Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στη Νότια Κορέα: Η πολιτική κρίση και το ζήτημα της στρατηγικής για την αριστερά των κοινωνικών κινημάτων

Από την από­κρου­ση του στρα­τιω­τι­κού νόμου στην ενερ­γο­ποί­η­ση των άρ­θρων πα­ρα­πο­μπής του Προ­έ­δρου

Στις 3 Δε­κεμ­βρί­ου του 2024, στις 10.30 μ.μ., ο Πρό­ε­δρος Γιουν Σοκ-γιολ κή­ρυ­ξε ξαφ­νι­κά έκτα­κτο στρα­τιω­τι­κό νόμο. Είχαν πε­ρά­σει 45 χρό­νια από τότε που κη­ρύ­χθη­κε στρα­τιω­τι­κός νόμος στη Νότια Κορέα από τις στρα­τιω­τι­κές πρα­ξι­κο­πη­μα­τι­κές δυ­νά­μεις υπό την ηγε­σία του Τσουν Ντου-χουάν στις 27 Οκτω­βρί­ου 1979, την επο­μέ­νη της δο­λο­φο­νί­ας του  πρώην προ­έ­δρου Παρκ Τσουνγκ-χι. Συ­γκλο­νι­σμέ­νοι από το σο­κα­ρι­στι­κό φι­λο­κυ­βερ­νη­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα του Δε­κεμ­βρί­ου και παρά τις απει­λές του στρα­τού και της αστυ­νο­μί­ας, χι­λιά­δες ακτι­βι­στές και πο­λί­τες έσπευ­σαν έξω από την Εθνο­συ­νέ­λευ­ση,στο προ­ά­στιο Γιε­ου­ϊ­ντό της Σεούλ, για να αντι­στα­θούν στην κή­ρυ­ξη στρα­τιω­τι­κού νόμου.

Μέχρι τα με­σά­νυ­χτα, πε­ρισ­σό­τε­ρα από 5.000 άτομα είχαν συ­γκε­ντρω­θεί εκεί. Ανά­με­σά τους ήμουν και εγώ, μαζί με άλλα εί­κο­σι πε­ρί­που μέλη της Πλατ­φόρ­μας C. Με τα γυμνά μας χέρια, στα­μα­τή­σα­με τα θω­ρα­κι­σμέ­να οχή­μα­τα των στρα­τιω­τι­κών δυ­νά­με­ων που υπο­στή­ρι­ζαν το στρα­τιω­τι­κό νόμο και βοη­θή­σα­με τους βου­λευ­τές της αντι­πο­λί­τευ­σης να ει­σέλ­θουν στο κτί­ριο της Βου­λής παρά τις προ­σπά­θειες των αστυ­νο­μι­κών να τους εμπο­δί­σουν την πρό­σβα­ση. Με τη βο­ή­θεια των δια­δη­λω­τών, γύρω στη 1 π.μ., η Εθνο­συ­νέ­λευ­ση κα­τά­φε­ρε να συ­νε­δριά­σει και να προ­χω­ρή­σει στην ανά­κλη­ση του στρα­τιω­τι­κού νόμου, όπως της επι­τρέ­πει το Σύ­νταγ­μα.

Αρ­γό­τε­ρα έγινε γνω­στό ότι ο Γιουν και οι συ­νερ­γοί του, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νου του υπουρ­γού Άμυ­νας και του αρ­χη­γού της Αστυ­νο­μί­ας, είχαν δια­τά­ξει τη σύλ­λη­ψη ση­μα­ντι­κών πο­λι­τι­κών προ­σώ­πων της αντι­πο­λί­τευ­σης. Αυτό ήταν μια ξε­κά­θα­ρη πα­ρα­βί­α­ση του συ­ντάγ­μα­τος. Ο Γιουν προ­σπά­θη­σε να συλ­λά­βει ακόμα και δη­μο­σιο­γρά­φους, όπως και τον επι­κε­φα­λής του ίδιου του δικού του κυ­βερ­νώ­ντος κόμ­μα­τος, ο οποί­ος δια­φω­νού­σε μαζί του. Είχε κι­νη­το­ποι­ή­σει εκα­το­ντά­δες στρα­τιώ­τες για να σπά­σουν τις πόρ­τες της Εθνο­συ­νέ­λευ­σης, σε μια προ­σπά­θεια να εμπο­δί­σει την ψή­φι­ση του νο­μο­σχε­δί­ου για την ανά­κλη­ση του στρα­τιω­τι­κού νόμου.

Όπως έχει πλέον κα­τα­γρα­φεί, η τε­τα­μέ­νη κα­τά­στα­ση που επι­κρα­τού­σε τη νύχτα της 3ης Δε­κεμ­βρί­ου, είχε ευ­τυ­χώς επι­λυ­θεί μέχρι το ξη­μέ­ρω­μα. Παρά τις προ­σπά­θειες του Γιουν να δια­τη­ρή­σει­το στρα­τιω­τι­κό νόμο, χωρίς όμως καμία λο­γι­κή εξή­γη­ση και με μικρή υπο­στή­ρι­ξη, έχασε τον έλεγ­χο των κα­τώ­τε­ρων στρα­τιω­τών και αστυ­νο­μι­κών και η προ­σπά­θεια επι­βο­λής του στρα­τιω­τι­κού νόμου τε­λι­κά απέ­τυ­χε.

Όμως αυτές οι από­πει­ρες δεν απο­τε­λού­σαν παρά το προ­οί­μιο ενός με­γα­λύ­τε­ρου πα­ρα­λο­γι­σμού. Σε ψη­φο­φο­ρία της Εθνο­συ­νέ­λευ­σης στις 7 Δε­κεμ­βρί­ου, ητ­τή­θη­κεη πρό­τα­σηα­πο­πο­μπής του Προ­έ­δρου Γιουν. Η απο­πο­μπή του Γιουν απαι­τού­σε την υπο­στή­ρι­ξη των δύο τρί­των της Εθνο­συ­νέ­λευ­σης, δη­λα­δή των 200 από τα 300 μέλη της. Τα κόμ­μα­τα της αντι­πο­λί­τευ­σης είχαν 192 έδρες και δεν υπήρ­ξαν αρ­κε­τές απο­στα­σί­ες από το κυ­βερ­νών Κόμμα της Λαϊ­κής Δύ­να­μης (PPP, 국민의힘), το οποίο κα­τέ­χει 108 έδρες. Παρά τα υψηλά επί­πε­δα δη­μό­σιας κα­τα­κραυ­γής  της κα­τά­στα­σης εκτά­κτου ανά­γκης, ο κύ­ριος κορ­μό­ςτου PPP, που  εξα­κο­λου­θού­σε να υπο­στη­ρί­ζει τον Γιουν, χρη­σι­μο­ποί­η­σε όλα τα μέσα που είχε στη διά­θε­σή του για να απο­τρέ­ψει την απο­στα­σία βου­λευ­τών της [κυ­βερ­νη­τι­κής] μειο­ψη­φί­ας. Μισό εκα­τομ­μύ­ριο άν­θρω­ποι είχαν συ­γκε­ντρω­θεί μπρο­στά από την Εθνο­συ­νέ­λευ­ση εκεί­νη την ημέρα και πολ­λοί ένιω­σαν απο­γοη­τευ­μέ­νοι και θυ­μω­μέ­νοι.

Οι­δια­δη­λώ­σει­ςστι­ςπλα­τεί­ε­ςκαι­στου­ςδρό­μου­ςσυ­νε­χί­στη­καν. Στις 14 Δε­κεμ­βρί­ου, ημέρα μιας δεύ­τε­ρης ψη­φο­φο­ρί­ας για την απο­πο­μπή του Προ­έ­δρου, πε­ρισ­σό­τε­ροι από ένα εκα­τομ­μύ­ριο άν­θρω­ποι συ­γκε­ντρώ­θη­καν μπρο­στά από την Εθνο­συ­νέ­λευ­ση. Τε­λι­κά, η τε­ρά­στια πίεση του κό­σμου κλό­νι­σε το Κόμμα της Λαϊ­κής Δύ­να­μης και η απο­πο­μπή υπερ­ψη­φί­στη­κε ορια­κά. Από την άμεση συρ­ροή κό­σμου έξω από την Εθνο­συ­νέ­λευ­ση τη νύχτα του στρα­τιω­τι­κού νόμου μέχρι την τε­λι­κή υπερ­ψή­φι­ση της απο­πο­μπής του Προ­έ­δρου 10 μέρες αρ­γό­τε­ρα, ο αγώ­νας στους δρό­μους έκανε όλη τη δια­φο­ρά. Αλλά η πο­λι­τι­κή κρίση στη Νότια Κορέα είχε μόλις ξε­κι­νή­σει.

Μια κα­τά­στα­ση που θυ­μί­ζει εμ­φύ­λιο πό­λε­μο

Μετά την ψή­φι­ση της πρό­τα­σης απο­πο­μπής, έγινε σαφές ότι ο έκτα­κτος στρα­τιω­τι­κός νόμος προ­ε­τοι­μα­ζό­ταν από καιρό, με έναν πολύ με­θο­δι­κό και ορ­γα­νω­μέ­νο τρόπο, βα­σι­ζό­με­νος σε πα­ρά­νο­μες και αντι­συ­νταγ­μα­τι­κές με­θό­δους.

