Ο αντι-ερντογανικός συνασπισμός και η Αριστερά

(βλ. Οι κλυ­δω­νι­σμοί στην ηγε­μο­νία του Ερ­ντο­γάν)

Ξε­χω­ρί­ζουν οι απώ­λειες πα­λαιό­τε­ρων πο­λι­τι­κο-κοι­νω­νι­κών ερει­σμά­των (φι­λε­λεύ­θε­ρη δια­νό­η­ση, κουρ­δι­κός πλη­θυ­σμός, τμήμα κε­ντρι­κών στε­λε­χών του ΑΚΡ) στη διάρ­κεια των διά­φο­ρων «ζιγκ-ζαγκ» της πο­λι­τι­κής Ερ­ντο­γάν και κυ­ρί­ως η διά­βρω­ση της λαϊ­κής στή­ρι­ξης στο ΑΚΡ λόγω της διαρ­κούς οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης και κυ­ρί­ως του σα­ρω­τι­κού  πλη­θω­ρι­σμού. Αν ο ένας πα­ρά­γο­ντας που κάνει κρί­σι­μες τις εκλο­γές είναι η (πι­θα­νή) φθορά του ίδιου του ΑΚΡ, ο δεύ­τε­ρος αφορά τη συ­μπό­ρευ­ση της αντι­πο­λί­τευ­σης γύρω από τον στόχο της ανα­τρο­πής του. 

Πάνος Πέτρου

Ο Ερ­ντο­γάν έχει συ­γκρο­τή­σει το δικό του μπλοκ. Μετά την κα­τάρ­ρευ­ση των ει­ρη­νευ­τι­κών συ­νο­μι­λιών επί­λυ­σης του κουρ­δι­κού ζη­τή­μα­τος, το ΑΚΡ ήρθε πιο κοντά με το ακρο­δε­ξιό-εθνι­κι­στι­κό MHP, το οποίο μέχρι πρό­τι­νος συ­νερ­γα­ζό­ταν με το κε­μα­λι­κό CHP στην αντι­πο­λί­τευ­ση. Ο Ερ­ντο­γάν χρειά­στη­κε την στή­ρι­ξη του MHP για να κερ­δί­σει το δη­μο­ψή­φι­σμα του 2017 που έδινε υπε­ρε­ξου­σί­ες στον Πρό­ε­δρο. Ακο­λού­θη­σε η συ­γκρό­τη­ση της «Λαϊ­κής Συμ­μα­χί­ας» με­τα­ξύ ΑΚΡ και MHP, καθώς το ΑΚΡ είχε χάσει πλέον τη δυ­να­μι­κή που του χά­ρι­ζε άνε­τες νίκες αυ­το­δυ­να­μί­ας (στην εποχή πριν την εξέ­γερ­ση του Γκεζί) και στη­ρι­ζό­ταν στις ψή­φους και τις έδρες του MHP -για να εκλέ­ξει τον Ερ­ντο­γάν στην προ­ε­δρία και για να απο­κτή­σει κοι­νο­βου­λευ­τι­κή πλειο­ψη­φία που τον στη­ρί­ζει.

Την ίδια πε­ρί­που πε­ρί­ο­δο, άρ­χι­σε να δια­μορ­φώ­νε­ται ως αντί­πα­λο δέος η «Εθνι­κή Συμ­μα­χία». Το MHP δια­σπά­στη­κε το 2017 γύρω από τη στάση του στο δη­μο­ψή­φι­σμα και το ζή­τη­μα της ευ­ρύ­τε­ρης προ­σέγ­γι­σης με τον Ερ­ντο­γάν, με τους δια­φω­νού­ντες -υπό την Μεράλ Ακ­σε­νέρ- να ιδρύ­ουν το «Καλό Κόμμα». Το νέο ακρο­δε­ξιό κόμμα συμ­μά­χη­σε με το CHP στις κοι­νο­βου­λευ­τι­κές εκλο­γές του 2018. Ήταν η πρώτη εμ­φά­νι­ση της «Εθνι­κής Συμ­μα­χί­ας», κυ­ρί­ως ως τε­χνι­κού χα­ρα­κτή­ρα συμ­φω­νία: Οι συ­νι­στώ­σες της κα­τέ­βα­σαν δικές τους δια­κρι­τές υπο­ψη­φιό­τη­τες στις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές, ενώ στις κοι­νο­βου­λευ­τι­κές επρό­κει­το για μια «διευ­κό­λυν­ση» στο -νε­ο­πα­γές τότε ακό­μα- κόμμα το Ακ­σε­νέρ να έχει εγ­γυ­η­μέ­νη την  κοι­νο­βου­λευ­τι­κή πα­ρου­σία. Η συμ­μα­χία δή­λω­σε ότι «παύει να υπάρ­χει» από την επο­μέ­νη των εκλο­γών.

