Εκτιμήσεις και συμπεράσματα από τις θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 21ο Συνέδριο

«Προέχει η προετοιμασία των δυνάμεων…»

Με την κυ­κλο­φο­ρία των 3 φυλ­λα­δί­ων με τις ει­ση­γή­σεις της ΚΕ άρ­χι­σε η επί της ου­σί­ας συ­ζή­τη­ση για το 21ο συ­νέ­δριο του ΚΚΕ. 

Οι επε­ξερ­γα­σί­ες του ΚΚΕ πρέ­πει να αντι­με­τω­πί­ζο­νται με σο­βα­ρό­τη­τα και υπευ­θυ­νό­τη­τα. Δια­θέ­τει μια ση­μα­ντι­κή επιρ­ροή μέσα στην ερ­γα­τι­κή τάξη και το πιο ση­μα­ντι­κό είναι ότι η επιρ­ροή αυτή στη­ρί­ζε­ται σε ορ­γα­νω­μέ­νη σχέση και όχι σε μια χα­λα­ρή «συ­νή­θεια» ψήφου. Με την έν­νοια αυτή το τι συ­ζη­τά­ει το ΚΚΕ και το προς τα πού στρέ­φε­ται, έχει ιδιαί­τε­ρη ση­μα­σία ακόμα και για όσους δια­φω­νού­με με την πο­λι­τι­κή του. 

Μαρία Μπόλαρη

Τα κεί­με­να υπο­γραμ­μί­ζουν ότι η συ­ζή­τη­ση διε­ξά­γε­ται μέσα σε συν­θή­κες «δυ­σμε­νείς». Η ΚΕ του ΚΚΕ δια­τυ­πώ­νει μά­λι­στα την εκτί­μη­ση ότι οι συν­θή­κες πι­θα­νό­τα­τα θα γί­νουν «δυ­σμε­νέ­στε­ρες». Η αί­σθη­ση αυτή δεν είναι δυ­να­τόν να αντι­κρου­στεί με έναν τρόπο που έχει γίνει εύ­κο­λη συ­νή­θεια: με το να δια­λέ­γει κα­νείς ένα πα­ρά­δειγ­μα ή ένα πα­ρα­δειγ­μα­τά­κι από τη δράση του, να το με­γε­θύ­νει και να προ­σπα­θεί να στη­ρί­ξει τε­χνη­τά μια γε­νι­κό­λο­γη αι­σιο­δο­ξία για την κα­τεύ­θυν­ση των εξε­λί­ξε­ων. Αυτό δεν μπο­ρεί πλέον να είναι πει­στι­κό για σο­βα­ρά τμή­μα­τα του ερ­γα­ζό­με­νου κό­σμου.

Όμως η ιστο­ρία του ντό­πιου και διε­θνούς ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος απο­δει­κνύ­ει ότι οι σύν­θε­τες, οι δύ­σκο­λες, οι «δυ­σμε­νείς» συν­θή­κες, κα­θό­λου δεν απο­κλεί­ουν την πι­θα­νό­τη­τα για σο­βα­ρά ανο­δι­κά άλ­μα­τα του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, για με­γά­λες πο­λι­τι­κές αντε­πι­θέ­σεις της Αρι­στε­ράς. Για την ακρί­βεια, είναι μέσα σε συν­θή­κες κρί­σης, σε συν­θή­κες δυ­σμε­νείς, σε συν­θή­κες που δεν λει­τουρ­γού­σε πλέον ομαλά η κα­πι­τα­λι­στι­κή «κα­νο­νι­κό­τη­τα», που έγι­ναν όλα τα με­γά­λα ανο­δι­κά βή­μα­τα.

Το πρό­βλη­μα δεν είναι ότι το ΚΚΕ εκτι­μά –και σωστά κάνει– ως δυ­σμε­νείς και σύν­θε­τες τις συν­θή­κες μέσα στις οποί­ες πα­λεύ­ου­με σή­με­ρα. Το πρό­βλη­μα είναι ότι δεν ανι­χνεύ­ει ένα συ­γκε­κρι­μέ­νο δρόμο εξό­δου από αυτές τις συν­θή­κες, δεν ανα­λαμ­βά­νει την ευ­θύ­νη να προ­τεί­νει μια συ­γκε­κρι­μέ­νη κα­θο­δη­γη­τι­κή γραμ­μή προς την ανα­τρο­πή του δυ­σμε­νούς πλαι­σί­ου έντα­σης της εκ­με­τάλ­λευ­σης και της κα­τα­πί­ε­σης, που έχει επι­βλη­θεί πάνω στην ερ­γα­τι­κή τάξη και τη νε­ο­λαία, πάνω στον κόσμο μας, του­λά­χι­στον όσον αφορά στον πα­ρό­ντα πο­λι­τι­κό χρόνο.

