Η Ευρωπαϊκή ελίτ είναι μια κλειστή λέσχη με παλιούς σκελετούς σε αραχνιασμένες ντουλάπες.
Υπάρχουν στον κόσμο κι άλλοι πύργοι κι άλλοι χαραμοφάηδες, εκτός από τον Πρίγκιπα Λεμόνη και τον άρχοντα Ντομάτα. Αλλά κι αυτούς τους αφέντες κάποτε θα τους κυνηγήσουν και στα πάρκα τους θα παίζουν παιδιά.
Τζάνι Ροντάρι, Οι περιπέτειες του Τσιπολίνο
Μετάφραση: Δημήτρης Μπάρλας
Το όνομα της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν – που το ακούμε τώρα πια κάμποσες φορές τη μέρα, κάθε που απαιτεί από τους Ευρωπαίους να σφίξουν κι άλλο το ζωνάρι και τους προτρέπει να διευρύνουν το ΝΑΤΟ και να συνεχίσουν τον πολιτισμικό τους πόλεμο μέχρι τον τελευταίο Ουκρανό – αμέσως μας φέρνει στο μυαλό εικόνες βαρόνων του Μεσαίωνα. Είναι το πρόθεμα «φον ντερ» πριν από ένα επίθετο, που στην εποχή μας ακούγεται εντελώς παρωχημένο. Μυρίζει από χιλιόμετρα μακριά ένα βρώμικο πύργο και έναν αλαζόνα φεουδάρχη-ληστή, που πιστεύει στην υπεροχή της καθαρής του ράτσας, εφαρμόζει το δικαίωμα της πρώτης νύχτας και μαστιγώνει τους τεμπέληδες δουλοπάροικους.
Η αφίσα του Μαγιακόφσκι ενάντια στον Βράγκελ
«Ο Βράνγκελ είναι φον κι εμείς τον Βράνγκελ – Ουστ!»[1] έγραψε στην γνωστή του αφίσα ο Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι. Το πρόθεμα «φον» ξυπνάει τους πιο θλιβερούς συνειρμούς, αναγκάζοντάς μας να θυμηθούμε τους ιππότες που εκχριστιάνισαν την Ανατολική Ευρώπη[2], τον δημιουργό του νόμου κατά των σοσιαλιστών Όττο φον Βίσμαρκ, ή τον βαρόνο φον ντερ Ψικ, τον ταλαίπωρο φασίστα, από τους στίχους-παρωδία του Οδεσσίτη Λεονίντ Ουτιόσοβ[3].
Το μεγάλο τέκνο της Γερμανίας, ο Ιωάννης Βόλφγκανγκ Γκαίτε, ποτέ δεν προσπάθησε να προβάλει το αριστοκρατικό του «φον». Και στα περισσότερα απ΄ τα μνημεία του δεν θα βρείτε κάτι περισσότερο από την ταπεινή επιγραφή «Γκαίτε». Όμως σήμερα, τον εικοστό πρώτο αιώνα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που κατείχε επίσης τις θέσεις της Υπουργού Αμύνης, της Υπουργού Οικογενειακών Υποθέσεων και της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, δεν διστάζει καθόλου να υπογραμμίζει την αριστοκρατική της καταγωγή. Ο καιρός της Ελευθερίας, της Αδελφοσύνης και της Ισότητας δεν είναι πλέον της μόδας μεταξύ των σημερινών ευρωπαίων αξιωματούχων και την ανωτερότητά τους μπορούν να μην την κρύβουν πια, αλλά να την προβάλλουν επιδεικτικά προς τα έξω.
