Ένα στρατηγικό πολιτικό πρόβλημα για το καθεστώς
Από την επομένη των ευρωεκλογών, όπου αποδείχθηκε ότι το 41% της ΝΔ «δεν υπήρχε πλέον», είχαμε διατυπώσει την εκτίμηση ότι η «εποχή» Κυριάκου Μητσοτάκη βαδίζει με γοργό ρυθμό προς το τέλος της.
Η εκτίμηση αυτή, που τότε έμοιαζε παρακινδυνευμένη αφού ο Μητσοτάκης είχε μπροστά του άφθονο πολιτικό χρόνο για να αναδιατάξει τις εξελίξεις, σήμερα έχει γίνει ένα δεδομένο που παράγει ήδη πολιτικά αποτελέσματα. Αυτό εξηγεί τη ρήξη με τον Αντώνη Σαμαρά, τις αποστάσεις του Κώστα Καραμανλή (που έκρινε λαθεμένη τη διαγραφή Σαμαρά), τη δυσφορία στην κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ παρά την αδυναμία των κεντροαριστερών αντιπάλων της, κλπ. Αυτό εξηγεί, επίσης, την αγωνία του συστημικού Τύπου που, από Κυριακή σε Κυριακή, διαπιστώνει την ανάδυση ενός «στρατηγικού» πολιτικού προβλήματος για τον ελληνικό καπιταλισμό: τι θα συμβεί αν στις επόμενες κοινοβουλευτικές εκλογές (όποτε αυτές γίνουν) επαναληφθεί, με μικρές παραλλαγές, το σενάριο των ευρωεκλογών; Σε συνθήκες όπου οι τακτικές διεκδίκησης αυτοδυναμίας θεωρούνται πλέον νεκρές και όπου οι δυνατότητες «ευρύτερων συναινέσεων» μεταξύ των κομμάτων «εμπιστοσύνης» (κυρίως μεταξύ ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) είναι ακόμα περιορισμένες, προκύπτει στον ορίζοντα ένα ζήτημα «κυβερνησιμότητας», δηλαδή ο κίνδυνος μιας πολιτικής αστάθειας που, ήδη, δείχνει να απασχολεί μεγάλους Ομίλους της κυρίαρχης τάξης.
Μαρία Μπόλαρη
Στη βάση αυτής της εξέλιξης είναι η αγριότητα της οικονομικής-κοινωνικής πολιτικής όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων χρόνων και ιδιαίτερα των κυβερνήσεων Μητσοτάκη μετά το 2019. Στην έρευνα της Eurostat σχετικά με το πώς οι πολίτες κάθε χώρας-μέλους της ΕΕ βιώνουν τις οικονομικές εξελίξεις, το 67% (!) του πληθυσμού στην Ελλάδα δήλωσε ότι αισθάνεται «φτωχό», δηλαδή δυσκολεύεται να βγάλει το μήνα με βάση του πραγματικά διαθέσιμο εισόδημά του. Αυτή η σκοτεινή εικόνα επιβεβαιώνεται σε κάθε μέτρηση. Η έρευνα για τις συνέπειες της στεγαστικής κρίσης ανέδειξε ότι το ποσοστό των λαϊκών νοικοκυριών στην Ελλάδα που υποχρεώνεται να διαθέσει πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος στην κάλυψη των βασικών στεγαστικών αναγκών (νοίκι, λογαριασμοί) είναι υπερδιπλάσιο του μέσου όρου των χωρών-μελών της ΕΕ και αισθητά μεγαλύτερο από χώρες όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Πρόκειται για εικόνες της κοινωνικής καταστροφής που έχει επιβληθεί στα χρόνια που ακολούθησαν τα μνημόνια.
