Μετά τις εκλογές στην Τουρκία

Πρώ­τος γύρος

Σε πεί­σμα των δη­μο­σκο­πή­σε­ων, αλλά και της προσ­δο­κί­ας ενός ση­μα­ντι­κού τμή­μα­τος της τουρ­κι­κής κοι­νω­νί­ας, ο Τούρ­κος πρό­ε­δρος πήρε την πρώτη θέση, φτά­νο­ντας κοντά σε νίκη από τον πρώτο γύρο (49,5%) και δια­μορ­φώ­νο­ντας μια δια­φο­ρά 4,6 μο­νά­δων από τον Κεμάλ Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου (44,9%) που δη­μιούρ­γη­σε μια -δύ­σκο­λο να αντι­στρα­φεί-  «πα­ρά­στα­ση νίκης» προς την ανα­μέ­τρη­ση του δεύ­τε­ρου γύρου.  

Πάνος Πέτρου

Στην πιο κρί­σι­μη κι αμ­φίρ­ρο­πη εκλο­γι­κή μάχη της θη­τεί­ας του (πα­ρα­τε­τα­μέ­νη οι­κο­νο­μι­κή κρίση, πρό­σφα­τος ο φο­νι­κός σει­σμός), ο Ερ­ντο­γάν δια­τή­ρη­σε τη συ­νο­χή του κοι­νω­νι­κού μπλοκ που τον υπο­στη­ρί­ζει (ίδιες πε­ρί­που ψήφοι με εκεί­νες του 2018).

Στη διάρ­κεια της προ­ε­κλο­γι­κής πε­ριό­δου, αξιο­ποί­η­σε όλα τα ιδε­ο­λο­γι­κά «όπλα» του ΑΚΡ: Τον κοι­νω­νι­κό συ­ντη­ρη­τι­σμό (με συ­χνές επι­θέ­σεις πχ. στα ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ δι­καιώ­μα­τα), τον αντια­με­ρι­κα­νι­σμό (πα­ρου­σιά­ζο­ντας μια πι­θα­νή εκλο­γι­κή νίκη της αντι­πο­λί­τευ­σης ως «πο­λι­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα της Δύσης μετά την απο­τυ­χία του στρα­τιω­τι­κού»), τον εθνι­κι­σμό (χρε­ώ­νο­ντας στον Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου «δε­σμούς με το PKK»). Ωστό­σο, όλοι οι δη­μο­σκό­ποι συ­νέ­κλι­ναν ότι το βα­σι­κό θέμα που εν­δια­φέ­ρει τους Τούρ­κους είναι η οι­κο­νο­μία. Πάνω σε αυτό το κρί­σι­μο θέμα, φαί­νε­ται ότι απέ­δω­σαν κά­ποιες πα­ρο­χές «αντι­στρο­φής της δη­μο­σκο­πι­κής ει­κό­νας» από το Γε­νά­ρη και μετά, αλλά και ένα μπα­ράζ προ­ε­κλο­γι­κών υπο­σχέ­σε­ων για αυ­ξή­σεις σε μι­σθούς, συ­ντά­ξεις κ.ο.κ. Αυτά μπο­ρούν εύ­κο­λα να απο­δει­χθούν ψη­φο­θη­ρι­κές δη­μα­γω­γί­ες, μιας κι έρ­χο­νται σε αντί­θε­ση με τα «θέλω» της ρα­χο­κοκ­κα­λιάς του ερ­ντο­γα­νι­σμού -τις μι­κρές και με­σαί­ες επι­χει­ρή­σεις, «υψη­λής έντα­σης ερ­γα­σί­ας», που καί­γο­νται πε­ρισ­σό­τε­ρο από κάθε άλλη αστι­κή με­ρί­δα για την συ­μπί­ε­ση του «ερ­γα­τι­κού κό­στους».