Οι ει­ση­γή­σεις είναι δια­πο­τι­σμέ­νες από το εσω­στρε­φές πνεύ­μα μιας «προ­ε­τοι­μα­σί­ας των δυ­νά­με­ων» για το εάν και όποτε αλ­λά­ξουν οι συν­θή­κες. Εί­μα­στε οι τε­λευ­ταί­οι που θα αμ­φι­σβη­τή­σου­με την αξία της μορ­φω­τι­κής δου­λειάς, της εκ­παί­δευ­σης νε­ό­τε­ρων στε­λε­χών, της κα­λύ­τε­ρης δυ­να­τής διά­τα­ξης των κα­θο­δη­γη­τι­κών δυ­νά­με­ων κ.ο.κ. Όμως αυτά είναι τα απα­ραί­τη­τα κομ­μα­τι­κά συ­μπλη­ρώ­μα­τα που, ενώ μπο­ρούν να κά­νουν τη δια­φο­ρά δίπλα σε μια σωστή κε­ντρι­κή πο­λι­τι­κή γραμ­μή, δεν είναι ποτέ ικανά να υπο­κα­τα­στή­σουν την έλ­λει­ψή της. Και αν αυτό είναι μικρό πρό­βλη­μα, και συχνά το πιο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό, σε μια πε­ριο­ρι­σμέ­νη γκρού­πα, είναι με­γά­λο πρό­βλη­μα, που ανα­πό­φευ­κτα επι­φέ­ρει συ­νέ­πειες, σε ένα μα­ζι­κό ερ­γα­τι­κό κόμμα.

Κρί­ση-Αντα­γω­νι­σμοί-Κίν­δυ­νοι

Το ΚΚΕ σωστά εντο­πί­ζει το ξέ­σπα­σμα, μέσα στο 2020, του δεύ­τε­ρου με­γά­λου κύ­μα­τος της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης του πα­γκό­σμιου κα­πι­τα­λι­σμού, μετά το πρώτο κύμα του 2008-09, όπως και τον αναι­μι­κό χα­ρα­κτή­ρα της «ανά­καμ­ψης» στο με­σο­διά­στη­μα («ελά­χι­στες κα­πι­τα­λι­στι­κές οι­κο­νο­μί­ες πέ­ρα­σαν σε επί­πε­δο ανά­πτυ­ξης με­γα­λύ­τε­ρο από εκεί­νο προ της κρί­σης»). Σωστά εκτι­μά και τις δια­στά­σεις της κρί­σης του ’20: «η νέα διε­θνής οι­κο­νο­μι­κή κρίση, πα­ρου­σιά­ζει με­γα­λύ­τε­ρο βάθος από την προη­γού­με­νη του 2008-09, το με­γα­λύ­τε­ρο με­τα­πο­λε­μι­κά». Επί­σης σωστά εκτι­μά ότι η υγειο­νο­μι­κή κρίση λει­τουρ­γεί ως επι­τα­χυ­ντής της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης, αλλά δεν είναι η αιτία της.

Έτσι δια­χω­ρί­ζε­ται από όλους εκεί­νους που βιά­στη­καν να σαλ­πί­σουν το τέλος της κρί­σης το 2018, και να ενα­πο­θέ­σουν τις ελ­πί­δες τους σε μια μακρά πε­ρί­ο­δο ομα­λό­τη­τας και αντι­μνη­μο­νια­κών με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων που τάχα θα ακο­λου­θού­σε. Δια­χω­ρί­ζε­ται επί­σης από εκεί­νους που προ­βλέ­πουν ότι η έξο­δος από την παν­δη­μία θα πυ­ρο­δο­τή­σει μια γρή­γο­ρη ή και αστρα­πιαία «ανά­καμ­ψη», με απο­τέ­λε­σμα να ενα­πο­θέ­τουν ξανά τις ελ­πί­δες τους σε μια πα­ρα­τε­τα­μέ­νη πε­ρί­ο­δο ομα­λό­τη­τας και με­ταρ­ρυθ­μί­σε­ων. Το ΚΚΕ προει­δο­ποιεί ότι η απλη­στία και η επι­θε­τι­κό­τη­τα του κε­φα­λαί­ου αφορά μακρά πε­ρί­ο­δο και ότι το μόνο που μπο­ρεί να την αντι­με­τω­πί­σει είναι μια γε­νι­κευ­μέ­νη άνο­δος του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος.

