Σε ασφυξία τα δημόσια νοσοκομεία

Κα­ταρ­ρέ­ουν τα δη­μό­σια νο­σο­κο­μεία κυ­ρί­ως στην πε­ρι­φέ­ρεια της χώρας σαν απο­τέ­λε­σμα της τρα­γι­κής πια υπο­στε­λέ­χω­σης σε μό­νι­μα ερ­γα­ζό­με­νο ια­τρι­κό, νο­ση­λευ­τι­κό και πα­ραϊ­α­τρι­κό προ­σω­πι­κό ενώ η κυ­βέρ­νη­ση όπως όπως «ανα­βά­λει» το κλεί­σι­μο τους με ανορ­θό­δο­ξες «ενέ­σεις» προ­σλή­ψε­ων επι­κου­ρι­κών για­τρών και συμ­βα­σιού­χων ερ­γα­ζό­με­νων πα­ράλ­λη­λα με την εί­σο­δο ιδιω­τών που προ­σλαμ­βά­νο­νται για 2-3 μήνες με συμ­βά­σεις «Κο­ρω­ναιού »!  

Νίκος Ποταμίτης*

Πρό­κει­ται για μια στρα­τη­γι­κή «στραγ­γα­λι­σμού» της λει­τουρ­γί­ας του δη­μό­σιου νο­σο­κο­μεί­ου που ξε­κί­νη­σε από δε­κα­ε­τί­ας  του­λά­χι­στον, με όλο και με­γα­λύ­τε­ρη υπο­χρη­μα­το­δό­τη­σή του, σε συν­δυα­σμό με την σχε­δόν απου­σία πια μό­νι­μων διο­ρι­σμών κυ­ρί­ως σε για­τρούς, τον έμ­με­σο εξα­να­γκα­σμό των ήδη ερ­γα­ζο­μέ­νων να εγκα­τα­λεί­ψουν  το ΕΣΥ και να ιδιω­τεύ­σουν όπου η κοι­νω­νία το αντέ­χει ακόμα οι­κο­νο­μι­κά και την ανη­συ­χη­τι­κή πια με­τα­νά­στευ­ση των νέων για­τρών για τις χώρες  που υπάρ­χει ακόμα στοι­χειώ­δης σε­βα­σμός στο ια­τρι­κό λει­τούρ­γη­μα, αξιο­πρε­πής συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας και βε­βαί­ως αμοι­βές που ανά ώρα είναι του­λά­χι­στον τρι­πλά­σιες αυτών της χώρας μας.

Το σο­βα­ρό­τε­ρο είναι ότι οι τε­λευ­ταί­ες κυ­βερ­νή­σεις με πρω­τα­γω­νί­στρια και πιο φα­να­τι­κή την ση­με­ρι­νή, απα­ξί­ω­σαν συ­στη­μα­τι­κά τη δη­μό­σια ει­κό­να του δη­μό­σια ερ­γα­ζό­με­νου για­τρού, ει­δι­κά στην παν­δη­μία, που από τη μια τον χει­ρο­κρο­τού­σαν υπο­κρι­τι­κά σαν τον «ήρωα με τα άσπρα» και από την άλλη τον έκα­ναν μπα­λά­κι από κλι­νι­κή σε κλι­νι­κή κα­λύ­πτο­ντας και πε­ρι­στα­τι­κά εκτός της ει­δι­κό­τη­τάς του, τον με­τα­κι­νού­σαν από νο­σο­κο­μείο σε νο­σο­κο­μείο μέχρι και έκτος νομού, του στέ­ρη­σαν πρα­κτι­κά την δυ­να­τό­τη­τα λήψης αδειών και ρεπό γιατί δεν «έβγαι­ναν» οι  εφη­με­ρί­ες (σή­με­ρα συχνά ξε­περ­νούν τις εκατό οι χρω­στού­με­νες  άδειες και τα ρεπό   ανά για­τρό) και του απέ­κλει­σαν πρα­κτι­κά τη δυ­να­τό­τη­τα οποιασ­δή­πο­τε   επι­στη­μο­νι­κής και με­τεκ­παι­δευ­τι­κής κα­τάρ­τι­σης, του απα­γό­ρευ­σαν να δια­δη­λώ­νει δη­μό­σια ακόμα και με μέτρα προ­στα­σί­ας ασκώ­ντας διώ­ξεις στους συν­δι­κα­λι­στι­κούς τους αντι­προ­σώ­πους όταν το έκα­ναν..