Αυτό το πρόβλημα ο κυβερνητικός μηχανισμός προπαγάνδας επιχειρεί να αντιμετωπίσει με δημαγωγίες, με το παιχνίδι των λέξεων και των όρων μεταξύ «υποκειμενικής» και «αντικειμενικής» φτώχειας. Πρόκειται για επιχείρηση καταδικασμένη να αποτύχει. Το πώς αισθάνονται οι άνθρωποι ήταν και είναι πάντα ένα πραγματικό πολιτικό ζήτημα, που δεν μπορεί να κουκουλωθεί με πλαστές εικόνες και «δείκτες» που παρουσιάζουν μια, τάχα, ρόδινη εικόνα της οικονομικής κοινωνικής κατάστασης. Γι’ αυτό και σε όλες τις δημοσκοπήσεις, η εικόνα για την πραγματική εκλογική επιρροή της ΝΔ δεν παρουσιάζεται καμιά αυξητική τάση. Αν οι ευρωεκλογές απέδειξαν ότι «το 41% δεν υπάρχει πλέον», οι μήνες που ακολούθησαν (και αυτοί που έπονται…) μετατρέπουν ήδη πλέον το 28% σε ζητούμενο και όχι σε δεδομένο για τον Μητσοτάκη. Η προοπτική της πολιτικής κρίσης έχει εγκατασταθεί ως «ελέφαντας στο δωμάτιο» στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Πώς σκέφτεται να διαχειριστεί η κυβέρνηση αυτήν την κατάσταση; Ο Μητσοτάκης δήλωσε ότι απορρίπτει κάθε πιθανότητα αλλαγής του εκλογικού νόμου και επίσπευσης των εκλογών που θα γίνουν, λέει, το 2027. Η αξία αυτών των δηλώσεων είναι περιορισμένη. Αφενός, γιατί ακόμα κι αν σκεφτόταν πραγματικά τέτοιες «λύσεις», η ηγεσία της ΝΔ δεν θα τις προανάγγειλε από τις τηλεοράσεις. Αφετέρου, γιατί για να κρατήσει μέχρι το 2027 το «τιμόνι» ο Μητσοτάκης και να προσπαθήσει ξανά να πετύχει τότε αυτοδυναμία, θα πρέπει να αποδείξει τώρα ότι έχει τη δύναμη να το κάνει.
Μεγαλύτερη αξία έχουν λοιπόν οι πραγματικές κατευθύνσεις της κυβερνητικής πολιτικής στο τρέχον διάστημα. Η κυβέρνηση διαρρέει ότι, λόγω της «μεταβλητότητας» των διεθνών συνθηκών, κάθε μέτρο που θα συνδεόταν με πολιτική χαλάρωσης της λιτότητας («παροχές») αναστέλλεται προς το 2027, ενώ για το 2025 έχει απόλυτη προτεραιότητα η διαφύλαξη της δημοσιονομικής σταθερότητας. Σε απλά ελληνικά, αυτά σημαίνουν ότι η ακρίβεια θα παραμείνει ανεξέλεγκτη, ότι η φοροεπιδρομή θα συνεχιστεί αμείωτη, ότι στους μισθούς και στις συντάξεις θα εξακολουθήσει η «σφιχτή» πολιτική των εικονικών αυξήσεων.
Ο προϋπολογισμός του 2025 προβλέπει ανάπτυξη 2,2%. Ο Μητσοτάκης πανηγυρίζει κάνοντας λόγο για ανάπτυξη μεγαλύτερη του μέσου όρου της ΕΕ. Όμως αν συνυπολογίσει κανείς τη χαμηλότερη βάση εκκίνησης της ελληνικής οικονομίας μετά τη μνημονιακή καταστροφή, ο ίδιος ο στόχος του +2,2% αποτελεί διάψευση των μεγαλοστομιών για «αναπτυξιακό άλμα». Πολύ περισσότερο που το 2,2% δεν γίνεται πιστευτό ακόμα και από βασικούς συνεργάτες της κυβέρνησης. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες εκτιμούν ότι η «ανάπτυξη» θα περιοριστεί μεταξύ του 1,5%-1,9%. Σε κάθε περίπτωση η υπόσχεση ότι οι «παροχές» θα έρθουν ως «μέρισμα» της ανάπτυξης είναι στον αέρα.