Απο­κα­λύ­φθη­κε επί­σης ότι ο Γιουν είχε ξε­κι­νή­σει να μιλά για την ανά­γκη επι­βο­λής στρα­τιω­τι­κού νόμου ήδη από τον Μάρ­τιο του 2024, ότι αντι­κα­θι­στού­σε ανώ­τα­τους στρα­τιω­τι­κούς αξιω­μα­τού­χους με δι­κούς του υπο­στη­ρι­κτές και ότι, από το κα­λο­καί­ρι, ανέ­βα­λε συ­νε­χώς τις τα­κτι­κές/προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νες αλ­λα­γές προ­σω­πι­κού εντός των ενό­πλων δυ­νά­με­ων καθώς προ­ε­τοι­μα­ζό­ταν για το πρα­ξι­κό­πη­μα.

Η φθηνή δι­καιο­λο­γία που επι­κα­λέ­στη­κε ο Γιουν για την ανά­κλη­ση του στρα­τιω­τι­κού νόμου λίγες μόνο ώρες μετά την κή­ρυ­ξή του, ήταν ότι εξαρ­χής δεν είχε καμία πρό­θε­ση να τον επι­βά­λει πραγ­μα­τι­κά και ότι τον είχε κη­ρύ­ξει απλά για να «προει­δο­ποι­ή­σει για την αντε­θνι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά ενός με­γά­λου κόμ­μα­τος της αντι­πο­λί­τευ­σης». Αυτό είναι, φυ­σι­κά, ένα κραυ­γα­λέο ψέμα που επι­στρα­τεύ­τη­κε για να τον προ­στα­τεύ­σει από την τι­μω­ρία και για να συ­σπει­ρώ­σει τους υπο­στη­ρι­κτές του.

Ο λόγος της ανά­κλη­σης του στρα­τιω­τι­κού νόμου ήταν η αντί­στα­ση των πο­λι­τών σε αυτόν.Ο λόγος για τον οποίο η κρα­τι­κή βία του στρα­τιω­τι­κού νόμου δεν εφαρ­μό­στη­κε όπως ήλ­πι­ζε ο Γιουν, ήταν επει­δή στην ευ­ρύ­τε­ρη νο­τιο­κο­ρε­α­τι­κή κοι­νω­νία πα­ρα­μέ­νει μια ζω­ντα­νή ανά­μνη­ση πρό­σφα­των και επι­τυ­χη­μέ­νων δη­μο­κρα­τι­κών αγώ­νων, μια ιστο­ρία λαϊ­κής αντί­στα­σης. Τα φι­λε­λεύ­θε­ρα ΜΜΕ της Νό­τιας Κο­ρέ­ας δια­κη­ρύσ­σουν με πε­ρη­φά­νια ότι η δη­μο­κρα­τία στη χώρα εξα­κο­λου­θεί να πα­ρα­μέ­νει άθι­κτη. Τέσ­σε­ρις ημέ­ρες μετά την κή­ρυ­ξη του στρα­τιω­τι­κού νόμου, η συγ­γρα­φέ­ας Χαν Κανγκ στην οποία απο­νε­μή­θη­κε το Νό­μπελ Λο­γο­τε­χνί­ας, σε μια διά­λε­ξη λίγο πριν την τε­λε­τή απο­νο­μής, είπε ότι «πραγ­μα­τι­κά­το πα­ρελ­θόν βοη­θού­σε το παρόν» και «οι νε­κροί έσω­ζαν τους ζω­ντα­νούς». Ανα­φε­ρό­ταν στους αγώ­νες που ανέ­τρε­ψαν τη στρα­τιω­τι­κή δι­κτα­το­ρία στα τέλη της δε­κα­ε­τί­ας του 1980. Αυτά τα γε­γο­νό­τα είναι αρ­κε­τά για να δη­μιουρ­γούν­στους απλούς Νο­τιο­κο­ρε­ά­τες ένα αί­σθη­μα πε­ρη­φά­νιας. Ένιω­σα κι εγώ ένα αί­σθη­μα πε­ρη­φά­νιας όταν βρέ­θη­κα μαζί με εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες αν­θρώ­πους στην πλα­τεία, φω­νά­ζο­ντας τα ίδια συν­θή­μα­τα υπέρ της δη­μο­κρα­τί­ας και της ισό­τη­τας και κατά της σά­πια­ςπο­λι­τι­κής κα­τά­στα­σης στη χώρα.

Ωστό­σο, εξε­τά­ζο­ντας την κα­τά­στα­ση από τα τέλη Δε­κεμ­βρί­ου μέχρι σή­με­ρα, είναι δύ­σκο­λο να γίνει μια απο­τί­μη­σής της. Ο Γιουν δεν έχει εγκα­τα­λεί­ψει την προ­ε­δρι­κή κα­τοι­κία και δεν έχει συ­νερ­γα­στεί με την έρευ­να των ει­σαγ­γε­λι­κών αρχών, της αστυ­νο­μί­ας και του Γρα­φεί­ου Διε­ρεύ­νη­σης Δια­φθο­ράς Ανώ­τα­των Αξιω­μα­τού­χων (CIO), ού­τε­με τη­δι­κα­στι­κή δια­δι­κα­σία του Συ­νταγ­μα­τι­κού Δι­κα­στη­ρί­ου. Ο Γιουν και οι υπο­στη­ρι­κτές του υπο­λο­γί­ζουν να πε­ρι­μέ­νουν μέχρι την άνοι­ξη, όπου το εφε­τείο εν­δέ­χε­ται να επι­κυ­ρώ­σει τις κα­τα­δι­κα­στι­κές απο­φά­σεις κατά του αρ­χη­γού της αντι­πο­λί­τευ­σης (Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα), Λι Τζε-μιούνγκ, πρώην κυ­βερ­νή­τη της επαρ­χί­ας Γκιε­όν­γκι, γε­γο­νός που θα τον απέ­κλειε από το να θέσει υπο­ψη­φιό­τη­τα για την προ­ε­δρία. Ο Γιουν ελ­πί­ζει ότι αυτό θα αντι­στρέ­ψει το κλίμα και την φορά των εξε­λί­ξε­ων. Πα­ρό­λο που η αστυ­νο­μία και τα δι­κα­στή­ρια διε­ρευ­νού­σαν κα­τη­γο­ρί­ες για στάση και όλοι οι πρα­ξι­κο­πη­μα­τί­ες είχαν προ­φυ­λα­κι­στεί, η επι­μο­νή του Γιουν­στην αντι­πα­ρά­θε­ση συ­νε­χί­στη­κε μέχρι τη σύλ­λη­ψή του το πρωί της 15ης Ια­νουα­ρί­ου.

Τα πο­σο­στά του κυ­βερ­νώ­ντος κόμ­μα­τος έχουν έκτο­τε ανα­κάμ­ψει. Η πα­ρα­μο­νή του Γιουν μέσα στην πο­λιορ­κη­μέ­νη προ­ε­δρι­κή κα­τοι­κία, η ακρο­δε­ξιά προ­πα­γάν­δα και η χρήση εκα­το­ντά­δων φρου­ρών ασφα­λεί­ας ως προ­σω­πι­κού στρα­τού του, έχουν ενι­σχύ­σει την αυ­το­πε­ποί­θη­ση της ακρο­δε­ξιάς στους δρό­μους. Φυ­σι­κά, τα πο­σο­στά απο­δο­χής του κυ­βερ­νώ­ντος κόμ­μα­τος δεν υπο­δη­λώ­νουν απα­ραί­τη­τα υπο­στή­ρι­ξη προς την ακρο­δε­ξιά. Αλλά υπάρ­χουν ανη­συ­χη­τι­κά ση­μά­δια σε αυτό το πεδίο. Η σαφής δια­φο­ρο­ποί­η­ση είναι ότι το PPP, το οποίο πα­ρα­δο­σια­κά εξέ­φρα­ζε­τη  συ­ντη­ρη­τι­κή γραμ­μή στη θε­σμι­κή πο­λι­τι­κή σκηνή της Νό­τιας Κο­ρέ­ας, έχει γίνει πολύ πιο δεξιό και έχει εντεί­νει το μίσος του προς τους με­τα­νά­στες και τα ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ άτομα, όπως και τις επι­θέ­σεις στο ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα, ενώ έχει εμπλα­κεί σε μα­καρ­θι­κού τύπου επι­θέ­σεις κατά της Αρι­στε­ράς.