Πα­ράλ­λη­λα και έχο­ντας κόψει και για τους λει­τουρ­γούς της υγεί­ας το 13ο και 14ο μισθό, δεν συ­ζή­τη­σαν καν για ει­δι­κά επι­δό­μα­τα στην παν­δη­μία, αρ­νή­θη­καν τα ΒΑΕ  (παρά την αντί­θε­τη άποψη της αρ­μό­διας επι­τρο­πής των ει­δι­κών), απέρ­ρι­ψαν την πρό­τα­ση να θε­ω­ρού­νται οι θά­να­τοι από Κο­ρω­ναϊό ερ­γα­τι­κό ατύ­χη­μα, ενώ η χώρα μας συ­νε­χί­ζει να  θε­ω­ρεί­ται από την Ευ­ρώ­πη ερ­γα­σια­κή γα­λέ­ρα για τους για­τρούς που ανα­γκά­ζο­νται σε υπε­ρε­φη­μέ­ρευ­ση και burn out (φυ­σι­κή κα­τάρ­ρευ­ση).  Φαι­νό­με­νο επι­κίν­δυ­νo για τους ασθε­νείς άλλα και τους ίδιους τους για­τρούς.

Τα πα­ρα­πά­νω συμ­βαί­νουν συ­στη­μα­τι­κά ενώ έχουν από δε­κα­ε­τί­ας πε­τσο­κό­ψει ως και 70% τις συ­ντά­ξεις και απορ­ρί­πτουν κάθε συ­ζή­τη­ση για αυ­ξή­σεις στο μι­σθο­λό­γιο (πα­ρα­μέ­νει κα­θη­λω­μέ­νο στα 3-6 ευρώ/ώρα) παρά τις απο­φά­σεις του ΣΤΕ και  του Αρεί­ου Πάγου προ­κει­μέ­νου να επι­στρέ­ψουν οι αμοι­βές των για­τρών του­λά­χι­στον στα επί­πε­δα του 2012.

Αφού λοι­πόν έχουν συ­στη­μα­τι­κά απο­διορ­γα­νώ­σει και οδη­γή­σει στην κα­τάρ­ρευ­ση  τις όποιες δομές  στην Πρω­το­βάθ­μια Φρο­ντί­δα Υγεί­ας, πα­ρέ­με­ναν και πα­ρα­μέ­νουν τα δη­μό­σια νο­σο­κο­μεία αγκά­θι στην  προ­ο­πτι­κή της άμε­σης κα­τα­λή­στευ­σης του ει­σο­δή­μα­τος των ερ­γα­ζο­μέ­νων από τον ιδιω­τι­κό τομέα υγεί­ας. Και ενώ οι δη­μό­σια ερ­γα­ζό­με­νοι μό­νι­μοι για­τροί του ΕΣΥ είναι κάτω από το 50% των προ­βλε­πο­μέ­νων, και τις τρύ­πες να τις «βου­λώ­νουν» με 2500-3000 επι­κου­ρι­κούς συμ­βα­σιού­χους (για 1-3 χρό­νια), ενώ το νο­ση­λευ­τι­κό και πα­ραϊ­α­τρι­κό προ­σω­πι­κό που υπη­ρε­τεί είναι όχι πάνω από το 60% του προ­βλε­πό­με­νου, με τους μι­σούς (!) από αυ­τούς σε ελα­στι­κή απα­σχό­λη­ση ολι­γό­μη­νων συμ­βά­σε­ων οι οποί­οι ερ­γά­ζο­νται όμη­ροι δια­φό­ρων κυ­βερ­νη­τι­κών και διοι­κη­τι­κών πα­ρα­γό­ντων σε από­λυ­τη ερ­γα­σια­κή, οι­κο­γε­νεια­κή και κοι­νω­νι­κή επι­σφά­λεια, ενώ οι συ­νο­λι­κές δα­πά­νες για τα δη­μό­σια νο­σο­κο­μεία έχουν υπο­τρι­πλα­σια­στεί τα τε­λευ­ταία  χρό­νια με το «χρυ­σο­φό­ρο» κομ­μά­τι της διά­γνω­σης να έχει ου­σια­στι­κά προ­νο­μια­κά πα­ρα­χω­ρη­θεί στον ιδιω­τι­κό τομέα που όμως έλαμ­ψε δια της απου­σί­ας του στην παν­δη­μία, όταν πα­ράλ­λη­λα το «κο­στο­βό­ρο» και «μη προ­σο­δο­φό­ρο» κομ­μά­τι της βα­ριάς εν­δο­νο­σο­κο­μεια­κής θε­ρα­πεί­ας για τους πολ­λούς αφέ­θη­κε στα δη­μό­σια νο­σο­κο­μεία, τώρα η ση­με­ρι­νή κυ­βέρ­νη­ση προ­χω­ρεί στην τε­λι­κή πράξη διά­λυ­σης του ΕΣΥ ου­σια­στι­κά κα­ταρ­γώ­ντας το και με θε­σμι­κό τρόπο.

