Tην έξωθεν καλή μαρτυρία του ΜΚ χαρακτήρα επιχειρεί να εκμεταλλευτεί η εκπαιδευτική «μεταρρύθμιση» Μητσοτάκη.
Κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα που περιβάλλεται τον τύπο της «Μη Κερδοσκοπικής» (ΜΚ) είναι κοινωνικά καλοδεχούμενη, αφού συνειρμικά παραπέμπει σε φιλανθρωπία, κοινωνική αλληλεγγύη και προσφορά, προστασία του περιβάλλοντος, επιστημονική έρευνα και άλλους συναφείς ευγενείς σκοπούς που νοηματοδοτούν την ανώτερη πλευρά της ανταγωνιστικής μας φύσης.
Θάκης Δαγρές*
Γι’ αυτό και οι κυβερνήσεις διευκολύνουν τη λειτουργία ΜΚ φορέων, κυρίως μέσω φορολογικών απαλλαγών για τα τυχόν πλεονάσματά τους αλλά και της μείωσης της φορολογίας των χορηγών τους. Οργανισμοί, όπως η Unicef, το Ινστιτούτο Παστέρ, οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, είναι μερικοί από τους πολλούς που πραγματικά αξίζουν τέτοια ευνοϊκή μεταχείριση. Οι καταναλωτές, από την άλλη μεριά, προτιμούν να αγοράζουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τέτοιων ΜΚ οργανισμών, παρά τα αντίστοιχα μιας εμπορικής εταιρείας, γιατί θεωρούν ότι έτσι μετέχουν στο κοινό καλό. Εξυπακούεται ότι η απ’ ευθείας διανομή τυχόν πλεονασμάτων (κερδών) ΜΚ οργανισμών απαγορεύεται ρητά από τη νομοθεσία.
Αυτή την έξωθεν καλή μαρτυρία του ΜΚ χαρακτήρα επιχειρεί να εκμεταλλευτεί και η εκπαιδευτική «μεταρρύθμιση» Μητσοτάκη με την ίδρυση «Μη κρατικών Μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων». Ο στόχος είναι (πέραν φυσικά της σταδιακής αποδυνάμωσης των δημόσιων ΑΕΙ προς όφελος των φίλων του-ιδιωτών εμπόρων της γνώσης) να πείσει την κοινωνία ότι τα δίδακτρα που θα καταβάλλονται στα Ιδιωτικά ΜΚ πανεπιστήμια δεν θα καταλήγουν στις τσέπες κάποιων επιχειρηματιών, αλλά θα διοχετεύονται στη συνεχή βελτίωση των ερευνητικών και διδακτικών τους δράσεων και των υποδομών τους… Και πώς θα διαφυλάσσεται αυτός ο ενάρετος κύκλος του χρήματος; Μα μέσω της ρητής απαγόρευσης διανομής των τυχών χρηματικών πλεονασμάτων στους ιδρυτές του. Ξεκάθαρο; Όχι!
Ας υποθέσουμε ότι πίσω από την πρόθεση κάποιων να ιδρύσουν ΜΚ πανεπιστήμια στην Ελλάδα, βρίσκεται το κέρδος. Υπάρχει τρόπος να παρακάμψουν την απαγόρευση διανομής των τυχόν πλεονασμάτων στους εαυτούς τους; Η απάντηση είναι Ναι!