Η στρο­φή του PPP προς τα ακρο­δε­ξιά είναι πι­θα­νό να οδη­γή­σει το φι­λε­λεύ­θε­ρο Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα (DP) σε στρο­φή προς τα δεξιά, το οποίο, με τη σειρά του, πι­θα­νό­τα­τα θα οδη­γή­σει σε μια δεξιά με­τα­τό­πι­ση της νο­τιο­κο­ρε­ά­τι­κης κοι­νω­νί­ας στο σύ­νο­λό της. Έτσι, ακόμη και με τη σύλ­λη­ψη του Γιουν από τον CIO, και ακόμα κι αν το Συ­νταγ­μα­τι­κό Δι­κα­στή­ριο επι­κυ­ρώ­σει την απο­πο­μπή του προ­έ­δρου, υπάρ­χουν με­γα­λύ­τε­ρες ανη­συ­χί­ες για το μέλ­λον. Ο Γιουν επι­δί­ω­ξε να προ­κα­λέ­σει μια σύ­γκρου­ση μέσω της κή­ρυ­ξης στρα­τιω­τι­κού νόμου και έπει­τα μέσω της πα­ρα­μο­νής του στην προ­ε­δρι­κή κα­τοι­κία, της οποί­ας η πο­λιορ­κία  δι­ήρ­κε­σε έναν ολό­κλη­ρο μήνα. Εντός της προ­ε­δρι­κής κα­τοι­κί­ας, έδωσε εντο­λή στις δυ­νά­μεις προ­σω­πι­κής ασφα­λεί­ας του να «χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν όπλα και μα­χαί­ρια για να εμπο­δί­σουν την αστυ­νο­μία να εκτε­λέ­σει το ένταλ­μα σύλ­λη­ψης». (Η κα­το­χή και χρήση πυ­ρο­βό­λων όπλων είναι σε με­γά­λο βαθμό πα­ρά­νο­μη και σχε­δόν ανή­κου­στη στη Νότια Κορέα).

Μια αυ­ξα­νό­με­νη ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση

Από την από­πει­ρα επι­βο­λής στρα­τιω­τι­κού νόμου και μετά, η Αρι­στε­ρά στη Νότια Κορέα ορ­γα­νώ­νει συ­ζη­τή­σεις και­κά­νει προ­σπά­θειες για κοινή δράση. Η Αρι­στε­ρά υπήρ­ξε κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νη την τε­λευ­ταία δε­κα­ε­τία, χά­νο­ντας έτσι την κε­ντρο­μό­λο πο­λι­τι­κή της δύ­να­μη, η οποία εξα­σφά­λι­ζε με­γα­λύ­τε­ρη συ­νερ­γα­σία με­τα­ξύ των επι­μέ­ρου­ςκι­νη­μα­τι­κών δυ­νά­με­ων  στο πα­ρελ­θόν. Ως απο­τέ­λε­σμα, αρ­χι­κά ορ­γά­νω­σε πολ­λα­πλές χω­ρι­στές δρά­σει­ςε­νά­ντια στην από­πει­ρα πρα­ξι­κο­πή­μα­τος. Ορι­σμέ­νες ομά­δες ακτι­βι­στών/στριών έχουν συ­σπει­ρω­θεί γύρω από τα τρία με­γα­λύ­τε­ρα  κόμ­μα­τα της Αρι­στε­ράς εκτός Βου­λής (το Ερ­γα­τι­κό Κόμμα, το Πρά­σι­νο Κόμμα και το Κόμμα Δι­καιο­σύ­νης).Έχουν επί­σης συ­σπει­ρω­θεί με­τα­ξύ τους το κουίρ κί­νη­μα, το κί­νη­μα των ατό­μων με ανα­πη­ρία και τα κι­νή­μα­τα κατά της φτώ­χειας. Η πλατ­φόρ­μα C, η οποία συν­δέ­ε­ται με διά­φο­ρες κι­νη­μα­τι­κές τά­σεις, βο­ή­θη­σε στο να ενω­θούν αυτές οι δυ­νά­μεις.

Εν τω με­τα­ξύ, σε ένα πλα­τύ­τε­ρο επί­πε­δο, στις αρχές Δε­κεμ­βρί­ου  συ­γκρο­τή­θη­κε η «Επεί­γου­σα Δράση για Κοι­νω­νι­κή Με­ταρ­ρύθ­μι­ση!» (εφε­ξής Επεί­γου­σα Δράση). Ο συ­να­σπι­σμός αυτός απο­τε­λεί ένα ενιαίο μέ­τω­πο που πε­ρι­λαμ­βά­νει φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις, την Αρι­στε­ρά και τα κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα, όπως και 1.721 (μέχρι τις 14 Ια­νουα­ρί­ου) κοι­νω­νι­κές ορ­γα­νώ­σεις, μα­ζι­κές ορ­γα­νώ­σεις (όπως συν­δι­κά­τα και φοι­τη­τι­κούς συλ­λό­γους) και θρη­σκευ­τι­κές ομά­δες. Την ημέρα της συ­γκρό­τη­σής του, υπήρ­ξε μια έντο­νη συ­ζή­τη­ση γύρω από τη συ­μπε­ρί­λη­ψη στο όνομα του με­τώ­που, της λέξης «Κουκ-μιν» (國民, 국민, εθνι­κός λαός/λαός του έθνους). Στην κα­θο­μι­λου­μέ­νη, αυτός ο όρος έχει ένα  εθνι­κι­στι­κό και αντι­κομ­μου­νι­στι­κό­νό­η­μα.Ο όρος απο­κλεί­ει τους με­τα­νά­στες, οι οποί­οι απο­τε­λούν το 5% του πλη­θυ­σμού και πε­ρι­λαμ­βά­νει την ιδε­ο­λο­γία του έθνους-κρά­τους η οποία εν­σω­μα­τώ­νει  μια μυ­θο­ποι­η­μέ­νη αφή­γη­ση ενός μιας «μο­νο-εθνι­κής χώρας». Η από­φα­ση να απο­κλει­στεί τε­λι­κά η χρήση αυτού του όρου ήταν μια ση­μα­ντι­κή νίκη υπέρ της συ­μπε­ρί­λη­ψης των κι­νη­μά­των υπο­στή­ρι­ξης των με­τα­να­στών και των ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ υπό την αι­γί­δα της «Επεί­γου­σας Δρά­σης». Στο ιστο­ρι­κό πλαί­σιο των κο­ρε­α­τι­κών κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των, αυτή ήταν μια ση­μα­ντι­κή αλ­λα­γή.

Τις πα­νε­θνι­κές δια­δη­λώ­σεις στις πλα­τεί­ες, οι οποί­ες συ­νε­χί­ζο­νται για πάνω από ένα μήνα, τις διορ­γα­νώ­νει η Επεί­γου­σα Δράση. Οι πο­λι­τι­κές εντά­σεις αυ­ξά­νο­νται καθώς η Αρι­στε­ρά, η οποία έχει κα­θο­δη­γή­σει το κοι­νω­νι­κό κί­νη­μα στη Νότια Κορέα, έχει μια δια­φο­ρε­τι­κή ανά­λυ­ση της κρί­σης από τις δη­μο­κρα­τι­κές ορ­γα­νώ­σεις πο­λι­τών. Οι φι­λε­λεύ­θε­ροι βλέ­πουν την αντι­πα­ρά­θε­ση ως απλώς μια μάχη με­τα­ξύ πα­ρα­δο­σια­κής δη­μο­κρα­τί­ας και αυ­ταρ­χι­σμού και αντι­λαμ­βά­νο­νται τα γε­γο­νό­τα μετά την κή­ρυ­ξη στρα­τιω­τι­κού νόμου ως μια ανα­βί­ω­ση του αγώνα που ήταν η κι­νη­τή­ρια δύ­να­μη των κι­νη­μά­των κατά της δι­κτα­το­ρί­ας στη Νότια Κορέα τη δε­κα­ε­τία του 1980.

Από την άλλη πλευ­ρά, τα αρι­στε­ρά κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα βλέ­πουν την τρέ­χου­σα πο­λι­τι­κή κρίση ως απο­τέ­λε­σμα ενός νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου συ­στή­μα­τος το οποίο κα­θο­δη­γεί­ται από το κε­φά­λαιο και πι­στεύ­ουν ότι η κοι­νω­νι­κή κρίση η οποία επι­δει­νώ­θη­κε από το νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο χα­ρα­κτή­ρα της δια­κυ­βέρ­νη­σης του Μουν­Τζε-ιν επέ­τρε­ψε την άνοδο του Γιουν Σοκ-γελ, ο οποί­ος με τη σειρά του επι­δεί­νω­σε την κρίση της δη­μο­κρα­τί­ας. Με έναν πα­ρό­μοιο τρόπο που οι αντι­φά­σεις της ανι­σό­τη­τας στις ΗΠΑ, τις οποί­ες ο Μπα­ράκ Ομπά­μα ανα­πό­φευ­κτα απέ­τυ­χε να επι­λύ­σει, οδή­γη­σαν στην εκλο­γή του Ντό­ναλντ Τραμπ, καθώς αυτός κα­τόρ­θω­σε να κι­νη­το­ποι­ή­σει με­γά­λα τμή­μα­τα των μι­κρο­με­σαί­ων επι­χει­ρη­μα­τιών και της λευ­κής ερ­γα­τι­κής τάξης, έναν συ­να­σπι­σμό που, σε ση­μα­ντι­κό βαθμό, οδή­γη­σε στην επα­νε­κλο­γή του Τραμπ το 2024.

Η Αρι­στε­ρά των κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των­προ­σπα­θεί να ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποι­ή­σει το ση­με­ρι­νό κί­νη­μα υπέρ της απο­πο­μπής του προ­έ­δρου­συ­να­σπι­ζό­με­νη υπό την αι­γί­δα της Δρά­σης Έκτα­κτης Ανά­γκης, ενώ ταυ­τό­χρο­να επι­χει­ρεί να διευ­ρύ­νει την δική της ατζέ­ντα μέσω ξε­χω­ρι­στών δι­κτύ­ων.