Έτσι οι ει­ση­γή­σεις του ΚΚΕ στέ­κο­νται αξιο­πρε­πώς και απέ­να­ντι στις τάχα με­γά­λες συ­ζη­τή­σεις στο εσω­τε­ρι­κό των συ­στη­μι­κών δυ­νά­με­ων (επι­μο­νή στο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό ή στρο­φή σε κεϊν­σια­νι­σμό; Επι­μο­νή στην πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση ή στρο­φή στον προ­στα­τευ­τι­σμό; Επά­νο­δος στο Σύμ­φω­νο Στα­θε­ρό­τη­τας ή πα­ρά­τα­σης της δη­μο­σιο­νο­μι­κής χα­λά­ρω­σης;  κ.ο.κ.) προει­δο­ποιώ­ντας για τις δυ­να­τό­τη­τες των κα­θε­στω­τι­κών θε­σμών να συν­δυά­ζουν δια­φο­ρε­τι­κά στοι­χεία από όλα αυτά μέσα στην πο­λι­τι­κή τους.

Περ­νώ­ντας στις γε­ω­πο­λι­τι­κές αντι­πα­ρα­θέ­σεις στο σύγ­χρο­νο κόσμο, η ΚΕ του ΚΚΕ βάζει τη θέση (και μά­λι­στα σε τίτλο!): «Η μάχη ΗΠΑ-Κί­νας για την πρω­το­κα­θε­δρία στο ιμπε­ρια­λι­στι­κό σύ­στη­μα». Πα­ρα­κά­τω στο κεί­με­νο, εντο­πί­ζει την ανα­βάθ­μι­ση των φι­λο­δο­ξιών της Ρω­σί­ας του Πού­τιν (που πα­ρα­μέ­νει ισχυ­ρή πυ­ρη­νι­κή πο­λε­μι­κή δύ­να­μη), αν και προει­δο­ποιεί ότι «η Ρωσία βρί­σκε­ται στα πρό­θυ­ρα κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης». Για πρώτη φορά σε κεί­με­να του ΚΚΕ δια­πι­στώ­νου­με τόσο απε­ρί­φρα­στα τη (σωστή) εκτί­μη­ση ότι η Κίνα και η Ρωσία είναι ιμπε­ρια­λι­στι­κές χώρες! Έχει πο­λι­τι­κή ση­μα­σία το συ­μπέ­ρα­σμα που βγά­ζει η ΚΕ του ΚΚΕ: «(δια­μορ­φώ­νο­νται) με­γά­λες συγ­χύ­σεις σχε­τι­κά με το χα­ρα­κτή­ρα της ση­με­ρι­νής Κίνας, της Ρω­σί­ας και άλλων. Αυτό μπο­ρεί να επι­φέ­ρει τρα­γι­κές συ­νέ­πειες στη στάση τους στο ζή­τη­μα του πο­λέ­μου στην εποχή του ιμπε­ρια­λι­σμού, όπου το κομ­μου­νι­στι­κό κί­νη­μα, έχο­ντας στα­θε­ρό μέ­τω­πο ενά­ντια στα ιμπε­ρια­λι­στι­κά κέ­ντρα των ΗΠΑ-ΝΑ­ΤΟ-ΕΕ, δεν θα πρέ­πει να συρ­θεί στο πλευ­ρό κα­νε­νός κα­πι­τα­λι­στι­κού κρά­τους ή ιμπε­ρια­λι­στι­κού κέ­ντρου».

Μέσα στην ελ­λη­νι­κή Αρι­στε­ρά, όπου εξα­κο­λου­θούν να υπάρ­χουν πολ­λοί κρυ­πτο-θαυ­μα­στές κυ­ρί­ως της Ρω­σί­ας και δευ­τε­ρευό­ντως της Κίνας, ας μας επι­τρα­πεί να υπο­γραμ­μί­σου­με ότι το ΚΚΕ μάλ­λον γνω­ρί­ζει κα­λύ­τε­ρα απ’ όλους τις πραγ­μα­τι­κό­τη­τες της ση­με­ρι­νής Ρω­σί­ας.

Ανα­λύ­ο­ντας τους γε­ω­πο­λι­τι­κούς αντα­γω­νι­σμούς, το ΚΚΕ προει­δο­ποιεί για τον κίν­δυ­νο πο­λε­μι­κών ανα­με­τρή­σε­ων σε πολ­λές πε­ριο­χές, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου.

