Πολιτική κρίση στο Ισραήλ: Ο σιωνισμός τρώει τις σάρκες του;

Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ανακοινώνοντας το «πάγωμα» της δικαστικής μεταρρύθμισης και την παραπομπή της σχετικής συζήτησης στην Κνεσέτ στα τέλη Απρίλη, δήλωσε ότι θέλει να δώσει μια ευκαιρία στο διάλογο, γιατί «απαγορεύεται να οδηγηθούμε σε εμφύλιο πόλεμο» και «δεν θα επιτρέψω να διαλυθεί το Ισραήλ επί διακυβέρνησής μου». Οι δραματικοί τόνοι αντανακλούν το μέγεθος της πολιτικής κρίσης που συνταράσσει το σιωνιστικό κράτος.

Πάνος Πέτρου

Η με­ταρ­ρύθ­μι­ση αφορά την προ­σπά­θεια της κυ­βέρ­νη­σης να πε­ριο­ρί­σει δρα­μα­τι­κά τις εξου­σί­ες και την ανε­ξαρ­τη­σία του Ανώ­τα­του Δι­κα­στη­ρί­ου –και ιδιαί­τε­ρα όσον αφορά τη δυ­να­τό­τη­τά του να «ελέγ­χει» την εκτε­λε­στι­κή εξου­σία. Τα διά­φο­ρα μέλη του κυ­βερ­νη­τι­κού συ­να­σπι­σμού συμ­φω­νούν σε αυτή την πο­λι­τεια­κή αλ­λα­γή με δια­φο­ρε­τι­κά κί­νη­τρα. Για τον Νε­τα­νιά­χου και τον στενό του κύκλο, είναι εμ­φα­νής η ιδιο­τέ­λεια –της πο­λι­τι­κής επι­βί­ω­σης του δε­ξιού ηγέτη που αντι­με­τω­πί­ζει πολ­λα­πλές διώ­ξεις και κα­τη­γο­ρί­ες για σκάν­δα­λα με­γα-δια­φθο­ράς. Για τους ακρο­δε­ξιούς εθνι­κι­στές, στό­χος είναι η άρση κάθε δυ­νη­τι­κού νο­μι­κού φραγ­μού στα σχέ­δια ολο­κλή­ρω­σης του σιω­νι­στι­κού σχε­δί­ου (επί­ση­μη και με το νόμο προ­σάρ­τη­ση της Δυ­τι­κής Όχθης, κα­τα­κό­ρυ­φη κλι­μά­κω­ση των εποι­κι­σμών και του ξε­ρι­ζω­μού Πα­λαι­στι­νί­ων, απα­γό­ρευ­ση αρα­βι­κών-πα­λαι­στι­νια­κών κομ­μά­των κ.ο.κ.). Για τους φο­ντα­με­ντα­λι­στές, στό­χος είναι να αρ­θούν τα πι­θα­νά νο­μι­κά εμπό­δια στην εμπέ­δω­ση της δικής τους, σκλη­ρά συ­ντη­ρη­τι­κής εκ­δο­χής «εβραϊ­κό­τη­τας του κρά­τους».

Η από­πει­ρα να κα­ταρ­γη­θεί το υπάρ­χον σύ­στη­μα «ελέγ­χων κι ισορ­ρο­πιών» με­τα­ξύ των κρα­τι­κών εξου­σιών προ­κά­λε­σε από το Γε­νά­ρη τις μα­ζι­κές δια­δη­λώ­σεις των οπα­δών της αντι­πο­λί­τευ­σης, που θύ­μι­ζαν –σε πλή­θος, σε πάθος και σε σύν­θε­ση– το κί­νη­μα «οποιοσ­δή­πο­τε εκτός από τον Μπί­μπι», την έκ­φρα­ση που έχει γίνει ση­μαία ενός τμή­μα­τος της ισ­ραη­λι­νής κοι­νω­νί­ας που πα­ρα­κο­λου­θεί με φόβο και απο­στρο­φή την ανά­δυ­ση μιας σχε­δόν «Μεσ­σια­νι­κής» τάσης μέσα σε άλλο τμήμα της ισ­ραη­λι­νής κοι­νω­νί­ας υπό τη ση­μαία «μόνο ο Μπί­μπι».

