Το πιο σταθερό χαρακτηριστικό των ακροκεντρώων συμπατριωτών μας είναι η ad hominem επιθέσεις εναντίον όσων υπερασπίζουν την αριστερή πολιτική – ακόμα και στις πιο «μετρημένες» εκδοχές της. Οι ακροκεντρώοι αποτελούν τους φιλελεύθερους της εποχής μας. Στην ελληνική περίπτωση επιπλέον πρόκειται συχνά για λογοτέχνες ή λογοτεχνίζοντες – οι τεχνοκράτες είναι γενικά περισσότερο μετριοπαθείς.
Το ενδιαφέρον είναι ότι συχνότατα, παρ’ όλο που δεν αντιστοιχεί στις γνωστικές τους αποσκευές, επιχειρούν να επιδείξουν επιστημοσύνη εκτός από τη δεδομένη αντιδραστική τους παρρησία.
Χρήστος Λάσκος
Θα χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα την κ. Σώτη Τριανταφύλλου, η οποία στις αναλύσεις της στα «Νέα» εμφανίζεται εξαιρετικά επιθετική στην υποστήριξη θέσεων, που αρκετές φορές άπτονται της οικονομίας και της οικονομικής πολιτικής. Πρόσφατα μας εξηγούσε καταλεπτώς πώς έχουν τα πράγματα στη γαλλική οικονομία, πώς ο Μακρόν έχει δίκιο και πώς οι διάφοροι «εξεγερμένοι» είναι άσχετοι συμφεροντολόγοι, υποκείμενα της γαλλικής ασθένειας της ανευθυνότητας. Τα λέω με δικά μου λόγια, γιατί τα δικά της είναι συνήθως βαριά κι ασήκωτα.
Γιατί όχι, θα έλεγε κάποιος. Δεν έχει το δικαίωμα να εκφράζει τις προσωπικές της απόψεις, ακόμη κι αν είναι ενοχλητικές για τους ντενεκέδες της «ακροαριστεράς»;
Να το κάνω καθαρό. Οταν κάποια επικαλείται επιστημοσύνη απέναντι σε άσχετους συνωμοσιολόγους, το πράγμα δεν αφορά την έκφραση άποψης. Θα πρέπει από κάπου να τεκμαίρεται η δική της «σχετικότητα» απέναντι στην ασχετοσύνη των άλλων.
Ευτυχώς η δημοσιολόγος μάς έχει δώσει τη δυνατότητα να κρίνουμε τις γνωστικές βάσεις της αρθρογραφίας της. Πριν από λίγα χρόνια λοιπόν αποφάσισε να μεταφράσει ένα οικονομικό βιβλίο (Phil Thornton, «Οι μεγάλοι οικονομολόγοι», εκδόσεις Πατάκη, 2017). Η μετάφραση είναι πραγματικά απίστευτη. Μοναδική. Παραθέτω αποσπάσματα -λίγα ανάμεσα σε εκατοντάδες- με μικρό σχολιασμό.
«Ομοίως, αν οι μισθοί μειωθούν, οι εταιρείες υποκαθιστούν την εργασία με κεφάλαιο» (σ. 52). Προσέξτε! Οταν μειώνονται οι μισθοί, όταν η εργασία γίνεται φτηνότερη, τότε οι καπιταλιστές, αντί να προσλάβουν περισσότερους φτηνούς εργάτες, τους απολύουν και τους αντικαθιστούν με τα συγκριτικά ακριβότερα μηχανήματα. Κοινώς, με τη γλώσσα των νεοκλασικών, αντικαθιστούν τον φτηνότερο με τον ακριβότερο «συντελεστή παραγωγής». Είναι προφανές πως αυτό «δεν υπάρχει». Κι όμως λέγεται και γράφεται στον «οδηγό» μας. Η ευθύνη, όσο κι αν ο ίδιος ο συγγραφέας -επιχειρηματίας, άνθρωπος της αγοράς», και όχι ακαδημαϊκός- είναι περιβόλι ασυναρτησίας, είναι της μεταφράστριας, η οποία μπέρδεψε διάφορα substitutions. Λογικό, αν σκεφτούμε ότι παρακάτω αποδίδει την ένταση κεφαλαίου ως… ενίσχυση κεφαλαίου (σ. 67).