Το Τρα­πέ­ζι των Έξι 

Πλέον τα πράγ­μα­τα είναι δια­φο­ρε­τι­κά -τόσο στο εύρος της συμ­μα­χί­ας όσο και στην ενο­ποί­η­σή της. Η «Εθνι­κή Συμ­μα­χία» του 2023 προ­έ­κυ­ψε ως η εκλο­γι­κή έκ­φρα­ση μιας διερ­γα­σί­ας πο­λι­τι­κού δια­λό­γου (το λε­γό­με­νο «Τρα­πέ­ζι των Έξι») που εξε­λίσ­σε­ται διαρ­κώς από το 2019 μέχρι και την προ­κή­ρυ­ξη των εκλο­γών. Τα αντι­πο­λι­τευ­τι­κά κόμ­μα­τα πα­ρου­σιά­ζουν φέτος έναν πιο «προ­γραμ­μα­τι­κό» συ­να­σπι­σμό και όχι μια «τε­χνι­κή» συ­νερ­γα­σία. Επί­σης φέτος απο­φά­σι­σαν «να μην επα­να­λά­βουν το λάθος του 2018» (όταν νί­κη­σε ο Ερ­ντο­γάν από τον πρώτο γύρο) και να επι­λέ­ξουν έναν κοινό προ­ε­δρι­κό υπο­ψή­φιο. Σε σύ­γκρι­ση με το 2018, ο συ­να­σπι­σμός έχει διευ­ρυν­θεί και με τις δια­δο­χι­κές (μικρο)δια­σπά­σεις του ΑΚΡ, ελ­πί­ζο­ντας να διεισ­δύ­σει στην εκλο­γι­κή βάση του ερ­ντο­γα­νι­σμού.

Η συ­γκρό­τη­ση της «Εθνι­κής Συμ­μα­χί­ας» μοιά­ζει με αυ­το­εκ­πλη­ρού­με­νη προ­φη­τεία. Η ετε­ρο­γέ­νειά της απο­τε­λεί έναν αντι­κα­το­πτρι­σμό της ερ­ντο­γα­νι­κής συ­νω­μο­σιο­λο­γί­ας που έτει­νε να αντι­με­τω­πί­ζει τις πιο ετε­ρό­κλη­τες αντι­πο­λι­τεύ­σεις κι αμ­φι­σβη­τή­σεις της εξου­σί­ας του ως τμή­μα­τα ενός ενιαί­ου σχε­δί­ου ανα­τρο­πής του.

Το «σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό» CHP συμ­μα­χεί με το ακρο­δε­ξιό Καλό Κόμμα.  Τα δύο αυτά «κε­μα­λι­κά-κο­σμι­κά» κόμ­μα­τα συμ­μα­χούν με το ισλα­μι­κό Κόμμα Ευ­τυ­χί­ας. Πρό­κει­ται για τους «σκλη­ρούς» του -δια­λυ­μέ­νου από τα δι­κα­στή­ρια- πα­λιού Κόμ­μα­τος Αρε­τής, του οποί­ου τη «με­τριο­πα­θή» πτέ­ρυ­γα εξέ­φρα­σε το ΑΚΡ. Όλοι μαζί συ­μπο­ρεύ­ο­νται με το κόμμα του Ντα­βού­το­γλου (πρώην υπουρ­γού Εξω­τε­ρι­κών και πρω­θυ­πουρ­γού του ΑΚΡ) και το κόμμα του Αλί Μπα­μπα­κάν (πρώην υπουρ­γού Οι­κο­νο­μι­κών και ανα­πλη­ρω­τή πρω­θυ­πουρ­γού του ΑΚΡ).

