Μια εξαιρετική έκθεση παρουσιάζει για τη θερινή τουριστική περίοδο το παρισινό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, που προβάλλει το έργο τριών μεγάλων ζωγράφων του 20ού αιώνα, επιδιώκοντας να δείξει τον καλλιτεχνικό σύνδεσμο που ενέπνευσε το έργο τους. Το εικαστικό αφιέρωμα έχει τον τίτλο «Ντερέν, Μπαλτίς, Τζακομέτι, μια καλλιτεχνική φιλία».
γράφει η Ήρα Φελουκατζή
Για πρώτη φορά παρουσιάζεται μια αναδρομική έκθεση που προβάλλει την αλληλουχία της δημιουργίας των τριών καλλιτεχνών, οι οποίοι είχαν τις ίδιες απαιτήσεις για τα έργα τέχνης. Ο Αντρέ Ντερέν (1880-1954), ο Μπαλτίς (1908-2001) και ο Αλμπέρτο Τζακομέτι (1901-1966) μοιράζονταν την έντονη επιθυμία να εκφραστούν μέσα από την τάση του εκσυγχρονισμού, ενώ έδειχναν παράλληλα μεγάλο ενδιαφέρον για την κλασική εικαστική δημιουργία και τους αρχέγονους πολιτισμούς.
Ο Ντερέν και ο Τζακομέτι ενδιαφέρονταν για τη διερεύνηση «των σκοτεινών δυνάμεων της ύλης» και προσπαθούσαν να αποδώσουν εικαστικά τη ρεαλιστική «υπέροχη άγνωστη» πραγματικότητα που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Πέρα από τον αμοιβαίο θαυμασμό που έτρεφαν ο ένας για το έργο του άλλου, είχαν αναπτύξει βαθιά φιλία που διήρκεσε σε όλη τους τη ζωή. Ενιωθαν μια μεγάλη αισθητική ώσμωση. Σε αυτή την αμοιβαία καλλιτεχνική αναγνώριση και στη φιλία τους επικεντρώνεται το εικαστικό αφιέρωμα.
Η έκθεση παρουσιάζει μια εξαιρετικά πλούσια επιλογή με 350 έργα (πίνακες, γλυπτά, έργα σε χαρτί και φωτογραφίες) που αντιπροσωπεύουν κυρίως την περίοδο 1930-1960. Οι επισκέπτες μπορούν να ξαναδούν τα πιο σημαντικά έργα του Ντερέν, μετά την αναδρομική έκθεση που παρουσίασε το 1995 το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Παρισιού. Τα έργα της έκθεσης προέρχονται από συλλογές μεγάλων γαλλικών και ξένων μουσείων.
Η συνάντηση των τριών καλλιτεχνών και η ανάπτυξη της καλλιτεχνικής φιλίας τους ευνοείται στην αρχή της δεκαετίας του 1930 από τη συμμετοχή τους στον κύκλο των σουρεαλιστών. Από το 1935 διαμορφώνουν στενές σχέσεις και διασταυρώνουν τις δημιουργικές δραστηριότητές τους. Η έκθεση παρουσιάζει έργα τους που μοιάζουν ως προς τα θέματα, τις παραστάσεις.
Συχνά οι φίλοι ζωγράφοι χρησιμοποιούν τα ίδια μοντέλα, για πίνακες που προβάλλουν τη θηλυκότητα ή την ερωτική διάσταση. Η φιλία των τριών εμπλουτίζει τη ζωή τους. Συναναστρέφονται τον ίδιο κύκλο, συμμετέχουν σε συγκεντρώσεις που γίνονται σε στέκια του Σεν Ζερμέν ντε Πρε και του Μονπαρνάς. Σ’ αυτές τις συναντήσεις παίρνουν μέρος πολυάριθμοι γνωστοί καλλιτέχνες, συγγραφείς, ποιητές: Aντονέν Αρτό, Μαξ Ζακόμπ, Αντρέ Μπρετόν, Λουί Αραγκόν, Ζαν Κοκτό, Ρομπέρ Ντεσνός, Αλμπέρ Καμί, Πιερ-Ζαν Ζουβ, Σάμιουελ Μπέκετ, Ζαν-Πολ Σαρτρ, Aντρέ Μαλρό.
Το θέατρο έχει σημαντική θέση στη δημιουργία των ζωγράφων, που συνεργάζονται με διάσημους σκηνοθέτες, όπως οι Ζαν-Λουί Μπαρό, Μαρκ Αλεγκρέ, Ροζέ Μπλεν, αλλά και τους σχεδιαστές μόδας Κριστιάν Ντιόρ, Ζακ Ντουσέ, Πολ Πουαρέ.
Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης παρουσιάζει έργα που αντικατοπτρίζουν την εξαιρετική φιλία του Ντερέν, του Μπαλτίς και του Τζακομέτι. Η έκθεση ξεκινά με το θέμα «Πολιτιστικό βλέμμα». Εμφαση δίνεται στην κοινή ματιά των ζωγράφων σχετικά με την παραδοσιακή ζωγραφική της παραστατικότητας (figurative) και του πρωτογονισμού (primitivisme).
Στη συνέχεια παρουσιάζονται «Σιωπηλές ζωές», τοπία, φιγούρες, νεκρές φύσεις. Στο τμήμα «Τα μοντέλα», βλέπουμε πορτρέτα κοινών φίλων, μοντέλων και μαικηνών που προωθούσαν τους τρεις καλλιτέχνες. Ενα άλλο θέμα είναι το «Παιχνίδι-υπομονή».
Οι τρεις φίλοι μάς παρασύρουν στον κόσμο του παιχνιδιού, της παιδικής ηλικίας και στη διασκέδαση που γρήγορα μεταβάλλεται σε μελαγχολία, σε απεικόνιση της υποκρισίας και μιας ρεαλιστικής σκληρότητας. Συνεχίζοντας τη διαδρομή, εισχωρούμε στον κόσμο του θεάματος, στον οποίο εκφράζονται οι ζωγράφοι σχεδιάζοντας τη διακόσμηση, τα κοστούμια. Εξερευνούν έτσι τη σύνδεση ανάμεσα στην τέχνη του θεάματος και στη ζωγραφική ή στη γλυπτική.
Ο Τζακομέτι ανοίγει έναν κόσμο ονείρου στο τμήμα «Ονειρα-οράματα του αγνώστου». Ο Ντερέν και ο Μπαλτίς απεικονίζουν τη θηλυκότητα και τις ερωτικές τους φαντασιώσεις. Κυριαρχεί το θέμα της γυναίκας που αφήνεται νωχελικά στον ύπνο και στο όνειρο. Οι πίνακες προκαλούν ηδυπάθεια, τροφοδοτώντας φαντασιώσεις και μνήμες από ερωτικές εμπειρίες. Οι τρεις φίλοι καλλιτέχνες εκφράζουν συχνά μέσα από το έργο τους τις αμφιβολίες και τα υπαρξιακά τους ερωτήματα. Απεικονίζουν επίσης τον χώρο της εργασίας τους, το «ατελιέ» τους.
Καθένας με τον τρόπο του εξερευνά τις δυνατότητες έκφρασης της πραγματικότητας με τη ζωγραφική, δημιουργώντας ένα έργο τέχνης, σε αντιπαράθεση με την τραγωδία του χρόνου και της φθοράς. Τη διαδρομή της έκθεσης κλείνει ο Μπαλτίς, προσκαλώντας μας στο παρόν και στη συνέχεια της εικαστικής εμπειρίας, με την απεικόνιση του ζωγράφου και του μοντέλου του (διάρκεια μέχρι 29 Οκτωβρίου).