Το «φον ντερ Λάιεν» είναι το αριστοκρατικό επώνυμο του συζύγου της φράου Ούρσουλα, ο οποίος μάλιστα διαθέτει και οικογενειακό οικόσημο. Η αξιότιμη οικογένεια είχε πλουτίσει ήδη στην αυγή του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Το 1636 ο Αδόλφος φον ντερ Λάιεν ίδρυσε στην πόλη Κρέφελντ βιοτεχνία μεταξιού. Οι απόγονοί του προμήθευαν με μετάξι τους βασιλείς Φρειδερίκο Γουλιέλμο Α΄ και Φρειδερίκο Β΄ και γι΄ αυτό τους απονεμήθηκε τίτλος ευγενείας. Η επιχείρηση αναπτυσσόταν, στο Κρέφελντ οργάνωσαν μαζική παραγωγή γραβατών και οι φον ντερ Λάιεν έλαβαν από τους βασιλείς της Πρωσίας τον τίτλο του βαρόνου. Αυτούς, τους καταχωρισμένους στην αριστοκρατία εμπόρους, τους αποκαλούσαν τότε «βαρόνους του μεταξιού».
Το οικόσημο των φον ντερ Λάιεν
Η ανάπτυξη αυτής της δυναστείας στηριζόταν, ευθύς εξαρχής, στην σκληρότατη εκμετάλλευση των γερμανών εργατών, για την μοίρα των οποίων μιλάει το ποίημα «Οι υφαντουργοί της Σιλεσίας» του Χάινριχ Χάινε[4]. Η κατάσταση στις φάμπρικες του Κρέφελντ δεν διέφερε σε τίποτε από την κατάσταση στις φάμπρικες της Κάτω Σιλεσίας. Πίσω από το μικρό τιμητικό πρόθεμα «φον» βρίσκονται δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων που χάθηκαν, ξεψυχώντας πάνω στους αργαλειούς από την πείνα και το χτικιό.
Η ίδια η Ούρσουλα, το γένος Άλμπρεχτ, είναι κόρη του πρώην πρωθυπουργού της Κάτω Σαξονίας, απόγονου άλλης οικογένειας βαρόνων-εμπόρων, που έλαβε τον τίτλο του κατευθείαν από τον Ρώσο Αυτοκράτορα Αλέξανδρο Β΄. Το γενεαλογικό του δέντρο φτάνει στον έμπορο από τη Βρέμη, Λούντβιχ Κνόοπ, που ίδρυσε στη Ρωσία μεγάλες υφαντουργικές επιχειρήσεις, που αργότερα τις εθνικοποίησαν οι μπολσεβίκοι. Το γενεαλογικό δέντρο της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτείνεται σε πέντε γενιές. Έτσι, η οικογενειακή ένωση των Άλμπρεχτ με τους Λάιεν έλαβε χώρα στα στενά πλαίσια του πνεύματος «φον ντερ». Οι δύο αυτές οικογένειες μπορούν να συναγωνιστούν μεταξύ τους, ως προς τον αριθμό εχθρών που συσσώρευσαν οι ευγενείς τους πρόγονοι. Το 1828 στο Κρέφελντ, στα εργοστάσια της οικογένειας φον ντερ Λάιεν, εξεγέρθηκαν τέσσερις χιλιάδες μισοπεθαμένων από την πείνα εργατών. Οι εργοδότες έστειλαν εναντίον τους το 11ο Σύνταγμα Ουσάρων, το οποίο πραγματοποίησε σφαγή των πεινασμένων προλετάριων προς παραδειγματισμό. Ο Καρλ Μαρξ περιέγραψε αυτά τα γεγονότα, σαν την πρώτη εργατική εξέγερση στη γερμανική ιστορία.
Οι βαρόνοι φον ντερ Λάιεν επιβίωσαν επιτυχώς από τις ιστορικές αντιξοότητες και ζουν, μέχρι σήμερα, στον οικογενειακό τους πύργο στο Μπλουμερσχάιμ, κοντά στο Κρέφελντ, που θεωρείται μέχρι τις μέρες μας πρωτεύουσα της γερμανικής γραβάτας. Είναι ενδιαφέρον ότι οι λέξεις «γραβάτες» και «δεσμοί» στα αγγλικά αντιστοιχούν στην ίδια λέξη, τη λέξη ties. Η έκφραση the old school tie (παλιά σχολική γραβάτα) σημαίνει τους άτυπους δεσμούς μεταξύ των αποφοίτων των σχολείων της ελίτ, που βοηθούν ο ένας τον άλλον να κάνουν καριέρα.