Όμως φτά­νο­ντας σε αυτό το καυτό ζή­τη­μα, στους ελ­λη­νο­τουρ­κι­κούς αντα­γω­νι­σμούς, η ΚΕ του ΚΚΕ με τέχνη γυ­ρί­ζει το χαρτί της «ορ­θο­δο­ξί­ας» που κρατά απέ­να­ντι σε απο­μα­κρυ­σμέ­νες συ­γκρού­σεις. Όχι στο γε­νι­κό ιδε­ο­λο­γι­κό επί­πε­δο, όπου πα­ρα­μέ­νει ένας απο­δε­κτός προ­σα­να­το­λι­σμός: Ο χα­ρα­κτη­ρι­σμός του αντα­γω­νι­σμού ορί­ζε­ται ως «εν­δοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κός», μιας και τον κα­θο­δη­γούν οι αστι­κές τά­ξεις στις δύο όχθες του Αι­γαί­ου. Η διε­θνι­στι­κή αλ­λη­λεγ­γύη με­τα­ξύ των ερ­γα­τών της Ελ­λά­δας και της Τουρ­κί­ας ορί­ζε­ται ως ανα­γκαία. Το ΚΚΕ δη­λώ­νει ότι θε­ω­ρεί κα­θή­κον του να πα­ρέμ­βει ώστε μια πι­θα­νή κρίση συν­δε­δε­μέ­νη με έναν τυχόν πό­λε­μο, να με­τα­τρα­πεί σε επα­να­στα­τι­κή κρίση. Μόνο που αυτός ο προ­σα­να­το­λι­σμός υπο­νο­μεύ­ε­ται απο­λύ­τως από δυο πιο συ­γκε­κρι­μέ­νες θέ­σεις:

α) «Στην έντα­ση των τουρ­κι­κών διεκ­δι­κή­σε­ων ένα­ντι των ελ­λη­νι­κών κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των συμ­βά­λει η Να­τοϊ­κή και Ευ­ρω­ε­νω­σια­κή στή­ρι­ξη της Τουρ­κί­ας». Είναι μια θέση που αρ­νεί­ται την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της στή­ρι­ξης των ελ­λη­νι­κών θέ­σε­ων σχε­τι­κά με τις ΑΟΖ στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο, μέσω του σχε­δί­ου East Med, από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που τάσ­σο­νται ανοι­χτά με τον «άξονα» Ελ­λά­δας-Κύ­πρου-Ισ­ρα­ήλ-Αι­γύ­πτου. Είναι επί­σης μια θέση που συμ­βά­λει στην προ­σπά­θεια των ελ­λη­νι­κών κα­θε­στω­τι­κών δυ­νά­με­ων να πα­ρου­σιά­σουν την πο­λι­τι­κή τους ως «αμυ­νό­με­νη». Έτσι ο αντι­ι­μπε­ρια­λι­σμός του ΚΚΕ πα­ρα­μέ­νει αιχ­μη­ρός σε κάθε άλλη γωνιά του πλα­νή­τη, εκτός από το Αι­γαίο και την Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο.

β) Το ΚΚΕ «υπε­ρα­σπί­ζει τα κυ­ριαρ­χι­κά δι­καιώ­μα­τα της χώρας από τη σκο­πιά της ερ­γα­τι­κής τάξης και του σο­σια­λι­σμού». Μόνο που η δια­μά­χη για τα «κυ­ριαρ­χι­κά δι­καιώ­μα­τα» στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο γί­νε­ται εδώ και τώρα, υπό την κα­θο­δή­γη­ση των δύο αντα­γω­νι­ζό­με­νων κυ­ρί­αρ­χων τά­ξε­ων και με προ­φα­νείς με­γά­λους κιν­δύ­νους για τους λαούς. Σε αυτή τη συ­γκε­κρι­μέ­νη σύ­γκρου­ση θα όφει­λε να πάρει θέση το ΚΚΕ και όχι να ρί­χνει το με­λά­νι της… προ­ο­πτι­κής του σο­σια­λι­σμού. Στο σο­σια­λι­σμό, άλ­λω­στε, άλλα θέ­μα­τα θα θε­ω­ρού­νται «κυ­ριαρ­χι­κά δι­καιώ­μα­τα» από ό,τι σή­με­ρα, άλλες δυ­νά­μεις και με άλλες με­θό­δους θα τα διεκ­δι­κούν ή θα τα δια­πραγ­μα­τεύ­ο­νται. Πα­ρε­μπι­πτό­ντως, αυτός ο ιδε­ο­λο­γι­κός φε­ρε­τζές εξα­φα­νί­ζε­ται στα κεί­με­να των από­στρα­των αξιω­μα­τι­κών (που δη­μο­σιεύ­ει ο «Ρι­ζο­σπά­στης») που κα­λούν σε συ­σπεί­ρω­ση στο ΚΚΕ, γιατί «είναι το κόμμα που υπο­στη­ρί­ζει πιο στα­θε­ρά απ’ όλους τα κυ­ριαρ­χι­κά δι­καιώ­μα­τα της χώρας». Χωρίς τις πε­ριτ­τές πε­ρι­κο­κλά­δες από ποια σκο­πιά, σε τι προ­ο­πτι­κή και τα ρέστα.

