Όχι πόλεμο για τις ΑΟΖ και τις εξορύξεις

Η κρίση στην ανατολική Μεσόγειο έχει μπει σε καθοριστική φάση.

Το σχέ­διο των δυ­τι­κών ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυ­νά­με­ων για τον υπο­θα­λάσ­σιο αγωγό που θα με­τα­φέ­ρει το φυ­σι­κό αέριο των επι­βε­βαιω­μέ­νων κοι­τα­σμά­των από τα νερά του Ισ­ρα­ήλ και της Αι­γύ­πτου στην ΕΕ, σύμ­φω­να με τη ση­με­ρι­νή πο­λι­τι­κή των ΗΠΑ και των ισχυ­ρών στην ΕΕ (Γερ­μα­νία, Γαλ­λία, Ιτα­λία) προ­ϋ­πο­θέ­τει την αδια­τά­ρα­κτη γε­ω­γρα­φι­κή συ­νέ­χεια με­τα­ξύ των ΑΟΖ του Ισ­ρα­ήλ – της Κύ­πρου – της Ελ­λά­δας. Μια τέ­τοια «συ­νέ­χεια» μπο­ρεί να προ­κύ­ψει μόνο εάν στο Κα­στε­λό­ρι­ζο ανα­γνω­ρι­στεί «πλή­ρης επή­ρεια» ως προς τον κα­θο­ρι­σμό της ελ­λη­νι­κής ΑΟΖ κι έτσι αυτή επε­κτα­θεί προς τα νο­τιο­α­να­το­λι­κά ώστε να εφά­πτε­ται με την ΑΟΖ της Κύ­πρου.

Αντώνης Νταβανέλος

Αυτό είναι το νόημα της δή­λω­σης πολ­λών κυ­βερ­νή­σε­ων της πε­ριο­χής ότι ως προς τους ενερ­γεια­κούς σχε­δια­σμούς «η Τουρ­κία έχει σή­με­ρα απο­μο­νω­θεί στη νο­τιο­α­να­το­λι­κή Με­σό­γειο».

Ασφα­λώς οι ενερ­γεια­κοί σχε­δια­σμοί σχε­τί­ζο­νται με ευ­ρύ­τε­ρες ανα­κα­τα­τά­ξεις γε­ω­πο­λι­τι­κής ισχύ­ος στη νο­τιο­α­να­το­λι­κή Με­σό­γειο. Αυτό είναι το νόημα της δή­λω­σης από την πλευ­ρά των ελ­λη­νι­κών κυ­βερ­νή­σε­ων ότι «η Ελ­λά­δα έχει στρα­τη­γι­κά ανα­βα­πτι­στεί, ως δύ­να­μη της ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου». Η δή­λω­ση αυτή «υπο­στη­ρί­ζε­ται» από δι­πλω­μα­τι­κά/στρα­τιω­τι­κά μέτρα, όπως η σύ­σφι­ξη του «άξονα» Ελ­λά­δα-Ισ­ρα­ήλ-Αί­γυ­πτος και η στρο­φή στην πο­λι­τι­κή των εξο­πλι­σμών προς την κα­τεύ­θυν­ση της «ανοι­χτής θα­λάσ­σης» (Blue Waters Navy) που δεί­χνει η ζή­τη­ση για γαλ­λι­κές φρε­γά­τες τύπου FREMM (που ακόμα και για τους εμπει­ρο­γνώ­μο­νες του ελ­λη­νι­κού πο­λε­μι­κού ναυ­τι­κού θε­ω­ρού­νται ακα­τάλ­λη­λες για κλει­στές και ρηχές θά­λασ­σες όπως το Αι­γαίο).

