“Η μάχη που διήρκεσε έξι εβδομάδες έγινε για να καταλάβωμε την Αθήνα και, όπως θα δείξει η συνέχεια των γεγονότων, να απαλλάξωμε την Ελλάδα από τον κομμουνιστικό ζυγό. Την εποχή αυτήν που τρία εκατομμύρια άνδρες πολεμούσαν σε κάθε στρατόπεδο στο Δυτικό Μέτωπο και που τεράστιες αμερικανικές δυνάμεις ηγωνίζοντο εναντίον της Ιαπωνίας στον Ειρηνικό, οι ελληνικές αυτές παραφορές μπορούσαν να φαίνονται ότι είχαν ελάχιστη σημασία, αλλά δεν ευρίσκοντο λιγότερο στο νευρικό κέντρο της ισχύος, της τάξεως και της ελευθερίας του Δυτικού κόσμου” (Ουίνστον Τσώρτσιλ, “Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος”, εκδόσεις Ελληνική Μορφωτική Εστία, τόμος ΣΤ’, σελ. 352).
Την Κυριακή 3 Δεκέμβρη του 1944, ένα τεράστιο σε όγκο λαϊκό συλλαλητήριο κατακλύζει τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας. Μέχρι τότε, σημειώνονταν καθημερινές διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες σε όλες τις γειτονιές της πρωτεύουσας αλλά τούτη την ημέρα δεκάδες χιλιάδες λαού (μετριοπαθείς εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 100.000 και άλλες για 500.000, με την αλήθεια να βρίσκεται κάπου στην μέση), ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του ΕΑΜ, συγκεντρώνονται στην πλατεία Συντάγματος και στους γύρω δρόμους για να διαδηλώσουν την αντίθεσή τους στη διχαστική πολιτική των Εγγλέζων και των ντόπιων τοποτηρητών τους. Τα συνθήματα “Όχι άλλη κατοχή” και “Παπανδρέου παραιτήσου” κυριαρχούν, όταν λίγο πριν τις 11 το πρωί η αστυνομία του Άγγελου Έβερτ (με την προστασία αγγλικών τανκς) ανοίγει πυρ κατά των άοπλων διαδηλωτών, δολοφονώντας 28 και τραυματίζοντας 140 άτομα. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, ο Έβερτ θα ισχυριζόταν ότι οι διαδηλωτές δεν ήσαν άοπλοι και θα παραδεχόταν δημόσια πως εκείνος είχε δώσει τη διαταγή να ανοίξει πυρ, βάσει των διαταγών που είχε από τους ανωτέρους του (Σόλων Γρηγοριάδης, “Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας”, εκδόσεις Καπόπουλος, τόμος Β’, σελ. 386).
Ακρόπολις, 12/12/1958: Ο Άγγελος Έβερτ προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα.
Την επομένη, 4 Δεκεμβρίου, το ΕΑΜ κηρύσσει γενική απεργία και ολόκληρη η Ελλάδα παραλύει. Στην Αθήνα, η κηδεία των θυμάτων γίνεται μια τεράστια πομπή διαμαρτυρίας. Το ανορθόγραφο πανώ που πάει μπροστά, προαναγγέλλει τα μελλούμενα: “Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυρανίας διαλέγει ή τις αλλυσίδες ή τα όπλα”. Μετά την κηδεία, Χίτες επιτίθενται στο άοπλο πλήθος, με αποτέλεσμα κι άλλους νεκρούς και τραυματίες.
Οι συγκρούσεις αρχίζουν και οι εξελίξεις είναι ραγδαίες. Ο Σκόμπυ κηρύσσει στρατιωτικό νόμο αλλά ποιός υπακούει; Από την μια, οι βρεττανοί κυκλώνουν και αφοπλίζουν το 2ο Σύνταγμα της II μεραρχίας του ΕΛΑΣ, από την άλλη ο ΕΛΑΣ επιχειρεί σε Αθήνα και Πειραιά κατά των Χιτών και των αστυνομικών τμημάτων. Στις 5 Δεκεμβρίου, ο Τσώρτσιλ στέλνει αυστηρή διαταγή στον Σκόμπυ: “Είσθε υπεύθυνος για την τήρηση της τάξεως στην Αθήνα και πρέπει να εξουδετερώσετε ή να συντρίψετε όλες τις ομάδες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, που θα πλησιάσουν προς την πόλη. Μη διστάζετε, πάντως, να ενεργείτε σαν να βρίσκεστε σε κατεχόμενη πόλη, όπου έχει ξεσπάσει τοπική εξέγερση” (Γιάννης Ανδρικόπουλος, “1944: Κρίσιμη χρονιά – 300 ανέκδοτα έγγραφα από το αρχείο του Ουίνστον Τσώρτσιλ για την Ελλάδα”, εκδόσεις Διογένης, τόμος Β’, σελ. 257). Τα όσα ακολούθησαν είναι γνωστά. Τα “Δεκεμβριανά” δεν ήσαν παρά το προοίμιο ενός εμφυλίου που δεν θα αργούσε να ξεσπάσει.
Ποιούς εννοούσε, όμως, ο Άγγελος Έβερτ όταν έλεγε ότι χτύπησε τους διαδηλωτές κατόπιν διαταγών που είχε από τους ανωτέρους του; Η ιστορική έρευνα έχει καταδείξει σαφώς πως τόσο το έγκλημα της 3ης Δεκέμβρη 1944 όσο και οι μετέπειτα εξελίξεις είχαν σχεδιαστεί μεθοδικά από τους άγγλους, σε συνεργασία με τους ντόπιους “προθύμους” λακέδες τους.