Η εξου­σία και η ανε­ξαρ­τη­σία του Ανώ­τα­του Δι­κα­στη­ρί­ου λει­τουρ­γεί ως «σύμ­βο­λο» για τον όγκο του «αντι-Νε­τα­νιά­χου» μπλοκ, αλλά και για τους ακρο­δε­ξιούς κυ­βερ­νη­τι­κούς εταί­ρους του Ισ­ραη­λι­νού πρω­θυ­πουρ­γού. Στη μυ­θο­λο­γία της πιο ακραί­ας σιω­νι­στι­κής ακρο­δε­ξιάς, το Δι­κα­στή­ριο απο­τε­λεί ένα εξάμ­βλω­μα, έναν «κο­σμι­κό» θεσμό που έρ­χε­ται σε αντί­φα­ση με την «εβραϊ­κό­τη­τα» του κρά­τους, ενώ κά­ποιες (με­τρη­μέ­νες στα δά­χτυ­λα του ενός χε­ριού…) απο­φά­σεις του κατά διεκ­δι­κή­σε­ων εποί­κων πα­ρα­φου­σκώ­νο­νται ως από­δει­ξη ότι στέ­κε­ται εμπό­διο στο θεϊ­κό-βι­βλι­κό «δι­καί­ω­μα» του Λαού του Ισ­ρα­ήλ να εποι­κί­σει όλη την πα­λαι­στι­νια­κή γη. Για τους φι­λε­λεύ­θε­ρους σιω­νι­στές των με­γά­λων πό­λε­ων, η ύπαρ­ξη ενός ανε­ξάρ­τη­του Δι­κα­στη­ρί­ου είναι η από­λυ­τη από­δει­ξη της «δη­μο­κρα­τι­κό­τη­τας» του Κρά­τους του Ισ­ρα­ήλ, της λει­τουρ­γί­ας μιας «πο­λι­τι­σμέ­νης δυ­τι­κής χώρας» μέσα στη θά­λασ­σα «ανα­το­λί­τι­κης  βαρ­βα­ρό­τη­τας και κα­θυ­στέ­ρη­σης».

Το πάθος της πό­λω­σης αντα­να­κλά τη βα­θύ­τε­ρη δια­φο­ρά πίσω από την ανε­ξαρ­τη­σία της δι­κα­στι­κής εξου­σί­ας και αφορά την αντί­φα­ση του τρό­που πα­ρου­σιά­ζει/βλέ­πει το Ισ­ρα­ήλ τον εαυτό του –ως ένα κρά­τος που μπο­ρεί να δη­λώ­νει «εβραϊ­κό και δη­μο­κρα­τι­κό» ενώ ασκεί κυ­ριαρ­χία σε εδάφη όπου ζουν εκα­τομ­μύ­ρια Πα­λαι­στί­νιοι, κα­τα­πιέ­ζο­ντάς τους.

Οι μα­θη­τές του Καχάν (πνευ­μα­τι­κού πα­τέ­ρα της πιο άγριας σιω­νι­στι­κής ακρο­δε­ξιάς) δεν κλεί­νουν τα μάτια σε αυτή την αντί­φα­ση και δη­λώ­νουν πρό­θυ­μοι να αγκα­λιά­σουν την «εβραϊ­κό­τη­τα» πα­ρα­τώ­ντας κάθε  προ­σποί­η­ση «δη­μο­κρα­τί­ας». Όπως ση­μειώ­νουν τα τε­λευ­ταία χρό­νια οι πιο διαυ­γείς Ισ­ραη­λι­νοί αντι­σιω­νι­στές, αυτό το ρεύμα μα­ζι­κο­ποιεί­ται διαρ­κώς γιατί είναι η έκ­φρα­ση μιας φυ­σιο­λο­γι­κής, «ει­λι­κρι­νούς» από­λη­ξης του σιω­νι­στι­κού σχε­δί­ου. Είναι αυτή η αλή­θεια που έκανε τον δη­μο­σιο­γρά­φο Γκι­ντε­όν Λεβί να γρά­ψει ένα άρ­θρο-ορ­γι­σμέ­νη απά­ντη­ση στο «σοκ» της σιω­νι­στι­κής Αρι­στε­ράς μετά τις τε­λευ­ταί­ες εκλο­γές με τίτλο «Τι πε­ρι­μέ­να­τε ότι θα συμ­βεί;».

