Η µάχη στην εκπαίδευση

Ad Astra Per Aspera (Μέσα από τις δυσκολίες θα φτάσουµε στα αστέρια)

Η φράση του τί­τλου είναι συν­δε­δε­µέ­νη µε την κα­τά­κτη­ση του δια­στή­µα­τος και τις δυ­σκο­λί­ες που τη συ­νο­δεύ­ουν. Όµως εδώ προ­φα­νώς δεν αφορά κα­νέ­να δια­στη­µι­κό πρό­γρα­µµα. Αφορά την πολύ σκλη­ρή µάχη που δί­νε­ται στο χώρο της εκ­παί­δευ­σης και τις νίκες που γί­νο­νται εφι­κτές µέσα από πολύ έντο­νες συ­γκρού­σεις και αντι­πα­ρα­θέ­σεις. Και ο στό­χος είναι «τα αστέ­ρια», δη­λα­δή η πα­ρο­χή δη­µό­σιας και πρα­γµα­τι­κά δω­ρε­άν αν­θρω­πο­κε­ντρι­κής παι­δεί­ας για όλα τα παι­διά.

Νίκος Αναστασιάδης

Εκ­παί­δευ­ση: Ένα κα­ζά­νι που βρά­ζει

Τα δελ­τία των ει­δή­σε­ων µο­νο­πω­λή­θη­καν, σε ότι αφορά τα ζη­τή­µα­τα της εκ­παί­δευ­σης, από την αύ­ξη­ση της πα­ρα­βα­τι­κό­τη­τας των ανή­λι­κων µα­θη­τών και µα­θη­τριών εντός αλλά και εκτός σχο­λεί­ου.  Και ενώ το πρό­βλη­µα είναι πρα­γµα­τι­κό, τα µέτρα που ανα­κοι­νώ­θη­καν είτε είναι τε­λεί­ως απο­σπα­σµα­τι­κά είτε δί­νουν έµφα­ση στην κα­τα­στο­λή, ενώ οι κοι­νω­νι­κές πα­ρά­µε­τροι της έντα­σης του φαι­νο­µέ­νου δεν ανα­γνω­ρί­ζο­νται. Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο µά­λι­στα, η αυ­στη­ρο­ποί­η­ση του κα­τα­σταλ­τι­κού πλαι­σί­ου είναι στα σκα­ριά το επό­µε­νο διά­στη­µα. Σύ­µφω­να µε αρ­θρο­γρα­φία σε εκ­παι­δευ­τι­κά site, ετοι­µά­ζε­ται νόµος που θα αυ­ξά­νει τις ποι­νές σε µα­θη­τές, γο­νείς αλλά και εκ­παι­δευ­τι­κούς που «κά­νουν τα στρα­βά µάτια» σε φαι­νό­µε­να σχο­λι­κής βίας. Οι µα­θη­τές και οι µα­θή­τριες όµως, µε­γα­λώ­νουν σε ένα εξό­χως αντα­γω­νι­στι­κό πε­ρι­βάλ­λον, σε µια πρα­γµα­τι­κό­τη­τα που πολ­λές οι­κο­γέ­νειες είναι απορ­ρο­φη­µέ­νες από την προ­σπά­θεια για την κα­θη­µε­ρι­νή επι­βί­ω­ση και όπου δεν υπάρ­χουν ορα­τές διέ­ξο­δοι προς µια ζωή που να εξα­σφα­λί­ζει µια αξιο­πρε­πή κα­θη­µε­ρι­νό­τη­τα. Η δη­µιουρ­γία ενός σχο­λεί­ου που στοι­βά­ζει τους µα­θη­τές και τις µα­θή­τριες σε υπε­ρµε­γέ­θη τµή­µα­τα, που πε­τά­ει έξω τους/τις αδύ­να­µους/ες, όπου η πρό­σβα­ση στην τρι­το­βά­θµια εκ­παί­δευ­ση γί­νε­ται όλο και δυ­σκο­λό­τε­ρη, όπου η κα­θη­µε­ρι­νή λει­τουρ­γία εξα­σφα­λί­ζε­ται µέσα σε ένα όλο και πιο αυ­ταρ­χι­κό πλαί­σιο, ακρι­βώς επει­δή το σχο­λείο γί­νε­ται όλο και λι­γό­τε­ρο θελ­κτι­κό για τα παι­διά, είναι η συ­νέ­πεια της επι­βο­λής των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών στην κοι­νω­νία και την εκ­παί­δευ­ση. Απά­ντη­ση στα πα­ρα­πά­νω δεν είναι η όξυν­ση της κα­τα­στο­λής αλλά η εξά­λει­ψη των αι­τιών που δη­µιουρ­γούν αυτή την κα­τά­στα­ση. Οι εκ­παι­δευ­τι­κοί που υφί­στα­νται τα απο­τε­λέ­σµα­τα αυτής της κα­τά­στα­σης αντί να στη­ρι­χτούν, απει­λού­νται, δια­σύ­ρο­νται και γί­νε­ται η από­πει­ρα να φορ­τω­θούν την ευ­θύ­νη για τη διαρ­κώς επι­δει­νού­µε­νη σχο­λι­κή πρα­γµα­τι­κό­τη­τα.