Ας δούμε όμως δυο πλευ­ρές της βί­αιας ει­σό­δου του ιδιω­τι­κού τομέα στην Δευ­τε­ρο­βάθ­μια Υγεία με κατά κά­ποιο τρόπο γε­ω­γρα­φι­κή διά­στα­ση. Στα με­γά­λα αστι­κά κέ­ντρα όπου υπάρ­χουν με­γά­λα η με­σαία δη­μό­σια νο­σο­κο­μεία και όπου η στε­λέ­χω­ση σε για­τρούς αν και προ­βλη­μα­τι­κή πα­ρα­μέ­νει σχε­τι­κά ανε­κτή ακόμα, το με­γά­λο πρό­βλη­μα είναι οι απο­δο­χές των  μο­νί­μων για­τρών που φαί­νε­ται για αυτό τον λόγο να απο­μα­κρύ­νο­νται  ή να απο­στρέ­φο­νται από τον διο­ρι­σμό τους στο ΕΣΥ. Σε  αυτές τις πε­ριο­χές υπάρ­χουν και ήδη κερ­δο­σκο­πούν ασύ­στο­λα πολλά και με­γά­λα ιδιω­τι­κά ια­τρι­κά κέ­ντρα στα οποία, μαζί με τα ιδιω­τι­κά  ια­τρεία ο νέος νόμος επι­τρέ­πει στους για­τρούς του δη­μο­σί­ου, που δεν θα είναι πια απο­κλει­στι­κής απα­σχό­λη­σης, να δρα­στη­ριο­ποιού­νται αξιο­ποιώ­ντας υπάρ­χου­σες ιδιω­τι­κές εγκα­τα­στά­σεις ή στή­νο­ντας νέες προ­κει­μέ­νου  να… «συ­μπλη­ρώ­νουν» το ει­σό­δη­μα που «αδυ­να­τεί η πο­λι­τεία να τους εξα­σφα­λί­ζει».

Οι δη­μό­σιοι λει­τουρ­γοί δη­λα­δή οι «ήρωες με τα άσπρα» γί­νο­νται, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρό­νια, «ικέ­τες υπη­ρε­σιών και ει­σο­δή­μα­τος» έρ­μαια στα χέρια των επι­χει­ρη­μα­τιών της αγο­ραί­ας υγεί­ας.