Αν απο­δει­χθούν επι­τυ­χείς, αυτές οι προ­σπά­θειες θα επι­τρέ­ψουν στην Αρι­στε­ρά να γίνει μια πιο ανα­γνω­ρί­σι­μη φωνή υπέρ της κοι­νω­νι­κής αλ­λα­γής στη Νότια Κορέα στο πλαί­σιο των πρό­ω­ρων προ­ε­δρι­κών εκλο­γών και να δη­μιουρ­γή­σει τη δική της δια­κρι­τή οπτι­κή και πα­ρου­σία, που δεν θα είναι υπό­χρεη απέ­να­ντι στα δύο με­γά­λα κόμ­μα­τα στις ΗΠΑ. Φυ­σι­κά, τί­πο­τα από αυτά δεν είναι εύ­κο­λο να γίνει και η πιο εύ­κο­λη πρό­βλε­ψη είναι ότι μετά την απο­πο­μπή του Γιουν, μπο­ρεί να μην πάει καλά αυτή η προ­σπά­θεια.

Την τε­λευ­ταία δε­κα­ε­τία, το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα της Νό­τιας Κο­ρέ­ας έχει ση­μειώ­σει αξιό­λο­γη πρό­ο­δο. Το πο­σο­στό συν­δι­κα­λι­στι­κής πυ­κνό­τη­τας, το οποίο μειω­νό­ταν συ­νε­χώ­ςα­πό το 1987 και μετά, άρ­χι­σε να αυ­ξά­νε­ται και πάλι το 2016 μετά την κα­μπά­νια για την ανα­τρο­πή της [τότε προ­έ­δρου] Παρκ Γκουν-χιέ από την εξου­σία. Έχει πλέον ξε­πε­ρά­σει το 14,2%, κα­θι­στώ­ντας τη Νότια Κορέα ως τη μόνη χώρα από τις ανε­πτυγ­μέ­νες οι­κο­νο­μί­ες του πλα­νή­τη που έχει επι­τύ­χει τέ­τοιο πο­σο­στό. Αυτό οφεί­λε­ται στη συ­νε­χή προ­σπά­θεια ορ­γά­νω­σης και τη συλ­λο­γι­κή πάλη των επι­σφα­λών ερ­γα­ζο­μέ­νων στο με­τα-νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο σύ­στη­μα, όπως και στην στρα­τη­γι­κή κα­τεύ­θυν­ση της Κο­ρε­α­τι­κής Συ­νο­μο­σπον­δί­ας Συν­δι­κά­των (KCTU) να επι­χει­ρή­σει να τους ορ­γα­νώ­σει. Είναι ση­μα­ντι­κό να ση­μειω­θεί αυτή η σύν­δε­ση με­τα­ξύ του μα­ζι­κού δη­μο­κρα­τι­κού αγώνα και της ανό­δου της ερ­γα­τι­κής ορ­γά­νω­σης και μα­χη­τι­κό­τη­τας.Μια πα­ρό­μοια δυ­να­μι­κή ανα­πτύ­χθη­κε κατά τα τέλη της δε­κα­ε­τί­ας του ’70 και μέσα στη δε­κα­ε­τία του ’80 με την ανα­τρο­πή της στρα­τιω­τι­κής δι­κτα­το­ρί­ας.

Απο­τε­λεί ωστό­σο ει­ρω­νεία ότι τα τε­λευ­ταία χρό­νια το πο­λι­τι­κό κί­νη­μα της σο­σια­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς έχει υπο­χω­ρή­σει και οι πο­λι­τι­κές προ­ο­πτι­κές του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος έχουν ξε­θω­ριά­σει.

Η διά­σπα­ση του Δη­μο­κρα­τι­κού Ερ­γα­τι­κού Κόμ­μα­τος (민주노동당) το 2011 ενέ­τει­νε τις συ­γκρού­σεις εντός της Αρι­στε­ράς και, όπως και σε πολ­λές άλλες προηγ­μέ­νες κα­πι­τα­λι­στι­κές χώρες, η κρίση της τρέ­χει πα­ράλ­λη­λα με την ευ­ρύ­τε­ρη κρίση του κομ­μα­τι­κού συ­στή­μα­τος που προ­κλή­θη­κε από τις συ­νέ­πειες του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού στην πο­λι­τι­κή και την κοι­νω­νία. Ως απο­τέ­λε­σμα, η Αρι­στε­ρά δεν έχει κα­τα­φέ­ρει να ξε­πε­ρά­σει τις διαι­ρέ­σεις και τη στα­σι­μό­τη­τά της. Θα πρέ­πει να αντι­με­τω­πί­σει αυτή τη φάση του αγώνα ενά­ντια στον Γιουν ως μια ση­μα­ντι­κή ευ­και­ρία. Το κλει­δί για την πρό­ο­δο θα είναι ο βαθ­μός κατά τον οποίο η Αρι­στε­ρά θα κα­τα­φέ­ρει να διευ­ρύ­νει τα μέ­τω­πά της, να ορ­γα­νώ­σει νέα υπο­κεί­με­να και να ενω­θεί.

Ο ακρο­δε­ξιός λαϊ­κι­στής της Νό­τιας Κο­ρέ­ας

Η τρέ­χου­σα πο­λι­τι­κή κα­τά­στα­ση στη Νότια Κορέα απο­τε­λεί από­δει­ξη του γε­γο­νό­τος ότι το σύ­στη­μα δια­κυ­βέρ­νη­σης της χώρας βρι­σκό­ταν σε βαθιά κρίση. Ο Γιουν, αν και δια­θέ­τει ισχυ­ρή γνώμη, είναι ένας χρό­νιος αλ­κο­ο­λι­κός και δεν είναι ούτε σπου­δαί­ος ρή­το­ρας, ούτε ιδιαί­τε­ρα χα­ρι­σμα­τι­κός ηγέ­της. Αλλά αυτή η κρίση υπερ­βαί­νει την προ­σω­πι­κό­τη­τα ενός ατό­μου. Η από­πει­ρα επι­βο­λής στρα­τιω­τι­κού νόμου δεν ήταν τυ­χαίο γε­γο­νός. Ήδη από το κα­λο­καί­ρι, ο Γιουν είχε δώσει ση­μά­δια­της απο­φα­σι­στι­κό­τη­τάς του να προ­ω­θή­σει την ατζέ­ντα της κυ­βέρ­νη­σής του  ανε­ξάρ­τη­τα από τις πο­λι­τι­κές αντι­δρά­σεις.

Κατά τη διάρ­κεια των προ­ε­δρι­κών εκλο­γών της άνοι­ξης του 2022, ο Γιου­νέ­κα­νε προ­ε­κλο­γι­κή του στρα­τη­γι­κή την υπο­κί­νη­ση μί­σους κατά των Κι­νέ­ζων με­τα­να­στών. Στη Νότια Κορέα, όπου οι με­τα­νά­στες απο­τε­λούν λι­γό­τε­ρο από το 5% του πλη­θυ­σμού, οι Κι­νέ­ζοι με­τα­νά­στες και ει­δι­κά οι κο­ρε­α­τι­κής εθνι­κής κα­τα­γω­γής, απο­τε­λούν ένα συ­ντρι­πτι­κά με­γά­λο μέρος του [με­τα­να­στευ­τι­κού] πλη­θυ­σμού, το οποίο αριθ­μεί γύρω στο ένα 1 εκα­τομ­μύ­ριο. Αυτό απο­τε­λεί ένα ακόμα πα­ρά­δειγ­μα των δια­συν­δέ­σε­ων του Γιουν με το πα­γκό­σμιο ακρο­δε­ξιό κί­νη­μα και των ομοιο­τή­των του με αυτό.

