Η πανδημία δεν έχει τελειώσει. Νέες παραλλαγές του Covid-19 εξαπλώνονται και περισσότερες μπορεί να εμφανιστούν καθώς τα κράτη και οι χώρες ανοίγουν ξανά πριν τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία. Στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο, ο ημερήσιος αριθμός νέων κρουσμάτων που ανακοινώνονται εξακολουθεί να είναι σημαντικά υψηλότερος από όσο ήταν στο μεγαλύτερο μέρος του περασμένου έτους. Η διασπορά της ασθένειας είναι πολύ πιο ευρεία, αφού σήμερα έχουμε πλέον συνειδητοποιήσει ότι οι ανακοινώσεις αντιπροσωπεύουν ένα ποσοστό των προσβληθέντων.
Γιάννης Σιώτος*
Οσο και αν οι ηγεσίες επιλέγουν να ρυθμίζουν την αισιοδοξία με βάση τις σκοπιμότητές τους, η αλήθεια είναι ότι σήμερα το μόνο για το οποίο κάποιος μπορεί να αισθάνεται σίγουρος αφορά τον «λογαριασμό». Δηλαδή το κόστος που θα καταβάλει εξαιτίας των αλλαγών που έχουν ήδη γίνει και εκείνων που έρχονται.
Για εκατομμύρια ανθρώπους πηγή άγχους και ανασφάλειας είναι η ίδια η εργασία. Θα έχουν δουλειά και πόσο θα πληρώνονται; Θα επιβιώσει η επιχείρηση ή θα αναγκαστούν να γίνουν υπάλληλοι; Πόσες επιχειρήσεις θα ζήσουν και πόσες νέες θα ξεπηδήσουν από τις στάχτες που θα αφήσει στο πέρασμά της η πανδημία; Δυστυχώς τα ερωτήματα αυτά θα παραμείνουν αναπάντητα για πολύ καιρό, αφού η απάντηση εξαρτάται από τον… Covid-19.
Το σίγουρο είναι ότι ήδη σε όλο τον κόσμο ένας συγκλονιστικός αριθμός επιχειρήσεων είτε κατέρρευσε είτε πρόκειται να καταρρεύσει. Το ζητούμενο είναι αν η πραγματικότητα που επέβαλε με μια πρωτόγνωρη σφοδρότητα και βιαιότητα ο θανατηφόρος ιός στην εργασία, στη διασκέδαση, στην εκπαίδευση, στις συναλλαγές, στις μετακινήσεις, στον ελεύθερο χρόνο, στις αγορές, στις διανομές, στην επικοινωνία, στην… θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό ή θα προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου συγκέντρωση στην οικονομία. Θα αναδυθούν νέες επιχειρήσεις που θα μπορέσουν να προσφέρουν δουλειά στα εργασιακά θύματα της πανδημίας ή οι κολοσσοί της οικονομίας –τοπικοί και παγκόσμιοι– θα είναι οι απόλυτοι κυρίαρχοι που θα μπορούν να εκβιάζουν και να επιβάλλουν;
Με τα σημερινά δεδομένα η εργασία υποβαθμίζεται με θύματα τους πιο ευάλωτους. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας αναφέρει ότι οι απώλειες εισοδήματος ήταν σχετικά μεγαλύτερες για τους νέους εργαζόμενους, τις γυναίκες, τους αυτοαπασχολούμενους και τους χαμηλού και μεσαίου επιπέδου εξειδίκευσης εργαζόμενους. Οι γυναίκες παγκοσμίως έχασαν κατά μέσο όρο 5,0% των ωρών εργασίας το 2020 σε σύγκριση με απώλεια 3,9% για τους άνδρες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι καθώς τα μέτρα δημόσιας υγείας, όπως το κλείσιμο των σχολείων και τα lockdown, έγιναν πιο σοβαρά, οι γυναίκες είχαν όλο και περισσότερες πιθανότητες να χάσουν τη δουλειά τους σε σύγκριση με τους άνδρες.
Το κλείσιμο των σχολείων, ειδικότερα, είχε άνισες επιπτώσεις στις γυναίκες επιχειρηματίες: τον Ιούνιο του 2020, μια παγκόσμια έρευνα έδειξε ότι το 23% των γυναικών ιδιοκτητών επιχειρήσεων ξόδευε έξι ή περισσότερες ώρες την ημέρα για εργασία φροντίδας σε σύγκριση με το 11% των ανδρών. Προσφάτως, η Παγκόσμια Τράπεζα υπολόγισε ότι δέκα εκατομμύρια παιδιά ενδέχεται να μην επιστρέψουν στη βασική εκπαίδευση αφότου ανοίξουν ξανά τα σχολεία. Η φτώχεια επανέρχεται δριμύτερη.
Το οικονομικό σοκ του περασμένου έτους προβλέπεται ότι θα αυξήσει την παγκόσμια ακραία φτώχεια κατά 60 εκατομμύρια άτομα – κάτι που θα την επαναφέρει στο επίπεδο του 2015. Το προσδόκιμο ζωής ήδη έχει μειωθεί εξαιτίας της τρωτότητας των πιο ευάλωτων. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, μειώθηκε κατά ένα έτος στις αρχές του περασμένου έτους λόγω του Covid-19. Ας σημειωθεί ότι η αύξηση του παγκόσμιου προσδόκιμου ζωής κατά έναν χρόνο απαίτησε προσπάθειες πέντε ετών (από το 2013 μέχρι το 2018).
Το σίγουρο είναι ότι για πρώτη φορά μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο ρόλος των πολιτικών είναι τόσο σημαντικός. Η ειρωνεία είναι ότι αυτό συνέβη τη στιγμή που η αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος είχε βρεθεί στο ναδίρ. Η αποχή από τις εκλογές σε χώρες με ώριμες δημοκρατίες και η άνοδος στην εξουσία αυταρχικών ηγετών αποτελούν ασφαλή κριτήρια της αμφισβήτησης των πολιτικών ελίτ.
Αυτοί λοιπόν οι απαξιωμένοι στις συνειδήσεις άνθρωποι θα κληθούν να αποφασίσουν για το αν θα συγκρουστούν με τις αδηφάγους οικονομικές ελίτ ή αν θα τους προσφέρουν ανθρώπινες ζωές για να τις εξευμενίσουν. Πλέον η ώρα των αποφάσεων έφτασε, όχι λόγω εμβολίων αλλά διότι οι μεγιστάνες έκριναν ότι ήλθε η ώρα της επίθεσης. Και η αρχή έγινε από το ποδόσφαιρο. Πολύ φοβάμαι ότι αν οι πολιτικές ελίτ αντιμετωπίσουν τον συνασπισμό των ποδοσφαιρικών ελίτ με συγκατάβαση σύντομα θα ακολουθήσουν και άλλοι, εξίσου άπληστοι και αδίστακτοι.
* δημοσιογράφος, συγγραφέας
efsyn.gr