Αλλά πάνω σε αυτό το κρί­σι­μο θέμα, απέ­τυ­χε πα­τα­γω­δώς (ακόμα και να δη­μα­γω­γή­σει…) ο συ­να­σπι­σμός της αντι­πο­λί­τευ­σης. Τις μέρες της δη­μο­σκο­πι­κής σι­γου­ριάς (και της ρά­θυ­μης ανα­πα­ρα­γω­γής της) στη με­γα­λύ­τε­ρη με­ρί­δα του διε­θνούς Τύπου, ο Πέ­τρος Πα­πα­κων­στα­ντί­νου είχε εύ­στο­χα ανα­φερ­θεί σε μια απο­στρο­φή άρ­θρου του Foreign Policy: «Με το να απαρ­νεί­ται την Αρι­στε­ρά και να υιο­θε­τεί νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες θέ­σεις, ο Κεμάλ Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου μπο­ρεί να απο­ξε­νω­θεί από την ερ­γα­τι­κή τάξη και να χάσει τις εκλο­γές».

Στις γραμ­μές της αστι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης, επι­κρα­τού­σε μια γραμ­μή πα­θη­τι­κής ανα­μο­νής της φθο­ράς που θα προ­κα­λού­σε η οι­κο­νο­μι­κή κρίση στην εκλο­γι­κή βάση του Ερ­ντο­γάν. Στη­ρί­ζο­νταν στη φράση του πρώην πρω­θυ­πουρ­γού Σου­λεϊ­μάν Ντε­μι­ρέλ που φο­ρέ­θη­κε πολύ στο σχο­λια­σμό των φε­τι­νών εκλο­γών: «Καμιά κυ­βέρ­νη­ση δεν μπο­ρεί να αντέ­ξει την άδεια κα­τσα­ρό­λα». Ο Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου δια­πί­στω­σε ότι για να ισχύ­σει αυτή η ρήση, χρειά­ζε­ται με­ρι­κές φορές να πεί­σει και η αντι­πο­λί­τευ­ση (είτε δη­μα­γω­γι­κά είτε ει­λι­κρι­νά) ότι εν­δια­φέ­ρε­ται και έχει κα­λύ­τε­ρο τρόπο να γε­μί­σει την «κα­τσα­ρό­λα».

Φαί­νε­ται επί­σης ότι δεν λει­τούρ­γη­σε προ­ω­θη­τι­κά η (ακραία ετε­ρο­γε­νής) πο­λυ­συλ­λε­κτι­κό­τη­τα. Η συ­νερ­γα­σία του κε­μα­λι­κού και αλε­βί­τη Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου με κο­ρυ­φαία πρώην στε­λέ­χη του ΑΚΡ (Ντα­βού­το­γλου, Μπα­μπα­κάν) δεν με­τα­φρά­στη­κε σε εκλο­γι­κή διείσ­δυ­ση μέσα στην κοι­νω­νι­κή βάση του σου­νι­τι­κού πο­λι­τι­κού Ισλάμ. Σύμ­φω­να με κά­ποιους σχο­λια­στές του απο­τε­λέ­σμα­τος, ακόμα και η υπό­νοια μιας κά­ποιας επι­κοι­νω­νί­ας με το HDP (λόγω της έξω­θεν στή­ρι­ξης που έδωσε), είναι πι­θα­νό να απο­ξέ­νω­σε τμήμα του κε­μα­λι­σμού -ενώ σε κάθε πε­ρί­πτω­ση βο­ή­θη­σε το φι­λο­κυ­βερ­νη­τι­κό ακρο­δε­ξιό MHP να δια­ψεύ­σει τις προ­βλέ­ψεις απω­λειών του προς το αντι­πο­λι­τευ­τι­κό  ακρο­δε­ξιό «Καλό Κόμμα». Τε­λι­κά, ο Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου δεν κα­τόρ­θω­σε να πε­τύ­χει κάτι (πολύ) πε­ρισ­σό­τε­ρο από το άθροι­σμα των ψήφων που είχαν πάρει το 2018 οι δια­φο­ρε­τι­κές τότε υπο­ψη­φιό­τη­τες της αντι­πο­λί­τευ­σης.