Όμως αυτοί οι υπερ­φί­α­λοι σχε­δια­σμοί έχουν όρια. Οι χάρ­τες κα­τα­νο­μής των ΑΟΖ (που αρ­χι­κά κυ­κλο­φό­ρη­σε το κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ, ενώ σή­με­ρα θε­ω­ρού­νται ως «αυ­το­νό­η­τη» απο­κρυ­στάλ­λω­ση ενός κά­ποιου Διε­θνούς Δι­καί­ου), πέρα από μια λε­ό­ντεια συμ­φω­νία μοι­ρα­σιάς των υδρο­γο­ναν­θρά­κων, οδη­γούν σε απο­κλει­στι­κό ναυ­τι­κό έλεγ­χο στο Αι­γαίο. Το λε­γό­με­νο «δι­καί­ω­μα αβλα­βούς διέ­λευ­σης» είναι φύλλο συκής: μια διέ­λευ­ση μπο­ρεί να κα­θο­ρι­στεί ως αβλα­βής ή όχι, με τις απο­φά­σεις της χώρας που ελέγ­χει τη θά­λασ­σα και που δια­τη­ρεί το δι­καί­ω­μα ελέγ­χου των πλόων, των πλοί­ων, των φορ­τί­ων τους κ.ο.κ. Αυτό είναι εξαι­ρε­τι­κά απί­θα­νο να γίνει δεκτό από τη Ρωσία και άλλες ευ­ξεί­νιες χώρες, ακόμα και από την Ιτα­λία (που δια­τη­ρεί έναν τε­ρά­στιο αλιευ­τι­κό στόλο που ψα­ρεύ­ει κυ­ρί­ως στα διε­θνή ύδατα του Αι­γαί­ου και της ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου…). Όμως σί­γου­ρα δεν γί­νε­ται δεκτό από την Τουρ­κία, που αντι­με­τω­πί­ζει ως casus belli (αιτία πο­λέ­μου) την προ­ο­πτι­κή ναυ­τι­κού απο­κλει­σμού της ακτο­γραμ­μής της.

Αυτές οι πε­ρι­πλο­κές είναι πίσω από την από­φα­ση να πα­ρα­καμ­φθεί κάθε «λο­γι­κή» δια­δι­κα­σία (όπως η κα­τα­φυ­γή στο Διε­θνές Δι­κα­στή­ριο) και την από­φα­ση να επι­λε­γεί η μέ­θο­δος της επι­βο­λής τε­τε­λε­σμέ­νων. Η μέ­θο­δος που προ­ϋ­πο­θέ­τει την ενερ­γο­ποί­η­ση εκ μέ­ρους των με­γά­λων ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυ­νά­με­ων.

Και αυτή σή­με­ρα εκ­δη­λώ­νε­ται πέρα από κάθε αμ­φι­βο­λία:

-Ο άξο­νας Ελ­λά­δας-Ισ­ρα­ήλ-Αι­γύ­πτου δια­θέ­τει την πλήρη υπο­στή­ρι­ξη των ΗΠΑ και της ΕΕ.

-Οι δυ­τι­κές με­γά­λες δυ­νά­μεις ενι­σχύ­ουν ασύ­στο­λα τη στρα­τιω­τι­κή πα­ρου­σία τους στο κέ­ντρο της πε­ριο­χής. Τα αμε­ρι­κα­νι­κά αε­ρο­πλα­νο­φό­ρα πε­ρι­πο­λούν πέριξ της Κύ­πρου. Το γαλ­λι­κό πο­λε­μι­κό ναυ­τι­κό εγκα­τέ­στη­σε μό­νι­μο ναύ­σταθ­μο στην Κύπρο (όπου μπο­ρεί να λι­με­νί­ζε­ται το πυ­ρη­νι­κό αε­ρο­πλα­νο­φό­ρο Σαρλ Ντε Γκολ…). Η Βρε­τα­νία με­τέ­φε­ρε τη δύ­να­μή της σε υπερ­σύγ­χρο­να F-35, από τη βάση του Νόρ­φολκ στις βά­σεις της στην Κύπρο. Είναι κυ­ριο­λε­κτι­κά αστείο να ψά­χνου­με τις ιμπε­ρια­λι­στι­κές προ­θέ­σεις πίσω από «φρα­σού­λες» στα δι­πλω­μα­τι­κά κεί­με­να, όταν οι με­γά­λες δυ­νά­μεις προ­χω­ρούν σε τέ­τοια στρα­τιω­τι­κά μέτρα που δη­λώ­νουν ετοι­μό­τη­τα για «πό­λε­μο κι­νή­σε­ων» και όχι για ελιγ­μούς κι εκ­βια­σμούς «χα­ρα­κω­μά­των».

-Οι εται­ρεί­ες που ανα­λαμ­βά­νουν τις εξο­ρύ­ξεις είναι οι διε­θνείς δυ­τι­κοί κο­λοσ­σοί. Όποιος υπο­τι­μά την «το­πο­θέ­τη­ση» της Exxon Mobil, της Total, της Eni κ.ο.κ. δεν έχει κα­τα­λά­βει τί­πο­τα από τη σύγ­χρο­νη διε­θνή ιστο­ρία.