Ο Φρειδερίκος Β΄ σε επίσκεψη στην μανιφατούρα της οικογενείας φον ντερ Λάιεν. Πίνακας του Άλμπρεχτ Μπάουρ, 1889.
Ο «πλούτος αναντάμ παπαντάμ» παραπέμπει και σε παλιούς οικογενειακούς δεσμούς μεταξύ των εκπροσώπων της άρχουσας τάξης της Ευρώπης. Και οι φον ντερ Λάιεν, που πλούτισαν από τις γραβάτες, εκμεταλλεύτηκαν δραστήρια τις επαφές τους στην γερμανική αριστοκρατική καθεστηκυία τάξη, για να προωθήσουν στην εξουσία τους βλαστούς της οικογένειας.
Εάν οι «βαρόνοι του μεταξιού» μπορούν να περηφανεύονται ότι τράβηξαν την προσοχή του Μαρξ, οι βαρόνοι του γένους των Άλμπρεχτ έχουν με τι να συναγωνιστούν τους ταξικούς τους αδελφούς. Ο αστικός μύθος λέει ότι, κάποτε, η ένοπλη ακροαριστερή οργάνωση RAF ενδιαφέρθηκε για την Ούρσουλα Άλμπρεχτ και, τάχα, ετοιμάζονταν να απαγάγουν τη νεαρή γυναίκα, για να χτυπήσουν τον πατέρα της, επιφανή συντηρητικό πολιτικό. Μάλιστα, το 1978 κατέφυγε στο Λονδίνο, αφού οι γονείς της Ούρσουλας φοβόνταν ότι θα χτυπηθούν από την «κομμουνιστική τρομοκρατία».
Δεν υπάρχουν αξιόπιστες αποδείξεις γι΄ αυτή την ιστορία, αλλά, όπως λέει και η παροιμία: «Όποιος έχει τη μύγα, μυγιάζεται». Οι Άλμπρεχτ, μάλλον, θα είχαν λόγους να φυλάγονται από τους γερμανούς ακροαριστερούς. Όπως μας πληροφορεί η αγγλική Βικιπαίδεια, όντας επικεφαλής της κυβέρνησης της Κάτω Σαξονίας, ο πατέρας της Ούρσουλας συμμάζεψε σ΄ αυτήν άθλιους οπαδούς ρατσιστικών αντιλήψεων, που υποστήριζαν την αποκατάσταση των ναζιστών εγκληματιών. Και μάλιστα, το 1978, ένας από τους πλησιέστερους συνεργάτες του έγινε διαβόητος για μια σκανδαλώδη πρόποση προς τιμήν της ανδρείας των βετεράνων των Ες Ες.
Όπως και να ΄χει, η Ούρσουλα έζησε πάνω από έναν χρόνο στο Λονδίνο με ψεύτικα στοιχεία και με την προστασία της αστυνομίας. Για κάλυψη ξεκίνησε μαθήματα στο London School of Econimics. Η ίδια η Ούρσουλα έχει παραδεχτεί ότι μέχρι τα είκοσί της δεν είχε ασχοληθεί σοβαρά με σπουδές. Ωστόσο, και παρά ταύτα, το φημισμένο LSE φιγουράρει μονίμως σε όλα τα επίσημα βιογραφικά της σημειώματα.