Αυτό το ετε­ρό­κλη­το φάσμα πα­ρου­σιά­ζει ως βα­σι­κή δέ­σμευ­ση, που απο­τε­λεί τον «κορμό» της προ­γραμ­μα­τι­κής συμ­φω­νί­ας των 6, μια «Με­τα­βα­τι­κή Δια­δι­κα­σία» που θα επα­να­φέ­ρει ένα «ισχυ­ρά κοι­νο­βου­λευ­τι­κό» πο­λί­τευ­μα στην Τουρ­κία, αντι­κα­θι­στώ­ντας το προ­ε­δρι­κό.

Πρό­γραμ­μα;

Πάνω σε αυτή τη δέ­σμευ­ση εδρά­ζει η ασά­φεια ή και η σιωπή για την συ­γκε­κρι­μέ­νη πο­λι­τι­κή μιας κυ­βέρ­νη­σης της «Εθνι­κής Συμ­μα­χί­ας». Όλα τα προ­βλή­μα­τα της προη­γού­με­νης πε­ριό­δου (οι­κο­νο­μι­κή κρίση, γε­ω­πο­λι­τι­κές πε­ρι­πέ­τειες κλπ.) απο­δί­δο­νται στην «ενός αν­δρός αρχή» και όλες οι λύ­σεις θα προ­κύ­ψουν μα­γι­κά από την απο­κα­τά­στα­ση της διά­κρι­σης των εξου­σιών.

Η «ανε­ξαρ­τη­σία της Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας» θα επι­λύ­σει την οι­κο­νο­μι­κή κρίση. Η «λει­τουρ­γία του κοι­νο­βου­λί­ου» θα μπο­ρέ­σει να επι­λύ­σει το κουρ­δι­κό ζή­τη­μα. Η «συ­ναί­νε­ση και ο διά­λο­γος» (με­τα­ξύ των κομ­μα­τι­κών ηγε­σιών του «Τρα­πε­ζιού») θα εξα­σφα­λί­σουν τη βιω­σι­μό­τη­τα μιας εξω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής που εξα­ντλεί­ται στα κλισέ ευ­χο­λό­για (καλών σχέ­σε­ων με όλους, αλλά με βάση το εθνι­κό συμ­φέ­ρον κ.ο.κ.).

Αυτό επι­τρέ­πει στον Ερ­ντο­γάν να εξα­πο­λύ­ει δη­λη­τη­ριώ­δη βέλη κατά των αντι­πά­λων του, κα­τη­γο­ρώ­ντας τους για «πα­ζά­ρι» θέ­σε­ων και αξιω­μά­των χωρίς πο­λι­τι­κές-ιδε­ο­λο­γι­κές αρχές, ενώ επι­χει­ρεί να ενι­σχύ­σει το προ­ε­δρο­κε­ντρι­κό-αυ­ταρ­χι­κό αφή­γη­μα, επι­μέ­νο­ντας ότι σε στιγ­μές κρί­σης, θα είναι κα­τα­στρο­φι­κό να πε­ρι­μέ­νει «το έθνος» να συ­ναι­νέ­σουν σε κά­ποια από­φα­ση οι 6 πο­λι­τι­κοί αρ­χη­γοί.