-Το ρήγμα στις αμε­ρι­κα­νο-τουρ­κι­κές σχέ­σεις έχει πάρει πρω­το­φα­νείς δια­στά­σεις. Η ψή­φι­ση από τους Ρε­που­μπλι­κά­νους και Δη­μο­κρα­τι­κούς γε­ρου­σια­στές Νο­μο­σχε­δί­ου (!) για την πο­λι­τι­κή των ΗΠΑ στη νο­τιο­α­να­το­λι­κή Με­σό­γειο, δεν αφή­νει πε­ρι­θώ­ρια πα­ρερ­μη­νεί­ας. Το τε­λε­σί­γρα­φο στον Ερ­ντο­γάν σχε­τι­κά με τους ρω­σι­κούς S400 λήγει σε λίγες βδο­μά­δες.

Μέσα στην ελ­λη­νι­κή Αρι­στε­ρά υπάρ­χει μια ισχυ­ρή (και υγιής!) αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κή πο­λι­τι­κή πα­ρά­δο­ση. Δυ­στυ­χώς, στα χρό­νια της πα­σο­κι­κής κυ­ριαρ­χί­ας, αυτός ο υγιής αντι­ι­μπε­ρια­λι­σμός συν­δυά­στη­κε με μια πο­λι­τι­κή πά­γιου «αντι­τουρ­κι­σμού», με μια «ανά­λυ­ση» που πα­ρου­σί­α­ζε την πτωχή, πλην τίμια, Ελ­λά­δα να πο­λιορ­κεί­ται από τον ιμπε­ρια­λι­σμό μέσω… Τουρ­κί­ας.

Αυτή η πο­λι­τι­κή ήταν εξαι­ρε­τι­κά χρή­σι­μη στον Αντρέα Πα­παν­δρέ­ου γιατί του επέ­τρε­πε να δια­τη­ρεί μια κά­ποια αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κή ρη­το­ρι­κή με την πλήρη ανα­δί­πλω­σή του στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Δη­λη­τη­ρί­α­σε όμως την πο­λι­τι­κο­ποί­η­ση 2-3 γε­νιών αρι­στε­ρών με την υπο­χώ­ρη­ση προς τους πιο πά­γιους ισχυ­ρι­σμούς του ελ­λη­νι­κού εθνι­κι­σμού.

Σή­με­ρα, αυτές οι δύο «βάρ­κες» απο­μα­κρύ­νο­νται: η επι­μο­νή στην «ανά­λυ­ση» του πά­γιου αντι­τουρ­κι­σμού οδη­γεί, ανα­πό­φευ­κτα, στη συμ­φι­λί­ω­ση με την άμεση πο­λι­τι­κή των δυ­τι­κών ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυ­νά­με­ων.

Το «όραμα» των υδρο­γο­ναν­θρά­κων και των εξο­ρύ­ξε­ων είναι απα­τη­λό. Τα κοι­τά­σμα­τα πα­ρα­μέ­νουν στη σφαί­ρα του πι­θα­νο­λο­γού­με­νου. Το κό­στος εξό­ρυ­ξης και εμπο­ρί­ας τους είναι τόσο υψηλό, που κάνει αυτήν την υπό­θε­ση «παι­χνί­δι» μόνο για διε­θνείς παί­κτες τύπου Exxon Mobil. Και είναι γνω­στό ότι αυτοί οι παί­κτες αφή­νουν πίσω τους μόνο ψί­χου­λα για τους ιθα­γε­νείς.

Στην εποχή της κλι­μα­τι­κής αλ­λα­γής η «οι­κο­λο­γι­κή» αντίρ­ρη­ση στις εξο­ρύ­ξεις δεν πρέ­πει να υπο­τι­μη­θεί. Το βάθος των κοι­τα­σμά­των είναι τέ­τοιο (ει­δι­κά στο «τόξο» με­τα­ξύ Κρή­της και Ιο­νί­ου) που δεί­χνει ότι μπο­ρεί να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν οι πιο επι­κίν­δυ­νες μέ­θο­δοι εξό­ρυ­ξης. Ένας με­γά­λος υπο­θα­λάσ­σιος αγω­γός σε πε­ριο­χές με­γά­λες σει­σμι­κό­τη­τας εγκυ­μο­νεί κιν­δύ­νους για ανυ­πο­λό­γι­στες κα­τα­στρο­φές. Ο χρό­νος που απαι­τεί­ται για τις εξο­ρύ­ξεις είναι τέ­τοιος που κάνει πι­θα­νό το σε­νά­ριο να γίνει εφι­κτή η αξιο­ποί­η­ση των κοι­τα­σμά­των όταν ο πλα­νή­της θα έχει υπο­χρε­ω­θεί να εγκα­τα­λεί­ψει την ενερ­γεια­κή στή­ρι­ξη σε ορυ­κτά καύ­σι­μα.