Ερ­γα­τι­κή τάξη – Προ­ο­πτι­κές

Είναι ίσως το πιο ση­μα­ντι­κό τμήμα των κει­μέ­νων γιατί σε αυτό το ση­μείο οι εμπει­ρί­ες του ΚΚΕ έχουν εκ­παι­δευ­τι­κή ση­μα­σία για όλους.

Οι θέ­σεις για την κα­τά­στα­ση της ερ­γα­τι­κής τάξης στην Ελ­λά­δα εντο­πί­ζουν τις δυ­σμε­νείς αλ­λα­γές μέσα στην τε­λευ­ταία δε­κα­ε­τία. Δυ­στυ­χώς, κά­ποιες από τις χει­ρό­τε­ρες ση­μα­δεύ­ο­νται από την ευ­θύ­νη ή την ανοχή της κυ­βέρ­νη­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Υπο­γραμ­μί­ζε­ται ότι ο μέσος μει­κτός μι­σθός (ο πιο απο­κα­λυ­πτι­κός δεί­κτης για την αμοι­βή της ερ­γα­σί­ας) έχει μειω­θεί από τα 1.255 ευρώ το 2010, στα 960 ευρώ σή­με­ρα. Ότι η πλή­ρης απα­σχό­λη­ση, που το 2015 βρι­σκό­ταν στο 54,47%, είχε υπο­χω­ρή­σει το 2019 (όταν ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πα­ρέ­δω­σε την εξου­σία στη ΝΔ) στο 45,66%, ενώ το 2017 και 2018 (επί της «ρι­ζο­σπά­στριας» Αχτσιό­γλου στο Υπ. Ερ­γα­σί­ας) το άθροι­σμα της «με­ρι­κής» και της «εκ πε­ρι­τρο­πής» απα­σχό­λη­σης, έγινε για πρώτη φορά πλειο­ψη­φι­κό μέσα στο σύ­νο­λο των νέων προ­σλή­ψε­ων. Ση­μειώ­νε­ται η δια­τή­ρη­ση της πραγ­μα­τι­κής ανερ­γί­ας σε υψηλά επί­πε­δα και η δια­βρω­τι­κή επί­δρα­ση του νόμου Κα­τρού­γκα­λου στις προ­ο­πτι­κές του Ασφα­λι­στι­κού («αυτόν το νόμο θα εφαρ­μό­σει επι­θε­τι­κά η ΝΔ, θω­ρα­κί­ζο­ντάς τον με επι­πρό­σθε­τες δια­τά­ξεις»). Δί­νε­ται έμ­φα­ση στο να ανα­δει­χθεί «ο χα­μη­λός βαθ­μός ορ­γά­νω­σης της ερ­γα­τι­κής τάξης, που βρί­σκε­ται σε ιστο­ρι­κά κα­τώ­τα­το ση­μείο». Η ΚΕ του ΚΚΕ εκτι­μά –και σωστά– ότι αυτές «οι αρ­νη­τι­κές αλ­λα­γές στο εσω­τε­ρι­κό της ερ­γα­τι­κής τάξης… επι­δρούν στην ενό­τη­τα και στην κοινή της πάλη, στη δια­μόρ­φω­ση τα­ξι­κής πο­λι­τι­κής συ­νεί­δη­σης, στη στάση της απέ­να­ντι σε αστι­κές κυ­βερ­νή­σεις…».

Μέσα σε αυτό το δύ­σκο­λο τοπίο, το ΚΚΕ δη­λώ­νει ότι δια­τη­ρεί μια επιρ­ροή της τάξης του 20% μέσα στο ορ­γα­νω­μέ­νο συν­δι­κα­λι­στι­κό κί­νη­μα. Το κρί­σι­μο ερώ­τη­μα που τί­θε­ται είναι τι πρέ­πει να κάνει αυτό το δυ­να­μι­κό για να επη­ρε­ά­σει μια συ­νο­λι­κό­τε­ρη αγω­νι­στι­κή ανά­καμ­ψη, μια κλι­μά­κω­ση της αντί­στα­σης της ερ­γα­τι­κής τάξης απέ­να­ντι στις αντι­με­ταρ­ρυθ­μί­σεις.

Ο επί­μο­νος ανα­γνώ­στης θα βρει μέσα στις ει­ση­γή­σεις της ΚΕ κά­ποια ση­μεία που φαί­νε­ται να εν­θαρ­ρύ­νουν «ανοίγ­μα­τα» προς την κα­τεύ­θυν­ση αυτή: «όταν δια­μορ­φώ­νο­νται όροι μι­κρό­τε­ρης ή με­γα­λύ­τε­ρης κι­νη­το­ποί­η­σης γύρω από οξυ­μέ­να προ­βλή­μα­τα, τα μέλη του Κόμ­μα­τος πρω­το­στα­τούν και πα­ρεμ­βαί­νουν, ακόμα και όταν ανα­πτύσ­σο­νται από φο­ρείς και συ­σπει­ρώ­σεις όπου εμείς δεν έχου­με την πλειο­ψη­φία ή δεν έχου­με εκ­προ­σώ­πους».

