώρηση του κόμματος ως «συλλογικού διανοούμενου» (θεωρήθηκε ως παρωχημένη) και επιδίδεται, υπό την ηγεσία του Αλ. Τσίπρα, στη σύσταση τέτοιου είδους άτυπων και τυπικών «θεσμών» («δεξαμενές σκέψης») με στόχο, ουσιαστικά, τη δημόσια ανάδειξη της «αριστερής αριστείας» έναντι της κάλπικης αριστείας της Δεξιάς. Γνωρίζουμε ότι η όλη αυτή προσπάθεια «διανοητικής διεύρυνσης» έκλεισε τον κύκλο της αδόξως ή, καλύτερα, παταγωδώς με τα φτηνά κατά φαντασίαν think tanks του προεδρικού διαδόχου, κ. Στ. Κασσελάκη. Μην έχουμε κοντή μνήμη…
ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ είναι γνωστό: όταν ορισμένοι νεωτερικοί διακριτικοί κώδικες επικοινωνίας φθίνουν στην επικοινωνιακή αγορά, επιστρέφουν συχνά παλιοί κώδικες με ιστορικές ρίζες που διατηρούν ακόμα την παλιά τους αίγλη ένεκα των τεκμηριωμένων ή υποτιθέμενων επιδόσεών τους. Μετά το φιάσκο των think tanks, ιδού λοιπόν τα Ινστιτούτα και τα Ιδρύματα. Εν προκειμένω ωστόσο, πρόκειται απλώς για νεοσύστατα Ιδρύματα τέως πρωθυπουργών αλλά και άλλων επιφανών πολιτικών και κομματικών στελεχών – ορισμένοι, που δεν στερούνται πολιτικής σοβαρότητας αλλά και που είναι λιγότερο ευάλωτοι στη μεγαλομανία, περιορίζονται, προς τιμήν τους, στη σύσταση απλών «κύκλων ιδεών». Πάλι καλά.
ΠΡΟΣ ΑΠΟΦΥΓΗ κάθε παρεξήγησης και παρερμηνείας αυτών των παρατηρήσεων, τονίζω ότι δεν υποτιμώ κατά κανέναν τρόπο τις δυνατότητες Ιδρυμάτων και Ινστιτούτων να παράξουν αξιόλογο, πλούσιο, ενδιαφέρον και χρήσιμο ερευνητικό έργο σε όλα τα γνωστικά πεδία, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής θεωρίας για την κατανόηση των ιστορικών, πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών εξελίξεων. Εξυπακούεται. Ευτυχώς που διαθέτουμε τέτοια εργαλεία.
ΕΚΕΙΝΟ που με προβληματίζει εδώ είναι αυτή η ροπή κομματικών στελεχών που προέρχονται από την κατακερματισμένη παρακαταθήκη του ΣΥΡΙΖΑ και ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να συρρικνώνουν την πολιτική, υπό την έννοια της πολιτικής σκέψης και της πολιτικής δράσης, σε «Ινστιτούτα» και «Ιδρύματα». Μια τέτοια ροπή, απερίσκεπτη ή εσκεμμένη, συνιστά ένα επί πλέον σύμπτωμα της γενικευμένης κρίσης όλων των θεσμών της πολιτικής αντιπροσώπευσης, αρχής γενομένης των κομματικών θεσμών. Τα Ιδρύματα και τα Ινστιτούτα ως υποκατάστατα της πολιτικής υποδηλώνουν την πλήρη ακύρωση της αυτονομίας της πολιτικής σφαίρας και την ενσωμάτωσή της σε δομές και κώδικες τύπου «φόρουμ συμφερόντων» όπως τα G7, G8, G2O… Αποφασίζομεν και διατάσσομεν. Ελπίζω να έγινα αντιληπτός.
Αυτό το φαινόμενο πρέπει να προβληματίσει τόσο τους θεωρητικούς της πολιτικής σφαίρας όσο και τους ενεργούς πολίτες. Η πολιτική δεν επιστρέφει με Ιδρύματα.
1. Προσωπικά θα επέλεγα ωστόσο ως ενδεικτικό στοιχείο της όλης ημερίδας την έντονη πρόσκληση του τέως πρωθυπουργού προς τους συμμετέχοντες να εργαστούν από κοινού για την όσο το δυνατόν ταχύτερη ενσωμάτωση της Ελλάδας στον «σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Ενώπιον τέτοιων προκλήσεων και προσκλήσεων, εύλογα, όχι μόνο ο πολιτικός παρατηρητής, αλλά και ο απλός πολίτης διερωτάται: μα ποιος είναι τη σήμερον ημέρα ο «σκληρός πυρήνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης»; Η Γερμανία του Σολτς, η Γαλλία του Μακρόν, ο ανύπαρκτος πια «γαλλο-γερμανικός άξονας» (ένας όρος άγνωστος στη Γερμανία, τυπικά γαλλικός), η Ιταλία της Μελόνι, η ΝΑΤΟϊκή Ευρώπη με την εξέχουσα θέση της Πολωνίας ή η Ευρώπη της επιστροφής του Συμφώνου Σταθερότητας, ποια Ευρώπη τελικά; Βέβαια, ο τέως πρωθυπουργός έθεσε εαυτόν ως Ελλην Ντράγκι…
*Καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας, Βρυξέλλες
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/452965_peri-idrymaton-kai-politikis
Σχόλια (0)