Ασφα­λώς, από τη σκο­πιά των ερ­γα­ζο­μέ­νων, το πρό­βλη­μα της «Εθνι­κής Συμ­μα­χί­ας» δεν είναι η ασά­φεια και η πο­λυ­φω­νία, αλλά η πο­λι­τι­κή που τε­λι­κά θα εφαρ­μό­σει αν συ­γκρο­τή­σει κυ­βέρ­νη­ση. Ο αστι­κός-συ­στη­μι­κός  χα­ρα­κτή­ρας και των 6 κομ­μά­των προει­δο­ποιεί για τις προ­θέ­σεις πίσω από την αο­ρι­στία στην οι­κο­νο­μία. Η επί­θε­ση στην «ανορ­θο­δο­ξία» Ερ­ντο­γάν και η εμ­μο­νή στην «ανε­ξαρ­τη­σία της Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας» σκια­γρα­φεί μά­λι­στα την πι­θα­νό­τε­ρη απά­ντη­ση: Ευ­θυ­γράμ­μι­ση της Τουρ­κί­ας στη διε­θνή πο­λι­τι­κή αύ­ξη­σης των επι­το­κί­ων -που ση­μαί­νει πρα­κτι­κά προ­σπά­θεια αντι­με­τώ­πι­σης του πλη­θω­ρι­σμού δια της ύφε­σης και της λι­τό­τη­τας. Το μο­να­δι­κό (σχε­τι­κά…) σαφές προ­γραμ­μα­τι­κό ση­μείο των 6, «ο ευ­ρω­παϊ­κός προ­σα­να­το­λι­σμός», συ­μπί­πτει με τις προ­τι­μή­σεις της TUSIAD (πα­ρα­δο­σια­κή με­γα­λο­α­στι­κή τάξη που κάνει δου­λειές κυ­ρί­ως με τα ευ­ρω­παϊ­κά κε­φά­λαια). Αυτό από μόνο του δεν λέει πολλά -και το ΑΚΡ με ευ­ρω­παϊ­κό προ­σα­να­το­λι­σμό ξε­κί­νη­σε, για να συ­να­ντή­σει το ευ­ρω­παϊ­κό τεί­χος άρ­νη­σης έντα­ξης της Τουρ­κί­ας στο κλει­στό κλαμπ. Αλλά δεί­χνει ότι οι «6» είναι σε επι­κοι­νω­νία με τις «αγω­νί­ες» της  TUSIAD και αυτό λέει πολλά για το πώς θα πο­λι­τευ­τούν απέ­να­ντι στην τουρ­κι­κή ερ­γα­τι­κή τάξη. Ο Πέ­τρος Πα­πα­κων­στα­ντί­νου πα­ρα­θέ­τει σε άρθρο του ένα γλα­φυ­ρό από­σπα­σμα ανά­λυ­σης του Foreign Policy: «Με το να απαρ­νεί­ται την Αρι­στε­ρά και να υιο­θε­τεί νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες θέ­σεις των πο­λι­τι­κών του συμ­μά­χων, ο Κεμάλ Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου μπο­ρεί να απο­ξε­νω­θεί από την ερ­γα­τι­κή τάξη και να χάσει τις εκλο­γές».

Ακόμα κι αυτός ο ελά­χι­στος κοι­νός πα­ρο­νο­μα­στής της απο­κα­τά­στα­σης της πα­ρα­δο­σια­κής φι­λε­λεύ­θε­ρης/κοι­νο­βου­λευ­τι­κής δη­μο­κρα­τί­ας φαί­νε­ται -με βάση τις εμ­φά­σεις που δί­νουν στα δη­μό­σια κεί­με­νά τους οι «6»- να αφορά απο­κλει­στι­κά τη διευ­θέ­τη­ση των κρα­τι­κών εξου­σιών. Η λει­τουρ­γία και ο ρόλος του κοι­νο­βου­λί­ου δεν είναι ασφα­λώς αμε­λη­τέο ζή­τη­μα, αλλά απο­τε­λεί μία μόνο όψη (ίσως την πιο «απο­μα­κρυ­σμέ­νη» από την ερ­γα­τι­κή-λαϊ­κή κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα) της «δη­μο­κρα­τί­ας» που πιέ­ζε­ται ασφυ­κτι­κά στην Τουρ­κία τα τε­λευ­ταία χρό­νια σε πολύ πιο σο­βα­ρά για τον κόσμο μας επί­πε­δα -συν­δι­κα­λι­στι­κής δρά­σης, συ­γκέ­ντρω­σης και δια­δή­λω­σης, ελευ­θε­ρί­ας γνώ­μης κλπ.