Παρένθεση. Η γνωστή απορία κάποιων δήθεν μυαλωμένων “τί στο καλό γύρευαν οι κομμουνιστές αφού οι μεγάλοι είχανε μοιράσει τον κόσμο και η Ελλάδα είχε καταχωριστεί στην δύση;” δεν έχει εφαρμογή στα Δεκεμβριανά για δυο λόγους. Πρώτον, διότι στο συγκλονιστικό συλλαλητήριο της 3ης Δεκέμβρη συμμετείχαν όλοι οι έλληνες κι όχι μόνο οι κομμουνιστές. Και, δεύτερον, επειδή η συμφωνία τής Γιάλτας που μοίρασε τον κόσμο, θα γινόταν δυο μήνες αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1945. Κλείνει η παρένθεση.
Έχοντας υπ’ όψη την προηγούμενη παρένθεση αλλά και το δεδομένο ότι ο Β’ Π.Π. τελείωσε την πρωτομαγιά τού 1945 (τυπικά, στις 8/5/1945), είναι σαφές τι έχει κατά νου ο Τσώρτσιλ όταν δίνει στον Σκόμπυ εντολή να αιματοκυλίσει την Αθήνα. Όποιος δεν το καταλαβαίνει, ας προσέξει τι γράφει προς τον Τσώρτσιλ ο πρωθυπουργός τής Νότιας Αφρικής (!) Γιαν Σματς τον Αύγουστο του 1943: “Φοβούμαι ότι, υπό τας συνθήκας αναβρασμού της κοινής γνώμης, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες βαλκανικές χώρες θα επακολουθήσει χάος μετά από τη συμμαχική κατοχή, εκτός εάν μια δυνατή πυγμή συγκρατήση επί τόπου τα πράγματα. Εάν αφεθή απεριόριστος ελευθερία στους λαούς αυτούς, ενδέχεται να έχουμε ένα κύμα ταραχών και ευρείας κλίμακος επιβολήν του κομμουνισμού, επί όλων των περιοχών αυτών της Ευρώπης” (Κομνηνός Πυρομάγλου, “Ο Δούρειος Ίππος”, εκδόσεις Δωδώνη, σελ. 143).
Το ότι η αγγλική διπλωματία μεθόδευε την σύγκρουση με το ΕΑΜ προκύπτει και από άλλα έγγραφα του Τσώρτσιλ, τα οποία αποκαλύπτει ο Γιάννης Ανδρικόπουλος στο βιβλίο που αναφέραμε πιο πάνω. Για παράδειγμα, στις 29/8/1944 ο βρεττανός πρωθυπουργός τηλεγραφεί στον υπουργό εξωτερικών του Άντονυ Ήντεν: “Είναι εξαιρετικά σημαντικό να χτυπήσουμε απροειδοποίητα, χωρίς να προηγηθεί καμιά φανερή κρίση. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να προκαταλάβουμε το ΕΑΜ”. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει άλλο ένα τηλεγράφημα του Τσώρτσιλ προς τον Ήντεν στις 7/11/1944, τέσσερις εβδομάδες πριν το συλλαλητήριο της 3ης Δεκέμβρη: “Περιμένω ανοικτή σύγκρουση με το ΕΑΜ και δεν πρέπει να τη φοβόμαστε, υπό την προϋπόθεση ότι έχουμε διαλέξει με προσοχή το έδαφος”.
2/12/1944: Ο Ριζοσπάστης προειδοποιεί και καλεί τον λαό σε επιφυλακή
Ιδανικό συνεργάτη στα σχέδιά του, ο Τσώρτσιλ είχε βρει τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον άνθρωπο που διακήρυσσε ότι “η ταυτότης των συμφερόντων της Αγγλίας και της Ελλάδος διά πρώτην φοράν εις την ιστορίαν των είναι απόλυτος” (Γεώργιος Παπανδρέου, “Κείμενα – Η Απελευθέρωσις της Ελλάδος”, εκδόσεις Μπίρης, τόμος Β’, σελ. 117) και ο οποίος είχε εκμυστηρευθεί στον υπαρχηγό τού Ζέρβα Κομνηνό Πυρομάγλου ότι σκόπευε να διαλύσει τον ΕΛΑΣ με τη βοήθεια των Αγγλων (Κομνηνός Πυρομάγλου, “Η εθνική αντίστασις”, εκδόσεις Δωδώνη, σελ. 274). Ο ίδιος ο Παπανδρέου αποκαλύπτει (στο βιβλίο του που προαναφέραμε) ότι στις 22/9/1944 έστειλε στον Τσώρτσιλ το εξής τηλεγράφημα: “Ενώπιον της διαμορφωθείσης κρισίμου καταστάσεως, τα πολιτικά μέσα προς αντιμετώπισίν της δεν είναι πλέον επαρκή. Μόνον η άμεσος παρουσία επιβλητικών βρετανικών δυνάμεων εις την Ελλάδα και μέχρι των τουρκικών ακτών ημπορεί να μεταβάλει την κατάστασιν”.
Κάπως έτσι προπαρασκευάστηκαν και άρχισαν τα Δεκεμβριανά, τα οποία κράτησαν τριάντα τρεις ημέρες και κατέληξαν πρώτα στην συμφωνία τής 11ης Ιανουαρίου 1945 και κατόπιν στην συμφωνία τής Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945. Αλλά όλα αυτά είναι μια άλλη, πολύ μεγάλη κουβέντα…
———————————————
Σημείωση: Η ιδέα και υλικό του κειμένου προέρχονται από το άρθρο του Γιώργου Πετρόπουλου “Δεκέμβρης 1944 – Ωμή επέμβαση των άγγλων στην Ελλάδα” (Ριζοσπάστης, 3/12/2000 – ένθετο “Επτά ημέρες μαζί”, σελ. 10).
Cogito ergo sum