Όμως θα βρει και το αμέ­σως αντί­θε­το. Γε­νι­κές ιδε­ο­λο­γι­κές θέ­σεις (ει­δι­κά στο πρώτο φυλ­λά­διο) που λει­τουρ­γούν ως αυ­το­πε­ριο­ρι­στι­κό χει­ρό­φρε­νο και μά­λι­στα άτσα­λα: «Η δράση μας… έρ­χε­ται αντι­μέ­τω­πη με την αντι­κει­με­νι­κή πίεση που ασκούν ερ­γα­τι­κές-λαϊ­κές αλλά και μι­κρο­α­στι­κές δυ­νά­μεις, για λύ­σεις εδώ και τώρα, για από­σπα­ση κα­τα­κτή­σε­ων(!)» (σελ. 25), ή το ακόμα σκλη­ρό­τε­ρο: «Πρέ­πει να συ­νει­δη­το­ποι­η­θεί συ­νο­λι­κά ότι… δεν είναι ρε­α­λι­στι­κό να ανα­τρα­πούν στρα­τη­γι­κές επι­λο­γές του κα­πι­τα­λι­σμού χωρίς να έχουν δη­μιουρ­γη­θεί οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις επα­να­στα­τι­κής κα­τά­στα­σης…». Η δή­λω­ση ότι η απαί­τη­ση των ερ­γα­τών για «από­σπα­ση κα­τα­κτή­σε­ων» απο­τε­λεί πι­θα­νό­τα­τα απο­τέ­λε­σμα πί­ε­σης «μι­κρο­α­στι­κών δυ­νά­με­ων» και η δια­κή­ρυ­ξη ότι ση­μα­ντι­κές ανα­τρο­πές είναι εφι­κτές μόνο υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση της «επα­να­στα­τι­κής κα­τά­στα­σης» είναι θέ­σεις πρω­το­φα­νείς για ένα μα­ζι­κό ερ­γα­τι­κό κόμμα, έρ­χο­νται σε αντί­θε­ση με την ιστο­ρία του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της ιστο­ρί­ας του ΚΚΕ. Ση­μα­ντι­κές κα­τα­κτή­σεις των ερ­γα­τών «απο­σπά­στη­καν» με σκλη­ρούς ερ­γα­τι­κούς αγώ­νες μεν, αλλά σε πε­ριό­δους που δεν ήταν πάντα ή και συ­νή­θως «επα­να­στα­τι­κές».

Τι απο­μέ­νει ως κε­ντρι­κή κα­τεύ­θυν­ση δρά­σης, αν κη­ρύ­ξου­με τη διεκ­δί­κη­ση ση­μα­ντι­κών κα­τα­κτή­σε­ων ως «μη ρε­α­λι­στι­κή», μέσα στην πα­ρα­τε­τα­μέ­νη πε­ρί­ο­δο που βρί­σκε­ται μπρο­στά μας; Αυτό που η ΚΕ του ΚΚΕ προ­βά­λει είναι η «ορ­γα­νω­μέ­νη απει­θαρ­χία». Η ορ­γα­νω­μέ­νη επί­δει­ξη δύ­να­μης του ΠΑΜΕ και του ΚΚΕ στη φε­τι­νή Πρω­το­μα­γιά λει­τούρ­γη­σε θε­τι­κά, αλά μόνο μέσα στις ει­δι­κές συν­θή­κες της παν­δη­μί­ας. Αν αυτό γε­νι­κευ­θεί, αν προ­τα­θεί ως το «μο­ντέ­λο» για τις συν­θή­κες που θα έρ­θουν μετά το άνοιγ­μα της κοι­νω­νί­ας, συ­νι­στά συ­ντα­γή αδιέ­ξο­δης αυ­το­α­να­φο­ρι­κό­τη­τας.

Αυτά τα δι­λήμ­μα­τα δεν αφο­ρούν μόνο τη δράση μέσα στο ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα, ανα­πα­ρά­γο­νται και μά­λι­στα ενι­σχυ­μέ­να, μέσα στο γε­νι­κό­τε­ρο πο­λι­τι­κό αγώνα. Οι ει­ση­γή­σεις πε­ρι­γρά­φουν γε­νι­κά σωστά την πο­λι­τι­κή της ΝΔ και του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Εξη­γούν τα όρια του αντα­γω­νι­σμού με­τα­ξύ τους, αλλά και τις ου­σια­στι­κές συ­γκλί­σεις τους. Εντο­πί­ζουν την έντα­ση που θα έχει μια γε­νι­κή τάση να ξε­φορ­τω­θού­με τη ΝΔ του Μη­τσο­τά­κη, αλλά και την αντίρ­ρο­πη πι­θα­νό­τη­τα «μιας κυ­βέρ­νη­σης ευ­ρύ­τε­ρης πο­λι­τι­κής στή­ρι­ξης, στο όνομα των μελ­λο­ντι­κών πι­θα­νών “έκτα­κτων κα­τα­στά­σε­ων”».