Οι πρα­γµα­τι­κοί υπεύ­θυ­νοι για την κα­τά­στα­ση της εκ­παί­δευ­σης

Όσα συ­µβαί­νουν τα τε­λευ­ταία χρό­νια στην εκ­παί­δευ­ση µε ευ­θύ­νη της κυ­βέρ­νη­σης και του υπουρ­γεί­ου παι­δεί­ας δεί­χνουν ότι η πρα­γµα­τι­κή στό­χευ­ση της κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής δεν είναι προ­φα­νώς η βελ­τί­ω­ση της εκ­παι­δευ­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας  αλλά η µεί­ω­ση των ποσών που δα­πα­νού­νται για την παι­δεία καθώς και το άνοι­γµα επεν­δυ­τι­κών ευ­και­ριών στους ιδιώ­τες. Η από­πει­ρα για κα­τάρ­γη­ση 1600 ολι­γο­µε­λών τµη­µά­των, µε στόχο την εξοι­κο­νό­µη­ση προ­σω­πι­κού, η άθλια κα­τά­στα­ση των σχο­λι­κών κτι­ρί­ων,  οι απα­ρά­δε­κτα χα­µη­λοί µι­σθοί των εκ­παι­δευ­τι­κών µαζί µε το υπέ­ρο­γκο κό­στος δια­βί­ω­σης και στέ­γα­σης, η κα­τάρ­γη­ση των σχο­λι­κών επι­τρο­πών και των δη­µο­τι­κών επι­τρο­πών παι­δεί­ας µε στόχο να πε­ρά­σει η ευ­θύ­νη της χρη­µα­το­δό­τη­σης των σχο­λεί­ων στο εκ­παι­δευ­τι­κό προ­σω­πι­κό και τους γο­νείς, η προ­σπά­θεια να κα­λυ­φτούν τα κενά της εκ­παί­δευ­σης µε τη µε­τα­τρο­πή των εκ­παι­δευ­τι­κών σε λά­στι­χο, η µη απο­ζη­µί­ω­ση της συ­µµε­το­χής τους στις σχο­λι­κές εκ­δρο­µές είναι µόνο κά­ποιοι από τους τρό­πους µε τους οποί­ους δια­τη­ρεί­ται η υπο­χρη­µα­το­δό­τη­ση της παι­δεί­ας. Μαζί βέ­βαια µε τον ανε­παρ­κή αρι­θµό διο­ρι­σµών εκ­παι­δευ­τι­κών και την κα­θυ­στέ­ρη­ση διο­ρι­σµών ανα­πλη­ρω­τών (18.000 κενά το Σε­πτέ­µβρη στη γε­νι­κή παι­δεία και την ει­δι­κή αγωγή). Σύ­µφω­να ακόµη και µε τον ΟΟΣΑ, για το 2022, το πο­σο­στό των κρα­τι­κών δα­πα­νών που αφιε­ρώ­νε­ται στην εκ­παί­δευ­ση στην Ελ­λά­δα, συ­µπε­ρι­λα­µβα­νο­µέ­νης της µη τυ­πι­κής µά­θη­σης, φτά­νει πε­ρί­που το 7%, πα­ρα­µέ­νο­ντας στο χα­µη­λό­τε­ρο επί­πε­δο, µαζί µε την Ιτα­λία.