Απέ­να­ντί σε αυτό το ρεύμα, στέ­κε­ται ένα μπλοκ που επι­μέ­νει να αρ­νεί­ται την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, είτε από σκό­πι­μο-κυ­νι­κό υπο­λο­γι­σμό είτε γιατί πραγ­μα­τι­κά πι­στεύ­ει το μύθο του. Που υπε­ρα­σπί­ζε­ται με θέρμη την «Ανε­ξάρ­τη­τη Δι­καιο­σύ­νη» ως θεσμό που προ­στα­τεύ­ει τα δι­καιώ­μα­τα του πο­λί­τη απέ­να­ντι στην αυ­θαι­ρε­σία, κλεί­νο­ντας τα μάτια στις απο­φά­σεις αυτής της Δι­καιο­σύ­νης όσον αφορά τα δι­καιώ­μα­τα των Πα­λαι­στι­νί­ων –οι οποί­ες σε αντί­θε­ση με τον ακρο­δε­ξιό μύθο, απο­τε­λούν μια αστα­μά­τη­τη μη­χα­νή διαρ­κούς εμπέ­δω­σης και νο­μι­μο­ποί­η­σης του Απαρτ­χάιντ. Που φρίτ­τει με τους ακρο­δε­ξιούς Μπεν-Γκ­βιρ και Σμό­τριτς που κα­λούν σε «εξα­φά­νι­ση» πα­λαι­στι­νια­κών χω­ριών, αλλά συ­σπει­ρώ­νε­ται γύρω από τον «κε­ντρώο» Μπένι Γκαντζ που κα­μα­ρώ­νει ότι ο ίδιος «γύ­ρι­σε τη Γάζα στη Λί­θι­νη Εποχή». Είναι όσοι και όσες κρα­τιού­νται ακόμα γύρω από την αυ­τα­πά­τη ενός κρά­τους που είναι «και εβραϊ­κό και δη­μο­κρα­τι­κό», μιας κα­το­χής που είναι (εδώ και πάνω από 50 χρό­νια…) «προ­σω­ρι­νή» και που πι­στεύ­ουν/κα­μώ­νο­νται ότι τα όσα συμ­βαί­νουν «πέρα από τα σύ­νο­ρα του 1967» δεν έχουν σχέση με τον χα­ρα­κτή­ρα του κρά­τους που οι­κο­δο­μεί­ται  στα κα­τα­κτη­μέ­να εδάφη του 1948.

Το μπλοκ αυτό έχει απο­δει­χθεί αδύ­να­μο να στα­μα­τή­σει τη διαρ­κή ενί­σχυ­ση της ακρο­δε­ξιάς ακρι­βώς γιατί ενώ δι­στά­ζει να αγκα­λιά­σει την φυ­σι­κή από­λη­ξη του σιω­νι­στι­κού σχε­δί­ου, δεν μπο­ρεί να δια­νοη­θεί καν την αμ­φι­σβή­τη­ση αυτού του σχε­δί­ου. Απο­φεύ­γο­ντας την «επί­λυ­ση» της εκρη­κτι­κής αντί­φα­σης του πα­λαι­στι­νια­κού, έχει προ­κρί­νει (ει­δι­κά από το Όσλο και μετά) την αέναη «δια­χεί­ρι­σή» της. Όμως το μπλοκ αυτό δια­τη­ρεί με­γά­λη δύ­να­μη -και την έδει­ξε στους δρό­μους και στο κρά­τος αυτές τις εβδο­μά­δες- γιατί η «δια­χεί­ρι­ση» κα­τέ­γρα­ψε όλα τα προη­γού­με­να χρό­νια οι­κο­νο­μι­κές και δι­πλω­μα­τι­κές επι­τυ­χί­ες για το Ισ­ρα­ήλ. Η ση­με­ρι­νή αντι­πο­λί­τευ­ση έχει μα­ζι­κή δυ­να­μι­κή γιατί υπε­ρα­σπί­ζε­ται ένα λει­τουρ­γι­κό –για τον κόσμο της– «στά­τους κβο» δε­κα­ε­τιών, το οποίο διαι­σθά­νε­ται ότι απει­λεί­ται από τους «τυ­χο­διω­κτι­σμούς» των «φα­να­τι­κών».