Το 2015 πάλι, όταν οι φιλομαθείς αρμόδιοι διάβασαν, επιτέλους, την διδακτορική διατριβή της φον ντερ Λάιεν[5], την οποία είχε υπερασπίσει ήδη το 1991, αποδείχτηκε ότι το 43,5 % αυτής της «επιστημονικής εργασίας» αποτελούσε αντιγραφή – λογοκλοπή από άλλον συγγραφέα. Ωστόσο, μπήκαν στη μέση οι παλιοί δεσμοί των βαρόνων της γραβάτας και με μεγάλη επιτυχία ξέπλυναν το σκάνδαλο. Και μάλιστα της άφησαν και το δίπλωμα, με το επιχείρημα ότι, τάχα, η Ούρσουλα έκανε, ναι μεν, λογοκλοπή ξένης εργασίας, χωρίς, ωστόσο, καμία κακή πρόθεση. Απλώς συνέβη.
Η πολιτική καριέρα της Ούρσουλας εξελίχτηκε μέσα σε μια εντελώς αριστοκρατική ατμόσφαιρα. Κατά τα σαράντα πρώτα χρόνια της ζωής της αναπαρήγε το εντιμότατο γένος των βαρόνων, ανατρέφοντας επτά βλαστούς. Και, όταν χόρτασε πια να κάνει την παραμάνα, η εν λόγω δέσποινα μπήκε στις τάξεις του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, στους συναγωνιστές του πατέρα της, και σύντομα έγινε υπουργός της κυβέρνησης Μέρκελ, με την βοήθεια των ίδιων ακριβώς οικογενειακών δεσμών.
Η βιογραφία της πολιτικού φον ντερ Λάιεν αποτελεί παράδειγμα ταχύτατης εξέλιξης, στηριγμένης αποκλειστικά στον παράγοντα «οικογένεια». Σπουδάζεις οικονομικά (δηλαδή, καθόλου), μετά γίνεσαι γιατρός (δηλαδή, κατά το 54,5 %), μετά γίνεσαι Υπουργός για τα Ζητήματα της Οικογένειας και την Νεολαίας (περιοριζόμενη στην πείρα της οικογενειακής-αριστοκρατικής ανατροφής των επτά παιδιών σου), παίρνεις τη θέση της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (χωρίς να έχεις δουλέψει ποτέ) και μετά τη θέση της Υπουργού Άμυνας (και γιατί όχι;). Όλα είναι μέσα στις δυνατότητές σου, αφού πριν το επώνυμό σου λάμπει εκείνο το «φον ντερ». Άλλοι, για να καταφέρουν κάτι τέτοιο, σπουδάζουν στα πανεπιστήμια, πιάνουν δουλειά… Όμως οι ευρωπαίοι κυβερνήτες «από τζάκι» ξέρουν ότι οι περιττές γνώσεις, απλώς, φρενάρουν την λήψη των ορθών πολιτικών αποφάσεων.
Το τελευταίο αξίωμα της φράου Ούρσουλα, η θέση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επίτροπής, έχει μια, κατά κάποιον τρόπο, λογική. Η φράου Ούρσουλα είναι εντελώς κατάλληλη να καθοδηγεί αυτή την ιδιωτική λέσχη της κυβερνώσας ελίτ του Παλιού Κόσμου. Η σημερινή ευρωπαϊκή πολιτική βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια των δεξιών. Αρκεί να θυμηθούμε ότι οι ενταγμένοι στους συντηρητικούς κατέχουν τις 409 από τις 705 θέσεις στο Ευρωκοινοβούλιο και με την προσθήκη των ανένταχτων δεξιών φτάνουν τις 448 θέσεις. Την ίδια ώρα οι αριστεροί του GUE/NGL[6] έχουν στο αντιπροσωπευτικό ευρωπαϊκό σώμα όλες κι όλες 39 θέσεις. Έτσι είναι εντελώς λογικό το να μιλάει εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης άνθρωπος με το πρόθεμα της κάστας των «φον ντερ».