Συμ­μα­χία για την Ερ­γα­σία και την Ελευ­θε­ρία

Απέ­να­ντι στα δύο μπλοκ, πα­ρου­σιά­ζε­ται φέτος η Συμ­μα­χία για την Ερ­γα­σία και την Ελευ­θε­ρία, που φι­λο­δο­ξεί να εκ­φρά­σει «τα εκα­τομ­μύ­ρια αν­θρώ­πους που δεν εκ­προ­σω­πεί ούτε η Λαϊκή ούτε η Εθνι­κή Συμ­μα­χία». Αυτό το στοί­χη­μα, της διάρ­ρη­ξης της πό­λω­σης με­τα­ξύ πο­λι­τι­κού Ισλάμ και κε­μα­λι­σμού, πάνω σε μια βάση τα­ξι­κής πο­λι­τι­κής, είναι δια­χρο­νι­κά κρί­σι­μο στην Τουρ­κία. Οι εκλο­γι­κές επι­τυ­χί­ες του HDP τα τε­λευ­ταία χρό­νια, που το στα­θε­ρο­ποί­η­σαν ως δύ­να­μη άνω του 10% αλλά και ως δύ­να­μη που απευ­θύ­νε­ται και πέραν του κουρ­δι­κού πλη­θυ­σμού, απο­τέ­λε­σαν μια βάση. Το πε­ρα­σμέ­νο κα­λο­καί­ρι, το HDP απεύ­θυ­νε έκ­κλη­ση σε όλες τις ση­μα­ντι­κές ορ­γα­νώ­σεις της τουρ­κι­κής άκρας Αρι­στε­ράς για τη δη­μιουρ­γία ενός με­τώ­που. Το SOL (Αρι­στε­ρό Κόμμα) αρ­νή­θη­κε, ενώ το TKP (ΚΚ Τουρ­κί­ας) συμ­με­τεί­χε στην πρώτη σύ­σκε­ψη αλλά τε­λι­κά απο­χώ­ρη­σε από τη διερ­γα­σία. Αυτές οι δυ­νά­μεις, μαζί με το ΤΚΗ (Κομ­μου­νι­στι­κό Κί­νη­μα Τουρ­κί­ας) συ­γκρό­τη­σαν τη μικρή συμ­μα­χία «Ένωση Σο­σια­λι­στι­κών Δυ­νά­με­ων».

Ωστό­σο, στον διά­λο­γο αντα­πο­κρί­θη­καν το Πρά­σι­νο Αρι­στε­ρό Κόμμα, το TOP (Κόμμα Κοι­νω­νι­κής Ελευ­θε­ρί­ας), το Κόμμα Ερ­γα­τι­κού Κι­νή­μα­τος, το ΕΜΕΡ (Κόμμα Ερ­γα­σί­ας) και το TIP (Κόμμα Ερ­γα­τών Τουρ­κί­ας), συ­γκρο­τώ­ντας έτσι ένα ση­μα­ντι­κό μέ­τω­πο της τουρ­κι­κής ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς.

Η Συμ­μα­χία για την Ερ­γα­σία και την Ελευ­θε­ρία (αλλά και η μι­κρό­τε­ρη Ένωση Σο­σια­λι­στι­κών Δυ­νά­με­ων) έχει δη­λώ­σει ότι δεν θα κα­τε­βά­σει υπο­ψή­φιο στις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές, σε μια έμ­με­ση πλην σαφή διευ­κό­λυν­ση της ψήφου προς τον Κι­λιν­τζά­ρο­γλου, τον υπο­ψή­φιο της Εθνι­κής Συμ­μα­χί­ας. Ση­μα­ντι­κές ορ­γα­νώ­σεις της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς όπως το TIP και το TKP έχουν ήδη κα­λέ­σει ρητά σε «μαύ­ρι­σμα» του Ερ­ντο­γάν, ενώ την ώρα που γρά­φο­νταν αυτές οι γραμ­μές δεν είχε λήξει το αν το HDP θα κα­λέ­σει και επί­ση­μα σε ψήφο στον Κι­λιν­τζά­ρο­γλου (πι­θα­νά απο­σπώ­ντας κά­ποιες υπο­σχέ­σεις όπως η απε­λευ­θέ­ρω­ση των πο­λι­τι­κών κρα­του­μέ­νων).

Πρό­κει­ται για ένα ακαν­θώ­δες ζή­τη­μα. Το HDP ούτε θέ­λη­σε (και σωστά!) να εντα­χθεί σε προ­γραμ­μα­τι­κό διά­λο­γο και συμ­μα­χία με το «Τρα­πέ­ζι των 6», αλλά ούτε και θα μπο­ρού­σε, με δε­δο­μέ­νο το βέτο της «λύ­και­νας» Ακ­σε­νέρ. Ακόμα και μια «στή­ρι­ξη από έξω» στον Κι­λιν­τζά­ρο­γλου μπο­ρεί να προ­κα­λέ­σει προ­βλή­μα­τα στο Καλό Κόμμα. Στις φι­λο­κυ­βερ­νη­τι­κές εφη­με­ρί­δες, η έμ­με­ση-«κρυφή» στή­ρι­ξη του HDP στον Κι­λιν­τζά­ρο­γλου αξιο­ποιεί­ται για να τον πα­ρου­σιά­σει ως «φίλο των τρο­μο­κρα­τών», ενώ μετά βίας κρύ­βε­ται η ιδιαί­τε­ρη… αδη­μο­νία για μια επι­ση­μο­ποί­η­ση αυτής της γραμ­μής, λο­γι­κά υπο­λο­γί­ζο­ντας σε ζη­μιές για την Ακ­σε­νέρ και οφέλη για το MHP.

Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, οι σύ­ντρο­φοι και οι συ­ντρό­φισ­σες δυ­νά­με­ων όπως το TIP, το TKP, το ΕΜΕΡ, χωρίς να κά­νουν βήμα πίσω στις κρι­τι­κές τους για τις δυ­νά­μεις της Εθνι­κής Συμ­μα­χί­ας, πα­ρου­σιά­ζουν ως ση­μα­ντι­κό στόχο την ήττα του Ερ­ντο­γάν και της πε­ρε­ταί­ρω εμπέ­δω­σης του υπερ-προ­ε­δρι­κού αυ­ταρ­χι­κού συ­στή­μα­τός του, ενώ στις εκτι­μή­σεις τους φαί­νε­ται να ιε­ραρ­χούν ως πιο ση­μα­ντι­κή την επι­κοι­νω­νία με το κοι­νω­νι­κό ρεύμα που ζητά «απαλ­λα­γή από τον ερ­ντο­γα­νι­σμό». Σε αυτά λο­γο­δο­τεί η (πάντα αμ­φι­λε­γό­με­νη) επι­λο­γή να μην πα­ρου­σια­στεί και στην προ­ε­δρι­κή κάλπη ο τρί­τος, εναλ­λα­κτι­κός πόλος ανά­με­σα στη Λαϊκή και την Εθνι­κή Συμ­μα­χία και να δοθεί το βάρος της ανε­ξάρ­τη­της πα­ρέμ­βα­σης της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς στις κοι­νο­βου­λευ­τι­κές εκλο­γές.

Προ­ε­δρι­κές και βου­λευ­τι­κές

Στις δι­πλές κάλ­πες, υπάρ­χει φέτος μια ιδιαι­τε­ρό­τη­τα. Δεν υπάρ­χει μία κάλπη που να ξε­χω­ρί­ζει γιατί έχει με­γα­λύ­τε­ρη βα­ρύ­τη­τα. Εφό­σον κερ­δί­σει η Εθνι­κή Συμ­μα­χία (και υλο­ποι­ή­σει τις δε­σμεύ­σεις της για δρα­μα­τι­κή υπο­βάθ­μι­ση του ρόλου του Προ­έ­δρου), ση­μα­σία θα έχει το απο­τέ­λε­σμα των βου­λευ­τι­κών, καθώς εκεί θα κρί­νε­ται πλέον ο πο­λι­τι­κός συ­σχε­τι­σμός και η διεκ­δί­κη­ση της κυ­βερ­νη­τι­κής εξου­σί­ας. Οι κακές γλώσ­σες πα­ρε­μπι­πτό­ντως ερ­μη­νεύ­ουν την επι­λο­γή του «γκρί­ζου» (και μο­νί­μως ητ­τη­μέ­νου) Κι­λιν­τζά­ρο­γλου ως εγ­γύ­η­ση ότι αυτή η δια­δι­κα­σία θα προ­χω­ρή­σει. Οι επι­λο­γές πιο δη­μο­φι­λών και χα­ρι­σμα­τι­κών «αστέ­ρων» όπως οι δή­μαρ­χοι Ιστα­μπούλ και Άγκυ­ρας, δη­μιουρ­γού­σαν μια ανη­συ­χία στο «Τρα­πέ­ζι των 6», ότι εφό­σον εκλε­γούν, ίσως έμπαι­ναν στον πει­ρα­σμό να… δια­τη­ρή­σουν το προ­ε­δρο­κε­ντρι­κό σύ­στη­μα στη θέση του. Αλλά εν τω με­τα­ξύ, οι προ­ε­δρι­κές εκλο­γές δια­τη­ρούν την ση­μα­σία τους, καθώς σε νίκη της Λαϊ­κής Συμ­μα­χί­ας, το ακραία προ­ε­δρο­κε­ντρι­κό σύ­στη­μα θα πα­ρα­μεί­νει στη θέση του και το απο­τέ­λε­σμα των βου­λευ­τι­κών θα παί­ζει δευ­τε­ρεύ­ο­ντα ρόλο. Ασφα­λώς, κα­νείς δεν μπο­ρεί να προ­βλέ­ψει το μέ­γε­θος της πο­λι­τι­κής κρί­σης σε ένα σε­νά­ριο «συ­γκα­τοί­κη­σης» με δια­φο­ρε­τι­κούς νι­κη­τές στην προ­ε­δρία και στη Βουλή…