Δεν είναι βέ­βαια µόνο η χα­µη­λή χρη­µα­το­δό­τη­ση και οι πο­λι­τι­κές που την υπο­στη­ρί­ζουν. Οι ιδιώ­τες πα­ρει­σφρύ­ουν σιγά σιγά σε το­µείς που έως τώρα απο­τε­λού­σαν δη­µό­σια λει­τουρ­γία. Μετά την ψή­φι­ση του νόµου για τα δη­µό­σια πα­νε­πι­στή­µια, µε το δε­δο­µέ­νο και του απο­κλει­σµού από την τρι­το­βά­θµια εκ­παί­δευ­ση όλο και µε­γα­λύ­τε­ρου αρι­θµού µα­θη­τών/τριών λόγω της ελά­χι­στης βάσης ει­σα­γω­γής και την αυ­ξα­νό­µε­νη δυ­σκο­λία του Λυ­κεί­ου, και µε την εφα­ρµο­γή του εθνι­κού απο­λυ­τη­ρί­ου στα σκα­ριά, πα­ρα­τη­ρού­µε κύµα εξα­γο­ρών ελ­λη­νι­κών εκ­παι­δευ­τη­ρί­ων από µε­γά­λους πο­λυ­ε­θνι­κούς οµί­λους. Είναι η απα­ραί­τη­τη προ­ε­τοι­µα­σία για την λει­τουρ­γία των «ιδιω­τι­κών ΑΕΙ»! Αλλά και µα­θή­µα­τα όπως ο Σχο­λι­κός Επαγ­γε­λµα­τι­κός Προ­σα­να­το­λι­σµός ανα­τί­θε­νται σε ιδιώ­τες. Όπως βέ­βαια και η Επαγ­γε­λµα­τι­κή Εκ­παί­δευ­ση είναι στο δρόµο της ιδιω­τι­κο­ποί­η­σης.

Ο ρόλος της κα­τα­στο­λής

Είναι φα­νε­ρό ότι µια τέ­τοια πο­λι­τι­κή που απο­κλεί­ει από τις σπου­δές ένα µε­γά­λο τµήµα της νε­ο­λαί­ας και ιδιω­τι­κο­ποιεί τη δη­µό­σια δω­ρε­άν παι­δεία προ­ϋ­πο­θέ­τει και την ανα­τρο­πή των ερ­γα­σια­κών σχέ­σε­ων στο χώρο της εκ­παί­δευ­σης. Η άρση της µο­νι­µό­τη­τας είναι δια­κα­ής πόθος των απα­ντα­χού νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων. Αλλά και η εντα­τι­κο­ποί­η­ση του ερ­γα­τι­κού δυ­να­µι­κού και η κα­τάρ­γη­ση των ορ­γα­νι­κών θέ­σε­ων ώστε να επι­κρα­τή­σει ερ­γα­σια­κή ζού­γκλα. Η συ­µπε­ρι­φο­ρά της διοί­κη­σης απέ­να­ντι στους ανα­πλη­ρω­τές, τους απο­σπα­σµέ­νους και όσους εκ­παι­δευ­τι­κούς είναι στη διά­θε­ση των ΠΥΣΔΕ δεί­χνει το µέλ­λον που επι­φυ­λάσ­σε­ται σε όλο τον κλάδο. Και βέ­βαια τα πα­ρα­πά­νω δε πρό­κει­ται να εφα­ρµο­στούν χωρίς αντι­στά­σεις. Αυτός είναι ο λόγος που γί­νε­ται προ­σπά­θεια να επι­βλη­θεί η αξιο­λό­γη­ση των εκ­παι­δευ­τι­κών, η αυ­το­α­ξιο­λό­γη­ση της σχο­λι­κής µο­νά­δας, οι εξε­τά­σεις PISA που θα συν­δε­θούν αργά ή γρή­γο­ρα µε την αξιο­λό­γη­ση, και να µπουν εµπό­δια σε κάθε διεκ­δί­κη­ση. Αν η προη­γού­µε­νη χρο­νιά χα­ρα­κτη­ρί­στη­κε από την προ­σπά­θεια του υπουρ­γεί­ου να βγά­λει κάθε απερ­γία αποχή ενά­ντια στην αξιο­λό­γη­ση πα­ρά­νο­µη και κα­τα­χρη­στι­κή, η φε­τι­νή χρο­νιά ξε­κί­νη­σε µε την προ­σπά­θεια τρο­µο­κρά­τη­σης των εκ­παι­δευ­τι­κών, νε­ο­διό­ρι­στων και µη, που συ­µµε­τέ­χουν στην απερ­γία αποχή, µε την απει­λή εφα­ρµο­γής πει­θαρ­χι­κών µέ­τρων πε­ρι­κο­πής µι­σθών, άρ­νη­σης µο­νι­µο­ποί­η­σης κ.α., µε την επί­κλη­ση των δια­τά­ξε­ων του νόµου 4823/202. Τα πει­θαρ­χι­κά µέτρα απέ­να­ντι σε απερ­γούς εκ­παι­δευ­τι­κούς πέρα από το ότι είναι πα­ρά­νο­µα πα­ρα­βιά­ζουν ανοι­κτά και το ίδιο το σύ­ντα­γµα.