Ωστόσο πρέπει, αφήνοντας κατά μέρος την ειρωνεία, να παραδεχτούμε ότι τα προσωπικά επιτεύγματα της Ούρσουλας είναι πραγματικά μεγάλα. Βέβαια, γεννήθηκε με τη χρυσή κουτάλα στο στόμα, αλλά οι επιτυχίες της στον κλειστό μικρόκοσμο τέτοιων πλούσιων και επιτυχημένων αντικοινωνικών στοιχείων, όπου βασιλεύει ο σκληρός «εντός των τειχών» ανταγωνισμός, φαίνονται και δια γυμνού οφθαλμού. Μόλις πριν από εκατό χρόνια μια πλούσια γυναίκα δεν μπορούσε να τεθεί επικεφαλής της πολιτικής ηγεσίας της τάξης της. Αλλά από την εποχή της βαρόνης Μάργκαρετ Θάτσερ η θέση της γυναίκας μέσα στην τάξη των εκμεταλλευτών αλλάζει πραγματικά προς το καλύτερο.
Η βιογραφία της Ούρσουλας φον ντερ Λάινεν είναι απλώς ένα σχεδίασμα για το πορτρέτο των κυβερνητικών κύκλων της σημερινής Ευρώπης. Παρόμοια οικογενειακή ιστορία έχουν και πολλοί άλλοι «δημοκράτες πολιτικοί», για παράδειγμα, ο βρετανός πρωθυπουργός με το ταπεινό επώνυμο Τζόνσον, στο σόι του οποίου επίσης λάμπουν βαρόνοι από ράτσα.
Η ευρωπαϊκή ελίτ είναι μια κλειστή λέσχη με παλιούς σκελετούς σε αραχνιασμένες ντουλάπες, όπου καταχωνιάζονται αλήθειες για παππούδες – συνεργάτες των ναζί, ή για δουλέμπορους προπάππους. Είναι διασυνδεδεμένοι με δυναστικούς γάμους και δεσμούς φοιτητικής φιλίας, πάνω στους οποίους στηρίζεται η αλληλέγγυα διαφθορά του κύκλου τους.
Οι εκπρόσωποι αυτής της λέσχης έχουν στη διάθεσή τους κεφάλαια, γαίες και εξουσία. Αλλά το βασικό είναι ότι αποτελούν φορείς της ταξικής συνείδησης της ευρωπαϊκής μπουρζουαζίας και φανατικούς εχθρούς του προλεταριάτου στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσμο, που το λήστεψαν στη διάρκεια πολλών γενεών. Σήμερα, αυτοί οι φον ντερ Λάιεν προσπαθούν να παρατείνουν την κυριαρχία τους για δυο – τρεις ακόμη αιώνες. Και εάν χρειάζεται γι΄ αυτό να εξαπολύσουν τον επόμενο παγκόσμιο πόλεμο, γιατί να μην το κάνουν;
Περνώντας δίπλα από τις βίλες της ελίτ, στο Λονδίνο, στη Στοκχόλμη, στο Άμστερνταμ, στη Μαδρίτη και στο Αμβούργο, οι Ευρωπαίοι συνήθως αναφωνούν: «πλούτος αναντάμ παπαντάμ!», πράγμα που σημαίνει τον κληρονομικό πλούτο των οικογενειών της ανώτερης ελίτ. Αυτή η έκφραση ποτέ δεν έφυγε από τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Και σήμερα όλα είναι όπως παλιά, διακόσια ή τρακόσια χρόνια πριν, όταν οι μεν έχτιζαν τα ανάκτορά τους και οι δε κοίταγαν αυτόν τον «αναντάμ παπαντάμ» πλούτο μέσα από τον φράχτη.