Ερ­χό­με­νοι τώρα στην πε­ρι­φέ­ρεια θα ήταν πα­ρά­λει­ψη να μην επι­ση­μά­νου­με μια ση­μα­ντι­κή ιδιαι­τε­ρό­τη­τα. Εδώ έκτος της συ­νο­λι­κής απο­διάρ­θρω­σης και υπο­χρη­μα­το­δό­τη­σης, τα νο­σο­κο­μεία βιώ­νουν την από­λυ­τη ερή­μω­ση από για­τρούς, που όχι μόνο απο­χω­ρούν συχνά πρό­ω­ρα ή συ­ντα­ξιο­δο­τού­με­νοι για τον ιδιω­τι­κό τομέα, αλλά και απέ­χουν συ­στη­μα­τι­κά από το να εν­δια­φέ­ρο­νται για τις «με το στα­γο­νό­με­τρο» προ­κη­ρυσ­σό­με­νες θέ­σεις λόγω του  γε­ω­γρα­φι­κού χαρακτήρα αυτών των νο­σο­κο­μεί­ων σε συν­δυα­σμό με τον «φόβο» υπε­ρε­φη­μέ­ρευ­σης σε ερη­μω­μέ­νες στε­λε­χι­κά κλι­νι­κές αλλά και λόγω των πολύ χα­μη­λών αμοι­βών σε συν­δυα­σμό με το  ιδιαί­τε­ρα υψηλό κό­στος ζωής ει­δι­κά  στις του­ρι­στι­κές ζώνες της χώρας.

Το πα­ρα­πά­νω αδιέ­ξο­δο στη δευ­τε­ρο­βάθ­μια Υγεία στην πε­ρι­φέ­ρεια η κυ­βέρ­νη­ση επι­χει­ρεί να το απα­ντή­σει με εί­σο­δο για­τρών «γε­νι­κά με άσπρη μπλού­ζα», ιδιω­τών δη­λα­δή που επι­ζη­τούν να εκ­με­ταλ­λευ­τούν τις εγκα­τε­στη­μέ­νες με χρή­μα­τα των φο­ρο­λο­γού­με­νων δη­μό­σιες υπο­δο­μές, κυ­ρί­ως στις χει­ρουρ­γι­κές και ερ­γα­στη­ρια­κές ει­δι­κό­τη­τες, με μόνη δέ­σμευ­σή τους να «δεί­χνουν το μπόι τους» κάτω από μια άσπρη μπλού­ζα.

Το τε­λευ­ταίο επι­χει­ρεί­ται χωρίς καμία πρό­βλε­ψη για το σο­βα­ρό­τα­το ζή­τη­μα του τρό­που συ­νερ­γα­σί­ας τους με τους υπο­δε­κα­πλά­σια ανά ώρα αμει­βό­με­νους για­τρούς του δη­μο­σί­ου, για το θέμα της διεύ­θυν­σης στην οποία θα υπά­γο­νται και θα λο­γο­δο­τούν, για την αστι­κή ευ­θύ­νη των πρά­ξε­ων η πα­ρα­λεί­ψε­ων τους, για την  δυ­σκο­λία της απρό­σκο­πτης, επι­στη­μο­νι­κά τεκ­μη­ριω­μέ­νης και ακρι­βο­δί­καια κα­τα­νε­μη­μέ­νης πα­ρο­χής υπη­ρε­σιών υγεί­ας στον δη­μό­σιο και τον ιδιω­τι­κό χώρο και χρόνο. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα μι­λά­με για μια επι­κεί­με­νη «Βαβέλ» γλωσ­σών, συ­μπε­ρι­φο­ρών και δε­ο­ντο­λο­γί­ας, αρχών και πρω­το­κόλ­λων κλι­νι­κής αντι­με­τώ­πι­σης και κυ­ρί­ως οι­κο­νο­μι­κών συμ­φε­ρό­ντων που θα οδη­γή­σει με μα­θη­μα­τι­κή ακρί­βεια αρ­χι­κά  σε  χα­ο­τι­κή συν­θή­κη και μετά σε από­λυ­τη «άλωση» του δη­μό­σιου συ­στή­μα­τος από τα ιδιω­τι­κά ια­τρι­κά συμ­φέ­ρο­ντα. Τα τε­λευ­ταία μά­λι­στα θα εν­δια­φέ­ρο­νται μόνο ή κυ­ρί­ως για τα «επι­κερ­δή πε­ρι­στα­τι­κά» απο­διώ­χνο­ντας από πάνω τους τον «μπελά» της εξυ­πη­ρέ­τη­σης των οι­κο­νο­μι­κά αδύ­να­μων ασθε­νών.