Δεύ­τε­ρος γύρος

Με­τα­ξύ των δύο γύρων, το εν­δια­φέ­ρον στρά­φη­κε αφε­νός στον ακρο­δε­ξιό Σινάν Ογκάν και τους ψη­φο­φό­ρους του. Οι κε­μα­λι­κές ανα­φο­ρές και ο έξαλ­λος αντι­προ­σφυ­γι­κός ρα­τσι­σμός αυτού του ρεύ­μα­τος, απο­τέ­λε­σαν ση­μείο επα­φής με τον Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου (που έχει δε­σμευ­τεί να διώ­ξει σε 2 χρό­νια τους Σύ­ρους πρό­σφυ­γες). Αλλά ο έξαλ­λος αντι­κουρ­δι­σμός τον απο­μά­κρυ­νε από τον Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου και τον έφερ­νε πιο κοντά στο ερ­ντο­γα­νι­κό μπλοκ. Τε­λι­κά αυτό το τμήμα της ακρο­δε­ξιάς δια­σπά­στη­κε (όπως έχει ήδη συμ­βεί στον ευ­ρύ­τε­ρο χώρο, με την ύπαρ­ξη του κυ­βερ­νη­τι­κού MHP και του αντι­πο­λι­τευ­τι­κού «Καλού Κόμ­μα­τος»). Ο «κουρ­δο­φά­γος» Ογκάν δή­λω­σε την στή­ρι­ξή του στον Ερ­ντο­γάν. Το «προ­σφυ­γο­φά­γο» κόμμα «Νίκη», το με­γα­λύ­τε­ρο του συ­να­σπι­σμού που τον στή­ρι­ξε, δια­φο­ρο­ποι­ή­θη­κε και στή­ρι­ξε τον Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου.

Το δεύ­τε­ρο ση­μείο που απα­σχό­λη­σε ήταν το αν και ποιος θα μπο­ρού­σε να ενερ­γο­ποι­ή­σει εκλο­γι­κά τα πε­ρί­που 8,5 εκα­τομ­μύ­ρια Τούρ­κους που απεί­χαν (η συμ­με­το­χή έφτα­σε στο 87,04%). Τε­λι­κά, η συμ­με­το­χή στο δεύ­τε­ρο γύρο μειώ­θη­κε (84,15%), καθώς ξα­να­πή­γαν στην κάλπη σχε­δόν 2 εκα­τομ­μύ­ρια λι­γό­τε­ροι ψη­φο­φό­ροι. Είτε «σκόρ­πι­σαν» οι ψη­φο­φό­ροι του Ογκάν, είτε «επα­να­παύ­τη­καν» ψη­φο­φό­ροι του Ερ­ντο­γάν, είτε απο­γοη­τεύ­τη­καν ψη­φο­φό­ροι του Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου, οι αλ­λα­γές ήταν αρ­κε­τά μι­κρές (+590 χι­λιά­δες ο Ερ­ντο­γάν, +840 χι­λιά­δες ο Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου) για να αντι­στρέ­ψουν το απο­τέ­λε­σμα. Ο Ερ­ντο­γάν με 52,18% επι­κρά­τη­σε του υπο­ψη­φί­ου της αντι­πο­λί­τευ­σης (47,82%).

Διέ­ψευ­σε έτσι και μια άλλη ρήση -δική του αυτή τη φορά: «Όποιος ελέγ­χει την Ιστα­μπούλ, ελέγ­χει την Τουρ­κία». Ο Ερ­ντο­γάν έχασε την Ισταν­μπούλ -και την Άγκυ­ρα και την Αντά­να (η Σμύρ­νη δεν είναι εί­δη­ση, γιατί δεν την κέρ­δι­σε ποτέ…). Αλλά εδραί­ω­σε (και λο­γι­κά διεύ­ρυ­νε) την κυ­ριαρ­χία του στη «βαθιά» Τουρ­κία της υπαί­θρου και των μι­κρών πό­λε­ων, όπου κυ­ριαρ­χούν και τα «δί­κτυα» του ΑΚΡ -σε ιδε­ο­λο­γι­κό, σε οι­κο­νο­μι­κό, σε πει­θαρ­χι­κό πεδίο.