Εντύ­πω­ση προ­κα­λεί η έκτα­ση της επί­θε­σης της ΚΕ του ΚΚΕ στην πέραν του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά, που απο­κα­λεί­ται συλ­λή­βδην «οπορ­του­νι­στι­κός χώρος», πα­ρό­τι υπο­γραμ­μί­ζε­ται η εκτί­μη­ση ότι ο χώρος αυτός βρί­σκε­ται σε «ορ­γα­νω­τι­κή πο­ρεία απο­σύν­θε­σης». Οι γνω­στές «συ­ζη­τή­σεις» κά­ποιων στε­λε­χών του ΚΚΕ με άτομα του χώρου της ρι­ζο­σπα­στι­κής/αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς, ενώ συλ­λο­γι­κά οι­κο­δο­μεί «υγειο­νο­μι­κή ζώνη», δεν είναι γνώ­ρι­σμα πο­λι­τι­κής τα­κτι­κής, αλλά ψα­ρέ­μα­τος και μά­λι­στα στα θολά.

Το βα­σι­κό πρό­βλη­μα πα­ρα­μέ­νει ότι το ΚΚΕ δεν λέει με σα­φή­νεια το πώς θα χει­ρι­στεί την επερ­χό­με­νη πο­λι­τι­κή πε­ρί­ο­δο. Οι κίν­δυ­νοι είναι προ­φα­νείς. Η σκλή­ρυν­ση της πο­λι­τι­κής Μη­τσο­τά­κη στο φε­τι­νό Πο­λυ­τε­χνείο, έκανε ανα­γκαία την «πρω­το­βου­λία» του κοι­νού κει­μέ­νου ΚΚΕ-ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΜΕ­ΡΑ­25, αλλά και τη δια­δι­κα­σία συλ­λο­γής ευ­ρύ­τε­ρων υπο­γρα­φών στην έκ­κλη­ση για την υπο­στή­ρι­ξη του δι­καιώ­μα­τος στην ελεύ­θε­ρη δια­δή­λω­ση. Η πρω­το­βου­λία αυτή ήταν ένα απο­μο­νω­μέ­νο επει­σό­διο; Ήταν βοη­θη­τι­κή ή, ίσως, επι­ζή­μια; Πώς σκο­πεύ­ει να αντι­δρά­σει το ΚΚΕ όταν θα γε­νι­κευ­τεί η πίεση από την πλευ­ρά του Μη­τσο­τά­κη, αλλά και από την πλευ­ρά του Τσί­πρα, που θα θέλει να διο­χε­τεύ­σει όλη την ενέρ­γεια των αντι­στά­σε­ων στα όρια της διεκ­δί­κη­σης μιας πε­ριο­ρι­σμέ­νης εναλ­λα­γής στην κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία;

Το ΚΚΕ έχει πρό­σφα­τη πείρα για το βάρος που μπο­ρούν να απο­κτή­σουν αυτά τα πο­λι­τι­κά ερω­τή­μα­τα. Στην αρχή της πο­λι­τι­κής θύ­ελ­λας του 2010-12 το ΚΚΕ είχε αι­σθη­τά με­γα­λύ­τε­ρες και πολύ πιο ορ­γα­νω­μέ­νες δυ­νά­μεις από τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Στις εκλο­γές του Μάη του 2012 βρέ­θη­κε αι­σθη­τά πίσω και ένα μήνα μετά, στις εκλο­γές του Ιούνη του 2012 είδε τη μισή του εκλο­γι­κή επιρ­ροή να «με­τα­κο­μί­ζει» αιφ­νι­δί­ως προς τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Μια πο­λυ­ε­τής προ­σπά­θεια «προ­ε­τοι­μα­σί­ας των δυ­νά­με­ων» γύ­ρι­σε σε μια βαθιά πο­λι­τι­κή ήττα, ακρι­βώς γιατί το ΚΚΕ έφτα­νε μπρο­στά σε μια κρί­σι­μη ανα­μέ­τρη­ση χωρίς σαφή πο­λι­τι­κή γραμ­μή.