Το απερ­για­κό δι­καί­ω­µα βάλ­λε­ται ανοι­κτά. Για πα­ρά­δει­γµα, στη Δ΄ ΕΛΜΕ Θεσ­σα­λο­νί­κης, µετά από κα­ταγ­γε­λία του διευ­θυ­ντή του σχο­λεί­ου τους, 7 εκ­παι­δευ­τι­κοί κλή­θη­καν να δώ­σουν έγ­γρα­φες εξη­γή­σεις στη Διευ­θύ­ντρια Δευ­τε­ρο­βά­θµιας Εκ­παί­δευ­σης, για τη συ­µµε­το­χή τους στην απερ­γία αποχή της Δ΄ΕΛΜΕ ενά­ντια στους µέ­ντο­ρες και τους συ­ντο­νι­στές ενώ στα Ιω­άν­νι­να είναι σε εξέ­λι­ξη η εκ­δι­κη­τι­κή πει­θαρ­χι­κή δίωξη του προϊ­στα­µέ­νου του ΚΕ­ΔΑ­ΣΥ για τη συ­µµε­το­χή στην απερ­γία αποχή της ΔΟΕ.

Οι αγώ­νες µπο­ρούν να νι­κή­σουν

Αυτή η πο­λι­τι­κή όµως αντι­µε­τω­πί­ζει σο­βα­ρή αντί­στα­ση. Μετά από µα­ζι­κές κι­νη­το­ποι­ή­σεις των γο­νέ­ων των µα­θη­τών/τριών και των εκ­παι­δευ­τι­κών ένας µε­γά­λος αρι­θµός από ολι­γο­µε­λή τµή­µα­τα εγκρί­θη­καν. Εν­δει­κτι­κά µετά από έντο­νες αντι­δρά­σεις και πα­ρα­στά­σεις δια­µαρ­τυ­ρί­ας εγκρί­θη­καν τα κο­µµέ­να ολι­γο­µε­λή στα 5 ΓΕΛ της Θεσ­σα­λο­νί­κης. Άλ­λω­στε όπως έγρα­φε και η ανα­κοί­νω­ση του αρι­στε­ρού ρι­ζο­σπα­στι­κού σχή­µα­τος στην Θεσ­σα­λο­νί­κης «Πόλη Ανά­πο­δα»: «Στο νέο ποι­νο­λό­γιο που θέ­σπι­σε το ΥΠΑΙΘ για τους µα­θη­τές µόλις πριν λί­γους µήνες, η αλ­λα­γή σχο­λι­κού πε­ρι­βάλ­λο­ντος ορί­ζε­ται ως η αυ­στη­ρό­τε­ρη των ποι­νών (βλ. παι­δα­γω­γι­κών µέ­τρων) που επι­βάλ­λε­ται σε µα­θη­τές µε εξαι­ρε­τι­κά απο­κλί­νου­σες συ­µπε­ρι­φο­ρές. Πως είναι δυ­να­τόν η ίδια «ποινή» να επι­βάλ­λε­ται τώρα τόσο βά­ναυ­σα σε µα­θη­τές που το µόνο τους «πταί­σµα» είναι ότι διά­λε­ξαν τη  λάθος κα­τεύ­θυν­ση στο «λάθος» σχο­λείο;»