Οι κοι­νο­βου­λευ­τι­κές

Σε σύ­γκρι­ση με τις προ­ε­δρι­κές, στις κοι­νο­βου­λευ­τι­κές εκλο­γές απο­τυ­πώ­θη­κε πε­ρισ­σό­τε­ρο μια φθορά του ΑΚΡ. Έχασε πάνω από 2 εκα­τομ­μύ­ρια ψή­φους και έπεσε στο 35,84%, από το 42,56% του 2018, που ήταν κι αυτό με τη σειρά του προ­ϊ­όν ση­μα­ντι­κών απω­λειών. Όπως και τότε, έτσι και τώρα, φθεί­ρε­ται το κυ­βερ­νη­τι­κό κόμμα αλλά όχι ο «Αρ­χη­γός» που πη­γαί­νει κα­λύ­τε­ρα στις προ­ε­δρι­κές, όπου βέ­βαια υπο­λο­γί­ζει και στις ψή­φους των συμ­μά­χων του. Και στη Βουλή άλ­λω­στε, ήταν τα απο­τε­λέ­σμα­τα του MHP (στα­θε­ρό στο 10,14%) και των μι­κρό­τε­ρων συμ­μά­χων του (που άθροι­σαν 3,81%) αυτά που εξα­σφά­λι­σαν μια νέα κοι­νο­βου­λευ­τι­κή πλειο­ψη­φία (322 έδρες από τις 600), καθώς όλες οι απώ­λειες εδρών της «Λαϊ­κής Συμ­μα­χί­ας» αφο­ρού­σαν το ΑΚΡ.

Στις γραμ­μές της «Εθνι­κής Συμ­μα­χί­ας» (συ­νο­λι­κά 213 έδρες, με 35,13% των ψήφων), το «Καλό Κόμμα» της Ασκε­νέρ έμει­νε στα­θε­ρό (ορια­κή αύ­ξη­ση ψήφων και ορια­κή μεί­ω­ση πο­σο­στού με 9,7% από 9,96%). Το CHP κα­τέ­γρα­ψε μια σχε­τι­κή αύ­ξη­ση σε ψή­φους και πο­σο­στά (πε­ρί­που 2,5 εκα­τομ­μύ­ρια ψήφοι πε­ρισ­σό­τε­ροι και πο­σο­στό 25,33% από 22,65%), ίσως αξιο­ποιώ­ντας και το ότι στα δικά του ψη­φο­δέλ­τια εντά­χθη­καν οι άλλοι «σύμ­μα­χοι» (Ντα­βού­το­γλου κ.ά.) πλην της ακρο­δε­ξιάς.

Το ανη­συ­χη­τι­κό είναι ότι η διαι­ρε­μέ­νη σε ερ­ντο­γα­νι­κή και αντιερ­ντο­γα­νι­κή ακρο­δε­ξιά (το MHP και το Καλό Κόμμα που απο­τε­λεί διά­σπα­σή του, αλλά και διά­φο­ρες μι­κρές εκ­δο­χές ακρο­δε­ξιού Ισλάμ, κά­ποια μι­κρό­τε­ρα ακρο­δε­ξιά κε­μα­λι­κά κόμμα) συ­γκε­ντρώ­νουν δυ­νά­μεις άνω του 20%. Όπως ση­μειώ­νει ο Ονούρ Ντα­νά­τσι: «Όλες οι δια­φο­ρε­τι­κές απο­χρώ­σεις του φαιού πήραν τα υψη­λό­τε­ρα πο­σο­στά ψήφου στην ιστο­ρία τους. Αυτό το φαιό πα­νη­γύ­ρι εξυ­πη­ρε­τή­θη­κε και από αυ­τούς στην κυ­βέρ­νη­ση και από αυ­τούς στην αντι­πο­λί­τευ­ση. Μοιά­ζει λες και η διαι­ρε­μέ­νη ακρο­δε­ξιά στην Τουρ­κία πολ­λα­πλα­σιά­ζε­ται με τη μέ­θο­δο της μί­τω­σης, της διαί­ρε­σης των κυτ­τά­ρων της».

Ρα­τσι­σμός

Για τις ευ­θύ­νες της κυ­βέρ­νη­σης μετά το 2015 και τη συμ­μα­χία του Ερ­ντο­γάν με το MHP, έχουν γρα­φτεί πολλά. Εδώ θα ση­μειώ­σου­με το όργιο έξαλ­λου ρα­τσι­σμού που εξα­πέ­λυ­σε ο (κε­ντρο­α­ρι­στε­ρός, φι­λε­λεύ­θε­ρος δη­μο­κρά­της) Κι­λιτσ­ντά­ρο­γλου με­τα­ξύ των δύο γύρων. Όπου κα­τη­γό­ρη­σε τον Ερ­ντο­γάν που «έφερε 10 εκα­τομ­μύ­ρια πρό­σφυ­γες», ότι «τους δίνει δι­καί­ω­μα ψήφου για να επη­ρε­ά­σει το απο­τέ­λε­σμα», ότι «οι Τούρ­κοι γί­νο­νται πο­λί­τες δεύ­τε­ρης κα­τη­γο­ρί­ας» και δε­σμεύ­τη­κε: «Θα τους διώξω όλους. Τε­λεία». Πή­γα­νε πε­ρί­πα­το ακόμα και οι ευ­φη­μι­σμοί για «οι­κειο­θε­λή επα­να­πα­τρι­σμό σε ορί­ζο­ντα 2ε­τί­ας».