Ο ισχυρισμός του Μητσοτάκη ότι δεν υπάρχει άλλη «εναλλακτική οικονομική πολιτική» είναι ακραία υποκριτικός. Η κυβέρνηση κοκορεύεται ότι μειώνει -και μάλιστα δραστικά- τους φόρους. Αυτό είναι αλήθεια μόνο για τον κόσμο των επιχειρήσεων και του συσσωρευμένου πλούτου, που απολαμβάνει ένα απίστευτο πλέγμα φοροαπαλλαγών, εισφοροαπαλλαγών και πολλαπλών «κινήτρων» ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας. Και αυτό συμβαίνει σε χρόνια που η κερδοφορία των επιχειρήσεων (τράπεζες, ενέργεια, τρόφιμα, εφοπλισμός κ.ά.) βαδίζει από αυξητικό ρεκόρ σε ρεκόρ. Αντίθετα για τον κόσμο που ζει από τη δουλειά του, η φοροεπιδρομή είναι πραγματικός βραχνάς: στη φορολογία εισοδήματος διατηρούνται οι άδικες «κλίμακες» και όλες οι «έκτακτες» μνημονιακές επιβαρύνσεις, ενώ στα είδη καθημερινής λαϊκής κατανάλωσης η διατήρηση του υψηλότερου στην Ευρώπη συντελεστή ΦΠΑ του 24% οδηγεί σε μια πρωτοφανή ληστεία.
Ο Χατζηδάκης δηλώνει αυτάρεσκα ότι αποκλείεται, τουλάχιστον μέχρι το 2027, οποιαδήποτε μείωση των συντελεστών ΦΠΑ αλλά και όποιος «εξορθολογισμός» των κλιμάκων φορολογίας εισοδήματος, με στόχο να διασφαλιστούν τα ετήσια πλεονάσματα που αυξάνουν και αυτά από ρεκόρ σε ρεκόρ ετησίως. Όμως αυτή η «αυστηρότητα» δεν είναι καθόλου αμερόληπτη. Στα στοιχεία-σοκ για την αύξηση των χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, ξεχωρίζει ένα μέγεθος: 11,65 δισ. ευρώ (περίπου 30% του συνολικού χρέους) είναι χρέος μόνο των 2.700 μεγαλο-οφειλετών, δηλαδή μεγάλων επιχειρήσεων εν λειτουργία και πιθανότατα σε κερδοφορία, που απλώς αρνούνται να πληρώσουν τις οφειλόμενες εισφορές στα Ταμεία. Η φορολόγηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου και του πλούτου, ακόμα και η τήρηση της αστικής νομιμότητας (με την απαίτηση των οφειλόμενων εισφορών και του εισπραχθέντος ΦΠΑ από τις επιχειρήσεις) είναι στοιχεία πολιτικής που ο Μητσοτάκης σήμερα δεν βλέπει ως «εναλλακτικά».
Ο Μητσοτάκης δεν κρύβεται. Δηλωμένος στόχος της πολιτικής του είναι να κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και ισχυρότερους και γι’ αυτό δεν διστάζει να κάνει τους φτωχούς φτωχότερους. Αυτός ο σκληρά ταξικός προσανατολισμός της κυβερνητικής πολιτικής είναι ο παράγοντας που υπονομεύει τη συνοχή και την επιρροή της ΝΔ.
Όμως από το εσωτερικό της Δεξιάς δεν μπορεί να περιμένει κανείς ειλικρινείς εναλλακτικές στους νεοφιλελεύθερους μουτζαχεντίν του κύκλου Μητσοτάκη.
Ο χιλιοτραγουδισμένος «κοινωνικός φιλελευθερισμός» της ιδρυτικής περιόδου της ΝΔ (1974) δεν οφειλόταν και δεν λογοδοτούσε σε κάποιες, τάχα, «ευαισθησίες» του Καραμανλή του πρεσβύτερου ή του Παπαληγούρα, αλλά στις πιέσεις και στις απαιτήσεις του ισχυρού εργατικού-λαϊκού κινήματος της περιόδου της Μεταπολίτευσης.