‘Όσο για το δι­καί­ω­μα των δη­μο­σί­ων για­τρών να ασκούν και ιδιω­τι­κό έργο μέσα ή έξω από το νο­σο­κο­μείο που πα­ρα­χω­ρεί­ται σαν «το τυ­ρά­κι στη φάκα» γί­νε­ται κα­τα­νοη­τό ότι, σε συν­θή­κες υπε­ρε­φη­μέ­ρευ­σης και εξά­ντλη­σης των φυ­σι­κών δυ­νά­με­ων των μό­νι­μων για­τρών, αυτό ούτε σαν αστείο δεν μπο­ρεί να υπο­στη­ρι­χτεί.

Στην πράξη  απο­τε­λεί πια  «κοινό μυ­στι­κό» ότι η κυ­βέρ­νη­ση εμ­μέ­σως πλην σαφώς, «σπρώ­χνει» του λί­γους  και  τε­λευ­ταί­ους δη­μο­σί­ους για­τρούς στη πε­ρι­φέ­ρεια να φύ­γουν από το ΕΣΥ, να ανοί­ξουν ια­τρείο και ακο­λού­θως να επι­στρέ­ψουν ίσως στο δη­μό­σιο νο­σο­κο­μείο σαν συ­νερ­γα­ζό­με­νοι ιδιώ­τες απο­λαμ­βά­νο­ντας τα προ­νό­μια ή τις φο­ρο­α­παλ­λα­γές του ιδιω­τι­κού τομέα χωρίς το «φορ­τίο» των υπο­χρε­ώ­σε­ων  που ανα­λο­γούν στον δη­μό­σιο λει­τουρ­γό της υγεί­ας.

Πρόβα geverale λοι­πόν της εφαρ­μο­γής του νέου νόμου, η δο­κι­μα­στι­κή και τρί­μη­νη σύμ­βα­ση «Κο­ρω­ναιού»!,  ει­σά­γει ιδιώ­τες για­τρούς στα δη­μό­σια νο­σο­κο­μεία  από την «πίσω πόρτα» για χρόνο που –  κα­θό­λου τυ­χαία –   συ­μπί­πτει με την διάρ­κεια της προ­ε­κλο­γι­κής πε­ριό­δου που ήδη βρι­σκό­μα­στε.