Καθ’ όλη τη διάρ­κεια της προ­ε­δρί­ας του, ο Γιουν έχει απο­δει­χθεί κάτι πα­ρα­πά­νω από πρό­θυ­μος να αντα­πο­κρι­θεί στις απαι­τή­σεις του κε­φα­λαί­ου. Το κα­λο­καί­ρι του 2022, όταν υπερ­γο­λα­βι­κοί ερ­γα­ζό­με­νοι στο HanwhaOcean (πρώην DaewooShipbuilding&MarineEngineering), ένα με­γά­λο ναυ­πη­γείο στη Νότια Κορέα, κα­τέ­βη­καν σε απερ­γία ενά­ντια σε πε­ρι­κο­πές μι­σθών, ο Γιουν προ­σποι­ή­θη­κε ότι αγνο­ού­σε τις αντι­συν­δι­κα­λι­στι­κές πρα­κτι­κές που εφάρ­μο­ζε ο βα­σι­κός ερ­γο­λά­βος και υπο­σχέ­θη­κε να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει «αστυ­νο­µι­κή­δύ­να­µη σύμ­φω­να με τις επι­τα­γές του κρά­τους δι­καί­ου» ενά­ντια στους υπερ­γο­λα­βι­κούς ερ­γα­ζό­με­νους. Τον χει­μώ­να του ίδιου έτους, όταν οι ερ­γα­ζό­με­νοι στις εμπο­ρευ­μα­τι­κές με­τα­φο­ρές απέρ­γη­σαν για να απαι­τή­σουν τη δια­τή­ρη­ση και την επέ­κτα­ση του συ­στή­μα­τος ασφα­λών ρυθ­μών -σχε­δια­σμέ­νο για την προ­στα­σία του βιο­τι­κού επι­πέ­δου, της υγεί­ας και της ασφά­λειας των οδη­γών- ο Γιουν εξέ­δω­σε μια άνευ προη­γου­μέ­νου εντο­λή για την άμεση ίδρυ­ση νέων επι­χει­ρή­σε­ων, πα­ρα­βιά­ζο­ντας την ελευ­θε­ρία του συ­νε­ται­ρί­ζε­σθαι των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Πε­ρί­που την ίδια πε­ρί­ο­δο, το Κο­ρε­ά­τι­κο Συν­δι­κά­το Ερ­γα­τών Οι­κο­δο­μής (KCWU) απαι­τού­σε συλ­λο­γι­κές δια­πραγ­μα­τεύ­σεις για το πιο επι­σφα­λής τμήμα των οι­κο­δο­μι­κών επαγ­γελ­μά­των. Ο Γιουν κα­τη­γό­ρη­σε τους απερ­γούς και το KCWU ότι χρη­σι­μο­ποιούν τις συ­γκε­ντρώ­σεις και τις ενέρ­γειές τους ως μέσα «εκ­φο­βι­σμού και εξα­να­γκα­σμού». Αυτό οδή­γη­σε στη διε­ξα­γω­γή έρευ­νας σε βάρος πε­ρισ­σό­τε­ρων από 2.000 μελών του συν­δι­κά­του, σε επι­δρο­μές σε γρα­φεία συν­δι­κά­των και σε δε­κά­δες κα­τοι­κί­ες μελών του συν­δι­κά­του και στην κρά­τη­ση 41 ερ­γα­τών αγω­νι­στών. Αυτού του εί­δους τα αντί­ποι­να οδή­γη­σαν σε μεί­ω­ση του πο­σο­στού ορ­γά­νω­σης του KCWU. Όσο συ­νέ­βαι­ναν αυτά, ο ακτι­βι­στής ερ­γά­της  Γιανγκ Χο­ε­ντόνγκ αυ­το­πυρ­πο­λή­θη­κε σε έν­δει­ξη δια­μαρ­τυ­ρί­ας για την κα­τα­στο­λή.

Ο Γιουν προ­σπά­θη­σε επί­σης να κα­τα­στεί­λει τις φε­μι­νί­στριες και να ξη­λώ­σει τι­ςπο­λι­τι­κές υπέρ των γυ­ναι­κών στη Κορέα. Στις αρχές του 2023, επέ­βα­λε την αφαί­ρε­ση του όρου «ισό­τη­τα των φύλων» από την κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή, απέ­συ­ρε­τον πο­λι­τι­κό στόχο 20ε­τί­ας του Υπουρ­γεί­ου Ισό­τη­τας των Φύλων και Οι­κο­γέ­νειας για «διά­δο­ση των αξιών της ισό­τη­τας των φύλων» από το πρό­γραμ­μα των ερ­γα­σιών του και μεί­ω­σε δρα­στι­κά τους προ­ϋ­πο­λο­γι­σμούς που σχε­τί­ζο­νται με τις γυ­ναί­κες και τα ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ άτομα. Κατά τη διάρ­κεια της προ­ε­κλο­γι­κής του εκ­στρα­τεί­ας, ο Γιουν ζή­τη­σε δη­μό­σια την κα­τάρ­γη­ση του Υπουρ­γεί­ου Ισό­τη­τας των Φύλων και Οι­κο­γέ­νειας,για να απευ­θυν­θεί στη δε­ξιό­στρο­φη, κυ­ρί­ως αντρι­κή, κα­θο­δη­γού­με­νη από το Δια­δί­κτυο κοινή γνώμη. Στις 8 Μαρ­τί­ου του ίδιου έτους, γυ­ναί­κες ακτι­βί­στριες ορ­γά­νω­σαν μια με­γά­λης κλί­μα­κας δια­δή­λω­ση ενά­ντια στις οπι­σθο­δρο­μι­κές πο­λι­τι­κές της κυ­βέρ­νη­σης που συ­γκέ­ντρω­σε 15.000 δια­δη­λώ­τριες. Ο αγώ­νας των ερ­γα­τριών για τη βελ­τί­ω­ση των κακών συν­θη­κών ερ­γα­σί­ας έχει επί­σης εξα­πλω­θεί. Ως απο­τέ­λε­σμα, οι 20χρο­νες και 30χρο­νες γυ­ναί­κες απο­τε­λούν σή­με­ρα­το με­γα­λύ­τε­ρο μέρος των δια­δη­λώ­σε­ων στο ση­με­ρι­νό κί­νη­μα ενά­ντια στον Γιουν.

Ο Γιου­νε­πε­δί­ω­ξε να κερ­δί­σει την υπο­στή­ρι­ξη των κα­πι­τα­λι­στών και της ακρο­δε­ξιάς, αλλά πα­ρα­δό­ξως, αυτό έβλα­ψε τα πο­σο­στά απο­δο­χής του. Με αυτή την έν­νοια, είναι πε­ρισ­σό­τε­ρο ένας πει­σμα­τά­ρης και ανί­δε­ος εξου­σια­στής παρά ένας επι­τυ­χη­μέ­νος ακρο­δε­ξιός λαϊ­κι­στής. Αν ο Γιουν είχε κα­τα­φέ­ρει να επι­βά­λει στρα­τιω­τι­κό νόμο, μπο­ρεί να φα­ντα­στεί κα­νείς τις πιο τρο­μα­κτι­κές συ­νέ­πειες. Δεν θα είχε αρ­νη­τι­κές συ­νέ­πειες μόνο στη Νότια Κορέα, αλλά σε ολό­κλη­ρη την πε­ριο­χή της Ανα­το­λι­κής Ασίας. Πριν το πρα­ξι­κό­πη­μα, τα πο­σο­στά απο­δο­χής του Γιουν­βρί­σκο­νταν σε ελεύ­θε­ρη πτώση, κυ­μαι­νό­με­να γύρω στο 20%, και επί ένα χρόνο υπήρ­χαν συ­χνές δια­δη­λώ­σεις στους δρό­μους που ζη­τού­σαν την απο­μά­κρυν­σή του. Ο αδιά­κο­πος αγώ­νας των ορ­γα­νω­μέ­νων ερ­γα­ζο­μέ­νων, των γυ­ναι­κών και των ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ ατό­μων ενά­ντια στο κα­θε­στώς πα­ρεί­χε την ορ­γα­νω­τι­κή βάση για να στα­μα­τή­σει το πρα­ξι­κό­πη­μα και να γε­μί­σουν οι πλα­τεί­ες αμέ­σως μετά την κή­ρυ­ξη του στρα­τιω­τι­κού νόμου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο ση­μα­ντι­κή η ύπαρ­ξη κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των που δεν στη­ρί­ζο­νται στα κυ­ρί­αρ­χα με­γά­λα πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα.

Η γε­ω­πο­λι­τι­κή κρίση και ο μι­λι­τα­ρι­σμός του Γιουν

Σε μια εποχή πα­γκό­σμιας γε­ω­πο­λι­τι­κής κρί­σης, η μι­λι­τα­ρι­στι­κή στάση του Γιουν είναι εξαι­ρε­τι­κά επι­κίν­δυ­νη. Όπως είναι ευ­ρέ­ως γνω­στό, υπό την προη­γού­με­νη δια­κυ­βέρ­νη­ση του Mουν, η Νότια Κορέα έκανε με­γά­λες επεν­δύ­σεις στην αμυ­ντι­κή βιο­μη­χα­νία, γε­γο­νός που την κα­τέ­στη­σε έναν από τους πέντε κο­ρυ­φαί­ους εξα­γω­γείς όπλων στον κόσμο. Το πε­ρα­σμέ­νο κα­λο­καί­ρι, ο Γιουν­δια­νυ­κτέ­ρευ­σε σε στρα­τιω­τι­κές βά­σεις κατά τη διάρ­κεια των δια­κο­πών του, εμ­φα­νι­ζό­ταν με στρα­τιω­τι­κά μπλου­ζά­κια, ανα­κή­ρυ­ξε ξαφ­νι­κά την Ημέρα των Ενό­πλων Δυ­νά­με­ων ως «προ­σω­ρι­νή εθνι­κή αργία» όπου ορ­γά­νω­σε μια τε­ρά­στια στρα­τιω­τι­κή πα­ρέ­λα­ση, και επι­σκέ­φτη­κε το Στρα­τιω­τι­κό Επι­χει­ρη­σια­κό Επι­τε­λείο κατά τη διάρ­κεια της άσκη­σης Ulchi-FreedomShield24, όπου εν­θάρ­ρυ­νε­με πο­λε­μο­κα­πη­λεία τα στρα­τεύ­μα­τα δη­λώ­νο­ντας ότι «μια ει­σβο­λή θα σή­μαι­νε το τέλος του κα­θε­στώ­τος του Κιμ Γιον­γκΟυν». Η UFS του 2024, μια κοινή στρα­τιω­τι­κή άσκη­ση ΗΠΑ-Νο­τί­ου Κο­ρέ­ας που προ­σο­μοιώ­νει  μια προ­λη­πτι­κή επί­θε­ση και κα­το­χή της Βό­ρειας Κο­ρέ­ας σε πε­ρί­πτω­ση έκτα­κτης ανά­γκης,ήταν η με­γα­λύ­τε­ρη στην ιστο­ρία. Με αυτά, ο Γιουν απο­κά­λυ­ψε το αλη­θι­νό ακρο­δε­ξιό του πρό­σω­πο και γε­νι­κά  αξιο­ποί­η­σε διά­φο­ρα γε­γο­νό­τα τον τε­λευ­ταίο χρόνο για να προ­ε­τοι­μα­στεί για την επι­βο­λή στρα­τιω­τι­κού νόμου.