Πράγ­μα­τι, τις μέρες της κο­ρύ­φω­σης της κρί­σης, εκ­δη­λώ­θη­καν αυτοί οι με­γά­λοι φόβοι. Η επέ­λα­ση των κα­χα­νι­στών στο κρά­τος απει­λού­σε την «εθνι­κή ενό­τη­τα» (βα­θαί­νο­ντας ανε­πα­νόρ­θω­τα το ρήγμα φο­ντα­με­ντα­λι­στών-κο­σμι­κών) και τις «διε­θνείς συμ­μα­χί­ες» (που έχουν ως ιδε­ο­λο­γι­κή νο­μι­μο­ποί­η­ση την «δη­μο­κρα­τι­κό­τη­τα» του Ισ­ρα­ήλ). Αυτό ερ­μη­νεύ­ει την έκτα­ση που πήρε η ανταρ­σία μέσα στο στρα­τό και ιδιαί­τε­ρα στα πιο ελίτ σώ­μα­τα και στις κο­ρυ­φές της στρα­τιω­τι­κής ιε­ραρ­χί­ας, που εκ­παι­δεύ­ει στρα­τιώ­τες πε­ρή­φα­νους να υπη­ρε­τούν στον… «πιο ηθικό στρα­τό στον κόσμο». Όχι τυ­χαία, το μόνο κυ­βερ­νη­τι­κό στέ­λε­χος που δια­φο­ρο­ποι­ή­θη­κε φω­να­χτά ήταν ο υπουρ­γός Άμυ­νας, Γιόαβ Γκα­λάντ, ζη­τώ­ντας δη­μό­σια το «πά­γω­μα» της με­ταρ­ρύθ­μι­σης.

Αυτοί οι πα­ρά­γο­ντες ερ­μη­νεύ­ουν και την έκτα­ση της ανταρ­σί­ας μέσα στην άρ­χου­σα τάξη και ιδιαί­τε­ρα στους «πρω­τα­θλη­τές» της ισ­ραη­λι­νής οι­κο­νο­μί­ας στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη εποχή της -την υψηλή τε­χνο­λο­γία. Αυτός ο κλά­δος έπαι­ξε κε­ντρι­κό ρόλο στις κι­νη­το­ποι­ή­σεις (αφε­ντι­κά και ερ­γα­ζό­με­νοι), ενώ ετοί­μα­ζε μια πι­θα­νή «έξοδο» (με πύ­κνω­ση των φημών για με­τε­γκα­τα­στά­σεις εται­ρειών σε Ελ­λά­δα-Κύ­προ-Αλ­βα­νία, για μα­ζι­κές αγο­ρές σπι­τιών στην Πορ­το­γα­λία κλπ). Η κρα­τι­κή γρα­φειο­κρα­τία του υπουρ­γεί­ου Οι­κο­νο­μι­κών προει­δο­ποιού­σε για δρα­μα­τι­κές οι­κο­νο­μι­κές απώ­λειες αν υλο­ποι­η­θεί η δι­κα­στι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση. Ο Economist, η «φωνή» του διε­θνούς κε­φα­λαί­ου, ανα­ρω­τή­θη­κε πρω­το­σέ­λι­δα αν «ο Μπί­μπι θα δια­λύ­σει το Ισ­ρα­ήλ». Ο Νίμ­ροντ Φλά­σεν­μπεργκ σε άρθρο που πα­ρου­σιά­ζει εκτε­τα­μέ­να αυτή την οι­κο­νο­μι­κή πτυχή της βα­θιάς κρί­σης, εξη­γεί ότι δεν πρό­κει­ται για φι­λε­λεύ­θε­ρες ευαι­σθη­σί­ες: «Οι κα­πι­τα­λι­στές επεν­δυ­τές δεν χρειά­ζο­νται υπο­χρε­ω­τι­κά τη δη­μο­κρα­τία. Αλλά χρειά­ζο­νται στα­θε­ρό­τη­τα και προ­βλε­ψι­μό­τη­τα -αγα­θά που σή­με­ρα στο Ισ­ρα­ήλ είναι σε πολύ με­γά­λη έλ­λει­ψη… [καθώς] πυ­κνώ­νουν τα ση­μά­δια ότι πρό­κει­ται για μια κυ­βέρ­νη­ση φα­να­τι­κών, απο­φα­σι­σμέ­νων να βά­λουν φωτιά στην πε­ριο­χή».