Πρό­κει­ται για τις χει­ρό­τε­ρες πρα­κτι­κές της ακρο­δε­ξιάς δη­μα­γω­γί­ας: Τους πρό­σφυ­γες κά­ποιοι «τους φέρ­νουν», δεν τους «υπο­δέ­χο­νται». Οι αριθ­μοί τους είναι φου­σκω­μέ­νοι (υπο­λο­γί­ζο­νται σε 4 εκα­τομ­μύ­ρια). Η ει­κό­να περί πα­ρα­χώ­ρη­σης  δι­καιω­μά­των είναι ψευ­δής (πε­ρί­που 200.000 έχουν πάρει υπη­κο­ό­τη­τα και ένα μέρος τους είχε δι­καί­ω­μα ψήφου -πολ­λά είναι ανή­λι­κα παι­διά) και ασφα­λώς κα­ταγ­γέ­λε­ται ως κάτι επο­νεί­δι­στο. Οι ντό­πιοι είναι αυτοί που πα­ρου­σιά­ζο­νται ως  «πο­λί­τες δεύ­τε­ρης κα­τη­γο­ρί­ας», σε μια πλήρη αντι­στρο­φή της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας. Όλα αυτά, την στιγ­μή που ο Ερ­ντο­γάν κα­θο­δη­γεί μια «σκλή­ρυν­ση» της με­τα­να­στευ­τι­κής του πο­λι­τι­κής (ή αφή­νει τους πρό­σφυ­γες στο με­τέ­ω­ρο κα­θε­στώς του «προ­σω­ρι­νά φι­λο­ξε­νού­με­νου», δη­λα­δή βορρά στις ορέ­ξεις των επι­χει­ρη­μα­τιών της Ανα­το­λί­ας) κά­νο­ντας έναν Συ­ρο-Πα­λαι­στί­νιο πρό­σφυ­γα να δη­λώ­νει (σε σχε­τι­κό προ­ε­κλο­γι­κό ρε­πορ­τάζ του Αλ Τζα­ζί­ρα) ότι «κοί­τα­ξα τα προ­γράμ­μα­τα, το μόνο κόμμα που δεν θέλει να μας διώ­ξει είναι το HDP»…

Αρι­στε­ρά

Δυ­στυ­χώς, η τουρ­κι­κή Αρι­στε­ρά (που κα­τέ­βη­κε μόνο στις κοι­νο­βου­λευ­τι­κές) δεν ενι­σχύ­θη­κε, αλλά του­λά­χι­στον δεν πιέ­στη­κε από την πό­λω­ση με­τα­ξύ των δύο μπλοκ. Το ενω­τι­κό σχήμα «Συμ­μα­χία για την Ερ­γα­σία και την Ελευ­θε­ρία» πήρε πε­ρί­που τις ίδιες ψή­φους με εκεί­νες του HDP το 2018, οι οποί­ες όμως με­τα­φρά­στη­καν σε μι­κρό­τε­ρο πο­σο­στό φέτος (10,54% από 11,7%). Η στε­νό­τε­ρη «Συμ­μα­χία των Σο­σια­λι­στι­κών Δυ­νά­με­ων» (3 ορ­γα­νώ­σεις της άκρας Αρι­στε­ράς που δεν αντα­πο­κρί­θη­καν στο κά­λε­σμα για κοινό κα­τέ­βα­σμα) πήρε 0,29%.