Το ΚΚΕ, με το σύ­νο­λο των επε­ξερ­γα­σιών του, έχει (σωστά) απορ­ρί­ψει πλέον τη γραμ­μή του 6ου και 7ου συ­νε­δρί­ου της Κο­μι­ντέρν, που εγκα­τέ­στη­σε μέσα στο κομ­μου­νι­στι­κό κί­νη­μα τη γραμ­μή των συμ­μα­χιών με τα αστι­κά-δη­μο­κρα­τι­κά κόμ­μα­τα, είτε στο όνομα ενός γε­νι­κό­λο­γου «αντι­φα­σι­σμού», είτε στο όνομα της «εθνι­κής ανα­συ­γκρό­τη­σης», οδη­γώ­ντας στις κυ­βερ­νή­σεις Εθνι­κής Ενό­τη­τας στην Ευ­ρώ­πη του 1945. Δυ­στυ­χώς έχει επε­κτεί­νει αυτή την απόρ­ρι­ψη και προς τη γραμ­μή του 3ου και 4ου συ­νε­δρί­ου της Κο­μι­ντέρν, όπου η Διε­θνής (ζώ­ντος του Λένιν) επε­ξερ­γά­στη­κε τη γραμ­μή για το ερ­γα­τι­κό Ενιαίο Μέ­τω­πο και το συν­δε­δε­μέ­νο με αυτό Με­τα­βα­τι­κό Πρό­γραμ­μα, όπου συν­δυά­ζε­ται η απο­τε­λε­σμα­τι­κή δράση σε συν­θή­κες μη-επα­να­στα­τι­κές, με τη διεκ­δί­κη­ση της με­τά­βα­σης σε επα­να­στα­τι­κές συν­θή­κες, όπου θα μπο­ρεί με αυ­θε­ντι­κό τρόπο να τεθεί το ζή­τη­μα της εξου­σί­ας. Η απόρ­ρι­ψη αυτής της πα­ρά­δο­σης, που ται­ριά­ζει γάντι στις ση­με­ρι­νές συν­θή­κες, αφή­νει το ΚΚΕ ως ένα «κόμμα πα­ντός και­ρού», αλλά ενός και­ρού πα­ρα­τε­τα­μέ­νης αυ­το­α­να­φο­ρι­κής «προ­ε­τοι­μα­σί­ας δυ­νά­με­ων». Που στα μάτια πλα­τιών τμη­μά­των της ερ­γα­τι­κής τάξης, που σή­με­ρα δο­κι­μά­ζο­νται άγρια μέσα στις «δυ­σμε­νείς συν­θή­κες», μπο­ρεί εύ­κο­λα να γίνει αντι­λη­πτή ως μια γραμ­μή πο­λι­τι­κής πα­θη­τι­κό­τη­τας.

Έχου­με την εντύ­πω­ση ότι στο ΚΚΕ αι­σθά­νο­νται αυτόν τον κίν­δυ­νο. Στο πρώτο φυ­λά­διο πε­ρι­λαμ­βά­νε­ται μια «ξε­κάρ­φω­τη» προει­δο­ποί­η­ση για την πι­θα­νό­τη­τα μιας νέας εσω­κομ­μα­τι­κής κρί­σης: «Η ιδε­ο­λο­γι­κο­πο­λι­τι­κή ενό­τη­τα στο Κόμμα είναι κα­τα­κτη­μέ­νη σή­με­ρα πε­ρισ­σό­τε­ρο από κάθε προη­γού­με­νη πε­ρί­ο­δο, όμως δεν πρέ­πει να εφη­συ­χά­ζου­με. Να μην ξε­χνά­με ότι αυτό εκτι­μού­σα­με και άλλες φορές και σε διά­φο­ρες φά­σεις, όμως αυτό που επι­βε­βαιώ­θη­κε είναι η εκτί­μη­ση ότι δεν πρέ­πει να υπάρ­χει κα­νέ­νας εφη­συ­χα­σμός».

Στο ΚΚΕ η έν­νοια του «κόμ­μα­τος πα­ντός και­ρού» έχει ταυ­τι­στεί με μια πα­ρα­τε­τα­μέ­νη (ήδη υπερ­δε­κα­ε­τή!) πε­ρί­ο­δο «προ­ε­τοι­μα­σί­ας των δυ­νά­με­ων» για όταν αλ­λά­ξουν οι συν­θή­κες, για όταν η κα­τά­στα­ση με­τα­τρα­πεί σε επα­να­στα­τι­κή. Όμως όπως έλεγε κι ένα πα­λιό­τε­ρο τρα­γού­δι, υπάρ­χει ο κίν­δυ­νος να μην έρθει ποτέ αυτή η επα­να­στα­τι­κή κα­τά­στα­ση «από μο­νά­χη της – Έτσι νέττη σκέτη – Αν δεν κά­νου­με κάτι κι εμείς».

/rproject.gr/