Ακόμα χει­ρό­τε­ρα, η κυ­βέρ­νη­ση του Γιουν έστει­λε πέ­ρυ­σι οπλι­σμέ­να dronesνα πε­τά­ξουν πάνω από την Πιον­γιάνγκ. Στις 11 Οκτω­βρί­ου του 2024, η Βό­ρεια Κορέα ανα­κοί­νω­σε ότι ένα νο­τιο­κο­ρε­α­τι­κό drone εντο­πί­στη­κε πάνω από την πρω­τεύ­ου­σα της Βό­ρειας Κο­ρέ­ας κατά τις νυ­χτε­ρι­νές ώρες της 3ης, της 9ης και της 10ης Οκτω­βρί­ου. Από τότε ο στρα­τός της Νό­τιας Κο­ρέ­ας έχει δη­λώ­σει ότι «δεν μπο­ρεί να επι­βε­βαιώ­σει» εάν έστει­λε κά­ποιο drone στη Βό­ρεια Κορέα. Εκεί­νη την πε­ρί­ο­δο η κυ­βέρ­νη­ση της Βό­ρειας Κο­ρέ­ας δια­μαρ­τυ­ρή­θη­κε δη­μό­σια για τις στρα­τιω­τι­κές προ­κλή­σεις της Νό­τιας και πα­ρα­δό­ξως απέ­φυ­γε μια απά­ντη­ση τύπου «οφθαλ­μός αντί οφθαλ­μού». Μπο­ρεί να ήταν απα­σχο­λη­μέ­νη με την πα­ρο­χή στρα­τιω­τι­κής βο­ή­θειας στη Ρωσία, αλλά επί­σης φαί­νε­ται να είχε συ­νει­δη­το­ποι­ή­σει ότι η κλι­μά­κω­ση των στρα­τιω­τι­κών εντά­σε­ων ήταν ακρι­βώς αυτό στο οποίο στό­χευε ο Γιουν. Πρό­σφα­τα, ένας Νο­τιο­κο­ρε­ά­της αξιω­μα­τι­κός του στρα­τού κα­τέ­θε­σε ότι η επι­χεί­ρη­ση διείσ­δυ­σης με­drone δια­τά­χθη­κε απευ­θεί­ας από το Γρα­φείο Εθνι­κής Ασφά­λειας. Αυτό μπο­ρεί να θε­ω­ρη­θεί μόνο ως άμεση εντο­λή από τον ίδιο τον Πρό­ε­δρο Γιουν. Η επι­βο­λή του στρα­τιω­τι­κού νόμου θα μπο­ρού­σε να είχε σπρώ­ξει ολό­κλη­ρη την Κο­ρε­α­τι­κή Χερ­σό­νη­σο και τη Βο­ρειο­α­να­το­λι­κή Ασία πολύ πιο κοντά στον πό­λε­μο.

Ο Γιουν Σοκ-γε­ολ και η κου­στω­δία του ήταν πρό­θυ­μοι να ρί­ξουν λάδι στη φωτιά του πο­λέ­μου για τους δι­κούς τους πο­λι­τι­κούς σκο­πούς και ερ­γα­λειο­ποιώ­ντας πο­λι­τι­κά τον αντι­κομ­μου­νι­σμό, δεν φο­βή­θη­καν να υπο­δαυ­λί­σουν μια πα­γκό­σμια πο­λε­μι­κή κρίση. Στο πλαί­σιο των εντει­νό­με­νων εν­δοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κών αντα­γω­νι­σμών, αυτό είχε αμοι­βαία επι­ζή­μια επί­δρα­ση, καθώς συν­δέ­θη­κε με γε­ω­πο­λι­τι­κές κρί­σεις και κλι­μα­κού­με­νες στρα­τιω­τι­κές εντά­σεις στην Ανα­το­λι­κή Ασία, ενώ έθετε σε πε­ραι­τέ­ρω κίν­δυ­νο την εσω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή κα­τά­στα­ση. Συ­γκε­κρι­μέ­να, ο Γιουν εκ­με­ταλ­λεύ­τη­κε τον πό­λε­μο στην Ου­κρα­νία για να εξά­γει τε­ρά­στιες πο­σό­τη­τες όπλων στην Πο­λω­νία και ενώ δια­τη­ρού­σε δη­μό­σια τη θέση «της μη πα­ρο­χής όπλων μα­ζι­κής κα­τα­στρο­φής στην Ου­κρα­νία», απο­κα­λύ­φθη­κε ότι η πο­σό­τη­τα των πυ­ρο­μα­χι­κών πυ­ρο­βο­λι­κού που «διο­χέ­τευ­σε» μέσω των ΗΠΑ ήταν με­γα­λύ­τε­ρη από αυτή που προ­μή­θευ­σε όλη η Ευ­ρώ­πη μαζί.

Η αρι­στε­ρά των κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των στη Νότια Κορέα αντι­τί­θε­ται από­λυ­τα στην ει­σβο­λή της Ρω­σί­ας στην Ου­κρα­νία και ανα­γνω­ρί­ζει ότι ο αντα­γω­νι­σμός με­τα­ξύ του αμε­ρι­κα­νι­κού και του ρω­σι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού απει­λεί την πα­γκό­σμια ει­ρή­νη. Από την έναρ­ξη του πο­λέ­μου, οι αμε­ρι­κα­νι­κές αμυ­ντι­κές εται­ρεί­ες έχουν δει τις τιμές των με­το­χών τους να ανε­βαί­νουν και έχουν απο­κο­μί­σει τε­ρά­στια κέρδη, ενώ οι απλοί άν­θρω­ποι,  Ου­κρα­νοί και Ρώσοι, πε­θαί­νουν στο ου­κρα­νι­κό έδα­φος. Οι πραγ­μα­τι­κοί κερ­δι­σμέ­νοι αυτού του πα­ρα­τε­τα­μέ­νου πο­λέ­μου είναι οι ερ­γο­λά­βοι που συ­νερ­γά­ζο­νται με το στρα­τό και οι αμυ­ντι­κές βιο­μη­χα­νί­ες που πα­ρά­γουν τα όπλα. Από αυτή την άποψη, η Αρι­στε­ρά πρέ­πει να ανα­γνω­ρί­σει ξε­κά­θα­ρα τη φύση αυτών των πο­λέ­μων και να αρ­νη­θεί να δια­λέ­ξει πλευ­ρά σε θέ­μα­τα όπως η χρη­μα­το­δό­τη­ση ή η διά­θε­ση όπλων. Αντί­θε­τα, θα πρέ­πει να επι­κε­ντρω­θεί στην αλ­λη­λεγ­γύη με το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα ενά­ντια στους πο­λέ­μους στην Ου­κρα­νία και τη Ρωσία, να δυ­να­μώ­σει τη φωνή του αντι­πο­λε­μι­κού κι­νή­μα­τος και να στη­ρί­ξει την τα­ξι­κή πάλη. Από αυτή την άποψη, η πο­λι­τι­κή του Γιουν για στρα­τιω­τι­κούς εξο­πλι­σμούς και πο­λε­μο­κα­πη­λεία που κλι­μα­κώ­νει την πο­λε­μι­κή κρίση είναι κάτι που πρέ­πει να κα­τα­πο­λε­μη­θεί απο­φα­σι­στι­κά.