Αλλά και στο µέ­τω­πο του αγώνα ενά­ντια στην αξιο­λό­γη­ση έχουν αρ­χί­σει να υπάρ­χουν τα πρώτα απο­τε­λέ­σµα­τα. Δύο απο­φά­σεις του διοι­κη­τι­κού εφε­τεί­ου για νε­ο­διό­ρι­στους εκ­παι­δευ­τι­κούς του 2020 που προ­σέ­φυ­γαν στη Δυ­τι­κή Ατ­τι­κή και την Α΄Αθή­νας τους δι­καιώ­νουν απο­φα­σί­ζο­ντας ότι πρέ­πει αυ­το­δί­καια να µο­νι­µο­ποι­η­θούν λόγω συ­µπλή­ρω­σης διε­τί­ας και χωρίς να αξιο­λο­γη­θούν. Με βάση τις δι­κα­στι­κές απο­φά­σεις, το ΠΥΣΠΕ Λα­κω­νί­ας απο­φά­σι­σε την µο­νι­µο­ποί­η­ση 6 νε­ο­διό­ρι­στων εκ­παι­δευ­τι­κών του 2020 που κα­τέ­θε­σαν συλ­λο­γι­κή αί­τη­ση για µο­νι­µο­ποί­η­ση. Το γε­γο­νός ότι η αξιο­λό­γη­ση δεν προ­χω­ρά­ει όπως θα ήθελε η κυ­βέρ­νη­ση το δεί­χνει ότι από τους νε­ο­διό­ρι­στους κάτω από το 50% έχει µο­νι­µο­ποι­η­θεί µετά από αξιο­λό­γη­ση έως τώρα (Στη Δευ­τε­ρο­βά­θµια 44% και στην Πρω­το­βά­θµια 39% σύ­µφω­να µε στοι­χεία που συ­γκέ­ντρω­σε ο Πάνος Ντού­λας).

Συ­µπλη­ρω­µα­τι­κά, η αθώ­ω­ση στο εφε­τείο του δα­σκά­λου Ηλία Σµή­λιου και του δι­κη­γό­ρου Ζήση Κλει­σιά­ρη για την δράση τους ενά­ντια στους πλει­στη­ρια­σµούς, µέσω του Συ­ντο­νι­σµού Συλ­λο­γι­κο­τή­των Θεσ­σα­λο­νί­κης, δεί­χνουν ότι η αλ­λη­λεγ­γύη είναι η ασπί­δα όσων αγω­νί­ζο­νται.

Η ΟΛΜΕ βρί­σκε­ται σε γύρο γε­νι­κών συ­νε­λεύ­σε­ων και συ­νέ­λευ­ση προ­έ­δρων το Σάβ­βα­το 5 του Οκτώ­βρη. Μετά την από­φα­ση της ΑΔΕΔΥ για απερ­γία µε εν­δει­κτι­κή ηµε­ρο­µη­νία στις 13 Νο­έ­µβρη είναι ση­µα­ντι­κό να υπάρ­ξει εν­διά­µε­σο απερ­για­κό βήµα στην εκ­παί­δευ­ση. Την ώρα που το υπουρ­γείο προ­σπα­θεί να τρο­µο­κρα­τή­σει τους εκ­παι­δευ­τι­κούς για να πε­ρά­σει την αξιο­λό­γη­ση, η πρα­γµα­τι­κό­τη­τα στα σχο­λεία επι­δει­νώ­νε­ται και τα προ­βλή­µα­τα κλι­µα­κώ­νο­νται η απερ­για­κή απά­ντη­ση είναι απα­ραί­τη­τη. Ένα πα­νεκ­παι­δευ­τι­κό µέ­τω­πο µπο­ρεί να είναι ένα πρώτο βήµα στην ανα­τρο­πή της αντιεκ­παι­δευ­τι­κής πο­λι­τι­κής. Όµως το ζή­τη­µα της εκ­παί­δευ­σης αφορά όλη την κοι­νω­νία. Το αί­τη­µα για δη­µό­σια και δω­ρε­άν παι­δεία πρέ­πει να γίνει αί­τη­µα για όλη την ερ­γα­τι­κή τάξη και τα λαϊκά στρώ­µα­τα. Μόνο τότε µπο­ρεί να ανοί­ξει ο δρό­µος για µια αν­θρω­πο­κε­ντρι­κή παι­δεία για τις ανά­γκες των απλών αν­θρώ­πων που να µην γί­νε­ται βορά στα αρ­πα­κτι­κά της αγο­ράς, σε µια κοι­νω­νία µε κέ­ντρο τις ανά­γκες των αν­θρώ­πων και όχι τα κέρδη των επι­χει­ρή­σε­ων. Ad astra Per Aspera.

https://rproject.gr/article/i-uahi-stin-ekpaideysi