Οι σύ­ντρο­φοι και οι συ­ντρό­φισ­σες της «Συμ­μα­χί­ας για την Ερ­γα­σία και την Ελευ­θε­ρία» κέρ­δι­σαν 66 έδρες στη Βουλή. Το πιο εν­δια­φέ­ρον νέο σε αυτόν το χώρο απο­τε­λεί το απο­τέ­λε­σμα του TIP (Κόμμα Ερ­γα­τών Τουρ­κί­ας). Δεν γνω­ρί­ζου­με την επιρ­ροή των άλλων ορ­γα­νώ­σε­ων της ρι­ζο­σπα­στι­κής-αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς που αντα­πο­κρί­θη­καν στο κά­λε­σμα του HDP και εντά­χθη­καν στη «Συμ­μα­χία», καθώς προ­κρί­θη­κε η μέ­θο­δος της έντα­ξης των υπο­ψη­φί­ων τους σε ένα ψη­φο­δέλ­τιο -αυτό της Πρά­σι­νης Αρι­στε­ράς, της «συ­νι­στώ­σας» της Συμ­μα­χί­ας που αξιο­ποί­η­σε με τον ίδιο τρόπο και το HDP για να απο­φύ­γει τυχόν δι­κα­στι­κή απα­γό­ρευ­σή του.

Το TIP, μετά από μια πα­ρό­μοια τα­κτι­κή (μέσα στις λί­στες του HDP) το 2018, επι­χεί­ρη­σε να δώσει φέτος την εκλο­γι­κή μάχη με δια­κρι­τό ψη­φο­δέλ­τιο εντός της ευ­ρύ­τε­ρης συμ­μα­χί­ας. Η επι­λο­γή προ­κά­λε­σε εντά­σεις με το HDP, που εκτι­μού­σε ότι (με όρους απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τας σε αριθ­μό εδρών) θα ήταν κα­λύ­τε­ρο να υπάρ­ξει ενιαίο ψη­φο­δέλ­τιο. Το TIP, έχο­ντας κάνει έναν πρώτο κύκλο οι­κο­δό­μη­σης ορ­γα­νώ­σε­ων μετά την ίδρυ­σή του, αντι­με­τώ­πι­σε τις εκλο­γές ως την πρώτη δυ­να­τό­τη­τα να πα­ρου­σιά­σει τον εαυτό του, να εξη­γή­σει τις θέ­σεις του και να επι­κοι­νω­νή­σει το πρό­γραμ­μά του στον κόσμο. Σε εκλο­γι­κές πε­ρι­φέ­ρειες όπου υπήρ­χε κίν­δυ­νος απώ­λειας έδρας (λόγω δύο ψη­φο­δελ­τί­ων -κι ας αθροί­ζε­ται το πο­σο­στό της «Συμ­μα­χί­ας» στην κε­ντρι­κή κα­τα­γρα­φή), το TIP δέ­χτη­κε να μην κα­τε­βά­σει υπο­ψη­φιό­τη­τες και να στη­ρί­ξει τις κοι­νές.

Τε­λι­κά, όπως γρά­φει ο Μετίν Φε­γιάζ: «Για πρώτη φορά μετά τη δε­κα­ε­τία του 1960, ένα σο­σια­λι­στι­κό κόμμα κέρ­δι­σε 1 εκα­τομ­μύ­ριο ψή­φους και 1,7% (πα­ρό­τι δεν κα­τέ­βαι­νε σε αρ­κε­τές πό­λεις), ενώ έφτα­σε τα 50 χι­λιά­δες μέλη, συμ­βάλ­λο­ντας ση­μα­ντι­κά στην οι­κο­δό­μη­ση ενός μα­ζι­κού σο­σια­λι­στι­κού κόμ­μα­τος. Συ­νε­πώς, μπο­ρού­με να απο­κα­λέ­σου­με όλες αυτές τις συ­ζη­τή­σεις ως τους “πό­νους της γέν­νας” ενός νέου σο­σια­λι­στι­κού κέ­ντρου το οποίο στέ­κε­ται αλ­λη­λέγ­γυο με το κουρ­δι­κό κί­νη­μα αλλά δια­θέ­το­ντας το δικό του ανε­ξάρ­τη­το πρό­γραμ­μα. Ασφα­λώς, οι τα­λα­ντεύ­σεις που μπο­ρεί να πε­ρά­σει αυτό το κόμμα και άλλα προ­βλή­μα­τα ως προς την πο­λι­τι­κή γραμ­μή που θα ακο­λου­θή­σει, θα απο­τε­λέ­σουν αντι­κεί­με­νο μελ­λο­ντι­κών αγώ­νων στο εσω­τε­ρι­κό του κόμ­μα­τος».

