Η χάρις εκτοπίστηκε από την (συνήθως κούφια) πυγμή, η αττική ευτραπελία και η φαιδρότητα του ξάστερου προσώπου, παρέδωσαν συκοφαντημένες τα ηνία στην επαγγελματική βλοσυρότητα. Από τον φόβο μη τον κατασπαράξουν, ουδείς διανοείται σήμερα ούτε να φανταστεί τα καμώματα παλαιότερων, πιο εύθυμων εποχών.
Ο πάπας Λέων ο Ι΄, γράφει ο ιστορικός της ιταλικής αναγέννησης Γιάκομπ Μπούρκχαρτ, επιζητούσε στο τραπέζι του σπιρτόζους γελωτοποιούς, καλλιτέχνες της μάσας και συμπαθή ψώνια. Δεν θεωρούσε αναξιοπρεπές να κουρδίζει ένα γηραιό γραμματέα μέχρι να περάσει τον εαυτό του για μεγάλο θεωρητικό της μουσικής.
Ούτε μεμπτό να τσιγκλίζει τον αυτοσχεδιαστή Baraballa από την Γαέτα ώσπου να θέσει υποψηφιότητα για την ποιητική του στέψη στο Καπιτώλιο, φροντίζοντας μάλιστα η άφιξή του στο Βατικανό να γίνει πάνω σε ελέφαντα με χρυσά γκέμια! Στη Φλωρεντία, και ενώ η πόλη χειμάζεται από ραδιουργίες και πολέμους, υψηλοί κρατικοί λειτουργοί διασκεδάζουν σε ομίλους ελαφρών ηθών.
Ο δημιουργός του ξεκαρδιστικού Μανδραγόρα Νικολό Μακιαβέλλι, έχοντας ήδη διαπρέψει σε μιμήσεις αριστοφανικών κωμωδιών, γράφει το Καταστατικό μιάς Εταιρίας Απολαύσεων (Capitoli per una comragnia di piacere), το ποινολόγιο της οποίας προβλέπει μεταξύ άλλων φαιδροτήτων και για τα μέλη των δύο φύλων: να μείνουν εκτεθειμένα τουλάχιστον μισή ώρα με γυμνά τα οπίσθια και ν’ αφήσουν οπωσδήποτε μία πορδή!
Οι δυτικές δημοκρατίες βέβαια είναι ανωτέρου ήθους. Οι ηγέτες μας δεν χαραμίζονται σε παιδιαρίσματα και δεν ανέχονται τη δυσωδία παρά μόνο στις παράγκες των σκοτεινών συναλλαγών. Από τη δημόσια έκθεση χρυσοντυμένων ελεφάντων προτιμούν τις ιδιωτικές, πολύ διακριτικές, δωροληψίες με διαμάντια κανίβαλων όπως ο Μποκάσα. Κι επειδή αυτές είναι σοβαρές δουλειές ξέμαθαν να γελούν, ξέρουν να καγχάζουν μόνο εις βάρος των αντιπάλων τους.