Έμ­φυ­λη σύ­γκρου­ση και αντί­δρα­ση

Έχουν πε­ρά­σει πε­ρισ­σό­τε­ρες από 40 ημέ­ρες μετά την κή­ρυ­ξη του στρα­τιω­τι­κού νόμου και με τον Γιουν να αντι­με­τω­πί­ζει πλέον διώ­ξεις για τη δεξιά ανταρ­σία, η κα­τά­στα­ση δεν δεί­χνει ση­μά­δια λήξης. Ακόμα κι αν η σύλ­λη­ψη του Γιουν είναι επι­τυ­χής, δεν είναι σαφές εάν θα οδη­γή­σει στη φυ­λά­κι­σή του. Και ακόμα κι αν φυ­λα­κι­στεί, δεν θα εγκα­τα­λεί­ψει τον πο­λι­τι­κό του αγώνα και θα συ­νε­χί­σει να υπο­κι­νεί τις δυ­νά­μεις της ακρο­δε­ξιάς. Δεν είναι δύ­σκο­λο να κα­τα­λά­βει κα­νείς γιατί το ακρο­δε­ξιό Κόμμα Ελευ­θε­ρί­ας της Κο­ρέ­ας εξα­κο­λου­θεί να στη­ρί­ζει τον Γιουν παρά τις προ­φα­νείς νο­μι­κές συ­νέ­πειες της κα­τη­γο­ρί­ας της εξέ­γερ­σης: δεν δια­θέ­τει ακόμη κά­ποιον αξιό­λο­γο υπο­ψή­φιο να κα­τε­βά­σει στις επό­με­νες προ­ε­δρι­κές εκλο­γές και αντι­λαμ­βά­νε­ται πως η πο­λι­τι­κή του επι­βί­ω­ση εξαρ­τά­ται από την απή­χη­σή του στις ορ­γα­νω­μέ­νες συ­ντη­ρη­τι­κές χρι­στια­νι­κές ομά­δες. Ακόμη και αν υπάρ­ξει αλ­λα­γή κυ­βέρ­νη­σης μετά την απο­χώ­ρη­ση του Γιουν, αυτές οι ομά­δες θα επι­διώ­ξουν να επε­κτεί­νουν την ορ­γα­νω­τι­κή τους δύ­να­μη μέσω ακτι­βι­στι­κής δρά­σης, όπως έκανε η ακρο­δε­ξιά στις ΗΠΑ κατά τη διάρ­κεια της δια­κυ­βέρ­νη­σης Μπάι­ντεν, ενώ προ­ε­τοι­μά­ζο­νταν για την επι­στρο­φή του Τραμπ.

Υπάρ­χει και ένα άλλο θέμα. Πα­ρα­μέ­νει ενερ­γό ένα πο­λω­μέ­νο χάσμα στην αντί­λη­ψη των θε­μά­των φύλου στα­ά­το­μα ηλι­κί­ας 20 ως 30 ετών.

Από τη μια πλευ­ρά, υπάρ­χει ένα νε­α­νι­κό φε­μι­νι­στι­κό κί­νη­μα ενά­ντια στην πα­τριαρ­χία. Αυτό συν­δέ­ε­ται με την ευ­ρύ­τε­ρη πο­λι­τι­κή  ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση των νέων γυ­ναι­κών. Τα τε­λευ­ταία χρό­νια, το 80- 90% των νέων αν­θρώ­πων που μπαί­νουν σε αρι­στε­ρά κοι­νω­νι­κά κι­νή­μα­τα είναι γυ­ναί­κες και αυτό δεν δια­φέ­ρει στις ορ­γα­νώ­σεις με τις οποί­ες συ­νερ­γά­ζο­μαι.

Από την άλλη πλευ­ρά, υπάρ­χει ένα αυ­ξα­νό­με­νο δεξιό λαϊ­κί­στι­κο αί­σθη­μα. Υπάρ­χει ευ­ρέ­ως δια­δε­δο­μέ­νο ένα πα­τριαρ­χι­κό και ναρ­κισ­σι­στι­κό σύ­μπλεγ­μα κα­τω­τε­ρό­τη­τας με­τα­ξύ των νε­α­ρών αν­δρών, καθώς και η τάση να κα­τη­γο­ρούν τις γυ­ναί­κες και τους με­τα­νά­στες για την οι­κο­νο­μι­κή κρίση και όχι αυ­τούς που βρί­σκο­νται στην εξου­σία.  Ακρο­δε­ξιοί YouTubers, συ­ντη­ρη­τι­κές Προ­τε­στα­ντι­κές εκ­κλη­σί­ες και  συ­νω­μο­σιο­λό­γοι συμ­βάλ­λουν σε αυτήν την τάση και θα μπο­ρού­σαν να ανέλ­θουν στην εξου­σία ανά πάσα στιγ­μή. Ακρι­βώ­ςό­πω­ςέ­κα­να­νοια­κρο­δε­ξιοί­λαϊ­κι­στές.

Ο δεί­κτης γεν­νη­τι­κό­τη­τας της Νό­τιας Κο­ρέ­ας είναι δια­βό­η­τα γνω­στός ως  ένας από τους χα­μη­λό­τε­ρους στον κόσμο και είναι σαφές ότι αυτό συν­δέ­ε­ται με τις οι­κο­νο­μι­κές αντι­φά­σεις του κα­πι­τα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος, που πε­ρι­λαμ­βά­νουν το μι­σθο­λο­γι­κό χάσμα με­τα­ξύ των φύλων, τη δη­μιουρ­γία επι­σφα­λούς και με­τα­να­στευ­τι­κής ερ­γα­σί­ας και το άγχος για ένα ολο­έ­να και πιο αβέ­βαιο μέλ­λον. Αυτή η πο­λι­τι­κή κρίση απο­τε­λεί μια κο­ρε­α­τι­κή έκ­φρα­ση της κρί­σης του κα­πι­τα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος.

Αμέ­σως μετά την επι­βο­λή του έκτα­κτου στρα­τιω­τι­κού νόμου, η Συ­νο­μο­σπον­δία Κο­ρε­α­τι­κών Συν­δι­κά­των (KCTU) και τα συν­δε­δε­μέ­να με αυτήν συν­δι­κά­τα κή­ρυ­ξαν γε­νι­κή απερ­γία, δη­λώ­νο­ντας: «Πρέ­πει να συλ­λά­βου­με αμέ­σως τον στα­σια­στή Γιουν Σοκ-γιόλ και να τι­μω­ρή­σου­με τα μέλη του Κρα­τι­κού Συμ­βου­λί­ου που συμ­με­τεί­χαν στον αντι­συ­νταγ­μα­τι­κό και πα­ρά­νο­μο στρα­τιω­τι­κό νόμο του… Πρέ­πει να εκ­διώ­ξου­με τον Γιουν Σοκ-γελ, ο οποί­ος κα­τα­στρέ­φει την κοι­νω­νία μας ανε­πα­νόρ­θω­τα». Στην πιο πρό­σφα­τη φάση του αγώνα, είναι σαφές ότι η ορ­γα­νω­τι­κή πα­ρου­σία της KCTU απο­τε­λεί μια μεί­ζο­να δύ­να­μη στις πλα­τεί­ες. Επι­πλέ­ον, η έκ­κλη­ση του Συν­δι­κά­του Με­ταλ­λερ­γα­τών Κο­ρέ­ας (KMWU) έγινε viral στα μέσα κοι­νω­νι­κής δι­κτύ­ω­σης, κα­τε­βά­ζο­ντας  πολ­λούς ασυν­δι­κά­λι­στους ερ­γα­ζό­με­νους στους δρό­μους.

Όμως αυτό δεν οδή­γη­σε σε μια πραγ­μα­τι­κή γε­νι­κή απερ­γία. Τη δεύ­τε­ρη εβδο­μά­δα του Ια­νουα­ρί­ου, καθώς η από­πει­ρα σύλ­λη­ψης του Γιουν έφτα­σε σε αδιέ­ξο­δο, πολ­λές φωνές εντός και εκτός του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος ζή­τη­σαν μια γε­νι­κή απερ­γία που να υπερ­βαί­νει τα συν­δι­κά­τα. Ωστό­σο, υπάρ­χει ένας ση­μα­ντι­κός όγκος εκτι­μή­σε­ων ότι «δεν εί­μα­στε έτοι­μοι», που ση­μαί­νει ότι είναι δύ­σκο­λο να πούμε εάν μια γε­νι­κή απερ­γία θα είναι επι­τυ­χής.

Οι ρι­ζο­σπα­στι­κές ακτι­βί­στριες κι ακτι­βι­στές ανα­γνω­ρί­ζουν ως   προ­τε­ραιό­τη­τα τη­νυ­λο­ποί­η­ση διά­φο­ρων πρω­το­βου­λιών για την ενί­σχυ­ση του ηγε­τι­κού ρόλου των συν­δι­κά­των στη βάση. Για πα­ρά­δειγ­μα, τα συν­δι­κά­τα σε όλα τα επί­πε­δα αναρ­τούν πανό σε χώ­ρους ερ­γα­σί­ας και δη­μό­σιους χώ­ρους, δια­κι­νούν δια­δι­κτυα­κά στα μέλη τους ομι­λί­ες και βί­ντεο από δη­μό­σιες συ­γκε­ντρώ­σεις, διορ­γα­νώ­νουν ενη­με­ρω­τι­κές κα­μπά­νιες κατά τις ώρες αιχ­μής και κατά τη διάρ­κεια του διαλ­λεί­μα­τος για με­ση­με­ρια­νό, γρά­φουν δη­λώ­σεις «Ελευ­θε­ρί­ας του Λόγου», υπο­στη­ρί­ζουν δη­μό­σιες συ­γκε­ντρώ­σεις και διορ­γα­νώ­νουν ευ­και­ρί­ες εκ­παί­δευ­σης και συ­ζή­τη­σης για τα μέλη τους, καθώς και τη συμ­με­το­χή τους σε συ­γκε­ντρώ­σεις. Καθώς αυτές οι προ­σπά­θειες συσ­σω­ρεύ­ο­νται και τα συν­δι­κά­τα εντεί­νουν τις προ­σπά­θειές τους για αλ­λη­λεγ­γύη, θα απο­κτή­σουν και την ικα­νό­τη­τα να ορ­γα­νώ­σουν πο­λι­τι­κές απερ­γί­ες εκτός του χώρου ερ­γα­σί­ας.