Όμως αυτή η αντίρ­ρη­ση οφεί­λει να συν­δυα­στεί με την πο­λι­τι­κή και γε­ω­πο­λι­τι­κή απόρ­ρι­ψη αυτού του σχε­δί­ου.

Ο κίν­δυ­νος για την ει­ρή­νη είναι προ­φα­νής. Οι λαϊ­κές μάζες κιν­δυ­νεύ­ουν να βρε­θούν μέσα σε μια πο­λε­μι­κή κα­τα­στρο­φή με μο­να­δι­κό «κί­νη­τρο» να δια­σφα­λι­στούν τα πι­θα­νά κέρδη των κο­λοσ­σιαί­ων υπε­ρε­θνι­κών εται­ρειών και –κυ­ρί­ως- να επι­βλη­θεί το νέο σχέ­διο ιμπε­ρια­λι­στι­κής επι­τρο­πεί­ας πάνω σε μια κρί­σι­μης ση­μα­σί­ας πε­ριο­χή.

Η τε­ρά­στια ισχύς του διε­θνούς στρα­το­πέ­δου που συ­σπει­ρώ­νε­ται σή­με­ρα γύρω από το τρέ­χον σχέ­διο ΑΟΖ/εξο­ρύ­ξε­ων στην ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο τρέ­φει υπερ­φί­α­λους λε­ο­ντα­ρι­σμούς στην ελ­λα­δι­κή πλευ­ρά («μιλώ τη γλώσ­σα του Διε­θνούς Δι­καί­ου και δεν μιλώ μόνος» δή­λω­σε πρό­σφα­τα ο Τσί­πρας από τη Λευ­κω­σία). Δεν πρέ­πει όμως να θρέ­ψει αυ­τα­πά­τες στο εσω­τε­ρι­κό των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των λαϊ­κών τά­ξε­ων. Η ιστο­ρία της πε­ριο­χής είναι δι­δα­κτι­κή: το 1919-22 οι Με­γά­λες Δυ­νά­μεις, επι­διώ­κο­ντας για τους δι­κούς του λό­γους μια βίαια λύση του «ανα­το­λι­κού ζη­τή­μα­τος», έσπρω­ξαν τον Βε­νι­ζέ­λο και τον Κων­στα­ντί­νο προς τον Σαγ­γά­ριο. Όταν όμως κα­το­χύ­ρω­σαν τα δικά τους συμ­φέ­ρο­ντα, «δια­κρι­τι­κά» απο­χώ­ρη­σαν από την πο­λε­μι­κή σύ­γκρου­ση, αφή­νο­ντας τους ντό­πιους να αλ­λη­λο­σφα­γούν.

Είναι η ώρα να μι­λή­σει η Αρι­στε­ρά. Βά­ζο­ντας την ει­ρή­νη πάνω από τους αντα­γω­νι­σμούς για τα λε­γό­με­να «κυ­ριαρ­χι­κά δι­καιώ­μα­τα». Είναι η ώρα, σε ρήξη με τη γραμ­μή των ΗΠΑ και της ΕΕ, σε ρήξη με τα συμ­φέ­ρο­ντα της Exxon Mobil και της Total, να φω­νά­ξου­με: Όχι πό­λε­μο για τις ΑΟΖ και τις εξο­ρύ­ξεις! Να πα­λέ­ψου­με πραγ­μα­τι­κά ενά­ντια στο ΝΑΤΟ, αρ­χί­ζο­ντας από την ίδια μας τη χώρα, και απαι­τώ­ντας να στα­μα­τή­σει η τρέλα των εξο­πλι­σμών, απαι­τώ­ντας να κλεί­σουν οι βά­σεις και να απο­μα­κρυν­θεί η Frontex από το Αι­γαίο. Δεν είναι λίγοι οι διε­θνείς ανα­λυ­τές που προει­δο­ποιούν ότι ο πα­γκό­σμιος κα­πι­τα­λι­σμός βα­δί­ζει με τα­χύ­τη­τα προς μια νέα επι­δεί­νω­ση της κρί­σης, ανά­λο­γη και ίσως πιο επι­κίν­δυ­νη από εκεί­νη του 2007-08.

Σε αυτές τις συν­θή­κες, μια ει­λι­κρι­νής πο­λι­τι­κή ει­ρή­νης, συ­νερ­γα­σί­ας και φι­λί­ας με­τα­ξύ των λαών της πε­ριο­χής, σε ρήξη με τα ιμπε­ρια­λι­στι­κά δεσμά και σχέ­δια, είναι απα­ραί­τη­τη προ­ϋ­πό­θε­ση για να απο­φύ­γου­με όλοι μαζί ανεί­πω­τους κιν­δύ­νους.

rproject.gr