Το κρί­σι­μο ζή­τη­μα στην κα­τά­στα­ση που προ­κύ­πτει είναι βέ­βαια πρώ­τον η αντί­δρα­ση των ερ­γα­ζο­μέ­νων και δεύ­τε­ρον τα διεκ­δι­κη­τι­κά μέ­τω­πα αντί­στα­σης από την ίδια την κοι­νω­νία (Ρέ­θυ­μνο, Ιε­ρά­πε­τρα, κ.α). Ένα ση­μα­ντι­κό πρό­βλη­μα είναι πως δια­χρο­νι­κά οι νο­σο­κο­μεια­κοί για­τροί, αντι­λαμ­βά­νο­νται τα προ­βλή­μα­τα με δια­φο­ρε­τι­κούς τρό­πους ανά­λο­γα με την ιδιό­τη­τα, την ει­δι­κό­τη­τα, το βαθμό και τον τύπο ερ­γα­σια­κής σχέ­σης που έχουν (υπάρ­χουν του­λά­χι­στον 8 κα­τη­γο­ρί­ες) έτσι που να είναι πολύ δύ­σκο­λο να αγω­νί­ζο­νται στη βάση κοι­νών συμ­φε­ρό­ντων και κοι­νού στό­χου. Όμως οι αγρο­τι­κοί και ει­δι­κευό­με­νοι για­τροί συ­νει­δη­το­ποιούν πια ότι μάλ­λον απο­τε­λούν τους «ερ­γά­τες γα­λέ­ρας» για το ΕΣΥ με απάν­θρω­πα ωρά­ρια, αμοι­βές ανει­δί­κευ­του ερ­γά­τη, στε­ρη­μέ­νοι (όπως και οι μη για­τροί συμ­βα­σιού­χοι) από το στοι­χειώ­δες δι­καί­ω­μα σε αναρ­ρω­τι­κή άδεια αν αρ­ρω­στή­σουν, με συ­νε­χείς με­τα­κι­νή­σεις πό­στου ερ­γα­σί­ας, ευ­θύ­νες σε ρόλο και ύψος ει­δι­κευ­μέ­νου αλλά με δι­καιώ­μα­τα φοι­τη­τή Ια­τρι­κής και απου­σία κάθε ίχνους εκ­παί­δευ­σης και επι­στη­μο­νι­κής εξέ­λι­ξης. Οι μό­νι­μοι επι­με­λη­τές του ΕΣΥ κα­τα­λα­βαί­νουν ότι δεν αντέ­χουν πια να είναι τόσο λίγοι, ούτε να μην έχουν ει­δι­κευό­με­νους –βοη­θούς  αλλά ούτε και να έχουν τόσο χα­μη­λές αμοι­βές και τόσο εξευ­τε­λι­στι­κές συ­ντά­ξεις. Οι στρα­τιές πια συμ­βα­σιού­χων ερ­γα­ζο­μέ­νων στα νο­σο­κο­μεία που φτά­νουν ως και το 50% του συ­νό­λου των μη για­τρών ερ­γα­ζο­μέ­νων, με ει­σό­δη­μα συχνά κάτω του βα­σι­κού μι­σθού, που ανα­γκά­ζο­νται σε συ­νε­χείς με­τα­κι­νή­σεις με με­σο­δια­στή­μα­τα  ανερ­γί­ας, αλ­λα­γές ρόλων και ευ­θυ­νών, αδυ­να­μία εμπέ­δω­σης της απο­κτη­μέ­νης εμπει­ρί­ας , τρα­γι­κή οι­κο­γε­νεια­κή και οι­κο­νο­μι­κή ανα­σφά­λεια,  εξαρ­τη­μέ­νοι από τις ορέ­ξεις κά­ποιου βου­λευ­τή ή πα­ρά­γο­ντα της εξου­σί­ας, με την αξιο­πρέ­πεια τους στα «τάρ­τα­ρα» και το μέλ­λον τους «στα αζή­τη­τα», αντι­λαμ­βά­νο­νται ότι… «Όχι» δεν είναι αυτό ότι είχαν φα­ντα­στεί για τη ζωή τους και δεν μπο­ρεί να συ­νε­χι­στεί  άλλο. 

Στην παν­δη­μία οι «μα­χη­τές της υγεί­ας»  που «είχαν φωνή κάτω από την μάσκα» και παρά τις απει­λές, όπως και οι εκ­παι­δευ­τι­κοί που αρ­νή­θη­καν να τους «κα­τα­πιεί» η τη­λεκ­παί­δευ­ση και αντι­στά­θη­καν και αντι­στέ­κο­νται στην εξευ­τε­λι­στι­κή  αξιο­λό­γη­ση,    απο­δει­κνύ­ουν ότι «τί­πο­τα δεν πάει χα­μέ­νο» και πώς «δεν θέλει πολύ» για «να πάρει μπρο­στά η μη­χα­νή».

«Για ένα κομ­μά­τι ψωμί, πρέ­πει να δώ­σεις πολλά.  Δε φτά­νει μόνο το μυαλό σου,  δε φτά­νει μόνο το κορμί σου. Το πιο σπου­δαίο είναι η ψυχή σου, δικέ μου, έχεις κα­νά­λι πολύ να τρα­βή­ξεις, μέχρι να πά­ψεις να λες “μα τι τρέ­χει;” Έχει τους νό­μους της αυτή η ιστο­ρία, δεν φτά­νει μόνο η δου­λειά.» -Αφοι Κα­τσι­μί­χα (για ένα κομ­μά­τι ψωμί)

*Πρό­ε­δρος της Ένω­σης Νο­σο­κο­μεια­κών Για­τρών Ζα­κύν­θου

rproject.gr