Στην ΕΣΣΔ οι μπολσεβίκοι τσάκισαν τα κόκαλα αυτών των απαίσιων τάξεων και δυναστειών. Το ρουσφέτι, η διαπλοκή, η γραφειοκρατία και η νομενκλατούρα της όψιμης σοβιετικής κοινωνίας δεν είναι τίποτε μπροστά στην ολοκληρωτική ταξική κυριαρχία των ευρωπαίων βαρόνων, κομήτων και βασιλιάδων του παρόντος 21ου αιώνος. Και οι ελίτ που διαμορφώθηκαν στον μετασοβιετικό χώρο μοιάζουν, σε σύγκριση με τις δυτικές οικογένειες, συμμετοχικές ανώνυμες εταιρείες.
Στην ευρωπαϊκή αριστοκρατία δέχονται μόνο επιλεγμένους ανατολικοευρωπαίους νεόπλουτους, όπως συνέβη πρόσφατα με τον αξιοσέβαστο ρώσο ολιγάρχη Εβγκένιι Λεμπεντόβιι, που έλαβε από την βασίλισσα Ελισάβετ τον τίτλο του βαρόνου της Σιβηρίας, με στόχο την μελλοντική ιδιοποίηση των πλούσιων υπερουραλίων κοιτασμάτων.
Τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που έπεσαν πάνω στα κεφάλια των πολιτών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης είναι αποτέλεσμα της προσχώρησης στον παγκόσμιο καπιταλιστικό κόσμο, όπου πάντα κυβερνούσαν οι φον ντερ Λάινεν. Έτσι, όπως και στη Δύση, όπου δεν έλαβαν χώρα κοινωνικές επαναστάσεις, αυτά τα προβλήματα παραμένουν άλυτα.
Οι προπαγανδιστικοί μύθοι για την καθολική ισότητα στην ελεύθερη Ευρώπη, για τον «σκανδιναβικό σοσιαλισμό» και τα περί καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο εύκολα γίνονται πιστευτά από τους κατοίκους της πρώην ΕΣΣΔ. Και οι μετασοβιετικοί φιλελεύθεροι «αριστερού τύπου» μιλάνε, εντελώς σοβαρά, για την προοδευτικότητα της, δεξιάς μέχρι τα μπούνια, Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία δεν ξεχνάει να τους παρέχει επιχορηγήσεις. Την ίδια ώρα, που οι τοίχοι των δυτικοευρωπαϊκών πόλεων είναι γεμάτοι σφυροδρέπανα και οι άθλιες συναντήσεις, τύπου G20, δεν μπορούν να διεξαχθούν χωρίς την προστασία της αστυνομίας και του στρατού.
Η ταξική πάλη θα διαρκέσει κι άλλο, μέχρι το τέλος των τελευταίων βαρόνων, όταν οι άνθρωποι θα πάψουν να σφίγγουν τα ζωνάρια τους και θα θελήσουν να σφίξουν δυνατά τις κομψές γραβάτες της ευρωπαϊκής αριστοκρατίας.
[1] Στα ρώσικα το φον κάνει ρίμα με το βον (= έξω, κάτω, ουστ). (σ.τ.μ.)
[2] Εννοεί τους Τεύτονες Ιππότες, που τον ύστερο μεσαίωνα και στις αρχές της νέας εποχής καταδυνάστευαν την περιοχή της Νότιας Βαλτικής και τους λαούς της. (σ.τ.μ.)
[3] Παρωδία της αμερικανικής επιτυχίας «Bei Mir Bistu Shein», τα χρόνια του πολέμου που διακωμωδούσε τους ναζί. Κάτι παρόμοιο με αυτό που έκανε η Βέμπο το ΄40. (σ.τ.μ.)
[4] https://mplokia.gr/society/%CE%BF-%CF%87%CE%AC%CE%B9%CE%BD%CF%81%CE%B9%CF%87-%CF%87%CE%AC%CE%B9%CE%BD%CE%B5/ Εδώ το ποίημα σε μετάφραση Σ. Καρυδάκη. (σ.τ.μ.)
[5] Στην ιατρική. (σ.τ.μ.)
[6] Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά – Βόρεια Πράσινη Αριστερά. (σ.τ.μ.)
.kommon.gr