Στις δη­μο­σκο­πή­σεις για τις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές, ο Κι­λιν­τζά­ρο­γλου εμ­φα­νί­ζε­ται να προη­γεί­ται του Ερ­ντο­γάν (γύρω στις 4 μο­νά­δες), χωρίς να προ­κύ­πτει νι­κη­τής από τον πρώτο γύρο. Ο Μου­χα­ρέμ Ιντζέ, πα­λιός εσω­κομ­μα­τι­κός αντί­πα­λος του Κι­λιν­τζά­ρο­γλου και υπο­ψή­φιος του CHP το 2018, κα­τε­βαί­νει με το νε­οϊ­δρυ­θέν από τον ίδιο «Κόμμα Πα­τρί­δα» και ο ακρο­δε­ξιός Σινάν Ογκάν κα­τε­βαί­νει ως εκλε­κτός ενός συ­να­σπι­σμού μι­κρών, «σκλη­ρά» κε­μα­λι­κών εθνι­κι­στι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων. Αθροί­ζουν δη­μο­σκο­πι­κά ένα 6-10%, με τη με­ρί­δα του λέ­ο­ντος να ανή­κει στον Ιντζέ, ο οποί­ος έχει δη­λώ­σει την προ­τί­μη­ση στον Κι­λιν­τζά­ρο­γλου σε πι­θα­νό  δεύ­τε­ρο γύρο. Όμως οι δη­μο­σκο­πή­σεις είχαν δια­ψευ­στεί το 2018, κά­νο­ντας τον διε­θνή Τύπο πιο επι­φυ­λα­κτι­κό φέτος, με την πα­ρα­δο­χή ότι «κα­νείς δεν μπο­ρεί να ξε­γρά­φει τον Ερ­ντο­γάν».

Το δικό τους εν­δια­φέ­ρον έχουν οι βου­λευ­τι­κές εκλο­γές. Αφε­νός, γιατί εκεί θα με­τρη­θεί η επιρ­ροή των πο­λι­τι­κών κομ­μά­των, πέρα από τον δη­μο­ψη­φι­σμα­τι­κό-πο­λω­τι­κό χα­ρα­κτή­ρα που απο­κτούν οι προ­ε­δρι­κές λόγω της προ­σω­πι­κό­τη­τας του Ερ­ντο­γάν. Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο σε ό,τι μας αφορά, που εκεί θα με­τρη­θεί η δύ­να­μη συ­γκε­κρι­μέ­να της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Τόσο ως άθροι­σμα, αλλά και από την πρό­ο­δο που θα ση­μειώ­σουν οι επι­μέ­ρους «συ­νι­στώ­σες». Για το μέ­τρη­μα αυτό, να ση­μειώ­σου­με ότι το HDP κα­τε­βά­ζει υπο­ψη­φιό­τη­τες υπό την αι­γί­δα της Πρά­σι­νης Αρι­στε­ράς, καθώς το κόμμα αντι­με­τω­πί­ζει δι­κα­στή­ρια που ίσως το θέ­σουν εκτός εκλο­γών ανά πάσα στιγ­μή. Στα αρι­στε­ρά του HDP, ξε­χω­ρί­ζει το TIP, που στα λίγα χρό­νια ζωής του έχει επι­δεί­ξει μια ση­μα­ντι­κή  μα­ζι­κο­ποί­η­ση με πολ­λές χι­λιά­δες νέα μέλη στις το­πι­κές ορ­γα­νώ­σεις του, ενώ βρι­σκό­με­νο σε εκλο­γι­κή συ­νερ­γα­σία με το HDP (από το 2018) αλλά δια­τη­ρώ­ντας την αυ­το­νο­μία του είχε εκλέ­ξει και δι­κούς του βου­λευ­τές. Θα έχει εν­δια­φέ­ρον να δούμε τι δυ­νά­μεις θα κα­τα­γρά­ψει φέτος…

//rproject.gr