Για αυτό και ο Μητσοτάκης διατηρεί σήμερα τον έλεγχο του μηχανισμού της ΝΔ. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι κανείς βουλευτής δεν «σήκωσε γάντι» μετά τη διαγραφή Σαμαρά και το ότι ακόμα και ο Κ. Καραμανλής περιορίστηκε απλώς να σημειώσει τη διαφωνία του με τη διαγραφή. Η ΝΔ είναι ένα καζάνι που βράζει αλλά, για την ώρα τουλάχιστον, ο Μητσοτάκης μπορεί να κρατάει το καπάκι.
Υπάρχει ένας πρόσθετος λόγος για αυτό το αποτέλεσμα.
Νατοϊκότερος του ΝΑΤΟ
Οι «εσωτερικές» αντιπολιτεύσεις στη ΝΔ έχουν κατηγορήσει τον Μητσοτάκη για «ψοφοδεή» στάση στα λεγόμενα εθνικά ζητήματα και κυρίως στη θεματολογία του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού («χαριεντίζεσαι με τους Τούρκους»).
Αυτή η κριτική είναι απολύτως άσφαιρη απέναντι στην κυβέρνηση που έχει υλοποιήσει ένα ρεκόρ εξοπλιστικών δαπανών. Τα Ραφάλα, οι Μπελχάρα, τα F-35, οι πυραυλικές προμήθειες κ.ά. είναι αποστομωτικά επιχειρήματα απέναντι στα εθνικιστικά σόλα του Σαμαρά.
Όμως δεν είναι μόνο αυτά. Αξιοποιώντας την απόλυτη ευθυγράμμισή του με το ΝΑΤΟ, ο Μητσοτάκης έχει συνάψει διπλωματικοστρατιωτικά Σύμφωνα με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και το Ισραήλ που «δεσμεύουν» αυτές τις ισχυρές δυνάμεις σε προνομιακή σχέση με το ελληνικό κράτος γενικά, αλλά και ειδικότερα στον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό.
Στη διάρκεια της επίσκεψης του γ.γ. του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, στην Αθήνα, ο Μητσοτάκης υπογράμμισε τη σημασία της βάσης στην Αλεξανδρούπολη για την ευρωατλαντική πολιτική προς τη Μαύρη Θάλασσα και την Ουκρανία. Την ίδια στιγμή η Τουρκία με επίσημη ανακοίνωση χαρακτήρισε τη νατοϊκή βάση στην Αλεξανδρούπολη ως «στρατιωτική απειλή» για τα τουρκικά συμφέροντα.
Στις συζητήσεις με τον Ρούτε αναδείχθηκαν κάποιες ακόμα πιο επικίνδυνες προοπτικές. Η κυβέρνηση ζήτησε τη «βοήθεια» του ΝΑΤΟ ώστε να τηρηθεί από τη Β. Μακεδονία «κατά γράμμα» η Συμφωνία των Πρεσπών (!!) που προβλέπει ότι ρόλο «εγγυητή» στον εναέριο χώρο της γειτονικής χώρας αναλαμβάνει η ελληνική αεροπορία. Ο Μητσοτάκης δεσμεύτηκε ότι θα συνεχίσει σταθερά την κούρσα των εξοπλισμών (που απορροφά ήδη πάνω από 3% του ΑΕΠ ετησίως), ανέλαβε την ευθύνη για την εκπαίδευση των Ουκρανών πιλότων στη χρήση των F16 και επανέλαβε την ικανοποίησή του για τη συμφωνία που αναθέτει την εκπαίδευση των Ελλήνων πιλότων της πολεμικής αεροπορίας στους χασάπηδες του Νετανιάχου. Υποθέτουμε ότι στο απόρρητο τμήμα των συνομιλιών θα βρίσκονταν και τα ζητήματα του βαρύτερου εξοπλισμού των νατοϊκών βάσεων που έχουν γεμίσει τον ελληνικό γεωγραφικό χώρο.