Μάλλον δική της ευθύνη είναι και τα «ορολογικά» του κεφαλαίου για τον Μαρξ, όπου μαθαίνουμε πως «οι κεφαλαιοκράτες κατακρατούν (sic) την υπεραξία των κερδών» – κι όποιος κατάλαβε κατάλαβε. Ή αναφέρεται η «νεκρή» εργασία ως «κρυμμένη». Ή, ακόμη χειρότερα, η, καταστατικότατη για τον μαρξισμό, έννοια «αξία της εργασιακής δύναμης» αποδίδεται ως «εργασιακή αξία». Ή το σταθερό κεφάλαιο γίνεται συνολικό κεφάλαιο – όλα τα προηγούμενα μόνο από τη σ. 75.
Να κι άλλα: «το χρήμα είναι ένα εργαλείο ανταλλακτικής αξίας» (σ. 81), «η ιδέα της υπεραξίας […] δείχνει την “εκμετάλλευση” των υφισταμένων εκ μέρους των διευθυντικών στελεχών» (σ. 86) ή «[Συσσώρευση κεφαλαίου είναι] η διαδικασία μέσω της οποίας οι καπιταλιστές επενδύουν στην επιδίωξη της ανάπτυξης μέχρις ότου η ζήτηση καταρρεύσει»! (σ. 85)
Δείτε κι ένα αριθμητικό παράδειγμα-πειστήριο βαθιάς μαθηματικής παιδείας:
«[Ο] Κέυνς υποστήριζε ότι η Γερμανία έπρεπε να αποπληρώνει 7,5 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά το χρέος να είναι άτοκο και να καταβληθεί σε δέκα ετήσιες δόσεις των 250 εκατομμυρίων δολαρίων αρχίζοντας από το 1923» (σ. 117). Πάει να πει δηλαδή 250 εκατ. επί 10 δεν κάνει 2,5, όπως νομίζουν στο ελληνικό Δημοτικό, αλλά 7,5 δισ.!
Μετά από αυτά δεν έχει νόημα να επισημανθεί πως δεν λέμε «οριακός δείκτης υποκατάστασης», αλλά «οριακός λόγος υποκατάστασης» (σ. 207), δεν λέμε «φανερή προτίμηση», αλλά «αποκαλυπτόμενη προτίμηση» (σ. 209), δεν λέμε «μέτρα», αλλά «δείκτες οικονομικής ανάπτυξης» (σ. 214), δεν λέμε «ελαστικότητα της τιμής», αλλά «ελαστικότητα ως προς την τιμή» (σ. 238), δεν λέμε «αποδοτικότητα», αλλά «αποτελεσματικότητα» κατά Παρέτο, δεν λέμε «μεγιστοποίηση συμπεριφοράς», αλλά «μεγιστοποιητική συμπεριφορά» (σ. 245)…
Αυτή η κατάσταση δεν αφορά μόνο την κ. Τριανταφύλλου, επεκτείνεται στο σύνολο των ακροκεντρώων φιλελεύθερών μας – ιδίως των λογοτεχνών και λογοτεχνιζόντων/λογοτεχνιζουσών. Οι γνωστικές βάσεις της αρθρογραφίας τους δεν είναι μόνο ασθενέστατες, στο όριο της απόλυτης ασυναρτησίας. Είναι προσβλητικές για οποιαδήποτε ουσιαστική αντιπαράθεση επιχειρημάτων. Και, γαμώτο, είναι και πολύ υπέρ της αριστείας αυτοί οι άνθρωποι.
Θα επανέλθω.
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/490028_fileleytheri-epistimosyni
Σχόλια (0)