Η ενί­σχυ­ση των δυ­νά­με­ων της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς, η διεύ­ρυν­ση των προ­σπα­θειών να χτί­σει την επιρ­ροή της πέρα από τα «κουρ­δι­κά κά­στρα», αλλά σε αλ­λη­λεγ­γύη με αυτά -ενά­ντια στην κυ­ριαρ­χία του εθνι­κι­σμού, η προ­σπά­θειά της να ορ­γα­νώ­σει/στη­ρί­ξει τα­ξι­κές αντι­στά­σεις «από τα κάτω» (με απερ­γί­ες σε χώρου δου­λειάς, με αγώ­νες για τα δη­μο­κρα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα των κα­τα­πιε­σμέ­νων κοι­νω­νι­κών ομά­δων) είναι το κρί­σι­μο ζή­τη­μα για την επό­με­νη μέρα στην Τουρ­κία. Μόνο αυτές τις δυ­νά­μεις μπο­ρούν να στη­ρί­ξουν ει­λι­κρι­νά τους αν­θρώ­πους για τους οποί­ους η ζωή γί­νε­ται αφό­ρη­τη, να πε­ρι­φρου­ρή­σουν την ελ­πί­δα στους αγώ­νες των απλών αν­θρώ­πων ως αντί­βα­ρο στην απελ­πι­σία που γεννά η υπερ­βο­λι­κή επέν­δυ­ση στην κάλπη, να εμπνεύ­σουν με ένα άλλο όραμα απέ­να­ντι και στην «ισχυ­ρή, ανε­ξάρ­τη­τη Τουρ­κία» (με ερ­γα­σια­κά κά­τερ­γα α λα Κίνα και πε­ρι­στο­λή δη­μο­κρα­τι­κών δι­καιω­μά­των…) του Ερ­ντο­γάν και στην γκρί­ζα «κα­νο­νι­κό­τη­τα» (με κα­λύ­τε­ρες σχέ­σεις με την ΕΕ και πιο πιστή προ­σή­λω­ση στην αδί­στα­κτη «ορ­θο­δο­ξία» των «αγο­ρών») που προ­βά­λει ως εναλ­λα­κτι­κή η αντι­πο­λί­τευ­ση.

Συ­νέ­χεια

Ο εκλο­γι­κός συ­σχε­τι­σμός απο­δεί­χθη­κε σχε­δόν «αμε­τα­κί­νη­τος» σε σχέση με τις πε­ρα­σμέ­νες κάλ­πες. Ο Ερ­ντο­γάν βγαί­νει νι­κη­τής, απο­δει­κνύ­ο­ντας ότι έχει δια­μορ­φώ­σει ένα συ­μπα­γές, δια­τα­ξι­κό «ηγε­μο­νι­κό» ρεύμα, με δε­σμούς που αφο­ρούν μια δια­δρο­μή 20ε­τί­ας (και την προϊ­στο­ρία της Τουρ­κί­ας πριν την άνοδο του Ερ­ντο­γάν), αλλά και την ενί­σχυ­ση του ελέγ­χου του ΑΚΡ επί του κρά­τους και της οι­κο­νο­μί­ας τα τε­λευ­ταία χρό­νια. Αλλά συ­νε­χί­ζει να κυ­βερ­νά μια πο­λω­μέ­νη κοι­νω­νία και θα συ­νε­χί­σει να δια­χει­ρί­ζε­ται μια οι­κο­νο­μία σε κρίση, χωρίς να έχει δια­φα­νεί ότι δια­θέ­τει λύση είτε για το ένα πρό­βλη­μα είτε για το άλλο. Με αυτή την έν­νοια, αν και τα απο­τε­λέ­σμα­τα των κομ­μά­των τε­λι­κά δεν βγά­ζουν καμία ιδιαί­τε­ρη «εί­δη­ση», η Τουρ­κία πα­ρα­μέ­νει σε μια συν­θή­κη που αναμ­φί­βο­λα θα συ­νε­χί­σει να πα­ρά­γει «ει­δή­σεις»…

/rproject.g