Όμως στο επίκεντρο της επίσκεψης, νομίζουμε, βρισκόταν η νέα μεγάλη «εθνική ιδέα»: η προοπτική της ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, παρά τις αντιρρήσεις της κυβέρνησης Ερντογάν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το διπλωματικό γαϊτανάκι που θα ακολουθήσει μπορεί να τραβήξει σε μάκρος. Όμως ήδη είναι σε εξέλιξη πρακτικές που επιβάλουν αυτήν την προοπτική στην πράξη, ανεξάρτητα από το πώς και πότε θα επισημοποιηθεί. Πριν καν η Κύπρος καταθέσεις το αίτημα ένταξης στο ΝΑΤΟ, υπεγράφη η συμφωνία «αμυντικής» συνεργασίας με τις ΗΠΑ, που οδηγεί τη στρατιωτικοποίηση σε υψηλότερο επίπεδο. Το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Πάφου, που «βλέπει» από κοντά τις ακτές του Λιβάνου, λειτουργεί ήδη με «προδιαγραφές ΝΑΤΟ». Οι ΗΠΑ και η Γαλλία έχουν ήδη εγκαταστήσει ναυτική βάση στην Κύπρο, με δυνατότητα να «φιλοξενεί» μεγάλα και απαιτητικά πολεμικά πλοία (όπως το πυρηνικό αεροπλανοφόρο Σαρλ Ντε Γκολ που συχνά ελλιμενίζεται εκεί). Σε αυτήν την επικίνδυνη κλιμάκωση της εμπλοκής στα Νατοϊκά σχέδια, ο Μητσοτάκης δεν παίζει ένα δευτερεύοντα ρόλο «προξενήτρας», αλλά έναν ουσιαστικό ρόλο αναντικατάστατου τοπικού στηρίγματος του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού. Γι’ αυτό και έχει ευρύτερη στήριξη.
Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη εμφανίστηκαν ενυπόγραφα κείμενα στον «βαρύ» συστημικό Τύπο που προβλέπουν μια «μετακόμιση» προς τα πάνω του Μητσοτάκη, πριν την ολοκλήρωση της 4ετίας (είτε προς ρόλο στην Κομισιόν, είτε προς ρόλο στο… ΝΑΤΟ!). Η προσωπική τύχη του αδίστακτου αρχηγού της νεοφιλελεύθερης πτέρυγας της Δεξιάς έχει ελάχιστο ενδιαφέρον.
Όμως η ανατροπή της πολιτικής του, όπως και η ανατροπή της αντιδραστικής κυβέρνησής του, είναι ένα επείγουν καθήκον με μεγάλη σημασία για τα εργατικά και λαϊκά συμφέροντα. Αυτό δεν μπορεί να ανατεθεί ούτε στους ξεσκολισμένους πολιτικάντηδες της Δεξιάς, ούτε στις μακρόσυρτες και ελεγχόμενες εκλογοκεντρικές διαδικασίες της κεντρικής πολιτικής σκηνής.
Στη μεταβατική συγκυρία που έρχεται, το καθεστώς αν αφεθεί απερίσπαστο μπορεί να διαμορφώσει εναλλακτικές που επί της ουσίας θα συνεχίσουν την ίδια πολιτική.
Οι απαντήσεις πρέπει να δοθούν από τις δυνάμεις της Αριστεράς, αρχίζοντας από το άμεσο εδώ και τώρα, και με κεντρικές μεθόδους την κλιμάκωση των αγώνων από τα κάτω και το συντονισμό όλων των θεματολογιών κοινωνικής αντίστασης.
https://rproject.gr/article/i-apodynamosi-toy-mitsotaki-kai-oi-leipses-enallaktikes
Σχόλια (0)