Το χρήμα μπορεί να διοχετευτεί με πολλούς «νόμιμους» τρόπους σε συνδεδεμένες εταιρείες-ελεγχόμενες από τους ιδρυτές του. Πώς;
Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη στο νόμο που να απαγορεύει σε μια ΜΚ οντότητα να αναθέτει οποιοδήποτε έργο σε τρίτους. Οι στεγαστικές ανάγκες, η συντήρηση των συστημάτων πληροφορικής, οι κάθε είδους προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων και των ερευνητικών και διδακτικών δραστηριοτήτων, μπορούν να ανατεθούν εν όλω ή εν μέρει σε συνδεδεμένες εταιρείες μέσω ‘νόμιμων’ συμβάσεων. Το κόστος αυτών των συμβάσεων – δηλαδή οι αμοιβές των συνδεδεμένων μερών – αποτελούν δαπάνες που μπορούν να συμπεριληφθούν απολύτως σύννομα στα οικονομικά αποτελέσματα του ΜΚ μορφώματος. Μόλις το χρήμα διαφύγει του πεδίου βαρύτητάς του (δηλαδή μόλις καταβληθεί στις συνδεδεμένες εταιρείες), είναι πλέον ελεύθερο για περαιτέρω ‘παροχέτευση’ μέσω διανομής (νόμιμα πλέον) μερισμάτων από τις συνδεδεμένες εταιρείες προς τους μετόχους τους, που είτε ταυτίζονται με τους ιδρυτές του ΜΚ μορφώματος είτε είναι ελεγχόμενα απ’ αυτούς φυσικά ή νομικά πρόσωπα…
Κάποιοι υποψιασμένοι θα ρωτήσουν: και οι ορκωτοί λογιστές τι κάνουν;
Ως γνωστόν, οι ΜΚ εταιρείες δεν υπάγονται στο εμπορικό δίκαιο αλλά στο αστικό, κατά συνέπεια δεν υποβάλλονται σε έλεγχο ορκωτών λογιστών, εκτός και αν υπάρχει (και αυτό όχι υποχρεωτικά) σχετική πρόβλεψη στο καταστατικό τους. Αλλά ακόμα και σε αυτήν την υποθετική περίπτωση, το εύρος του ελέγχου, αφού δεν καθορίζεται από την νομοθεσία, θα εξαντλείται στις επιθυμίες των ιδρυτών του, καθιστώντας ίσως και αδύνατη την εξακρίβωση της πραγματικής φύσης αυτών των εκροών (δηλαδή ουσιαστικά της διανομής κερδών). Επιπρόσθετα, οι ορκωτοί λογιστές δεν έχουν καμιά υποχρέωση να δημοσιοποιούν συναλλαγές που καλύπτονται από ‘νόμιμες’ συμβάσεις.
Τα προηγούμενα, σε συνδυασμό με την απουσία νομικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων μειοψηφίας στις ΜΚ οντότητες, επιδρούν καταλυτικά και στην ελεγκτική προσέγγιση αλλά και στα περιθώρια που έχουν οι (προαιρετικά όπως προαναφέρθηκε) διορισμένοι ορκωτοί λογιστές, με αποτέλεσμα την σύνταξη μιας ανούσιας έκθεσης φοροτεχνικής συμμόρφωσης και τίποτε παραπάνω, που μάλιστα υποβάλλεται αποκλειστικά στους εμπνευστές αυτών των εκροών χωρίς καμία υποχρέωση δημοσιοποίησης. Μόνο εάν οι ορκωτοί διοριστούν με δικαστική εντολή μπορεί να προκύψουν οι πραγματικοί ωφελούμενοι, αλλά και σε αυτή την περίπτωση το πιθανότερο είναι ο έλεγχος να πέσει πάνω στον τοίχο της ‘νομιμότητας’ και έτερον ουδέν.
Όσον αφορά τώρα την ηθική διάσταση τέτοιων χρηματικών εκροών, μια ανάλυση του «Τομέα Νόμου κ’ Ηθικής» της Νέας Δημοκρατίας θα ήταν πολύ διαφωτιστική. Ενός τομέα που με «συντονιστή» τον κ. Γ. Βουλγαράκη και «αναπληρωτή» τον κ. Α. Πάτση, διαθέτει συσσωρευμένη εμπειρία…
ΥΓ. Τα περισσότερα από τα Βρετανικά πανεπιστήμια, που με βάση την πρόσφατη θριαμβευτική ανακοίνωση του υπουργείου Παιδείας ενδιαφέρονται να ιδρύσουν ΜΚ πανεπιστήμια στην Ελλάδα, αποτελούν μετεξέλιξη πρώην polytechnics’ (ιδρυμάτων ανώτερης εκπαίδευσης), που με νόμο της Θάτσερ μετατράπηκαν σε πανεπιστήμια στη δεκαετία του 1980. Η θέση τους, στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης των πανεπιστημίων, μόνο ζηλευτή δεν είναι.
*Φυσικός ΕΚΠΑ, Ορκωτός Ελεγκτής Μεγάλης Βρετανίας
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/468197_mi-kerdoskopika-idiotika-panepistimia-mia-akoma-apati
Σχόλια (0)