Όλα αυτά έφτα­σαν σε ση­μείο βρα­σμού στις 27 Μάρτη. Ο Νε­τα­νιά­χου, απο­φα­σι­σμέ­νος να πε­ρι­φρου­ρή­σει τη συμ­μα­χία του με τους ακρο­δε­ξιούς (που δή­λω­ναν «ανέν­δο­τοι» κι ετοί­μα­ζαν αντι­συ­γκε­ντρώ­σεις), απέ­λυ­σε τον υπουρ­γό Άμυ­νας. Ήταν η στα­γό­να που ξε­χεί­λι­σε το πο­τή­ρι -στο στρά­τευ­μα, στην επι­χει­ρη­μα­τι­κή ελίτ, στην κοι­νω­νι­κή βάση της αντι­πο­λί­τευ­σης. H Χι­στα­ντρούτ (συν­δι­κα­λι­στι­κή συ­νο­μο­σπον­δία και ταυ­τό­χρο­να βρα­χί­ο­νας του κρά­τους) ένωσε τις δυ­νά­μεις της με τις ερ­γο­δο­τι­κές ενώ­σεις σε μια από κοι­νού πα­ρά­λυ­ση της οι­κο­νο­μί­ας, ενώ εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες κα­τέ­βη­καν στους δρό­μους. Το «σήμα» που εξέ­πε­μπε ο στρα­τός έβαλε τον «εμ­φύ­λιο πό­λε­μο» (που ανέ­φε­ρε όπως εί­δα­με ο Νε­τα­νιά­χου) ως προ­ο­πτι­κή στο δη­μό­σιο διά­λο­γο. Ακο­λού­θη­σε η υπο­χώ­ρη­ση-ελιγ­μός, με την ανα­στο­λή του δια­λό­γου στην Κνε­σέτ. Η συμ­φω­νία των ακρο­δε­ξιών κυ­βερ­νη­τι­κών εταί­ρων στην υπο­χώ­ρη­ση πε­ρι­λάμ­βα­νε κά­ποια ανταλ­λάγ­μα­τα: Αναγ­γέλ­θη­καν σχέ­δια συ­γκρό­τη­σης ενός νέου σώ­μα­τος «εθνο­φρου­ράς», υπό τον από­λυ­το έλεγ­χο του ακρο­δε­ξιού Μπεν Γκβιρ (οι κα­κιές γλώσ­σες το απο­κα­λούν «ιδιω­τι­κή πο­λι­το­φυ­λα­κή»).

Η κρίση απο­κλι­μα­κώ­θη­κε, αλλά δεν έχει λήξει. Αυτό ισχύ­ει και βρα­χυ­πρό­θε­σμα (το δι­κα­στι­κό θέμα θα ξα­να­τε­θεί τον Απρί­λη) και με­σο­πρό­θε­σμα (η πα­ρού­σα κυ­βέρ­νη­ση προ­τί­θε­ται να πα­ρα­βιά­σει κι άλλες «κόκ­κι­νες γραμ­μές» του φι­λε­λεύ­θε­ρου σιω­νι­σμού).

