του Τομπάιας Μπακ*
Πριν από δύο χρόνια, ο Πάμπλο Ιγκλέσιας έκανε μια δήλωση που καθόρισε την τολμηρή φιλοδοξία του κόμματός του. «Τον Παράδεισο δεν τον κατακτάς με τη συναίνεση, αλλά με έφοδο», είπε στο πλήθος σε έναν συναυλιακό χώρο της Μαδρίτης.
Η ομιλία του Ιγκλέσιας έγινε δέκα μήνες μετά την ίδρυση του Podemos. Στα δύο χρόνια που έχουν περάσει από τότε, το κόμμα αυτό έχει πραγματοποιήσει «εφόδους» σε κοινοβούλια και δήμους όλης της Ισπανίας, ανατρέποντας ένα δικομματικό σύστημα δεκαετιών. Αλλά δεν έχει μπορέσει να εκπληρώσει την υπόσχεση που έδωσε τον Οκτώβριο του 2014. Ο Ιγκλέσιας και οι σύντροφοί του δεν έχουν καταλάβει ακόμη την εξουσία σε εθνικό επίπεδο. Αυτός ο Παράδεισος παραμένει απόρθητος.
Με την Ισπανία να βρίσκεται κοντά στην άρση του πολιτικού αδιεξόδου που την ταλαιπωρεί δέκα μήνες, τοPodemos πρέπει να λάβει κρίσιμες αποφάσεις. Η «αυτοπυρπόληση» του Σοσιαλιστικού Κόμματος προσφέρει στο Podemos μια απροσδόκητη ευκαιρία: έχοντας ηττηθεί δύο φορές από τους σοσιαλιστές στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, έχει τώρα τη δυνατότητα να διεκδικήσει τον ηγετικό ρόλο στον χώρο της Αριστεράς. «Είμαστε τώρα εκ των πραγμάτων η μοναδική αντιπολιτευτική δύναμη στη χώρα», λέει η Καρολίνα Μπεσκάνσα, ιδρυτικό μέλος του Podemos και βουλευτής. «Αυτό θα μας επιτρέψει αργά ή γρήγορα να κατακτήσουμε μια κοινωνική πλειοψηφία».
Το Podemos μαστίζεται όμως από ιδεολογικές και προσωπικές διαφωνίες που υπάρχει κίνδυνος να το οδηγήσουν κι αυτό στην ίδια αυτοκαταστροφική πορεία με το PSOE. Ο Ιγκλέσιας και ο υπαρχηγός του ?Ινιγο Ερεχόν διαφωνούν για θέματα στρατηγικής και ηγεσίας. Οι αντικαπιταλιστές ριζοσπάστες του κόμματος διαφωνούν με την ηγεσία. Και οι περιφερειακές οργανώσεις του κόμματος διαφωνούν μεταξύ τους για θέματα αυτονομίας.
«Πιστεύω πως το Podemos βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη ιδεολογική συζήτηση», λέει ο Χουαν Κάρλος Μονεδέρο, ένα άλλο ιδρυτικό στέλεχος του κόμματος και στενός σύμμαχος του Ιγκλέσιας. «Έχουμε λάβει μέρος σε επτά εκλογικές αναμετρήσεις και αναγκαστήκαμε να επικεντρωθούμε περισσότερο στην τακτική παρά στη στρατηγική».
Πολλά από τα προβλήματα του κόμματος σχετίζονται με τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, όπου παρά τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων τοPodemos έχασε ένα εκατομμύριο ψήφους, καθώς και τη δεύτερη θέση από τους σοσιαλιστές. Τι πήγε στραβά; Για στελέχη όπως ο Ιγκλέσιας και ο Μονεδέρο, η απάντηση είναι σαφής: το κόμμα απομακρύνθηκε από τις αντισυστημικές του ρίζες και προσπάθησε να προσελκύσει ψήφους στο κέντρο. «Ο κόσμος είχε κουραστεί με τις εκλογές, η συμμετοχή μειώθηκε, πολλοί μας κατηγόρησαν ότι δεν προσπαθήσαμε να σχηματίσουμε κυβέρνηση με τους σοσιαλιστές», λέει ο Μονεδέρο. «Ο κυριότερος λόγος που μας εγκατέλειψαν όμως οι ψηφοφόροι είναι ότι η εκστρατεία μας είχε λάβει έναν σοσιαλδημοκρατικό τόνο».
Υπεύθυνος της εκστρατείας ? και υπέρμαχος της στροφής του Podemos προς το κέντρο ? ήταν ο Ερεχόν. «Τόσο αυτός όσο και ο Ιγκλέσιας είναι επαναστάτες», σημειώνει ο Χόρχε Γκαλίντο, συνεργάτης του ιστότοπου Politikon. «Ο στόχος τους είναι ο ίδιος. Το ερώτημα είναι πώς φτάνεις στην επανάσταση».
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις αποτελούν σύμπτωμα ενός πολύ βαθύτερου γρίφου. Για να γίνει το Podemos ένα κυβερνητικό κόμμα, λένε, πρέπει να επεκτείνει την απήχησή του σε όλο το πολιτικό φάσμα, διατηρώντας ταυτόχρονα τον πυρήνα των ακροαριστερών του ψηφοφόρων. Οι ηγέτες του κόμματος επιμένουν ότι τοPodemos υπερβαίνει την κλασική διαχωριστική γραμμή μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, ο πολιτικός τους λόγος όμως και η πρόσφατη εκλογική τους συμμαχία με τους κομμουνιστές υπονομεύουν αυτόν τον ισχυρισμό.
«Το κόμμα δεν μπορεί να αναπτυχθεί και ταυτοχρόνως να παραμείνει ριζοσπαστικό», τονίζει ο Αλμπέρτο Πεναδές, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα.
Αλλά και ο Χοσέ Φερνάντεθ-Αλμπέρτος, ένας πολιτικός επιστήμονας στο ερευνητικό κέντρο CSIC της Ισπανίας, πιστεύει ότι η κρίση του PSOE δύσκολα θα στείλει νέους ψηφοφόρους στο Podemos. «Η απόσταση ανάμεσα στα δύο κόμματα έχει μεγαλώσει την τελευταία διετία», σημειώνει. «Οι ψηφοφόροι του PSOE είναι πολύ δυσαρεστημένοι με το κόμμα τους, αλλά η άποψή τους για το Podemos είναι τόσο αρνητική που δύσκολα θα μετακινηθούν μαζικά προς τα εκεί».
Οι ηγέτες του Podemos απορρίπτουν την ιδέα ότι το κόμμα τους είναι καταδικασμένο να παραμείνει σε ένα ακροαριστερό γκέτο. Όπως επισημαίνει η Μπεσκάνσα, το κόμμα έλαβε 21% και πάνω από 5 εκατομμύρια ψήφους στις εκλογές του Ιουνίου και δεν απέχει πολύ από το να ηγηθεί μιας ευρείας αριστερής κυβέρνησης. «Τα δύσκολα τα έχουμε αφήσει πίσω μας», λέει.
Ο Μονεδέρο συμφωνεί: «Αργά ή γρήγορα θα κυβερνήσουμε την Ισπανία. Είμαι απόλυτα πεισμένος γι’ αυτό».
(Πηγή: Financial Times)
* Ο Τομπάιας Μπακ είναι ανταποκριτής των Financial Times στην Ισπανία