Οφεί­λου­με να θυ­μό­μα­στε ότι η Προ­ε­δρι­κή Φρου­ρά του Γιουν κα­τέρ­ρευ­σε υπό την πίεση της κοι­νής γνώ­μης και της Εθνο­συ­νέ­λευ­σης. Αυτό μας επι­τρέ­πει να αντι­λη­φθού­με ότι η ερ­γα­τι­κή τάξη και τα θύ­μα­τα της κα­τα­πί­ε­σης μπο­ρούν να υπερ­νι­κή­σουν τον στρα­τό της άρ­χου­σας τάξης ακόμη και όταν αυτός είναι εξο­πλι­σμέ­νος με τανκς και βαριά όπλα. Η ιστο­ρι­κή νο­μι­μο­ποί­η­ση της ερ­γα­τι­κής τάξης, η συ­ντρι­πτι­κή αριθ­μη­τι­κή της υπε­ρο­χή και η αυ­το­πε­ποί­θη­σή της στον ηγε­μο­νι­κό της ρόλο, αν συν­δυα­στούν μπο­ρούν να εξου­δε­τε­ρώ­σουν τον ανώ­τε­ρης κλά­σης εξο­πλι­σμό των ένο­πλων σω­μά­των. Πή­ρα­με­έ­να­ση­μα­ντι­κό­μά­θη­μα­α­πό­αυ­τό­το­πε­ρι­στα­τι­κό.

Δεν υπάρ­χει αμ­φι­βο­λία ότι η KCTU έχει επι­δεί­ξει ένα υψηλό επί­πε­δο ορ­γα­νω­τι­κής δύ­να­μης και μα­χη­τι­κό­τη­τας που σπα­νί­ζει στην Ανα­το­λι­κή Ασία. Ωστό­σο, οι ακτι­βι­στές-στριες του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος κα­τα­νο­ούν επί­σης ξε­κά­θα­ρα ότι αυτή η μα­χη­τι­κό­τη­τα και η ορ­γα­νω­τι­κή δύ­να­μη δεν είναι αμε­τά­βλη­τες και μπο­ρούν να αντι­στρα­φούν. Όπως ανα­φέρ­θη­κε προη­γου­μέ­νως, ο αριθ­μός των μελών της KCTU συ­νέ­χι­σε να αυ­ξά­νε­ται από το 2016 έως το 2022 καθώς αυ­ξά­νε­ται το πο­σο­στό των επι­σφα­λών ερ­γα­ζο­μέ­νων και των γυ­ναι­κών. Ωστό­σο, η πο­σο­τι­κή επέ­κτα­ση δεν εγ­γυά­ται ποιο­τι­κή ανά­πτυ­ξη. Η πρό­κλη­ση για την KCTU είναι η βελ­τί­ω­ση της ορ­γα­νω­τι­κής της ποιό­τη­τας.

Για να απο­σα­φη­νι­στούν οι δο­μι­κές δια­στά­σεις της τρέ­χου­σας κα­τά­στα­σης, είναι χρή­σι­μο να θυ­μη­θού­με πότε και σε ποιο πλαί­σιο επι­βλή­θη­κε για τε­λευ­ταία φορά ο στρα­τιω­τι­κός νόμος στη Νότια Κορέα.

Τον Οκτώ­βριο του 1979, ο πρώην Πρό­ε­δρος Παρκ Τσουνγκ-χι δο­λο­φο­νή­θη­κε από τον πιστό του υφι­στά­με­νο Κιμ Τζε-κιού, με αφορ­μή μια κα­τά­στα­ση που πυ­ρο­δο­τή­θη­κε από έναν αγώνα ερ­γα­τριών.Εκεί­νη την εποχή, οι ερ­γα­ζό­με­νες σε ένα ερ­γο­στά­σιο όπου επι­κρα­τού­σαν κακές συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας, το οποίο ονο­μα­ζό­ταν YH Trading, πραγ­μα­το­ποιού­σαν μια κα­θι­στι­κή δια­μαρ­τυ­ρία, η οποία προ­κά­λε­σε μια σειρά εξε­γέρ­σε­ων στις βιο­μη­χα­νι­κές πό­λεις του νότου. Καθώς το κα­θε­στώς αντι­με­τώ­πι­ζε την κρίση του, με τη δη­μό­σια υπο­στή­ρι­ξη σε αυτό να επι­δει­νώ­νε­ται, εξερ­ρά­γη­σαν οι διαι­ρέ­σεις εντός της άρ­χου­σας τάξης. Η κα­τά­στα­ση που ξέ­σπα­σε με την κή­ρυ­ξη στρα­τιω­τι­κού νόμου 45 χρό­νια αρ­γό­τε­ρα,δεν είναι δια­φο­ρε­τι­κή. Το­πο­θε­τεί­ται στο φόντο μιας σει­ράς αγώ­νων του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, μιας κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κής κρί­σης και του χάους που επι­κρα­τεί μέσα στο κα­θε­στώς.

Η ερ­γα­τι­κή τάξη της Νό­τιας Κο­ρέ­ας θυ­μά­ται επί­σης ότι η εχθρό­τη­τα του κα­θε­στώ­τος και οι επι­θέ­σεις στα ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα μπο­ρούν να οδη­γή­σουν άμεσα σε δι­κτα­το­ρία. Τον Δε­κέμ­βριο του 1979, κατά τη διάρ­κεια του πο­λι­τι­κού κενού που δη­μιουρ­γή­θη­κε από τη δο­λο­φο­νία του δι­κτά­το­ρα, ο Τσουν Ντου-χουάν ηγή­θη­κε ενός στρα­τιω­τι­κού πρα­ξι­κο­πή­μα­τος για να δη­μιουρ­γή­σει μια νέα στρα­τιω­τι­κή δι­κτα­το­ρία, η οποία λί­γους μήνες αρ­γό­τε­ρα οδή­γη­σε στη λαϊκή εξέ­γερ­ση στο Γκουανγ­κ­τζού και στη φρι­κτή σφαγή που ακο­λού­θη­σε. Το μή­νυ­μα της συγ­γρα­φέ­ως Χαν Κανγκ «Μπο­ρεί το παρόν να βοη­θή­σει το πα­ρελ­θόν; Μπο­ρούν οι ζω­ντα­νοί να σώ­σουν τους νε­κρούς;» είναι κάτι που έχει χα­ρα­χθεί στο ιστο­ρι­κό υπο­συ­νεί­δη­το του κο­ρε­α­τι­κού λαού.

Χρειά­ζε­ται εδώ μια ανα­θε­ώ­ρη­ση της κάπως εξι­δα­νι­κευ­μέ­νης δή­λω­σης της Χαν Καν­γκα­πό αρι­στε­ρή σκο­πιά. Πρέ­πει να ανα­κα­λέ­σου­με τη μνήμη της συ­νε­χούς τα­ξι­κής πάλης στη Νότια Κορέα. Είναι η τα­ξι­κή πάλη αυτή που μπό­ρε­σε να ασκή­σει πίεση στις αντι­φά­σεις του κα­πι­τα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος, αλλά αυτό έχει ξε­χα­στεί στη φι­λε­λεύ­θε­ρη αφή­γη­ση των γε­γο­νό­των. Οι άρ­χου­σες ελίτ της Νό­τιας Κο­ρέ­ας, διαι­ρε­μέ­νες ανά­με­σα στην αντι­κομ­μου­νι­στι­κή δεξιά (PPP) και το νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο κέ­ντρο (Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα), έχουν επι­τε­θεί σε ερ­γα­τι­κά κι­νή­μα­τα, κι­νή­μα­τα αγρο­τών, κι­νή­μα­τα κατά της φτώ­χειας και αρι­στε­ρά πο­λι­τι­κά εγ­χει­ρή­μα­τα που αγω­νί­στη­καν ενά­ντια στις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πα­ρα­βιά­σεις της δη­μό­σιας σφαί­ρας και στην εκ­με­τάλ­λευ­ση, σκο­τώ­νο­ντας πολ­λούς αν­θρώ­πους σε αυτή τη δια­δρο­μή. Ενώ οι φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις και η Αρι­στε­ρά μά­χο­νται μαζί στις πλα­τεί­ες, αντι­με­τω­πί­ζουν την πρό­κλη­ση της διεύ­ρυν­σης του με­τώ­που ώστε να συ­μπε­ρι­λά­βει τον αγώνα ενά­ντια στην ανι­σό­τη­τα. Η Αρι­στε­ρά των κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των­στη Νότια Κορέα πρέ­πει να επι­κα­λε­στεί τη μνήμη όσων αγω­νί­στη­καν ενά­ντια στην εκ­με­τάλ­λευ­ση από το κε­φά­λαιο. Η επι­τυ­χία ή η απο­τυ­χία των προ­σπά­θειών της θα αλ­λά­ξει την κα­τά­στα­ση στην Κορέα στο μέλ­λον.

https://rproject.gr/article/meta-tin-apopeira-praxikopimatos-sti-notia-korea-i-politiki-krisi-kai-zitima-tis-stratigikis