Είναι πι­θα­νή μια κυ­βερ­νη­τι­κή υπο­χώ­ρη­ση ή και μια κυ­βερ­νη­τι­κή αλ­λα­γή (με συ­να­σπι­σμό του Νε­τα­νιά­χου με τους «κε­ντρώ­ους»), όπου «η έντα­ση εκτο­νώ­νε­ται, οι πι­λό­τοι δέ­χο­νται να ξα­ναρ­χί­σουν να βομ­βαρ­δί­ζουν τη Γάζα, δια­θέ­το­ντας πάλι δη­μο­κρα­τι­κή εντο­λή και δι­κα­στι­κή έγκρι­ση, ενώ οι εται­ρί­ες υψη­λής τε­χνο­λο­γί­ας επι­στρέ­φουν κα­θη­συ­χα­σμέ­νες στις δου­λειές τους». Αλλά δεν απο­κλεί­ε­ται να υπάρ­ξει επι­μο­νή των Νε­τα­νιά­χου κι ακρο­δε­ξιάς στη με­ταρ­ρύθ­μι­ση, μια σκλή­ρυν­ση του αντι­πο­λι­τευ­τι­κού κι­νή­μα­τος και νέα κλι­μά­κω­ση της σύ­γκρου­σης με άγνω­στη έκ­βα­ση…

Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, μα­κρο­πρό­θε­σμα, το «ρήγμα» που εκ­δη­λώ­θη­κε μέσα στο κρά­τος και στην κοι­νω­νία θα πα­ρα­μεί­νει ενερ­γό. Ο Μα­τζίντ Κα­γιάλ, Πα­λαι­στί­νιος ακτι­βι­στής από την Χάιφα, έγρα­ψε εύ­στο­χα ότι «Οι δύο πλευ­ρές συ­γκρού­ο­νται για τον έλεγ­χο του κρά­τους, που ση­μαί­νει για τον έλεγ­χο των μέσων της κα­τα­πί­ε­σής μας». Το βάθος και η έντα­ση αυτής της σύ­γκρου­σης μπο­ρεί να ερ­μη­νευ­τεί μόνο από τα αδιέ­ξο­δα που συ­να­ντά αυτή η κα­τα­πί­ε­ση στην προ­σπά­θειά της να επι­βλη­θεί ορι­στι­κά.

Ο φι­λε­λεύ­θε­ρος σιω­νι­σμός, ανί­κα­νος να δει «τον πα­λαι­στι­νια­κό Ελέ­φα­ντα στο δω­μά­τιο» (μια τύ­φλω­ση που επι­βε­βαιώ­θη­κε συ­ντρι­πτι­κά και στα σύμ­βο­λα, τις ηγε­σί­ες, το λε­ξι­λό­γιο, τη σύν­θε­ση αυτού του «δη­μο­κρα­τι­κού» κι­νή­μα­τος που απέ­πνεε εθνι­κι­σμό και μι­λι­τα­ρι­σμό) θα συ­νε­χί­σει να αντι­στέ­κε­ται λυσ­σα­λέα για την υπε­ρά­σπι­ση ενός «στά­τους κβο» το οποίο όμως θα πα­ρα­μέ­νει υπο­νο­μευ­μέ­νο όσο οι Πα­λαι­στί­νιοι δεν του κά­νουν τη χάρη να εξα­φα­νι­στούν σιω­πη­λά από τον χάρτη και την ιστο­ρία… Και αυτή η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα με τη σειρά της θα συ­νε­χί­σει να ενι­σχύ­ει τις προ­ο­πτι­κές της σιω­νι­στι­κής ακρο­δε­ξιάς, που θα πιέ­ζει για μια «τε­λι­κή λύση», σε αυτό που ο Εβραί­ος μαρ­ξι­στής Μοσέ Μα­σό­βερ έχει πε­ρι­γρά­ψει ως «δια­λε­κτι­κή κλι­μά­κω­σης της κα­τα­πί­ε­σης και της αντί­στα­σης».

/rproject.gr